Recherche '"freuzañ"...' : 1 mots trouvés

• freuzañ / freuziat / freuziñ
  freuzañ / freuziat / freuziñ

  v.

  I. V. tr. d.

  A.

  (1) Démolir, déchirer, rompre.

  ●(1499) Ca 88b. Froesaff. g. froissier. ●(1530) J p. 110a. Ha ny a froeso e clopenn, tr. «Lui casserons-nous la tête ?» ●(1576) Cath p. 21. ael doue a torras hac a froesa[s] au (lire : an) holl redou (lire : rodou) se, tr. «l'ange de Dieu rompit et cassa toutes ces roues.»

  ●(1659) SCger 34b. creuer, tr. «frouesa.» ●106a. rompre, tr. «frouesa.» ●(1689) DOctrinal 193. é marchsont à henep d’ar serpant, pe da hiny é gourc’hemennas ar Sant sortia eux é cauarn, hac eff sortia, ò trei é daou lagat en é penn ò froesa an doüar gant é scant. ●(1732) GReg 233b. Crever, rompre, ouvrir avec effort, tr. «Freuza. pr. freuzet. Van[netois] freheiñ. pr. et»

  ●(1836) FLF 13. Ar leon a chommas luyet er rouejou / (…) / Biscoas ne allas o freuza. ●(1847) MDM 15. freuza ar c'hleusiou.

  ●(1907) AVKA 297. Hag ar Beleg-Bras de fraeza e dillad.

  (2) Briser.

  ●(1732) GReg 439b. Froisser, briser, tr. «freuza. froëza. freza. ppr. et.» ●828a. Rompre en plusieurs pièces, tr. «freuza. pr. freuset. froëza. pr. pr. et. Van[netois] freheiñ.»

  ●(1980) EBSB 30. (Ar vro vigoudenn) fraeziñ, tr. «briser.»

  ►absol.

  ●(1872) GAM 51. da freuza, da zevi, da laerez ha da vuntri.

  (3) absol. (au jeu de boules) = dizober ar c'hoari.

  ●(1932) ALMA 158. Da Job ar ruilladen genta, / D'ar re-all : harpa pe freuza.

  B. (agriculture)

  (1) Herser.

  ●(1732) GReg 492a. Hercer, passer la herce sur un champ, tr. «freuza douar.»

  ●(1927) FHAB Gouere 146. O freuza an douar e vez lazet an elfezenn, ar bozenn ha meur a louzaouenn fall all c'hoaz. ●(1928) FHAB Meurzh 101. met red e vezo freuza ha krana (roulouerat) an douar. ●(1933) ALBR 74. freuza an douar a-zoare.

  ►absol.

  ●(1867) FHB 112/62a. Perac ruilla kement an douar, arat, freza, teilla.

  ●(1995) BRYV III 3. (Milizag) freuziad asidu, kas ar hezeg.

  (2) Freuzañ douar : défricher de la terre.

  ●(1960) EVBF I 335. Outre les expressions données plus haut, on trouve encore, pour «défricher» : (…) frehi douar, St-Urbain.

  C. sens fig.

  (1) (religion) Rompre (ses vœux).

  ●(1905) KANngalon Ebrel 378. enn eur vreza diskrupul he veuiou a vanac'h.

  (2) spécial. Rompre (ses vœux de mariage).

  ►absol.

  ●(1877) FHB (3^e série) 26/211b. Me freuzo kentoc'h, mar d-eo athee.

  (3) Rompre, annuler, défaire (un accord, etc.).

  ●(1894) BUZmornik 149. e klaskaz freuza ar pez en devoa great. ●(18--) SAQ II 58. dao da di an noter, freuza an affer.

  ●(1906) KANngalon Mae 116. rei ho mouez da dud hag a brometto freuza ho labour izkiz.

  (4) Freuzañ ul lezenn, ur reolenn : abolir, abroger une loi, une règle.

  ●(1889) SFA 159. Ar re a fell dez-ho freuza va reolenn, pe tenna lod anez-hi, o deuz c'hoant da heulia finesaou ar bed.

  ●(1907) KANngalon Gwengolo 484. hag al lezen-ze eo a zo c'hoant da freuza.

  (5) Annuler (un mariage).

  ●(1936) PRBD 193. Den ne c'hell freuza, eun eured gwirion. ●197. ar Pab, zoken, na c'hell ket freuza eun dimezi.

  II. V. intr.

  (1) Être écrasé, crevé.

  ●(1575) M 777. Gant ho poes ez froezi, tr. «De leur poids tu seras écrasés.» ●1217. An douar gant é poes, alaca da froesaff, tr. «Il fait par son poids, crever la terre.»

  ●(1868) FHB 166/79b. An toennou a stracle hag a freuze.

  ●(1936) PRBD 41. Kurun a oa evel ma vije bet hol an Env o freuza.

  (2) =

  ●(1902) PIGO I 164. Personik (…) a gleve ar c'hoat o freuzan 'vel a-rôg eur vanden loened. ●(1908) PIGO II 155. Me glev ar c'hoad o freuzan war an tu-man.

  (3) par erreur Freuzañ gant desped : crever de dépit.

  ●(1659) SCger 34b. creuer de despit, tr. «frouesa gant despit.»

  III. Freuzañ stoub e Lannuon : voir stoub.