Recherche 'dibun...' : 19 mots trouvés
Page 1 : de dibun (1) à dibunouer (19) :- dibun .1dibun .1
m.
(1) Action de dévider.
●(1732) GReg 283b. L'action des devideurs & des devideuses, tr. «dibun.»
(2) Reiñ dibun da ub. : donner du fil à retordre.
●(1902) PIGO I 212. Mez breman zouden, gant zikour ma zant paeron ha ma fen-baz, me roo dubun d'ac'h.
(3) Kaout dibun el labour : travailler efficacement.
●(1936) BREI 451/1a. Tik eo ouz al labour ha dilui ; dibun hag intrudu he deus ennan.
(4) Succession, défilement.
●(1944) EURW I 18. eun dibun a dud – a bratikou – o tont da glask kuzul war o aferiou luziet.
- dibun .2
- dibun .3dibun .3
voir dibunañ
- dibunaddibunad
m. –où Série, déroulement.
●(1931) VALL 687b. une série de vues à la lanterne de projections, tr. «eun dibunad skeudennou gand ar skeudennerez.»
- dibunadeg
- dibunadenn
- dibunadur
- dibunañ / dibuniñ / dibundibunañ / dibuniñ / dibun
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Dévider.
●(14--) N 1613-1614. A huy oz eux eff euez nezet / Na dibunet en hoz metou, tr. «L'avez-vous aussi filé / Et dévidé chez vous ?» ●(c.1500) Cb. [pellenn neut] Jtem glomero as. g. amasser / ou arrondeler fil. b. dibunaff neut.
●(1732) GReg 283a. Devider, tr. «Dibuna. pr. dibunet. Van[netois] dibunein.» ●(1767) ISpour 387. dibune pé pellennein næd.
●(1857) CBF 93. Dibuna ann neud war ar ganellou, tr. «Dévider le fil sur les bobines.» ●(1897) EST 58. Peb néouréz e hast dibun hé gourhedad. ●59. Ean e bouiz peb darned. (…) dibun en darnedeu.
●(1903) JOZO xi. épad me troei dousik (…) en dibunér e zibun en ned… hag en amzér !… ●(1910) YPAG 4. poac'hat mern, dibuni gloan. ●(1935) BREI 389/2c. Pep hini a reio gwella ma c'hello da zibuni e vann neud !!
►absol.
●(1905) FHAB Gouere/Eost 126. Pa vez dibunet aoualc'h evit eur viad, e teu ar guyader da steui.
(2) Marc'h-dibunañ : dévidoir.
●(1879) ERNsup 161. marc'h dubunein, Lanr[odec] ; dubunañ, Trév[érec] instrument pour dévider.
(3) (marine) Laisser aller (un cordage enroulé).»
●(1977) PBDZ 170. (Douarnenez) dibuniñ, tr. «laisser aller (un[e] corde roulée).»
B. sens fig.
(1) Dibuniñ hent : parcourir du chemin.
●(1903) MBJJ 181. leo e-bed da dibuni. ●(1908) PIGO II 144. e krogas da zibuni hent. ●(1936) FHAB Eost 312. Ar gazeg a zibune hent atao. ●(1962) TDBP II 105. Hennez a zo akuit, hennez ne vez ket pell o tibuna hent, tr. «celui-là est rapide, il n'est pas long à faire du chemin.»
(2) Débiter (des mensonges, des sornettes, etc.).
●(1872) ROU 80a. Débiter, des mensonges, tr. «Dibuna geier.» ●(1890) MOA 201a. Débiter des mensonges, tr. «dibuna gevier.»
●(1904) LZBg Gwengolo 223. Ind e zibun konz ar gonz hag e geijmeij girieu a dréz hag a ben. ●(1907) AVKA 177. en ur dibuni stal vallozo. ●(1909) KTLR 67. dibuna forzik geier. ●(1909) BROU 223. (Eusa) Dibuna kaosiou, tr. «débiter des sornettes.» ●(1929) MANO 119. e tibunas ive eun aridennad geier.
(3) Réciter, raconter.
●(1870) FHB 288/213b. dreist oll e tibune chapeledou dioc'h an druil. ●(1889) ISV 344. mad a rid digas da zonch din eo histor Colibri am eus da zibuna.
●(1923) KNOL 115. Dibuna a rean va orogell. ●(1936) PRBD 131. Dibunit ho pec'hejou, krak ha berr, ha netra ken. ●(1943) SAV 29/73. Dibunet e vez ar grasou gant ar grasaouer. ●(1955) STBJ 159. Pa veze grignous ma breudeur bihan, e kane pe e tibune ma mamm, pe ma maeronez, regennou ar seurt-mañ da c'hlochat dezo.
(4) Solutionner (un problème, une affaire).
●(1878) EKG II 114-115. kudennou diez da zibuna, ha ne c'helli ho dibuna nemed pa vezi var al leac'h. ●(1883) MIL 280. Chans vad d'an hini a glasko dibuna ar guden-ze var va lerc'h.
●(1911) BUAZperrot 228. Ar guden a deuas da fuilha kement, ma oue red boda eur c'honsil e Makon d'he dibuna. ●365. Pa gaset an affer pelloc'h, ez ea da Roazon (…) evit dibuna da vat ar pez a veze bet fisiet ennan.
(5) Dibunañ e gudenn : se débrouiller, se tirer d'affaire.
●(1970) BHAF 259. Red e oa d'e vab, da-larsañ, dibuna e gudenn e-unan.
(6) Dibunañ ur goulenn : expliquer, répondre à une question.
●(1925) FHAB Genver 18. dont a reot buan da gemeret an tu da zibuna hevelep goulennou.
II. V. intr.
(1) Défiler.
●(1927) GERI.Ern 101-102. dibuna, V[annetais] dibun, dibunein v. n., tr. «se dérouler (procession, cortège, etc.), défiler.»
(2) Se dépécher.
●(1913) KOME 31-32. An tad. Ma femp skoed 'n em dorn, raktal ! Ar potr. Ha dibunomp !
III.
(1) Dibunañ e gudenn : voir kudenn.
(2) Dibunañ kudennoù : voir kudennoù.
(3) Dibuniñ lev : voir lev.
- dibunata
- dibuner .1
- dibuner .2dibuner .2
m. –ioù, –où
(1) Dévidoir.
●(c.1718) CHal.ms i. Deuidoir, tr. «estel, dibuner, er har dibuner.» ●(1732) GReg 283b. Devidoir à rouet, tr. «Van[netois] dibunér. p. eü..» ●(1744) L'Arm 385b. Tournette, tr. «Dibunérr.. rieu.»
●(1897) EST 58. Mar dès ar beb gourhed kand tro d'en dibunér.
●(1903) EGBV 84. dibunér, m. pl. ieu, tr. «dévidoir.» ●(1903) JOZO xi. épad me troei dousik (…) en dibunér e zibun en ned… hag en amzér !…
(2) Karr-dibuner : dévidoir.
●(c.1718) CHal.ms i. Deuidoir, tr. «estel, dibuner, er har dibuner.»
(3) Draen-dibuner : pivot.
●(c.1718) CHal.ms iii. piuot, tr. «un dren, un dren dibuner.»
●(1904) DBFV 48b. dren dibunér, tr. «pivot (Ch. ms.).»
(4) (pêche) Travoul.
●(1744) L'Arm 389a. Travoul, tr. «Dibunérr.. rieu.»
(5) plais. Cul.
●(1924) DIHU 153/37. boutet ur iennad geton én é zibunér. ●(1931) FEZO 14. ha blot d'hou tibunér ! ●(1936) DIHU 301/100. Lakeit é bet er paotrig ar unan anehè, un dorchen raden glas édan e zibunér. ●(1939) RIBA 121. ur bellennad nadoéieu draillet édan é zibunér.
- dibunerez .1dibunerez .1
f. –ed
(1) Ouvrière dévideuse.
●(1732) GReg 283b. Devideuse, tr. «Dibunerès. p. dibuneresed.»
●(1868) FHB 190/266a. Eur vicherourez all, eun dibunerez. ●(1876) TDE.BF 118a. Dibunerez, s. f. , tr. «Ouvrière dévideuse.»
(2) Conteuse.
●(1970) BHAF 14. Eun dibunerez euz an dibab e oa kerkoulz en brezoneg hag en galleg.
- dibunerez .2dibunerez .2
f. –ioù Pièce où se trouve le dévidoir.
●(1732) GReg 283b. Devidoir, chambre, ou lieu chez les marchands de fil & de toile, pour devider le fil, tr. «dibunérez. p. dibunerezou.»
- dibunerezh
- dibunet
- dibuniñdibuniñ
voir dibunañ
- dibunisdibunis
adj. Impuni.
●(1732) GReg 521a. Laisser un crime impuni, tr. «Lesel un torfed dibunis.» ●951b. Laisser un crime sans en tirer aucune vengeance, tr. «Lesel ur c'hrim dibunis.»
- dibunizdibuniz
m. Impunité.
●(1732) GReg 521b. L'impunité perpetuë les crimes, tr. «An dibuniz hag an digoust a guendalc'h an torfedou.»
- dibunouer