Recherche 'font...' : 13 mots trouvés
Page 1 : de font-1 (1) à fontin-2 (13) :- font .1font .1
m. & adv.
I. M. (droit)
(1) Fonds (argent).
●(1499) Ca 86a. Font a heritag. g. fons de heritaige.
(2) Fonds, bien immeuble.
●(1790) MG 111. de brenein ur fond pé un defice-benac. ●(1790) Ismar 431. un titr diazéét ar ur fond pé ar un defice.
●(1824) BAM 137. prena douar pe ur font all bennac. ●(1846) BAZ 117. e verzas he oll-vadou, font hac all. ●(1894) BUZmornik 126. Kerkent e verzaz he oll zanvez, fount hag all.
●(1942) SAV 23/65. Bremañ, pa oa maro ar re goz, e oa kalz pinvidikoc'h an hini en devoa bet ar font (immeubles) eget egile. (…) Eun den all diwar ar maez a oa o klask arc'hant da bresta war leve, met ne oa ket evit o c'hemerout war zouar, peogwir n'en devoa tamm font ebet.
(3) Douar-font : fonds de terre.
●(1732) GReg 423b. Il a du fond, tr. «douar-fond èn deus.» ●(1752) BS 771. ma ofras dezàn cals a zouar-fond.
●(1847) MDM 129. n'em euz na douar-found na leve.
(4) Leve-font : bien-fonds.
●(1847) MDM 160. Eno ministred ar relijion n'ho deuz mui a leveou-found evit ho c'harg.
(5) Gwir ha font : Fonds et droit.
●(1890) MOA 226a. Fonds et droits, tr. «guir ha fount.»
●(1926) FHAB Mezheven 227. kuzulierien ti ar Prefed (…) a zisklerias er bloavez 1817 e oa bet roet ar chapel gwir ha fond da iliz Kerfeunteun. ●(1967) BAHE 52/17. Moarvat e oant kleuzioù savet gant ar gwiraer diwar goust ar foñcher d'ar mare ma oa madoù gwir ha font.
(6) E gwir hag e font : en droits et en fonds.
●(1849) GBI II 294. Talvoudèges pewar mill skoed 'm boa bet / En gwir hag en fond gant ma fried, tr. «J'eus la valeur de quatre mille écus, / Fonds et droits, avec ma femme.»
(7) Font ha leve : biens et revenus.
●(1904) BOBL 24 décembre 14/1a. en eul (lire : eun) taol kont int lonket fond ha leve en ialc'h toull gouarnamant an dispac'h.
II. M.
(1) Fondations d'un édifice, fondement.
●(1633) Nom 126b. Ædes superficiariæ : maison bastie sur le fond d'autruy : ty græt voar fount vn all. ●138a. Solum : parterre, fond de terre : vn quarrè, found á douar. ●138a. Area : le fond ou parterre sans edifice : vr found ep edefiçc.
●(1893) IAI 147. diazeza var ar memez fount eun ti frankoc'h.
●(1900) MSJO 94. Guelet a rear c'hoas hirio (...) fount eun Ilis a zo bet savet var al leac'h m'edo ti Joseph.
(2) sens fig. Base.
●(1846) BAZ 130. ar fount eus an oll vertuziou. ●(1877) FHB (3e série) 5/38b. Bispid ha pesked sallet a reaz a neuze ar fount euz ho bevanz.
(3) Ober font war : fonder, baser, faire fond sur.
●(18--) BAG 17. Goulc'hen a respontas d'ar c'hont : / M'ar grit var va feden nep font, / Aotrou, it d'ar gombat a fo, / Sur e'r victor dêc'h var nezo.
III. Loc. adv.
(1) A-blaen-font : entièrement.
●(1964) BAHE 38/54. krouiñ ur yezh nevez a-blaen-font. ●(1982) TKRH 113. Va zad-kozh en dije graet re a boan dezhañ gwelout gwerzhañ ar mobilier. Setu e oa chomet a blaen-font gant ar «Paotr» en e lavar.
(2) A-benn-font : entièremement.
●(1912) BUAZpermoal 7 (lizer an Otro Pennec d'an Otro Moal). Bean 'zo, avad, ebarz al levr, eul labour groet a benn-fonn ganac'h, hep den na tra oc'h enebi ouz ho spered, ha n'oufer nemed hen meuli. ●(1926) FHAB Du 413. Ar Frans a zo henvel ouz eun ti dirapar, mogeriou ha toenn (…). Hen adsevel a zo ret a-benn-font. ●(1926) FHAB Kerzu 456. gouizieien, tud a studi, o deus krouet a-benn-font eur «yez lennek unvan». ●(1942) VALLsup 80a. détruire de font en comble, tr. «diskar a-benn-font.» ●(1963) BAHE 34/70. ar gerioù nevez da grouiñ a-benn-font pe da amprestañ digant ar pezh a anver ar Geriadur Etrevroadel.
- font .2font .2
m. Maen-font : fonts baptismaux.
●(1633) Nom 198a. Baptisterium : les fonts : an mæn badizyant, an mæn fount.
●(1869) FHB 255/364a. Da genta e zis d'ar mean Font.
●(1905) KANngalon Mae 388. mean fount ar vuez kristen. ●(1920) AMJV 37. mean-fount ar vadeziant. ●(1927) FHAB Meurzh 53. eno eman chapel ar maen-font.
►absol.
●(c.1500) Cb 20b. [badezour] ga. cest le lieu a baptiser. b. an font da badezaff.
●(18--) BAG 4. Var ar fount en hanvas Goulc'hen.
●(1942) LANB 18. daou baeron a zougas Iannik war ar fount.
- font .3font .3
m. Fonte (métal).
●(1633) Nom 186a. Tormentum æneum, bombarda : piece d'artillerie : pez artillery, pez á fount.
- font .4
- font-badeziantfont-badeziant
m. Fonts baptismaux.
●(1883) MIL 129. En he amzer eo bet gret ar font-badisiant, ar pez-labour-ze ken kaer.
- fontañ / fontiñ .1fontañ / fontiñ .1
v. tr. d.
(1) Fonder.
●(c.1500) Cb. [talm] item g. cest faire fondement. b. fontaff.
●(1659) SCger 58b. fonder, tr. «fonta.» ●(1732) GReg 424b. Fonder un Hôpital, & lui assigner un fond de revenus, tr. «Founta un Hospital.»
●(1846) BAZ 252. fonta eur gouent nevez. ●(1866) HSH 232. Fonti a reas ive ur congregationou a verc'het. ●(1883) SAQ I 26. founti e bro an Egypt eun ilis. ●(1890) BSS 16. founta eur vreuriez dindan patronach Sant Serves.
(2) Faire les fondations d'une maison.
●(1732) GReg 424a. Mettre les fondemens, tr. «founta un ediviçz.»
●(1872) DJL 28. Gouskoude n'eo ket ret ve paourentez en ti, / Petra bennak zo bet kalz poan oc'h he fonti.
- fontañ / fontiñ .2fontañ / fontiñ .2
v.
I. V. tr. d.
(1) Défaire.
●(1790) Ismar 41. dispèn ha fondein er pé en dès groeit en Apostolét. ●(1790) MG 148. hi hé fondai, hac e rai deign hé hommance èl a bèn.
(2) Dépenser, dilapider, dissiper.
●(1893) RECe xiv 268. (...) hag eno e voñtes tout i vilheoz war dro d'ar bilhezet.
●(1905) LZBg Genver 22. fondet hun es pear mil livr. ●(1932) BRTG 99. hemb fondein blank erbet. ●(1985) ADEM 12. (An Arradon) eñv doa ket euzh a foñdiñ argant.
(3) Digérer.
●(1903) EGBV 35. Kig lard e zou bouid ponnér ha diés de fondein.
(4) Détruire, ravager.
●(17--) EN.ap 116. chetu lairet ar pichon ha fontet ar couldri, tr. «voilà volé le pigeon et enfoncé le colombier.»
●(1907) BSPD I 288. en éned e hras kalz a zroug d'en ed : fondet ou devoé kazi ol er bléad. ●(1913) HIVR 30. ne gaveint ket mui hanaù a barréz erbet : rah é mant bet fondet. ●(1976) LIMO 20 novembre. fondein en néhieu.
(5) Esquinter.
●(1982) PBLS 131. (Sant-Servez-Kallag) fontañ, tr. «abîmer, esquinter.» ●ar beterabez a veze ret troha ar glazien diwarne toud, ken e fonte ma daouarn, tr. «il fallait couper toute la verdure des betteraves, tellement que cela m'abîmait les mains.»
II. V. intr.
(1) Disparaître.
●(1902) PIGO I 216. da fontan ive dindan an douar. ●(1908) PIGO II 157. da welet ane o fontan en douar.
(2) =
●(1855) BDE 699. ur boqued pehani, quent bout digoret mad, e houihue hag e fond.
(3) Fondre.
●(1852) MML 69. evel ma teu ar c'hoar da fontan dirag an tann.
●(1918) LZBt Gouere 19. e gurunen erc'h ne font jamez.
(4) Fontañ gant ar vezh, kaout mezh da fontañ : éprouver une grande honte.
●(1904) BSAB 23. Pa oa tremenet e varr d'ar pried fall-ze, e fonte gand ar vez. ●(1987) BAPR 103. Gleet oa deoh bezañ fontet gand ar véz. ●(1994) HETO 100. Pa laran, sellit, me 'm-eus arru mez, ya, mez da fontañ.
III. Ne fontje ket un tamm sukr en e revr : voir sukr.
- Fontanella
- fonter / fondourfonter / fondour
m. –ion, fondizion =
●(1912) ADBr xxviii 562. foñdijañn teil erèl, tr. «d'autres épandeurs de fumier.» ●ôr foñdour teil benèg, tr. «quelqu'épandeur de fumier.»
- fontetfontet
adj.
(1) Englouti.
●(1580) G 486-487. An enesenn a Ys avezo dyquys punysset / Peur dylace an place hont huy en guelo fontet, tr. «L'île d'Ys sera gravement punie / Très promptement de cette place vous la verrez disparue.»
(2) En piteux état.
●(1917) LILH 25 a Veurzh. Chuéh onn, fondet é me zreid ha kerhet e vo ret hoah 2 pé tri dé.
- fontigellfontigell
f. –où Fondrière.
●(1732) GReg 423a. Fondriere, terre molle & tremblante, où l'on enfonce, tr. «fontiguell. p. ou.»
●(1876) TDE.BF 211a. Foñtigell, s. f., tr. «Fondrière.» ●(1890) MOA 271b. Fondrière, tr. «Foundrigell, f.»
●(1900) ANDP 18. toullo pri ha fontigello da dremen. ●(1902) PIGO I xi. Manet eo ma c'hoz kazek er fontigel. ●(1925) FHAB Meurzh 95. setu hor Fanchig er fontigell betek e ziougroazel... ●(1931) VALL 311b. Fondrière, tr. «fontigell f.»
- fontiñ .1fontiñ .1
voir fontañ .1
- fontiñ .2fontiñ .2
voir fontañ .2