Recherche '"dirollañ"...' : 1 mots trouvés
Page 1 : de dirollan-dirollin-diroll (1) à dirollan-dirollin-diroll (1) :- dirollañ / dirolliñ / diroll dirollañ / dirolliñ / diroll
v.
I. V. tr. d.
(1) Dérouler.
●(1732) GReg 271b. Derouler, étendre une chose qui est roulée, tr. «Dirolla. pr. dirollet.»
●(1904) DBFV 57a. dirollein, v. a., tr. «dérouler.» ●(1904) ARPA 50. Ractal ma tirollas al levr (...) e couezas var al leac'h a ioa scrivet ennhan : (...). ●(1944) DGBD 178. evel ma tiroller ur pezhiad lien.
(2) Retirer (qqn) du rôle d'un navire, débarquer.
●(1944) GWAL 165/310. (Ar Gelveneg) «Ne chomi ket pell ganin, 'n ur vont d'an od e vi dirollet !» «Skuizh on ganit, diroll ac'hanon !» ●(1952) LLMM 32-33/133. (Douarnenez) dirollañ martoloded, tennañ o anv eus ar roll. ●(1977) PBDZ 780. (Douarnenez) dirollañ, tr. «enlever des rôles.»
(3) =
●(1913) FHAB Eost 235. eur c'hoarem vras da ziroll al loened.
(4) Débaucher.
●(1659) SCger 40a. debaucher, tr. «dirolla.»
●(1904) DBFV 57a. dirollein, v. a., tr. «débaucher.» ●(1914) DFBP 76b. débaucher, tr. «Dirolli.» ●(1931) VALL 203b. Dépraver, tr. «dirolla.»
(5) Défiler (un collier, etc.).
●(1659) SCger 41a. defiler, tr. «dirolla.»
●(1876) TDE.BF 139b. Dirolla, v. actif., tr. «défiler un chapelet, un collier, etc.»
(6) Assaillir.
●(1876) TDE.BF 139b. Dirolla, v. actif, tr. «assaillir.»
II. V. intr.
A. (en plt de qqn)
(1) Éclater (de rire, en sanglots, etc.).
●(1860) BAL 188. e tirollas adarre da daoler goad a-leiz e c'hinou. ●(1872) ROU 82a. Eclater, de rire, tr. «diroll da c'hoarzin.» ●(1882) BAR 264. an droug-speredjou (…) a zirollaz da grial. ●(1884) BUZmorvan v. Diroll da c'hoarzin pe da lenva.
●(1909) BROU 226. (Eusa) Diroll da c'hoarzin, da leñva, tr. «éclater de rire, de pleurer.» ●(1909) KTLR 113. Ar vaouez (...) a zirollas da lenva. ●152. Lod a zirolle da c'hoarzin.
►[sans le v. amené par «da»]
●(1909) HBAL 48. Mil boan em boa o viret da zirol pa edoz oc'h ober da louarn gant Jermen.
(2) Libertiner.
●(1744) L'Arm 453b. Libertiner, tr. «Dirollein : Libèrtinein.»
●(1876) TDE.BF 139b. Dirolla, v. n., tr. «se déranger de conduite.»
(3) Se déchaîner, se mettre en furie.
●(1876) TDE.BF 139b. Dirolla, v. n., tr. «Se déchaîner.» ●(1878) EKG II 82. pa zirollaz e Maner-al-Liorzou eur strollad soudarded dispac'herien.
(4) (en plt d'un cheval) S'emballer.
●(1876) TDE.BF 139b. Dirolla, v. n., tr. «s'emporter comme fait un cheval.»
●(1911) BUAZperrot 161. ar marc'h o tostât ouz ar pal a zirollas hag a yeaz a benn-kas, d'en em strinka var ar reier.
(5) Déferler sur.
●(1890) BSS 8. an Hunet a ioa d'ar mare-ze o tiroll var an Itali.
●(1945) DWCZ 20. War a gonter, ez eus ur bern pilhaouerien pres da ziroll war ar vro.
(6) Dirollañ war ub. : se déchaîner contre qqn.
●(1948) KROB 1/8. Satordeienn ! Kerkent, Kolaz, 'vel pennfollet, / war an Hitler 'zo dirollet.
B. (en plt de qqc.)
(1) (en plt des éléments) Se déchaîner.
●(1862) JKS 247. enn taol ma tarz ha ma tiroll he wagou. ●(1872) GAM 64. Pa ziroll re abred avelou balc'h, kalz frouez a zistag diouc'h ar vezen, araok beza dare. ●(1872) ROU 80a. Le vent se déchaîne, tr. «diroll a ra an avel.» ●(1876) TDE.BF 139b. Neuze e tirollas ann avel, v. n., tr. «le vent se déchaîna alors.»
●(1900) MSJO 172. pa zirollas eun taol amzer spontus. ●(1902) MBKJ 173. Pa ziroll eur barr arne ha pa darz ar gurun. ●(1909) FHAB Genver 31. ar mor a zirollaz, a deuaz a lam var an douar. ●(1911) BUAZperrot 427. Eur gorventen a zirollas varnan. ●(1915) KANNgwital 156/82. Raktal e tirollaz eur glaou dourbill. ●(1915) HBPR 32. Eur gurun spontus a zirollas. Kear Gemper a dregerne gant an talmou. ●(1920) MVRO 20/1b. Dalc'het en deus an avel da c'houeza hag ar mor da zirolla. ●(1936) PRBD 41. Eun devez, oa dirollet eur barr-arne. ●(1935) ANTO 71. kent ma tiroll ar gorventenn. ●(1939) MGGD 74. pa teue an amzer fall da zirolla.
(2) (en plt de la guerre) Éclater.
●(1872) FHB 404/309b. Pa zirollas ar vrezel.
●(1911) BUAZperrot 831. e leac'h ar brezel m'edot o c'hedal gwelet o vont da ziroll. ●(1921) PGAZ 83. e tirollaz eur brezel spountuz etre ar France hag ar Prusse.
(3) (en plt d'une maladie, de malheurs, etc.) S'abattre, faire des ravages.
●(1867) MGK 1. O welet edo 'nn drouk a lamm o tirolla. ●(1884) BUZmorvan v. Ar berzekusion a zirollaz adarre : a deuaz adarre da veza ker goaz ha biskoaz. ●(1893) IAI 224. pa zirollas ar c'holera e kear. ●(1894) BUZmornik 228. Prest goude ar bloaz 400, e tirollaz er Pers eur bersekusion vraz a enep ar gristenien. ●243. abalamour ma veze goloet he vouez gant ar goelvan hag ar c'hri-fors a zirolle enn iliz.
●(1902) MBKJ 183. Pa zirollas ar vosen e kear Marseill. ●(1926) FHAB Mae 172. e tirollas war ar Frans gwall-euriou spontus a lakeas reustl ha keflusk e pep lec'h.
(4) (en plt de la joie) Éclater.
●(1907) PERS 188. ho levenez a zirollaz.
III. V. pron. réfl. En em zirollañ.
(1) (en plt de qqn) S'amuser, se dissiper.
●(1867) FHB 104/412b. Ar zûl (…) ne ket eun deiz a foar hag a varc'had, ha ne ket eun deiz evid en em zirolla, en em zisipa dre ar gwel euz ar marvaillou, o kemer perz en ebatou.
(2) S'abattre, se déchaîner (sur).
●(1867) MGK é ». Eur c'hlenved didruez hag a skign dre 'r bed holl / Ar spount hag ar maro, pa deu d'en em ziroll. ●(18--) SAQ I 17. Varlerc'h ho dizentidigez, tenvalijen ar spered, sempladurez ar galoun, techou fall ar c'horf, an anken, ar c'hlenved, ar maro, gwalinier dianavezet a ziagent, en em zirollas var an douar.
(3) Se dérégler.
●(1904) DBFV 57a. hum zirollein, tr. «se dérégler.»