Recherche 'evezh...' : 19 mots trouvés
Page 1 : de evezh (1) à evezhus (19) :- evezhevezh
m. & adv.
I. M. Attention, soin.
●(1659) SCger 147a. lacat euez, tr. «ainsi.» ●(1752) PEll 288. Evez, ou Ewez, Attention, soin, sollicitude, vigilence.
●(1902) PIGO I 190. Ar pen-baz-ze (…) 'oa bet miret aboue en tiegez, a rum da rum, gant kalz a evez. ●(1911) BUAZperrot 176. hag ec'h entente outo gant eun evez hag a oa souezus.
II. [en locution]
(1) Teurel evezh =
●(1967) BAHE 54/24. E Kernev e vez distaget «Taol evezh» evel-hen : «Tol ê» !
(2) Teurel evezh en ub. : surveiller, garder qqn.
●(1943) SAV 27/88. teurel evez mat en he breur. ●(1955) STBJ 57. ne c'helled ket beza dalc'hmat o teurel evez ennon.
(3) Teurel evezh da ub. : surveiller, garder qqn.
●(1924) BILZbubr 38/844. tôler evez d'ar re vihan. ●(1925) BILZ 118. Taolit evez d'ei, diwallit na errufe droug ganti.
(4) Teurel evezh da : prendre garde à.
●(1849) LLB 492. Taulet ehueh d'en heol.
(5) Teurel evezh a ub. =
●(1894) BUZmornik 527. enn eur c'hourc'hemenn stard teuler evez mad anezhan.
(6) Teurel evezh war udb. =
●(1925) BUAZmadeg 859. taoler evez var lavarou eun hanterzod.
(7) Teurel evezh ouzh udb. =
●(1878) EKG II 185. Taoler a rea evez ouc'h pep tra.
(8) Bezañ war evezh eus ub. : attendre la venue de qqn.
●(1910) FHAB Mae 152. Me ioa var evez ac'hanout, dre ar prenestr.
(9) Bezañ war evezh eus ub. =
●(1872) ROU 86a. Il faut le garder continuellement, tr. «Dalc'h-mad e ranker beza var evez aneza.» ●(1889) ISV 100. Kementse ne vire ket outho da veza ho daou noz deiz var evez euz ho bugel.
●(1939) MGGD 55. bepred e vin war evez ac'hanout ha da ziwall a rin diouz pep droug.
(10) Bezañ war evezh ub. =
●(1907) AVKA 193. Evruz ar servijerien a gavo ar Mestr evelse war ho evez.
(11) Bezañ war evezh : être sur ses gardes.
●(1659) SCger 61b. prendre garde, tr. «beza voar evez.»
●(1878) EKG II 11. Ne viche ket bet red beza kement-se var evez. ●(1894) BUZmornik 192. Var evez e veze ato.
(12) Bezañ, en em zerc'hel war e evezh : être, se tenir sur ses gardes.
●(1834) SIM 55. An den en deveus furnez a vel a bell hac en em dalc'h war e eves. ●(1865) LZBt Gouere 4. Eno am euz c'hoaz da vean dalc'h mad war ma evez. ●(1866) LZBt Genver 94. ann drompil hag a digemenne d'ar zoudarded bean war ho evez. ●(1884) LZBt Meurzh 44. lonkan ar voraerien na vent ket war ho evez gant-han.
(13) Diwall evezh ma : avoir soin, prendre garde que.
●(1847) MDM 243. E fin holl e ranker dioual evez mad na dafet da c'houlenn aviz-kusul amañ hag aount.
(14) Lakaat evezh (ouzh, rak) : prendre garde à (vigilance).
●(1612) Cnf 2b. LEquit euez ouz vn abus. ●(1621) Mc 60. oz dont da laquat euez ouz an fotou.
●(1659) SCger 61b. prendre garde, tr. «laquat euez.» ●(1752) BS 302. Liquit evez rac ar feneantis, pe an oesder, peini a so sourcen ha mam an oll viçou. ●(1752) PEll 288. Lacat-evez, prendre garde.
●(1890) BSS 6. nemet ma lacaas re nebeut a evez ouz comzou treut an Arianet ac e c'haccordas re ganto.
►absol.
●(1612) Cnf 43b. laquat euez en mat, n'a deuhé ahané an pechet à pariur. ●(1667) ARmorial 122. Keranguen jadis audit lieu en Ploüenan Evesché de Leon, d’argent à trois Tourtaux de gueulle 2. & 1. auec cette deuise Laca euez, prends garde.
●(1856) VNA 224. vous ne prenez aucune précaution, tr. «ne laqét éhuéh er bet.» ●(1868) FHB 160/25a. ar re a guemer ar gazeten (...) a dlevezo lacat evez.
(15) Lakaat evezh ouzh udb. : prendre garde à, porter attention à qqc.
●(1576) Cath p. 7. pa ez vezo laqueat mat euez ouz an traezou-man, tr. «quand tu auras bien fait attention à ces choses.»
●(1710) IN I 307. lacat evez ouz un extremite pe en hini e couez darn.
●(1902) PIGO I 122. «Ac'hanta ! ma fôtr, emean, evel-se e lakez evez ouz ma c'henteliou ?»
(16) Lakaat evezh ouzh ub. : se méfier de qqn.
●(1872) FHB 404/311a. Ar pez a gredan mad eo e tleomp lacat evez outhan.
(17) Ober evezh da =
●(1857) HTB 149. Ar prins kouskoude a reas evez ha fet d'ar pez a oa lavaret dean.
(18) Derc'hel evezh ouzh ub. : veiller qqn.
●(1995) BRYV III 35. (Milizag) N'e-po ket ken da dud da delher evez ouzit.
(19) Lakaat evezh ma : avoir soin, prendre garde que.
●(1869) SAG 35. Lakit evez gouzkoude ne dafac'h dreist an arouden.
(20) Bezañ war evezh war =
●(1921) PGAZ 63. Lagad ar gerent a vezo bepret var evez var gomzou ho bugale. ●64. Ne voe ket kement var evez var an eil euz he faotred.
III. Adv. Bezañ a-evezh war ub. : veiller sur.
●(1865) LZBt Here 54. Doue a zo a evez war he zervijerien.
- evezhdedevezhded
f. Soin, attention.
●(1864) SMM 206. silaou a ran gant ar brassa evezdet ar pez a zeskit din. ●(1869) FHB 252/338a. Ar Sened braz a dlevezo examina gant ar brasa evesdet. ●(18--) SAQ II 175. Heb an evested-ze.
●(1911) BUAZperrot 151. an evezted-ze ivez a dle mont var gresk. ●635. gant evezded ha teneredigez eur vamm. ●(1921) PGAZ 72. goezt da zevel mad he bugale ha d'ho diorren gant evezdet ? ●(1924) FHAB Kerzu 470. madelez hag evesded an Otrou Doue.
- evezhekevezhek
voir evezhiek
- evezhetevezhet
adj.
(1) Attentif.
●(1790) MG 79. me rescondou é vein ehuéhetoh ur uéh-aral. ●303. beaih ehuéhettoh ha sourciussoh.
●(1838) OVD 214. ur santinel éhuéhet.
●(1912) BUEV 52. er hérent nen dint ket éùéhet vras.
(2) Bout evezhet da : être attentif à.
●(1790) MG 283. é teliant boud ehuéhét d'obér désquein dehai ou Religion. ●(17--) TE 99. arvertissein er Velean de voud éhuéhét d'ou devær.
●(1912) BUEV 36. bout éùéhetoh de cherrein ou zreu. ●37. Er person neùé e oé ken éùéhet de guh é vertuieu... ●52. er hérent nen dint ket éùéhet vras.
(3) Chom evezhet : rester sur ses gardes.
●(17--) BMa 595. Chomet evoesset a me raÿ ivé, tr. «Soyez sur vos gardes, et moi de même.»
- evezhiadevezhiad
m. –ed, evezhidi
(1) Surveillant.
●(1732) GReg 898a. Surveillant, tr. «evezyad. p. evezidy.»
●(1876) TDE.BF 197a. Evesiad, s. m. tr. «Gardien ; pl. evesidi.»
(2) Protecteur.
●(1835) AMV 262. Æl Santel, va eveziat.
(3) Gardien.
●(1732) GReg 450a. Gardien, celui qui garde, tr. «evezyad. p. evezidy.»
●(1847) FVR 89. eur glouedenn-golo : pa errujomp, ann evesiad he savaz hag e weljomp ar vein. ●253. Ann Eskoptiou zoken ne baouezjont ket da gaout ho Evesidi pere ho rene enn hano ann Eskibien.
- evezhiadennevezhiadenn
f. –où Remarque, observation.
●(1926) CBOU 12/177. setu aman eun nebeut eveziadennou «yezadurel».
- evezhiadur
- evezhiañ / evezhiñevezhiañ / evezhiñ
v.
I. V. tr. d.
(1) Surveiller.
●(1831) RDU 86-87. int e évehou penaus é vihue er verdér.
●(1927) GERI.Ern 143. evezia v. a., tr. «surveiller.»
(2) Prendre garde.
●(1575) M 954. Rac se beu hac euez, pe en rez é mezur, tr. «Aussi vis et prends garde de quelle manière le nourrir.»
●(1838) OVD 152. Ehuéhet, Philoté, ag hum arreste nag a souffrein, a hou vad volanté, nitra a ol er péh e zou dihuennet.
(3) Remarquer.
●(1942) DHKN 64. Aben en doè eùeheit é hellé forh és er fulen bout filimet.
II. V. tr. i. Evezhiañ ouzh/doc’h, e : surveiller.
●(1838) OVD 146. Bout-zou quêmb hilleih étré éhuéhein doh é affærieu hag hum néhancein a gaus dehai, étré bout diffrai hag hum bressein.
●(1922) EOVD 150. Be zou un diforh bras étré éùéhein én aférieu hag hum néhansein geté, étré bout difré ha monet get her.
- evezhiant .1evezhiant .1
adj.
(1) Attr./Épith. Attentif, vigilant.
●(1710) IN I 351. quen eveziant ha quer beiz eus he dessein, tr. (GMB 51) «si attentive et si jalouse de (remplir) sa résolution.» ●(1732) GReg 960a. Vigilant, ante, tr. «tud evezyand.»
●(1847) MDM 41. eur servicher eviziand. ●(1854) MMM 12. An Ilis so eur vam dener, eur vam evesiant var guement a ell assuri silvidigues he bugale. ●(1889) ISV 216. Va c'halon ne vezo ket nebeutoc'h eveziant oc'h coms Doue. ●475. ma ne vijen ket bet eveziant, ma n'am bije ket kemeret a zoursi ac'hanout. ●(1894) BUZmornik 271. eur pastor eveziant.
●(1907) KANngalon Eost 462. e vezimp ken eveziant en he genver ha ma 'z omp e kenver hon tud. ●(1911) BUAZperrot 99. evel eur wenanen evesiant. ●630. er c'hatekiz e veze an evesianta. ●(1921) PGAZ 27. eur spered lemm hag eveziant.
(2) Adv. Attentivement.
●(1868) FHB 178/171a. lennit an dra-ze eveziant. ●(1870) FHB 294/258a. eno e silaouent eveziant.
- evezhiant .2
- evezhiatevezhiat
adj. Attentif.
●(1907) AVKA 116. bet eveziad evel ar sarpant ha plen evel ar goulm. ●183. o vea m'oc'h eus kuzet an trao-ze ouz ar re skiantek hag eveziad. ●193. Ar servijerien eveziad. ●194. al lokmaner feal hag eveziad.
- evezhiegezhevezhiegezh
f. Prudence.
●(1927) GERI.Ern 143. eveziegez f., tr. «prudence, circonspection, discrétion.»
- evezhiek / evezhekevezhiek / evezhek
adj.
I. Épith./Attr.
A.
(1) (en plt de qqn) Attentif, prudent.
●(1870) FHB 273/94b. Peb unan (...) / A chom evezek.
●(1927) GERI.Ern 143. eveziek, tr. «attentif (habituellement), prudent, discret.» ●(1963) LLMM 99/268. rak an neb a zo fur hag evezhiek.
(2) (Regard) attentif.
●(18--) SAQ I 230. eur zell piz hag eveziek.
(3) Bezañ evezhiek da : être attentif à.
●(1857) HTB 78. ar gristenien, a zo bet bepred evezek da gavout, dre veur a stum, memoar euz eur sonj ker talvouduz.
(4) Bezañ evezhiek en udb. : être attentif à faire qqc.
●(17--) ST 186. Da veza evesiek enn holl zleadou-man, tr. «être attentive à remplir tous ces devoirs.»
(5) Bezañ evezhiek ouzh ub. : être attentif à.
●(1850) JAC 128. Doue zo eveziec ouz e grouadurien.
●(1925) FHAB Mae 199. marteze eur vaouez bennak eveziek ouz eurusted he ziegez a denno eur gentel eviti.
B. Prudent.
●(1904) ARPA 116. Bezit eta eveziec evel aëred ha didroidel evel coulmed.
II. Adv. Attentivement.
●(1926) FHAB Mezheven 229. o chilaou eveziek.
- evezhier
- evezhierezh
- evezhiñ .1evezhiñ .1
v.
(1) Evezhiñ a ober udb. : prendre garde de faire qqc.
●(1891) CLM 6. Caër en dès bet Lô solitein é amision, ol ou dès évéhet a zonnet d'em gùélet.
(2) Evezhiñ ouzh udb. : s'occuper de qqc.
●(1838) OVD 146. Bout-zou quêùb hilleih étré éhuéhein doh é affærieu hag hum néhancein a gaus dehai.
- evezhiñ .2evezhiñ .2
voir evezhiañ
- evezhius / evezhusevezhius / evezhus
adj. Attentif, capable d'attention.
●(1838) OVD 146. Ret-é bout éhuéhus d'en affærieu. ●(1841) IDH 127. Bugul évéhus. ●(1855) BDE 760. eza devout humploh, évehussoh. ●(1857) GUG 2. Perpet dihun hag éhuéhus.
●(1907) BSPD I 282. Diskoeit en des é oé eùehus é hobér é studi. ●(1927) GERI.Ern 143. evezius, tr. «capable d'attention.» ●(1931) VALL 44b. Attentif ; disposé à l'attention, soigneux pour, exact à, tr. «evezius.» ●(1934) BRUS 96. Attentif, tr. «eùehus.» ●(1939) KOLM 82. Ne oè neoah nameit kavaden ur spered digor hag eùéhus.
- evezhusevezhus
voir evezhius