Devri

Recherche 'binim...' : 8 mots trouvés

Page 1 : de binim-1 (1) à binimus (8) :
  • binim .1
    binim .1

    adj. Venimeux.

    (1857) HTB 47. ar loened-beulim-ze. ●50. an amprevaned-beulim-ze.

  • binim .2
    binim .2

    m./f. –où

    I.

    (1) (en plt des animaux) Venin.

    (14--) N 1167-1168. Maru e drouc stat eo ma chatal / gant vn benin re creminall, tr. «Mes troupeaux sont morts de maladie, / Par un poison trop fatal.» ●(1633) Nom 230a. Spiraculum, Charonea scrobs, spiraculum Ditis, Charonium : trou par où sort vn air mortel & pestilent : vn toull pe dre hiny ez sorty hac ez deu vn bimin (lire : binim) maruel. ●278b. Venenum, virus : poison, venin : poüesoun, binin (lire : binim).

    (1659) SCger 94b. poison, tr. «binim.» ●123a. venin, tr. «binim.» ●(1732) GReg 951v. Venin, tr. «Bynim. benym. vinym. venym. velyn.» ●(1744) L'Arm 397b. Venin, tr. «Velim.. meu. m.»

    (1846) DGG 216. bilim an aër-viber. ●(1866) BOM 12. Ann holl amprevaned / A skuill binim ar bed.

    (1907) FHAB Meurzh/Ebrel 35. avechou e taolont eur vilim a laz dre hir amzer. ●(1907) FHAB Meurzh/Ebrel 35. bilim ho doa henvel ouz bilim cruged. ●(1909) KTLR 178. bilim an aered viber ! ●(1925) BILZ 119. chacha er-mêz ar bulum gant ar gwad...

    (2) (en plt des plantes) Venin.

    (1936) IVGA 259. bilim al linad.

    II. par ext.

    (1) Poison.

    (1688) MD II 51. Ep eva aneân muguet benim.

    (1920) FHAB Meurzh 276. evel pa vije bet eur bunum bennak 'barz ar boed kinniget d'ezan.

    (2) Pus.

    (1732) GReg 877b. Le venin a sorti ; l'abcès se décharge, ou paroît au-dehors, tr. «Didarzet eo ar binim

    (1915) MMED 305. bilim er gouliou.

    (3) (Irruption) de boutons purulents.

    (1909) BROU 206. (Eusa) Binim, tr. «Se dit aussi d'un bouton purulent. De quelqu'un qui aurait la rougeole, une urticaire, etc., on dirait : Eur zaead binim a zo didarzet ennhan.»

    III. sens fig.

    (1) Venin, chose malfaisante.

    (1900) MSJO 48. bilim ar pec'hed. ●(1908) FHAB Mae 137. Dre ar gevier a stignent, dre ar binim a zilent en ho c'hazetennou. ●(1915) HBPR 203. An noblansou, kaset kuit divar dro ama, ne ellond mui teuler ho bilim var ar meazou aonik. ●(1926) FHAB Mae 235. Bunum ar politik a oa bepred e gwazied Sulio.

    (2) (météorologie) Partie dure (de l'hiver).

    (1905) IVLD 35. ar goanv n'en doa ket c'hoaz taolet he oll vilim.

    (3) Kaout binim ouzh ub. : être en colère contre qqn.

    (1790) PEdenneu 170. N'eèllan quet nahein en ivi (…) er velime e mès bet quasi attàu doh unan-benac. ●(17--) TE 43. de zouçad er velim en doai Esàu doh-t'ou.

  • binimadur
    binimadur

    m. Envenimement.

    (1732) GReg 951b. Venin, tr. «binymadur. Van[netois] velymadur

    (1914) DFBP 123a. envenimement, tr. «Binimadur

  • binimañ / binimiñ
    binimañ / binimiñ

    v.

    I. V. intr. (en plt des plaies) S'infecter, s'envenimer.

    (1906) HIVL 119. dihuennet mat doh t'hou a holhein er gor get deur iein, mar ne venné ket er lakat de velimein. ●(1909) FHAB Gwengolo 282. An troc'h a vilimaz, a c'horaz. ●(1982) PBLS 621. (Langoned) bulumañ, tr. «s'infecter.»

    II. V. tr.

    A. V. tr. i. sens fig. S'acharner contre la réputation de qqn.

    (1732) GReg 10a. S'acharner contre quelqu'un, tr. «binima ouc'h ur re.»

    (1856) GRD 133. Eit quement-cé en en dès en ælèd quement a respet eid en dud pur, hag en diaulèd e velim hag a valice doh-t-hai.

    B. V. tr. d.

    (1) Infecter, envenimer, empoisonner.

    (1659) SCger 49b. empoisonner, tr. «binima.» ●(1732) GReg 356a. Envenimer, tr. «Binima. pr. binimet

    (1914) DFBP 123a. envenimer, tr. «Binima

    (2) Empirer, aggraver.

    (c.1785) VO 78. en néhance hac en dibatiantæt ne rant meit goahad ha velimein en droug.

    (1804) RPF 24. Er honzeu courajus-cé e velimas counar Antiochus.

    (3) absol. Infecter.

    (1868) FHB 181/200b. ar c'helien a grog avechou bete'r goad, hag a ell binima, contami eleac'h ma o deus flemmet.

    (4) Binimañ an nesañ : s'acharner contre la réputation de son prochain.

    (1857) HTB 207. war galz a deodou, ha na reont nemet beulumi an nesa dre ho c'homziou.

  • binimenn-aod
    binimenn-aod

    f. (pathologie) Engelure de mer.

    (1978) BZNZ 82. (Lilia-Plougernev) Pakat a reamp belumennoù-aod.

  • binimet
    binimet

    adj.

    I. Infecté, envenimé.

    (1903) BTAH 137. Bulumet eo o gwad, tr. «Leur sang est envenimé.»

    II. sens fig.

    (1) =

    (1935) ADBr xlii 3&4/394. gant e deod binimet.

    (2) En colère.

    (17--) TE 9. Mæs Doué é huélèt Caïn velimét dré jalousi doh é vrær.

    (3) Puñs an abim binimet : l'enfer.

    (1530) J p. 97b. En tan flamm eternalamant / En poan ha langour ha tourmant / Bede an fondamant plantet / Da bezaf hep flaig ostaget / En puncc an abim venimet, tr. «puissent les flammes éternelles, puissent les supplices et les maux qui plongent leurs racines jusqu'aux entrailles de l'enfer, être mon partage assuré ; puissé-je trouver place au plus profond recoin possible de l'Abîme empesté.»

  • binimiñ
    binimiñ

    voir binimañ

  • binimus
    binimus

    adj.

    I. Attr./Épith.

    A. (en plt des animaux) Venimeux.

    (1710) IN I 267. ar Salamandres, pehini a so ul loenic binimus, a laz an tan evel ma c'hourvez ennâ. ●(1732) GReg 951b. Venimeux, tr. «Binymus. vinymus. velymus

    (1849) LLB 1885. ou brud velimus. ●(1850) MOY 208. loened bunumus. ●(1868) FHB 161/34a. aeret binimus. ●(1868) FHB 163/52b. Kerkent an aneval bilimuz a zeu euz he doull.

    (1909) KTLR 177. aeret viber amprevanet ha toussigi binimus.

    B. par ext.

    (1) (en plt des plantes) Vénéneux.

    (1910) FHAB C'hwevrer 43. draok ha louzeier binimus.

    (2) =

    (1915) HBPR 113. An ear bilimus. ●(1925) FHAB Mae 162. mouget gant eun êzenn bunumus.

    (3) (en plt des vagues) = (?) Écumant (?).

    (1895) FOV 255. Ha ne huès hui guélet houlenneu valimus / D'oh hum seùel a blom ken ihuél el tyér, / Ha goleit dré er chum, é skoein d'oh er rehér ? tr. «N'avez-vous pas vu les grandes vagues courroucées se dresser hautes comme des maisons, déferler sur les rochers, et les couvrir d'écume ?»

    (4) (en plt du vent) Très froid, qui coupe.

    (1955) BLBR 85/6. eun avel dreut, binimus ha sklas.

    (5) (en plt d'un abcès) Plein de pus.

    (1872) GAM 30-31. enr (lire : eur) gor bilumuz.

    C. sens fig.

    (1) =

    (1575) M 2427-2428. Hep achap en abym : gant ma crim venimus, / Digraç ez ouff cascet, tr. «Sans recours, dans l'abîme, par mon crime venimeux / Impitoyablement j'ai été envoyé.»

    (2) (en plt des paroles) Médisant.

    (1844) LZBg 2l blezad-1 lodenn 82. er honzeu luêm ha velimus. ●(1866) BOM 10. Ann teodou binimuz.

    (1900) MSJO 136. An teodadou fall ha bilimus. ●(1913) PRPR 107. Eun daolen veo euz ar goz grac'hed koz eo, ken bulumus o zeod evel m'eo loudour o dillad ha pikous o c'heusteuren. ●(1915) HBPR 20. Setu ama penaoz e renkas he gomzou bilimus. ●(1920) AMJV 103. lavarou bilimuz an dud-se.

    (3) =

    (1838) OVD 179. er gounar velimussan.

    (4) (religion) Ar sarpant binimus : surnom du diable.

    (1868) KMM 3. Falvezed eo bet gant Doue e devize flastred e benn d'ar zerpant bilimus.

    II. Adv.

    (1) Venimeusement.

    (1915) HBPR 198. anevalet hag a flemm bilimus.

    (2) Méchamment.

    (1906) DIHU 13/228. hag e skrignas e zent ker velimus doh er verh ken ne laras er mestr dehi el lezél.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...