Recherche '"c'hwerv"...' : 10 mots trouvés
Page 1 : de chwerv-1 (1) à chwervoni (10) :- c'hwerv .1c'hwerv .1
adj.
I. Attr./Épith.
(1) Amer au goût.
●(1499) Ca 113b. Hueru. g. amer. ●(c.1500) Cb 21a. g. cest vne maniere dabre comme genestre / qui est moult amere. b. haual ouch balazn / haso hueru.
●(1659) SCger148a. fero, tr. «amer.» ●(1710) IN I 78. Cafet ez eus moyen da geinch ar guez amandes c'huero e guez amandes douç. ●(c.1718) G 95 / 154 - H 155 / 191 - I/J 191 / 271 - K 271 - L 272/325 - M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms i. amer tr. « hueru'.» ●(1792) CAg 178. en hùerhùan breoüage. ●(17--) TE 74. lezeu huerhue.
●(1838) OVD 57. er gùé alamantés er ré huerhan. ●(1849) LLB 46. freh goudask, er vagadur huerwan. ●623. er freh huerwan.
(2) C'hwerv-put : très amer au goût.
●(1879) ERNsup 165. Trév[érec] c'houer(v) put, très amer. ●(1896) GMB 362. pet[it] tréc[orois] c'houer put très amer.
B. sens fig.
(1) (en plt de qqn) Amer.
●(1580) G 673-674. Ne stouheñ, ne quemerheñ mez evyt reyf da galant da stryzaf / Nac oude mar huerou ha pervers me roy ma neyz dezaf, tr. «Je ne veux pas m'humilier, ni avoir honte de donner à un amant à étreindre / Tu as beau être amer et grave, je lui donnerai mon nid.»
(2) =
●(1866) SEV vi. eur gastiz spountuz ha c'houero-meurbed. ●(1886) SAQ I 14. evit na vezo ket rust na c'hoero an disparti.
●(1903) MBJJ 171. daelo c'houerf. ●(1904) SKRS I 64. N'eo ket souez eta, ma sav daelou c'houero em daoulagad.
(3) (en plt de paroles) =
●(1767) ISpour 249. temalationeu lùem, meit rebraicheu hùerhuë. ●(17--) TE 6. anquinein é voès dré ur refus huerhue.
●(1889) SFA 56. ar rebechou c'houero.
●(1902) MBKJ 91. n'am euz ket lavaret eur ger c'houero da nikun euz ar re a c'houarnan. ●(1905) KANngalon Eost 462. rebech dezho ho mankou gant komzou c'huero. ●(1906) KANngalon Genver 20. komzou c'houero, hag a rafe d'an nessa kounnari goassoc'h c'hoaz. ●(1921) PGAZ 32. rebechou c'houero.
(4) Komzoù etre c'hwek ha c'hwerv : paroles amères.
●(1970) BHAF 289. Abaoe maro o mamm ne oant ket ken tostaet, gwir eo e oa bet etreze komzou etre c'houeg ha c'houero.
II. Adv. Amèrement.
●(1790) MG 251. mar en temall un tamiq huerhue. ●315. me houciance em broudou huerhue ér momand-hont. ●357. mæs er requis e ra deign conz un tamiq huerhue. ●(17--) VO 46. e gommanças de gonze huerhuë doheign. ●(17--) TE 64. ean e guelènnas huerhue er Mameu-Dieguês-hont.
●(1829) CNG 98. Groeit ma ouilehemb ùerhue bamdé. ●(1838) OVD 144. doh ou hélennein huerhue [é vugalé]. ●265. Conzet huerhue inemb d'en dud avaricius. ●270. Combattet huerhue doh tout er péh e santet e ellehé hou turel en dristé. ●(1854) MMM 170. Sperejou heürus, vouëlit c'huëro ! ●(1868) KMM 129-130. ha me en em laca dreist ar re all, prest atao da respount anezo rog ha c'huero. ●(1889) SFA 26. e rebechaz dez-han c'houero he ziskianterez.
●(1903) MBJJ 182. hag a zirollaz da ouelan c'houerf.
- c'hwerv .2
- c'hwerv-brizhc'hwerv-brizh
adj. Espèce de pomme à cidre.
●(1938) BRHI 81. Il veut qu'on en sépare les espèces : les amères tachetées (c'houero-briz), d'une part, et de l'autre les douces amères (c'houero-dous).
- c'hwerv-dousc'hwerv-dous
adj. Espèce de pomme à cidre.
●(1938) BRHI 81. Il veut qu'on en sépare les espèces : les amères tachetées (c'houero-briz), d'une part, et de l'autre les douces amères (c'houero-dous).
- c'hwervaatc'hwervaat
v.
(1) V. intr. Devenir plus amer.
●(1732) GReg 33a. devenir amer, tr. «C'hüervaat. pr. c'hüervéet.»
●(1876) TDE.BF 91b. c'houervaat, v. n., tr. «Devenir amer, aigre ; p. c'houerveet, c'houerveat.»
(2) V. tr. d. Rendre plus amer.
●(1499) Ca 113b. Hueruhat. g. faire amer.
●(1732) GReg 33a. Rendre amer, tr. «C'hüervaat. pr. c'hüervéet.»
●(1839) BESquil 65. de huerhuat ha de revoltein en isprideu.
- c'hwervderc'hwervder
m. –ioù Amertume.
●(1659) SCger 136b. c'huervder, tr. «amertume.» ●(1732) GReg 33a. Amertume, tr. «C'hüérvdèr. p. c'hüérvderyou.»
●(1927) GERI.Ern 84. c'houervder m., tr. «amertume.»
►sens fig.
●(1612) Cnf 78a-b. an hueruder ves ma eneff, hac à ves an bestl, da lauaret eo an garuentez am afflictionou graet em corff hac em membrou.
●(1864) SMM 179. an oll c'huervder a behini e cargont ho calon. ●(1870) FHB 309/377a. ar zonch-ze a vezo leun a c'hoervder hag a strafuil. ●(1894) BUZmornik 190. beuzet ho kaloun enn eur mor a c'hlac'har hag a c'houervder.
- c'hwerventezc'hwerventez
f. Amertume.
●(1499) Ca 113b. Hueruentez. g. amertume.
●(1732) GReg 33a. Amertume, tr. «C'hüérventez. p. c'hüérventezyou.»
●(1927) GERI.Ern 84. c'houervente(z) f., tr. «amertume.»
►sens fig.
●(1866) BOM 18. Nag ha bet c'houerventez er vuez zo hadet.
●(1920) FHAB Here 457. pep hini a gav e lod a c'houerventez. ●(1922) LZBt Meurzh 20. tanva c'houerventez e pep stum.
- c'hwervizion / c'hwervizonc'hwervizion / c'hwervizon
f.
(1) Amertume (goût).
●(1744) L'Arm 12a. Amertume, tr. «Huêruision. m.»
●(1861) BELeu 132. er huerhuision a nehou én hou pêg.
(2) (botanique) Pissenlit.
●(1876) TDE.BF 91b. C'houervezon, c'houervizon, s. m., tr. «Pissenlit, dent-de-lion, plantes.» ●(1879) BLE 85. Pissentilit officinal. (T. officinale. Wig. – Leontodon. L.) C'houervison. Dent de lion.
●(1927) GERI.Ern 84. c'houervizon m., tr. «pissenlit.» ●(1934) BRUS 267. Du pissenlit (à porc), tr. «huerùizion.»
- c'hwervizonc'hwervizon
voir c'hwervizion
- c'hwervonic'hwervoni
f. Amertume.
●(c.1718) CHal.ms i. amertume, tr. «huerüoni.» ●(1744) L'Arm 6b. Acidité, tr. «Huerhonni. m.» ●12a. Amertume, tr. «Huêruonni.» ●(1792) CAg 172. Jesus, ne houes meit huerhuonie / Er Halice-zé presantet : / Ret vou h'en ivet bèed el-lie.
●(1854) PSA I 37. dré ou huerhonni. ●(1876) TDE.BF 91b. C'houervoni, s. m., tr. «Amertume.» ●(1878) BAY 14. huerwoni, tr. «amertume.»
►sens fig.
●(1825) COSp 153. de zigrïein en huerhuonni ag er vuhé-man. ●(1861) BELeu 159. chongeu a huérhoni.
●(1927) GERI.Ern 84. c'houervoni f., tr. «sentiment d'amertume.»