Recherche 'direizh...' : 9 mots trouvés
Page 1 : de direizh-1 (1) à direizhin (9) :- direizh .1direizh .1
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqc. d'abstrait)
(1) Anormal.
●(1575) M 2489-2490. Euyt joa transitoar : doen glachar bet nary, / So direz follez bras, tr. «Pour une joie passagère subir une douleur éternelle, / C'est absurde et grande folie.»
●(1857) HTB 28. sesoniou direiz. ●(1883) IMP 7. Amenit eun nebeut eur zourci ken direiz.
●(1938) FHAB Gwengolo 197. sec'horiou direiz an nevez amzer.
(2) Inconvenant, désordonné, immoral, immodéré, démesuré.
●(1659) SCger 42a. demesuré, tr. «direiz.» ●51a. enorme, tr. «direiz.» ●(1732) GReg 276b. Desordonné, ée, excessif, vicieux, libertin, tr. «direiz.»
●(1869) HTC 24. Mes Esaü a ieas eur gounnar direiz ennhan. ●(1878) EKG II 148. kenderc'hel a rea he vuez fall ha direiz.
●(1904) DBFV 57a. direih, adj., tr. «sans règle, irrégulier, déréglé, désordonné.» ●(1909) KTLR 215. Eur garantez direiz he doa evithi. ●(1911) BUAZperrot 30. ne renont ket eur vuez direiz. ●(1912) BUAZpermoal 677. evit tec'hel arôk karante direiz ar brinsez. ●(1933) TREM 102. Gant ho balc'haj direiz, tr. «par vos forfanteries.»
(3) Faux.
●(1924) CBOU 3/35. Nag a gredennou amreiz, direiz zoken, a lenner hag a glever diwarbenn ar vroadelerez ! ●(1955) STBJ 25. Daoust da galzik traou direiz ha d'an nebeud sorc'hennou a zo en e leor.
(4) Étrange.
●(1902) PIGO I 198. ar sonjezonou direiz a zave, dre ma eve, 'barz e benn. ●(1911) BUAZperrot 667-668. stultennou direiz a gave c'hoaz an tu da dreuzi a-wechou e spered.
B. (en plt de choses concrètes)
(1) Sans ordre.
●(1732) GReg 677b. Qui est sans ordre, tr. «direiz.»
(2) (Mer) démontée.
●(1882) BAR 93. taolet ha distaolet var ar mor direz ha counaret.
C. (en plt des gens, des animaux)
(1) Inobéissant.
●(1924) FHAB Ebrel 127. bugale direiz ha dizuj. ●(1955) STBJ 80. pa vezen direiz pe zizent.
(2) Dissolu.
●(1846) BAZ 280. evel ma oa eun den colerus ha direiz, e poanias da zousaat he spered ha d'en distrei dious an direolamant.
(3) (en plt des animaux) Indocile.
●(1846) DGG 472. Evit dont a ben eus a ul loen direiz e rêr dezan labourat-cals ha dibri nebeud.
●(1911) BUAZperrot 618. kezeg direiz, hag a gasas anezo a dreuz-dreuz, dre ar reier hag ar spern. ●(1916) KANNlandunvez 55/392. Ma vije, en ho kraou, eul loan direiz en deuz pilet ac’hanoc’h meur a dro, tost d’ho kas divar an hent er fos, petra rafac’h ? ●(1955) STBJ 83. gouiziek da zoñvaat al lôned direiz. ●85. Ma ouie doñvaat ar c'hezek direiz.
II. Adv.
(1) Déréglément, sans règle.
●(1866) SEV 85. goude beza bevet ken direiz.
●(1904) DBFV 57a. direih, adv., tr. «déréglément.»
(2) Bras-direizh : très grand.
●(1907) BOBL 11 mai 137/2b. Great en deuz en e barrez eur vad braz-direiz.
- direizh .2direizh .2
f. –ioù
(1) Immoralité.
●(1866) SEV 1. Ac'hano e teu (...) ann holl fallagriez hag holl zireiz a ren dre ar bed. ●11. N'en em roit ket d'ann direiz. ●51. tremen he vuez enn direiz ar vrasa.
(2) Dérèglement, désordre.
●(1847) FVR 2. hon bro geaz en em welaz goloet a zireisiou a beb giz. ●20. ar re-man a lekeaz eunn direiz ker braz, ma krede gand ann dud vad e oa arru amzer ann Ante-Krist. ●(1857) HTB 102. douja re na deuje an distera direiz (...) da noaza d'he iec'het. ●(1862) JKS.lam 118. ann drouk-rans avad, ann dizunvaniez hag ar brezel ne d-int dilammet war ann douar nemet dre ann direiz ha dre ar pec'hed.
- direizhamantdireizhamant
m. –où Dépravation.
●(1659) SCger 42a. desordre, tr. «direizamant.» ●55a. extravagance, tr. «direizamant.» ●143a. direizamant, tr. «dereglement.» ●(1732) GReg 214b. Corruption des mœurs, tr. «Direizamand a vuhez.» ●270a. Depravation, dereglement du goût, des mœurs, ou de la doctrine, tr. «Direizamand.»
●(1824) BAM 73. ar sourcen eus an oll direisamanchou a veler en tyeguesou. ●(1846) BAZ 319. ar penn caos eus a zireizamant an dud a arme. ●(1847) MDM 22. tamall kals direizamand kear.
- direizhañ / direizhiñdireizhañ / direizhiñ
v.
I. V. intr.
(1) Ne pas se tenir correctement, ne pas agir d'une manière intègre, ne pas suivre les préceptes.
●(1867) FHB 112/62b. pini o peus guelet aliez dre ar pardoniou o tireiza, o tibordel ag o c'houren dirag an oll gant Jacquezik ar sclevard pe gant Follik kementra, map bian da Varquis an tavernou. ●(1869) SAG 186. e kolchent avat ho baradoz, hi hag ho bugale, ma teuchent da zireiza.
(2) Direizhañ d'ar reolenn : déroger à la règle.
●(1924) LZBt Meurzh 32. Hon eskop en deus teurveet direizan d'ar reolen evit eun den yaouank mad dreist.
(3) Se révolter.
●(1847) MDM 138. lakaad ar boulvers er famillou, etouesk ar bobl, ha direiza a enep ar superioled.
(4) Se déranger.
●(1904) DBFV 57a. direihein, v. n., tr. «se déranger.»
II. V. tr. d.
(1) Détraquer, dérégler (un mécanisme).
●(1732) GReg 265b. Demonter un horloge, la gâter, tr. «Direiza un orolaich.» ●281a. Detraquer, tr. «Direiza. pr. direizet.»
●(1904) DBFV 57a. direihein, v. a., tr. «dérégler, détraquer.»
(2) Déranger, troubler (ce qui est organisé).
●(1732) GReg 276b. Desordonner, troubler l'ordre, tr. «Direiza. pr. direizet.»
●(1839) BESquil 496. ne zirèhas quet hé exelciceu a zevotion. ●(1869) SAG 277. evit direiza ar bed. ●(1870) FHB 304/339b. Patris ne zireizas netra etouez an irlanted ; ne reas nemet en em lacat en ho mesk.
●(1904) DBFV 57a. direihein, v. a., tr. «désordonner.» ●(1929) MANO 128. direiza a rae ar peoc'h hag an urz vat.
(3) Déranger, détraquer, troubler (l'esprit de qqn).
●(1790) MG 394. Arça, me hoær, cavét e hoès en tu de zireihein me houciance.
●(1929) MANO 54. eur beleg foll, diboell, gouest da zireiza spered ha penn an dud. ●(1962) EGRH I 61. direizhañ v., tr. « dérégler, déranger (surtout sens moral). »
(4) Mettre le désordre (dans une équipe de travailleurs).
●(1849) LLB 489-490. un dorner didalwé / A vitin bet en noz é tireih ur baré.
(5) Dépraver, débaucher.
●(1659) SCger 40a. debaucher, tr. «direiza.»
●(1904) DBFV 57a. direihein, v. a., tr. «dépraver.»
(6) Désorienter.
●(1904) DBFV 57a. direihein, v. a., tr. «désorienter.»
III. V. pron. réfl. En em zireizhañ : se pervertir.
●(1847) MDM 70. ne deufe ho bugale da veza treinet d'an hostaliriou pe d'ar beilladegou goude ar skol-noz, ha da en em zireiza er fezoun-ze.
- direizhañs
- direizhdeddireizhded
f.
(1) Dérèglement, immoralité.
●(1790) MG 412. rac a boén é hès én-namb ur oahièn ne zoug d'en droug ha d'en direihtæd.
●(1893) IAI 31. Hor relijion zantel a deuas a benn (...) hag euz a zireisted ar bobl.
●(1904) DBFV 57a. direihted, m., tr. «dépravation.»
(2) Action irrégulière, irrégularité.
●(1838) OVD 238. é péh léh el lubricité nen doé groeit hoah direihtæt erbet.
●(1904) DBFV 57a. direihted, m., tr. «irrégularité.» ●(1937) TBBN 62. nag en distéran direihted de hañi a dud an Iliz.
(3) Intempérie.
●(1904) DBFV 57a. direihted, m., tr. «intempérie.»
(4) Lakaat an direizhded : mettre le désordre.
●(1839) BESquil 621. ma tas quênt pêl de ben a nettat er hartér ag er fal dud péré e laqué en direihtæt hac en dissantion ér vro.
- direizhder
- direizhet
- direizhiñdireizhiñ
voir direizhañ