Devri

Recherche 'chadenn...' : 10 mots trouvés

Page 1 : de chadenn (1) à chadennig (10) :
  • chadenn
    chadenn

    f. –où, cheden

    I.

    (1) Chaîne.

    (1499) Ca 35b. Chaden. g. chaine. ●(1576) Cath p. 3. vn chadenic, tr. «une petite chaîne.» ●(1633) Nom 171a. Murenula : chaisne faite d'or : chaden græt á aour. ●Torquis : chaisne d'or chaden aour.

    (1659) SCger 21a. chaisne, tr. «chaden.» ●(1732) GReg 147b. Chaisne, tr. «Chadenn. p. chadennou. jadenn. p. jadennou.» ●(1792) BD 2146. douguet aheus arboes a chadeno arbet man, tr. «(toi qui) as porté le poids des chaînes de ce monde.»

    (1838-1866) PRO.tj 177. demeus ar briadelès da scanvât ar chadennou. ●(1867) MGK 9. ar c'holier am stag enn deiz oc'h va chaden. ●(1877) BSA 224. ar mor counnaret a dorr ar chadennou a stage al lestr. ●(1878) EKG II 68. eur jadenn hag eur potaill houarn.

    (1904) DBFV 35b. chalen, chaden, f. pl. –nneu, tr. «chaîne, collier.» ●(1907) VBFV.fb 17b. chaîne, tr. «chalen, f. (pl. neu).» ●(1909) KTLR 32. eur jaden vontr a zistribille euz he gof. ●(1911) BUAZperrot 179. cheden a bado da viken. ●(1922) DIHU 130/49. Ur chalen eur doh me hosté. ●(1925) SFKH 3. é huélet me chalenneu / É hon kentoh ur galeùour.

    (2) Chadenn e vuhez : le fil de sa vie, de ses jours.

    (1905) FHAB Genver/C'hwevrer 24. Epad m'ac'h astenne evelse bemdez chadenn he vuhez gant torfejou ha pec'hejou deuz ar re oassa.

    (3) Kaout chadenn : filer.

    (1962) TDBP II 72. Geo, evel ouzout, ar mastik evel-se n'eus ket a chadenn, tr. «si, tu sais bien, le mastic comme cela n'a pas de «filant» (ne file pas).»

    (4) (en plt de la terre) Nature.

    (1921) FHAB Ebrel 90. Kement krouidigez a zo a denn he magadurez euz chaden pe natur an douar ma sav warnan. (...) An douar treut en e jaden n'eo ket goest da vaga nemed loened krenn diwar he c'houst he-unan (...) rei eur stad frouezusoc'h da jaden an douar.

    (5) Ober chadenn gant : continuer (qqc. qui précédait).

    (1866) LZBt Gwengolo 197. Setu aze ar burzudo a welomp a zo bet groet, hag a raer war veur rouantelez er bed, aboe hanter-kant vla zo, hag a ra chadenn didor gant burzudo ann amzerio diagent.

    (1931) FHAB Mezheven 202. An eil gwalenn eo ar zul, dervez santel an Aotrou Doue, deuet da veza dervez al labour, dervez an ebatou, dervez an diaoul. Ar walenn-man a deu eus ar genta hag a ra chadenn ganti.

    (6) Ober ar chadenn : faire la chaîne.

    (1877) BSA 114-115. En em lacaat a rear var diou renc evit ober ar jaden.

    (7) plais. Bague de mariage.

    (1936) PRBD 217. Leonis a ro d'aar (sic) gwalinier, an hano a chadennou.

    (8) Couronne de bulles qui se forme à la surface d'une eau de vie de qualité contre la paroi du verre.

    (1982) TIEZ I 199. Les hommes se méfient des femmes qui coupent d'eau leur alcool, et ils ne se laissent pas prendre : ils savent qu'il est de bonne qualité quand il se forme contre la paroi du verre un cercle de bulles (chadenn).

    (9) Enchaînement, suite.

    (1846) DGG 210. pebes chaden a bec'hejou ! ●(1852) MML 188. nîn deus pere ar vue beteg vreman, a so bet eur chaden, eur ouiaden a disurjo.

    (10) Chaîne (de télévision).

    (1965) BREZ juin 93/6b. tapoud dre-oll gwagennou an diou «chadenn» TV.

    (11) (broderie) Chadenn ar bed : la chaîne de la vie (motif bigouden).

    (1926) APBR 14. la broderie du haut est dite cor de chasse, plus bas c'est la plume de paon et séparant les deux, la chaine sans fin, chanen ar bed, image celtique de l'éternité.

    II. (en plt de qqn)

    (1) =

    (1950) KROB 22/6. pebez chadenn oun er memes tra ! Lonket ganen betek va ano !... Daoust ha ne deufe ket a-benn anezañ, ar jadenn-ze, pa ne oan ket war al lec'h !

    (2) As, champion.

    (1958) BLBR 110/2. Tonton Lomm eur jadenn den ! (d'après Kannadig Landi Meurz-Here 1957)

  • chadenn-vetrour
    chadenn-vetrour

    f. Chaîne d'arpenteur.

    (1973) SKVT II 61. Pe dre ziouer a chadennoù-metrour ?...

  • chadennad
    chadennad

    f. –où

    (1) Cadène (de prisonniers).

    (1772) KI 263. pa zui chadennat Roazon / ezai da vrest gatti, tr. «Quand viendra la cadène de Rennes, / il ira à Brest avec elle.»

    (1866) FHB 89/290b. eur chadennad hir a brizonerien.

    (1932) FHAB Kerzu 499. da heul ar jadennad galeourien.

    (2) Lignée.

    (1907) AVKA 11. Chadennad Tado koz Jesus.

    (3) File, rangée, enchaînement.

    (1732) GReg 412b. Une file de maison, tr. «ur jadennad hir a dyès var bord ar ru.»

    (1883) IMP 29. Va buez, a boaniou, a zo eur chadennad.

    (1927) GERI.Ern 77. chadennad f., tr. «enchaînement.»

    (4) (géographie) Chaîne (de montagnes).

    (1732) GReg 147b. Chaisne de montagnes, tr. «ur jadennad menezyou.»

    (1857) HTB 136. eur chadennad meneiou sounn.

    (1927) GERI.Ern 77. chadennad f., tr. «chaîne (de montagnes).»

    (5) Ce qui peut être paît par un animal attaché.

    (1975) KRAV 22. ur chadennad peuriñ.

  • chadennad-douar
    chadennad-douar

    f. -où-d. Bande de terre.

    (1962) EGRH I 111. chadennad-douar f. -où-d., tr. « bande de terre. »

  • chadennadur
    chadennadur

    m. Enchaînement.

    (1732) GReg 338a. Enchainement, sorte de liaison qui se trouve entre les choses, tr. «Chadennadur.» ●338b. Les sciences ont entre elles un espéce d'enchaînement, tr. «Eñtre ar sqianchou ez eus ur manyel chadennadur

  • chadennadurezh
    chadennadurezh

    f. Enchaînement.

    (1732) GReg 338a. Enchainement, sorte de liaison qui se trouve entre les choses, tr. «jadennadurez

  • chadennañ / chadenniñ
    chadennañ / chadenniñ

    v.

    (1) V. tr. d. Enchaîner.

    (1499) Ca 35b. Chadenaff. g. enchainer. ●(c.1500) Cb 38a. Chadennaff. g. enchainer.

    (1659) SCger 21a. enchaisner, tr. «chadenna.» ●49b. enchaisner, tr. «chadenna.» ●(1732) GReg 338b. Enchainer, tr. «Chadenna. p. chadennet. jadenna. pr. jadennet. Van[netois] chadenneiñ. chalenneiñ.» ●(1792) BD 1546. en yfern men as chadenno, tr. «En enfer je t'enchaînerai.»

    (1857) HTB 8. da chadenni. ●(1869) FHB 255/363a. Cregi a rejont enha, he jadenna hag he zigas gantho. ●(1882) BAR 258. Red mad a oe e chadena.

    (1904) DBFV 35b. chalennein, chadennein, v. a., tr. «enchaîner, mettre à la chaîne.» ●(1907) VBFV.fb 35b. enchaîner, tr. «chalennein.» ●(1925) FHAB Genver 34. Sifroa a reas chadenna ar fallakr.

    (2) V. intr. (en plt de la terre) Avoir de la cohésion.

    (1962) TDBP II 51. An douar pa ne chaden ket e vez lavaret dioutan : «douar ble», tr. «la terre qui n'a pas de cohésion est appelée «terre friable.»

  • chadenner
    chadenner

    m. –ion Chaînetier.

    (1744) L'Arm 427a. Chainetier, tr. «Chalænnourr. m.»

    (1904) DBFV 35b. chalennour, chadennour, m. pl. –erion, tr. «chaînetier (l'A.).»

  • chadennet
    chadennet

    adj.

    (1) Enchaîné.

    (1499) Ca 35b. g. chaine. b. chadenet. ●g. ampieges ou enchaines. b. hualet pe chadennet. ●(1575) M 2701. tenn chadenet, tr. «durement enchaîné.» ●(1612) Cnf 62b. ezoar bet contraignet de derchell chadennet en é cambr.

    (1838) CGK 3. chadénet evel eur c'hy. ●(1869) FHB 225/121a. sclavet chadennet.

    ►sens fig.

    (1932) ALMA 89. Sikourit eur paour keaz kamm chadennet gant an urlou !

    (2) Bouled chadennet : boulet ramé.

    (18--) GBI II 338. ober bouledo chadennet, tr. «fabriquer des boulets ramés.»

  • chadennig
    chadennig

    f. –où Chaînette.

    (1904) DBFV 35b. chalennig, chadennig, f. pl. eu, tr. «petite chaîne ; chaînette.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...