Recherche '"disammañ"...' : 1 mots trouvés

• disammañ / disammiñ / disamm
  disammañ / disammiñ / disamm

  v.

  I. V. tr. d.

  A.

  (1) Décharger (qqn, un animal de qqc.).

  ●(1659) SCger 40b. decharger, tr. «disamma.» ●(17--) EN 594. ar botred a ja [da] disaman o quesec, tr. «les garçons vont décharger vos chevaux.»

  ●(1904) DBFV 57b. disammein, v. a., tr. «décharger, débarrasser.» ●(1909) KTLR 183. Ne zounjas tamm dizamma he inkane.

  (2) Bezañ disammet diouzh : être soulagé de.

  ●(1903) MBJJ 18. da vean dizammet da vad euz o fakajo.

  (3) Disammañ udb. : se décharger de qqc.

  ●(1647) Am 541. Disam prest da beach ac en em seach dal, tr. «Décharge-toi vite de ton fardeau et sèche-toi. Tiens !»

  ●(1860) BAL 78. Euruz an den a c'hall dizamma ar pouez en dalh ama. ●(1867) MGK 107. Eur giez-red a voa tostik da gelina ; / Ne ouie e pe leac'h dizamma he c'hofad.

  B. sens fig.

  (1) Aider en soulageant.

  ●(1877) EKG I 113-114. Ia, ia, eme ar c'hrek paour oc'h esa dizamma he fried ; hennez eo ar penn-kaoz euz an oll fallagriez. ●(1877) BSA 201. dizamma an den encrezet ha glac'haret.

  ●(1907) PERS 84. me ho tiskuizo hag ho tizammo. ●(1932) KANNgwital 358/225. dizamma ar famillou niverus.

  (2) Excuser.

  ●(1911) BUAZperrot 754. da zisamma anezo eus o fec'hejou.

  (3) Disammañ e galon : libérer son cœur.

  ●(1790) MG 7. é han de zisammein me halon.

  ●(18--) SAQ II 301. e treid an aoter o tizamma hor c'haloun dirak Doue.

  ●(1907) PERS 213. ma vije anet e rea vad d'ezhan dizamma he galon. ●(1942) DADO 10. Hizio ec’h eo va zro da zizamma va c’halon !

  (4) Exonérer.

  ●(1914) DFBP 134a. exonérer, tr. «dizamma.» ●(1986) PTGN 22. med war dachenn an holen ar re-mañ a zo dizammet diouz ar gwir da baea warnañ. Penaos o deus greet o hont evid paka an dizamm-se ? n'ouzon ket re vad…

  II. V. intr.

  A.

  (1) Se débarrasser de son fardeau.

  ●(17--) BMa 611. Gortoet on lest da disaman, tr. «Attendez, laissez-nous nous débarrasser.»

  ●(c.1836) COM II moj. 7. é pé lêch dizamma.

  ●(1919) BUBR 6/164. Dizamma a reont er-maez dirak toull an nor.

  (2) Mettre bas.

  ●(1836) FLF 9. Eur guiez prest da dreï he chass / Da zisamma a glasqe plaç.

  (3) Disammañ diouzh : se débarrasser, se défaire de.

  ●(1926) FHAB C'hwevrer 64. en eur zizamma diouz eur zac'h pounner.

  ►sens fig.

  ●(1906) BOBL 25 août 101/3b. Lanik a neuz lakeet en e benn dizamma deuz e zenved. ●(1913) PRPR 19. mall gantan dizamma deuz eun diskord a botr mar boa.

  B. sens fig.

  (1) Être plus léger.

  ●(1878) EKG II 117. Va c'haloun a zizammaz eun tamm.

  (2) Se défaire de, abandonner (une responsabilité).

  ●(1910) ISBR 81. Disam e hras a é garg a dier ér blé 640.

  III. V. pron. réfl.

  (1) En em zisammañ eus, ag udb. : se défaire de qqc.

  ●(1843) LZBg 1^añ blezad-2^l lodenn 82. ne garehen quet hum zisammein a me rangen. ●(1857) LVH 66. hum zissamein dalhmat ar nehou ag ul lodenn ag é garg. ●(1866) FHB 92/313a. ar feiz a zo eur beac'h pounner, eur beac'h a behini e clascont dalc'h mad en em zizamma.

  ●(1904) LZBg Gouere 152. eit hum zisammein ag er benijen. ●(1910) MBJL 175. en em dizamman deus an tamall. ●(1913) AVIE 227. ret dehé um zisam ag ou madeu. ●(1936) PRBD 99. evit en em zizamma eus ar pec'hed.

  (2) Se soulager moralement.

  ●(1902) PIGO I 29. e anken a greskaz, hag, evit en em zisamman, e rampaz er gleuzen dero. ●(1907) PERS 243. Va mignon, red eo d'eoc'h en em zizamma, ar c'henta ar guella.

  (3) S'excuser.

  ●(1903) MBJJ 14. eur gir, mar plij, 'vid 'n em dizamma.

  (4) fam. Se soulager, faire ses besoins.

  ●(1959) BRUD 7/28. Ar Hreah (…) a oa eet er-mêz d'en em zizamma.

  IV. Disamm diwar ar c'herloù : voir kerloù.