Recherche 'disheol...' : 11 mots trouvés
Page 1 : de disheol-1 (1) à disheolin (11) :- disheol .1disheol .1
adj. Abrité du soleil.
●(1659) SCger 86a. ombrageux, tr. «disheual (lire : disheaul).» ●143b. disheaul, tr. «hors du Soleil.»
●(1876) TDE.BF 141b. Leac'h disheol, tr. «lieu ombragé.»
●(1910) BOBL 02 avril 275/3a. Eun avantach braz a vefe kaout en eul lech disheol, eur foz doun, ledan a-walc'h evit kemer eur bern mad a deil.
- disheol .2disheol .2
m.
I.
(1) Lieu ombragé, abri du soleil.
●(1499) Ca 189b. [squeut] Jtem vmbraticus / ca / cum g. ombraige. b. disheul. ●(c.1500) Cb. [squeut] Jtez vmbraticus / a / um. g. vmbraige. b. disheaul.
●(1659) SCger 86a. ombrage, tr. «disheual (lire : disheaul).» ●(c.1718) CHal.ms i. Venes a l'abri du soleil, tr. «deit d'en dichaul.» ●(1732) GReg 5b. Abri, lieu à couvert du soleil, tr. «Dishéaul. (Van[netois]) Dichaul.» ●229a. Couvert, abri du soleil, lieu à l'ombre, tr. «Dishéaul.» ●673a. Ombrage, tr. «Dishéaul. Van[netois] dichaul.» ●(17--) VO 43. un dichaul divertissus. ●61. un dichaul cloar.
●(1856) VNA 105. Allons à l'ombre, tr. «Damb d'en dichaul.» ●(1860) BAL 182. ar c'haro a gav an diseol etouez ar bodennou glaz. ●(1889) ISV 449b. D'an den, emezhi, me a ro / Hag an dizheol hag an disc'hlao.
●(1902) PIGO I 223. kwitad disheol ar gwe. ●(1904) DBFV 49a. dichaul, dishiaul, m., tr. «abri du soleil, ombre ; parasol.»
(2) En disheol da, ag, eus : à l'ombre de.
●(17--) TE 193. én dichaul ag é figuêssèn.
●(1838) CGK 19. Guèz ivin quèr bodennec, en disheaul deus pere, / Epad tommder an hanvou, e cousquen da greis-de. ●(1884) LZBt Meurzh 53. Savet enn disheol da vene Arjea.
(3) E(n) disheol : à l'ombre de.
●(1900) MSJO 70. e disheol eur vezen c'hlas. ●(1912) BUAZpermoal 630. en disheol ar gwe fo. ●(1925) BILZ 116. en disheol ar gwe pupli. ●(1912) MMKE 28. En disheol eun derven uhel ec'h azeïs. ●(1955) STBJ 26. E-barz eur prad dibabet evit an abadenn, hag e disheol ar gwez-kistin. ●123. Buoc'hed briz a weled enno, darn o peuri ha darn-all gourvezet, o taskiliat didrouz, e disheol ar bodennadou haleg.
(4) En disheol : à l'ombre.
●(c.1718) CHal.ms iii. parasol, tr. «un dichaul e touguer, ur golo aueit him lacat en dichaul.» ●(1732) GReg 229a. A couvert du soleil, tr. «En dishéaul.»
●(1850) JAC 79. Azeomp en disheol da ober hon repas.
●(1912) FHAB Ebrel 118. Ar venec'h (...) a c'hourvezas en disheol (...) hag a en em roas da gousket evel broc'hed.
(5) Reiñ disheol : donner de l'ombrage.
●(c.1718) CHal.ms iii. ombrager, tr. «dichaulein, rein dichaul.»
●(1985) AMRZ 117. Ar harziad spern war ar hleuz a rofe disheol d'ar hoarierien. Lakaet e-noa evito dindan ar harz eur plankenn, dezo da helloud azeza.
(6) Parasol.
●(c.1718) CHal.ms iii. parasol, tr. «un dichaul e touguer, ur golo aueit him lacat en dichaul.»
II. sens fig.
A. En disheol : en prison, à l'ombre.
●(1903) MBJJ 138. e zo bet laket meur a hini anê en disheol. ●(1909) FHAB Mae 154. da lac'ha lod anezo, ha da zastum ar re all en diseol. ●(1920) MVRO 56/1a. Trizek konsort eus ar vanden a zo dija en disheol. Re all a vezo kolhieret dizale.
B. (religion)
(1) Dre zisheol ar Spered-Glan : (?) abrité, protégé par le Saint-Esprit (?).
●(1921) GRSA 35. Vennereh en Tad e zo bet lakat er Mab de hañnein ag er Uerhéz dibéhed, dré zishéol er Spered Glan.
(2) Disheolenn ar Spered : (?) abri, protection du Saint-Esprit (?).
●(1957) DSGL 80. Èl bokedeu / É tigorant édan dishéolenn er Spered, tr. «Qui, comme des fleurs ; / S'épanouissent à l'ombre de l'Esprit.»
III.
(1) Bezañ lakaet en disheol : être mis en prison.
●(1903) MBJJ 138 (T) le Clerc. Da c'hortoz, e zo bet laket meur a hini en disheol. ●176. Difennet eo bean noz war ar bale, dindan ar boan da vean laket en disheol an de warlerc'h, mar ver tapet.
(2) Lakaat e zorn en e zisheol : voir dorn.
- disheolekdisheolek
voir disheoliek
- disheolenndisheolenn
voir disheolienn
- disheolerdisheoler
voir disheolier
- disheoliañ / disheoliat / disheoliñdisheoliañ / disheoliat / disheoliñ
v.
(1) V. intr. Se mettre à l'abri du soleil, à l'ombre, s'ombrager.
●(c.1500) Cb [squeut]. Jtem vmbro / as. g. vmbrer. b. disheaulyaff.
●(1732) GReg 5b. Se mettre à l'abri du soleil, tr. «Dishéaulya. pr. dishéaulyet.»
●(1855) GBI I 112. Ha ni o vont da disheoliad, tr. «Nous nous reposâmes à l'ombre.» ●(1879) BMN 174. n'eus guezen ebed evit mont da zisheolia pa vez tomm scaot an heol.
●(1903) MBJJ 249. 'uz d'ei, 'vit disheolan ha dic'hlaoan, e oa porchedo. ●(1904) DBFV 49a. dichaulein, dishiaulein, v. n., tr. «se mettre à l'abri du soleil.» ●(1906) KANngalon C'hwevrer 39. ●(1909) KTLR 164. Ian a ioa o tizeoli a zindan eur vezen. ●(1911) BUAZperrot 136. da zisheoli dindanni. ●(1924) BILZbubr 47/1121. Ped rummad a Lokiregiz a zo bet o tisheolia, o tiskloia dindan he deliou.
(2) V. intr. Porter une ombre.
●(1962) EGRH I 63. disheoliñ v., tr. « porter une ombre. »
(3) Mont da zisheoliañ : aller se mettre à l’ombre.
●(1962) EGRH I 63. mont da zisheoliñ, tr. « aller se mettre à l’ombre. »
(4) V. pron. réfl. En em zisheoliañ : se mettre à l’abri du soleil.
●(1912) LZBl Genver 306. Evit gellout lavaret an oferen hag ive en em zizheoli, e meuz eun telt.
(5) V. tr. d. Ombrager, abriter du soleil.
●(1659) SCger 85b. ombrager, tr. «disheaulia.» ●(c.1718) CHal.ms iii. ombrager, tr. «dichaulein, rein dichaul.»
●(1829) IAY 123. hust da ben Jonas evit en disheaulan ac en golo. ●(1852) MML 32. evel eur vantel pehini a deu d'ho discheolin enep ar broutac'h deus ho fasiono. ●69. ar ouabren misterius-se pehini, en de, a deue da dicheolin ar Judevien an desert. ●(1889) SFA 146. eur vezen dokok evit hon disheoli. ●(1889) ISV 478. unan euz ar friou-ze a hanver mouger-goulou, hag a c'hell disc'hlavi, dizheoli ha goudori ar re en em gaf en ho c'hichen.
●(1903) MBJJ 45. disheoliet omp gant eun doen lien. ●78-79. eur ouelik lien (...) a diskenno war chouk ho kil evit hen disheolian. ●124. disheolian an dud. ●(1904) DBFV 49a. dichaulein, dishiaulein, v. a., tr. «abriter ; ombrager.» ●(1921) PGAZ 5. douarou noaz-pill, hep eur vezen d'ho disheolia. ●(1958) BRUD 4/59. teltennou dislivet o tisheolia pe tisglavi tôliou hir. ●(1962) EGRH I 63. disheoliñ v., tr. « protéger du soleil. »
►absol.
●(1876) TDE.BF 438b. ar gwez a voa huel ha bodennek a-ziouc'h ho fenn, ha disheolia a-bell a reant tro-war-dro.
- disheoliatdisheoliat
voir disheoliañ
- disheoliek / disheolek
- disheolienn / disheolenndisheolienn / disheolenn
f. –où
I. Lieu ombragé.
●(1847) BDJ 35. o valea / E dicheolen ar cedrenhou. ●(1860) BAL 183. Ur vezen bodennog (…) o lacaat un diseolen var e benn. ●(1869) HTC 106. Jonas a gave gras caout an disheolien-ze. ●(1874) FHB 496/204. eun disheolien bennak evit diskuiza he izili. ●(1880) SAB 27. en disseolenn-se dindan deliou ar vezenn a vuez.
●(1903) MSLp xii 277. An dudiusa disheolien E kreiz bruskoadik eur ganien «le plus agréable ombrage au milieu du bosquet d'un vallon (Combeau)», Mil. ms.
II. par ext.
(1) Construction qui abrite du soleil.
●(18--) SAQ I 199. Ha Jonas (...) en em dennaz var eur menez, ha sevel eno eun disheolien evithan.
●(1962) EGRH I 63. disheolienn f. -où, tr. « abri contre le soleil. »
(2) Tonnelle.
●(1929) FHAB Du 413. Eun dervez m'edo o kempenn eun disheolenn, graet gant gwez roz, e liorz unan eus pinvidika paramantourien Konk...
- disheolier / disheolerdisheolier / disheoler
m. –ioù, ion Ombrelle.
●(1732) GReg 692a. Parasol, tr. «Un dishéaulyer. p. dishéaulyerou.» ●(1744) L'Arm 267b. Parasol, tr. «Disshiaulérr.. lérieu. m.»
●(1866) FHB 79/212a. hon euz bepred gan-eomp eunn dizglavier hag a zalc'h lec'h ive da eunn dizheolier.
●(1919) KZVr 355 - 21/12/19. Disheolier, tr. «tonnelle (et parasol).» ●(1920) KZVr 366 - 07/03/20. disheolier, tr. «tonnelle (Saint-Fiacre), Treger.» ●(1934) BRUS 235. Une ombrelle, tr. «un dishéoleér –eu, m.» ●(1963) LLMM 99/265. kouezhañ a rae warnañ bizhier ha disheolerien ken buan ha ken stank ha freilhoù war al leurdornañ.
- disheoliñdisheoliñ
voir disheoliañ