Recherche 'disparti...' : 7 mots trouvés
Page 1 : de disparti-1 (1) à dispartiin (7) :- disparti .1disparti .1
adj. [empl. comme adv.]
(1) Ez disparti : séparément.
●(c.1500) Cb. [separaff] Jtem separatī ad. g. separement. b. ez disparti.
(2) Disparti diouzh : séparément, à part.
●(1854) MMM 65. tout an traou-se disparti dioc'h meritou Jesus.
●(1913) FHAB Mezheven 183. An dilhad (...) a vezo goalc'het disparti diouz dilhad an dud all, ha lakêt da virvi disparti. ●(1920) AMJV 70. Ar merc'hed a laboure disparti diouz ar voazed.
(3) (?) À part (?).
●(1995) BRYV I 162. (Milizag) N'o-deus ket kemeret ahanon disparti kennebeud.
- disparti .2disparti .2
m. –ioù
I. spat.
(1) Séparation (dans un endroit).
●(1633) Nom 76b. Sinus, alarum cauum : le creu d'où sortent les rameaux : an antredeus ves an coulm, an disparty ves an coulm. ●238a-b. Limes, terminus, finis agrorum : frontiere, ou lisiere : an frountier, an disparty ves an douar, an mæn hartz.
(2) par ext. Compartiment.
●(1872) ROU 78a. Compartiment, tr. «disparti, dispartiou»
●(1910) MAKE 15. er marchosi e oa eun disparti goullo, leun a blouz fresk.
II. (entre personnes)
(1) Départ.
●(1659) SCger 39a & 42b. depart, tr. «disparti.» ●(1732) GReg 546a. Le jour d'après mon depart, tr. «Antronos va disparty.»
(2) Séparation.
●(c.1680) NG 1893-1894. Guet a ré danet ou crial, / En vr ober hou disparty.
●(1838) CGK 19. Na herruje birviquen, disparti entrezomp. ●(1864) SMM 19. Petra eo ar maro ? (...) Eur rann hag eun disparti c'huêro.
●(1907) PERS 350. rak an disparti a oa bet kalet. ●(1913) HIVR 59. Be oé neoah disparti étré-zé a houdé 1200 vlé !
(3) Divorce.
●(1907) FHAB Genver/C'hwevrer 19. kalz eo goassoc'h c'hoaz al lezen-ma eget hini an disparti. ●(1925) FHAB Mae 162. lezenn an disparti hag a ra ac'hanomp dirak ar bed holl, eur bobl digredenn.
(4) Avortement.
●(1919) KZVr 355 - 21/12/19. Disparti, tr. «avortement.» ●(1962) BAHE 32/63. Disparti : koll, kolladenn, diforc'h (evit an dud hepken). Bet he deus un disparti.
(5) Lakaat disparti etre : semer la discorde entre.
●(1935) SARO 18. hag e rebechas d'ezan gant kounnar klask lakaat disparti etre e hini koz hag hi.
- disparti .3disparti .3
voir dispartiañ
- dispartialdispartial
voir dispartiañ
- dispartiañ / dispartial / dispartiiñ / dispartidispartiañ / dispartial / dispartiiñ / disparti
v.
I. V. intr.
(1) Aller chacun de son côté, se séparer.
●(1499) Ca 65a. Dispartiaff. g. departir. l. dicedo / is. ●(1530) J p. 37b. Dren maru entromp ez re[n]comp ny / Ach me ha huy dispartiaf, tr. «S'il faut, comme vous le dites, que nous soyons séparés l'un de l'autre par la mort.»
●(17--) TE 19. quênt disparti.
●(1847) FVR 28. Renkout dispartian digan-ec'h. ●(1874) FHB 491/163b. Siouas, va c'hoar gaer, red eo deomp gouscoude dispartia.
●(1905) KANngalon Ebrel 372. ar seiz den a zispartiaz an eil diouz egile en denvalijen. ●(1932) BSTR 150. Ar c'hloc'h a ra d'an holl dispartia.
(2) Partir.
●(1659) SCger 89a. partir, tr. «dispartia.» ●(c.1680) NG 421-422. Pe zay dimp disparty / Di(ar) vuhé er bet. ●(c.1718) G 95 / 154 - H 155 / 191 - I/J 191 / 271 - K 271 - L 272/325 - M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms iii. Il est sur le point de partir, tr. «prest é de Zisparti, de Ziblacein.»
●(1977) PBDZ 767. (Douarnenez) dispartial, tr. «partir.»
(3) Quitter ce monde, décéder.
●(1580) G 42-43. Pan dyspartyo ez rento guen / Da Doue e croeer e speret, tr. «Quand il quittera ce monde, il rendra blanche / A Dieu son créateur, son âme.»
(4) Démarrer.
●(1659) SCger 42a. demarrer, tr. «dispartia.»
II. V. tr.
A. V. tr. d.
(1) Répartir.
●(1659) SCger 39a. departir ou diuiser, tr. «dispartia.» ●(1732) GReg 267a. Departir, distribuer, tr. «Dispartya. pr. dispartyet. Van[netois] dispartyeiñ.» ●Departir, deviser une chose entre plusieurs personnes, les partager convenablement, tr. «Dispartya. pr. et.»
●(1870) FHB 266/34b. Doue a zisparti he zonezonou ervez an deveriou a gommand hag erves ar zam a laca var gein eun den.
(2) Séparer.
●(1530) J p. 27b. Mar bez oar se hep dale muy / Maru dre hasart hon disparty, tr. «si la mort, par un coup du sort, vient sans tarder nous séparer.» ●(1612) Cnf 79b. dispartiaff an greun diouz an plous.
●(1659) SCger 42b. departir, tr. «dispartia.» ●144a. dispartia, tr. «départir.»
●(1869) HTC 231. eur pastor a zisparti an deñvet dioc'h ar bouc'het. ●(1877) EKG I 72. E kreiz ez eus eur pignoun a ia beteg ar zolier, hag a zisparti an ti-annez dioc'h ar marchosi.
(3) Avorter de.
●(1872) SBI I 310. Daou vugel 'deus dispartiet, tr. «De deux enfants elle a avorté.»
(4) Retrancher.
●(1659) SCger 105a. retrancher, tr. «dispartia diouz.»
(5) Trier.
●(1659) SCger 121a. trier, tr. «dispartia.»
B. V. tr. i. Dispartiañ diouzh.
(1) Avorter.
●(1612) Cnf 35b. Ober dan gruec brases dispartiaff diouz hé croueadur. ●36a. ober dan gruec-sé dispartiaff diouz hé buguel quent eguit an amser.
►absol.
●(1612) Cnf 35b. Ober dezy dispartiaff hep volontez.
(2) Quitter.
●(1824) BAM 245. ne dle quet an den dispartia dioc'h e bried nac hi diouta. ●345. mar caràn ar gaou, e tispartian dioc'h ar virionez. ●(1878) EKG II 260. Dispartia dioc'h va bugale !... ●(18--) BAG 6. O pe c'hoant da zispartia / Diouc'h eun tad o car ar muya.
●(1905) KANngalon Ebrel 379. Ar manac'h ourgouilluz, treitour d'an Iliz katholik he vamm, a zispartiaz diout'hi. ●(1920) AMJV 57. e doa c'hoant ar Sœur Thaïs dispartia diouz an Urz.
(3) Partir.
●(1633) Nom 154a-b. Soluere, soluere ora vel oram, soluere nauem : partir de terre : dispartiaff ves an bro pe an douar.
III. V. pron. réfl. En em zispartiañ.
(1) Se séparer.
●(1878) EKG II 9. Araok en em zispartia oamp en em glevet evelhen : (…).
●(1902) PIGO I 220. Ni, ma zud vad, a ya breman d'en em zispartian, ha pep hini a gemero e hent. ●(1910) MBJL 97. Da deg heur hanter en em disparti tud ar c'hendalc'h en diou loden.
(2) En em zispartiañ diouz, a-ziouzh ub. : se séparer de qqn.
●(1861) BSJ 22. Hum zisparti doh er Huérhiès doh hi hass hé hent ag en ty, ean en devehé hi disinouret. ●80. ha goudé ean hum zispartias a zoh-t-hai.
●(1913) AVIE xiv. er Samariténed, hag en doé um zispartiet a zoh er Juifed aral.
- dispartier
- dispartiiñdispartiiñ
voir dispartiañ