Recherche '"bac'h"...' : 25 mots trouvés
Page 1 : de bach-1 (1) à bac_hus (25) :- bac'h .1bac'h .1
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqc.)
(1) Clos.
●(1866) SEV 117. dalc'het enn eul leac'h bac'h, evel eunn torfedour.
●(1932) ALMA 85. klozet en eun arc'h koz ha bac'h.
(2) =
●(1866) SEV 256. Deut ho kwarez d'ann eneou ! / Poaniuz ho stad, pounner ho beac'h, / Na list anezho enn tan bac'h.
(3) (en plt d'un lieu clos) Étouffant, sans air, mal aéré.
●(1872) ROU 73b. On y manque d'air, tr. «eno eo bac'h.»
●(1917) KZVr 201 - 07/01/17. Bac'h, tr. «étouffant, sans air.» ●An ti a zo bac'h. ●(1927) GERI.Ern 35. bac'h adj., tr. «Renfermé, sans air.» ●(1948) LLMM 8/64. ur sal vac'h = une salle renfermée, a denner fall e anal enni peogwir ez eus re a dud.
(5) Étriqué, étroit.
●(1867) MGK 59. Ar zolierou a zo re vac'h.
●(1925) BILZ 104. oabl bac'h hag arneuek an dud paour ?
(6) (Chemin) barré.
●(1948) LLMM 8/64. bac'h eo an hent.
(7) (Champ) où on a pas le droit d'entrer.
●(1948) LLMM 8/64. bac'h eo ar park = n'eus ket ar gwir da dremen drezañ.
(8) =
●(1850) JAC 119. Me ya da reposi eun nebeudic amàn. / Va c'horf oll a zo bac'h, na ellàn mui miret.
(9) Hent-bac'h : cul de sac.
●(1948) LLMM 8/64. un hent bac'h = un cul de sac.
B. (en plt de qqn)
(1) Bac'h a spered : d'esprit borné, étroit.
●(1924) BILZbubr 43-44/1022. Lellig ar Monkuz a oa eur pôtrig divaoue, leusk a gorf, bac'h a spered. ●(1925) BILZ 153. Homan ne oa ket, e tleet va c'hredi, bac'h a spered.
(2) Timide. cf. ambazh / ambac'h
●(1904) DBFV 16a. bah, adj.n tr. «déconcerté, timide.» ●(1924) SBED 17. Mar bein kin bah é memb buhé.
II. Adv. À voix basse.
●(c.1718) CHal.ms iv. parlés tout bas, tr. «comset bah, comset bahic, comset Izel.»
III. Bezañ bac'h toull an tan gant ub. : voir tan.
- bac'h .2bac'h .2
f./m. -ioù
(1) Espace étroit et mal aéré.
●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Bac'h, tr. «espace étroit, mal aéré, où l'on ne peut respirer que difficilement, Milin.»
(2) Cachot, prison.
●(1847) FVR 12. Rei a rer d'ezhan he di evit bac'h. ●hag hel lekejont er bac'h. ●296. belek aluzuner e bac'h Fontevrault. ●376. Ar rouaned hon euz gwelet / Didronet, er vac'h paket. ●(1847) BDJ 74. eur bac'h tênval, tr. (GMB 49) «un sombre cachot.» ●(1857) CBF 66. Tremenet en deuz pemp miz er vac'h, tr. «Il a passé cinq mois en prison.» ●(1867) MGK 130. Da vreina er vac'h oc'h 'r c'hefiou. ●(1869) FHB 210/2a. dalc'het eno daou pe dri dervez en eur bac'h. ●(1889) ISV 250. Ar bac'h ma voant enha.
●(1925) FHAB Genver 34. lakaet ar brinsez er bac'h. ●(1927) GERI.Ern 35. bac'h f., tr. «lieu renfermé, prison.»
(3) [au plur.] Bac’hioù : geôles.
●(1847) FVR 84. Da vreinan ebarz ar bac’hio.
(4) (histoire) Bac’h an Templ : la prison du Temple.
●(1847) FVR 152. E skrivann ma zestamant, e bac’h ann Templ paket.
- bac'h .3bac'h .3
f./m. -où, -ioù
(1) (agriculture) Croc pour l'arrachage des pommes de terre, du goémon, etc.
●(1499) Ca 66b. Diuach alias bach pe croc.
●(1659) SCger 34b. croc, tr. «bac'h.» ●130b. BAc'h, tr. «croc.»
●(1870) FHB 277/125a. na tranch, na bac'h, na boühel, na falc'h.
●(1904) KZVr 355 - 25/08/04. Ar ger-ze a vez graet ivez eus ar reiz gourel (masculin) : Eur bac'h. ●(1927) GERI.Ern 35. bac'h f. pl. (i)ou, tr. «Croc.» ●(1987) GOEM 64. en pays bigouden où un outil d'arrachage, ar bac'h, était couramment utilisé.
(2) (pêche) Gros hameçon.
●(1927) GERI.Ern 35. bac'h f. pl. (i)ou, tr. «gros hameçon.»
- bac'h .4bac'h .4
interj. Onomatopée que l'on fait dans un endroit enfumé.
●(1732) GReg 375. La plainte qu'on fait lorsqu'on étouffe de fumée. Bac'h. Et on dit proverbialement. Bac'h, moged a ya em sac'h, ne c'hallan ket e nac'h.
●(1904) DBFV 15b. bah, interj. pour se plaindre d'être incommodé par la fumée (l'A.).
- bac'hadbac'had
voir bazhad
- bac'hadur
- bac'hañ / bac'hiañ bac'hañ / bac'hiañ
v. tr.
I. V. tr. d.
(1) Mettre en séquestre, en fourrière des animaux qui ont causé des dommages.
●(1716) PEll.ms 39. Bac'ha, renfermer, retenir enfermé. Ce verbe se dit communement en Léon pour dire saisir, mettre en lieu fermé les bestes que l'on a trouvées en dommage, c'est à dire broutant les blez &c. à dessein de ne les rendre qu'à ceux qui paieront l'amende $$$ pour cela. Le participe passif est bac'het, enfermé. ●(1752) PEll 33. Bac'ha, renfermer, retenir enfermé. Ce verbe se dit communément en Léon au sens de saisir, confisquer & mettre en séquestre les bêtes de pâturage trouvées en dommage, jusques à l'amende payée. Participe pass. Bac'het.
●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Bac'ha, tr. «saisir, confisquer, mettre en séquestre (les bêtes trouvées en dommage).» ●(1927) GERI.Ern 35. bac'ha v. a., tr. «mettre en fourrière.»
(2) Pêcher (au filet, aux casiers).
●(1925) BILZ 103. Bac'ha a rê en e zein pesked-red : broged, meilhi. ●115. kevell evit bac'ha legistri, girvi-mor (lire : givri-mor).
(3) Pêcher en enferrant.
●(1962) EGRH I 11. bac’hañ v., tr. « enferrer (à la pêche). »
(4) Emprisonner.
●(1847) FVR 116. Ho heskina, ho bac'hia hag aliez ho c'has d'ar maro. ●346. Kolonou mobil a rede dre ar vro hag a vac'he hag a laze kement a vije diskuliet d'ez-ho.
●(1927) GERI.Ern 35. bac'ha v. a., tr. «emprisonner.» ●(1931) VALL 252a-b. Emprisonner, tr. «bac'ha.»
II. V. tr. i. Bac'hañ ouzh ub. : l'empêcher de passer.
●(1948) LLMM 8/64. Bac'han v. berziañ, difenn an tremen war e zouaroù : bac'het en deus ouzhin = il me défend de passer, il m'a enlevé le droit de passage.
- bac'haouiñbac'haouiñ
v. intr. (pêche) Pêcher avec les hameçons nommés «bac'hou».
●(1904) KZVr 355 - 25/08/04. bac'haoui, pesketa gant ar bac'hou. ●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Bac'haoui, tr. «pêcher à la ligne de fond (armée de gros hameçons appelés «bac'h pl. –ou») correspondant de Milin.» ●(1927) GERI.Ern 35. bac'haoui v. n., tr. «pêcher à la ligne de fond.»
- bac'hatabac'hata
voir bazhata
- bac'heg
- bac'hek
- bac'hellat / bac'helliñ bac'hellat / bac'helliñ
v. intr. Haleter.
●(1897) EST 34. En huiz e rid doh t'ai ; peb unan e vahel, tr. «Tous sont ruisselants de sueur ; tous sont essoufflés.» ●73. Ind e huiz hag e derm, ne hrant meit bahellat, tr. «...ils sont haletant.»
●(1903) EGBV 74. bahellein, tr. «haleter.» ●(1904) DBFV 16a. bahellat, bahellein, v. n., tr. «haleter, être essoufflé.» ●(1907) VBFV.bf 4a. bahellat –ein, v. n., tr. «haleter, être essoufflé.»
- bac'helliñbac'helliñ
voir bac'hellat
- bac'her
- bac'herezh
- bac'het
- bac'hiañbac'hiañ
voir bac'hañ
- bac'hidigezh
- bac'higbac'hig
f. bac'hioùigoù Petit croc, crochet, agrafe.
●(1927) GERI.Ern 35. bac'hig f. pl. bac'h(iou)igou, tr. «petit croc, crochet, agrafe.»
- bac'hiñbac'hiñ
v.
I. V. tr. d.
(1) Déconcerter.
●(1732) GReg 251a. Déconcerter, tr. «Van[netois] baheiñ. pr. bahet.» ●(1744) L'Arm 93b. Déconcerter, tr. «Bahein.» ●120a. Eblouir, causer une émotion dans la vûë & dans le cerveau, qui les empêche de faire leurs fonctions, tr. «bahein.»
●(1904) DBFV 16a. bahein, v. a., tr. «déconcerter, éblouir.» ●(1907) VBFV.bf 4a. bahein, v. a. tr. «déconcerter, interdir, éblouir.» ●(1907) VBFV.fb 22b. consterner, tr. «bahein.» ●28b. démonter, tr. «bahein.»
(2) Bac'hiñ e c'henoù da ub. : clouer le bec à qqn.
●(1924) KANNgwital 255/125. Ar paour-keaz mestr-skol ne c'houie mui petra da lavaret. Bac'het oa e c'hinou d'ezan gant skiant-prena eur paotrik unnek vloaz.
II. V. intr. Se déconcerter.
●(1732) GReg 251a. Se déconcerter, tr. «Van[netois] baheiñ. pr. bahet.»
- bac'homiñ bac'homiñ
voir mac'homiñ
- bac'honi bac'honi
voir bavoni
- bac'hoùbac'hoù
m. bac'heier (pêche) Ligne de fond à plusieurs hameçons.
●(1904) KZVr 355 - 25/08/04. War a skrive da G. Milin unan eus e vignoned, bac’hou a vije eur sort linen-besketa, stag outi higennou war he hed hag a astenner e goueled ar mor. ●(1909) BROU 204. (Eusa) Bac’hou, tr. «(pl.) Palanque, ligne dormante à plusieurs hameçons. Se dit aussi à Belle-Ile.» ●(1970) GSBG 199. (Groe) baxew (m.) pl. baxuwi:r, tr. «ligne de fond = grosse corde, attachée à deux bouées, à laquelle se trouvent des dizaines de lignes à hameçons.»
- bac'hou
- bac'hus