Recherche 'goañv...' : 19 mots trouvés
Page 1 : de goanv-gouianv (1) à goanvus (19) :- goañv / gouiañvgoañv / gouiañv
m.
I.
(1) Hiver.
●(1499) Ca 97a. Gouaff. g. yuer. ●(c.1500) Cb [Gouaff]. Gouaff. g. yuer. ●gal. petit yuer. b. gouaffyc. ●(1633) Nom 112a. Endromis : habillement velu contre l'hyver : habillamant feuzret euit ar goüaf. ●223a. Hyems : l'Hyuer : an Gouaff.
●(1659) SCger 67a. hyuer, tr. «goân.» ●150b. goân, tr. «l'Hyuer.» ●(1732) GReg 495b. Hiver, la plus froide » des quatre saisons de l'année, tr. «Goañ. ar goañ. van[netois] gouyañ. ar gouyañv.»
●(1838) CGK 10. pa deu ar gohan cri / Da c'hourda om biziet. ●(1847) MDM 222. en nozvesiou hir eus ar gohan. ●(1856) VNA 104. Voici un hiver bien dur, tr. «Hennen zou ur gouyan forh calet.» ●(1860) BAL 162. Neket er goanv eo mont da glasc bleunv nac avalou en ur vezen. ●(1877) FHB (3e série) 30/237a. gant ar goanv ne ket diminui a rai ar mervent. ●(1878) EKG II 162. ar goan a ioa rust.
●(1905) IVLD 35. ar goanv n'en doa ket c'hoaz taolet he oll vilim. ●(1907) PERS 130. e kreiz ar goanv. ●327. er bloaz-man ez eus bet goall c'hoanv. ●(1911) RIBR 148. rak eur goanv kalet a yoa. ●(1928) FHAB Mezheven 212. Pelec'h out bet epad ar goanv ? ●(1922) EMAR 24. garventez ar goanv.
(2) D'ar goañv : l'hiver, en hiver.
●(1767) ISpour 389. crisset guet enn anéouét d'er goyant.
(3) Er goañv : l'hiver, en hiver.
●(1864) KLV 51. ann douar a zispeur bep bloaz e meur a c'hiz : er goanv dre ar skourn hag ann erc'h ; en hanv dre ar c'hor hag ann dour prest ato da dreuzi anezhan.
●(1905) KANngalon Here 511. er goanv epad ar veilladek. ●(1909) KTLR 50. er goanv, ne deue ket deuz toul an tân. ●(1921) FHAB Du 308. Pa vez sec'h ar park, pa ne chom ket a zour ennan da varc'ha er goanv. ●(1924) FHAB Eost 315. o krabanata pri a vez yen sklas er goanv. ●(1925) FHAB Du 433. gant mein ar chiminal rampet er goanv tremenet. ●(1930) FHAB Meurzh 87. koulz er goanv hag en hanv.
(4) Goañv bras : moment le plus froid de l'hiver.
●(1868) FHB 204/384a. deut ar goanv bras.
(5) E tro ar goañv digor : au début de l'hiver.
●(1931) BAGA 108. ra zeuio ar roue bras, e tro ar goañv digor. ●(1942) VALLsup 126b. à l'ouverture de l'hiver, tr. «etro ar goañv digor.»
(6) Hañv-ha-goañv : toute l'année.
●(1554) Moeam 6. Mé dong éz vézo roé voar ploé haff ha gouziaff.
●(1930) DIHU 231/139. é dreid dilor énné han ha gouian.
(7) Hañv-c'hoañv : toute l'année.
●(1575) M 409. A comps rez ho bezaff, haff gouaff diauanç, tr. «Dit nettement qu'ils sont, été et hiver, sans profit.»
●(1868) KMM 186. Ar guez palmez, atao glaz, anv-goanv. ●(1889) SFA 207. o rei han-c'hoan roz e-pad ar bloaz.
●(1900) MSJO 13. ar jardinou-ze (...) a roe dezhan añv-c'hoañv froues ha fleur. ●(1925) BUAZmadeg 24. na zouge hanv-c'hoanv nemet he zae a vanac'h. ●(1955) STBJ 144. Met an darn vrasa a ranke tremen, hañv-c'hoañv, gant eun tamm bara zegal amanennet.
II. [en apposition]
A. D'hiver.
●(1872) ROU 87. Le gros des travaux d'hiver est fait, tr. «al labourou goanv a zo divrazed.»
●(1910) MAKE 37. laboused goanv. ●(1929) FHAB Genver 9. ar foenneier a zo o feuri eur boued-hanv hag o foenn eur boued-goanv. ●(1933) ALBR 45. Planta (...) saladenn goanv. ●(1934) FHAB 272. ar gwiniz goanv e-unan a c'hortoze ma vije lakaet ar falz dindanan. ●(1974) YABA 21.09. Breman e chomo genomp er pèr-goanv.
B. Kala-goañv.
(1) =
●(1790) Ismar 319. Vigil Calan Gouyan.
●(1935) FHAB Du 324. Da vare an diskar-deliou, eun deiz bennak araok kalagoanv.
(2) (agriculture) Hadañ, ober ar c'hala-goañv =
●(1867) FHB 146/336b. An amzer a zo caer evit hada ar c'halagoan. ●(1868) FHB 204/384a. Eur vech great ar c'hala-goanv, e lezer al labourerien pe an dervezourien er gær bete ma tigor al labour veurs.
●(1964) ABRO 42. e tibabis gwelloc'h mare d'ober va here pe da hadañ va c'hala-goañv, evel ma lavarer e meur a lec'h.
(3) Mue des poules.
●(1942) FHAB Meurzh/Ebrel 150. (note de F. Vallée) Kalagoan «mue des poules».
(4) local. Miz Kala-goañv : mois de novembre.
●(1790) Ismar 301. er héttan dé a vis Calan-Gouyan.
●(1855) BDE 191. er hetan guinér a vis calan-gouyan.
●(1902) LZBg Gwengolo 199. D'er pemzek a galan-gouian. ●(1922) BUPU 3. d'en huézek a viz kalan gouian.
C. Kala-ar-goañv.
(1) =
●(1869) FHB 250/312a. da voueliou kalargoan.
(2) (agriculture) =
●(1870) FHB 286/196a. Deut oa ar mare ma en em laca al labourerien da c'hounit ho c'halargoanv.
D. Kel-ar-goañv =
●(1908) FHAB Du 329. araog kel-ar-goanv. ●(1922) KAAG 42. Da Gel ar goanv, e ves henoret an holl zent. ●(1931) FHAB Here 400. abenn goueliou kel-ar-goanv, da ziwezata. ●(1941) FHAB Du/Kerzu 93. Goueliou Kel-ar-goañv.
- goañva
- goañvaatgoañvaat
v. intr. Hiverner.
●(c.1500) Cb 97b. [gouaff] Jtem hiberno / as. ac. galli. yuerner. b. gouaffhat.
- goañvadgoañvad
m. –où
(1) Quartier d'hiver.
●(1744) L'Arm 317a. Quartier (…) D'hiver, tr. «Gouyannatt.»
(2) Durée de l'hiver.
●(1900) LZBg 57 blezad-1añ lodenn 61. tostat e hra piskèd a leih hag é kavé gememb hun behé tapet treu erhoal aveit hun gouïañad.
(3) [suivi d'un compl. de nom] Provision pour l'hiver.
●(1942) DHKN 15. é keneta he gouiañùad koed séh.
- goañvadenn
- goañvadur
- goañvadurezhgoañvadurezh
f. (domaine militaire) Quartier d'hiver.
●(1732) GReg 768b. Quartier d'hyver, terme de guerre, tr. «Goañvadurez. goñvadurez.»
- goañvañgoañvañ
voir goañviñ
- goañvekgoañvek
adj. Hivernal, d'hiver, hiémal.
●(1633) Nom 66b. Pomum serotinum : pomme tardiue, fruict d'hyuer : aual diuezat, frouec (lire : frouez) gouaffuec.
●(c.1718) CHal.ms ii. appartement d'esté, appartement d'hyuer, tr. «logeris a han, logeris a c'houïan, cambreu hanuec, ha gouïanuec.» ●(1732) GReg 441a. Fruits d'hiver, tr. «Frouëz goañvecq.» ●497a. D'hiver, qui concerne l'hiver, tr. «Goañvecq.» ●Fruits d'hiver, tr. «Frouëz goañvecq.» ●Habits d'hiver, tr. «Abychou goañvecq.» ●Un appartement d'hiver, tr. «Un ty goañvecq.» ●737b. Pommes d'Hiver, tr. «Avalou goañvecq.»
●(1931) VALL 362a. Hivernal, tr. «goañvek.» ●(1934) BRUS 117. D'hiver, tr. «gouiañùek.»
- goañvel
- goañvenn goañvenn
f. –où (pathologie) Engelure.
●(1633) Nom 265b. Pernio : mule aux talons : mul en seulyou, mul pe gouauen en talounou.
●(1732) GReg 345a. Engelure, enflure & petite crevasse aux mains et aux pieds, causées par le grand froid, tr. «Goañvénn. p. goañvénnou.» ●Avoir des engelûres, tr. «Cahout goañvennou.»
●(1876) TDE.BF 233b. Goañvenn, s. f., tr. «Engelure ; pl. ou.»
●(1907) VBFV.fb 36b. engelure, tr. «gouiañnen, f. (pl. neu).» ●(1925) BILZ 136. ho koanvennou, ho kwenaennou pe ho tarvoedennou. ●(1931) VALL 257b. Engelure, tr. «goañvenn f.»
- goañvennet
- goañvenniñ
- goañverezhgoañverezh
m. Action de passer l'hiver.
●(1931) VALL 362a. action de le faire [passer l'hiver], tr. «goañverez m.»
- goañvezh
- goañvezhiadgoañvezhiad
m. –où Contenu de la durée d'un hiver.
●(1931) VALL 362a. l'emploie de cette durée [de l'hiver], tr. «goañveziad m.»
- goañvhañvgoañvhañv
m. Automne.
●(1896) GMB 559. Une autre désignation de la même saison est goanvàn m. Ricou 12, 42, 74, litt. «hiver-été».
- goañviñ / goañvañ goañviñ / goañvañ
v.
I. V. intr.
(1) Passer l'hiver.
●(1633) Nom 190a. Hiberna, hibernacula : lieu où le soldat yuerne : læch ma vez an soudardet ô gouauaff.
●(1659) SCger 67a. hyuerner, tr. «goânvi.» ●(1732) GReg 496a. Ils sont en quartier d'hiver à Carhaix, tr. «Ez ma int o c'hoãva eñ Kærahès.»
●(1872) ROU 94b. Il passera l'hiver, tr. «goavi a raï.»
●(1907) BOBL 26 octobre 161/3c. Da foar ar plu e teu ive an dud divar ar meaz da brena dillad da c'hoanvi. ●(1931) VALL 362a. passer l'hiver, tr. «goañvi.»
(2) (apiculture) Hiberner.
●(1906) GWEN 22. lezel ganto [ar gwenan] ar bourvizion neseser evit goanvi etre pemp varnugent a tregont liour mel. ●(1923) FHAB C'hwevrer 72. a zonj d'ezo ema ar gwenan o c'hoanvi ebarz an toull a zo ebarz ar c'hoar.
II. V. tr. d.
(1) (apiculture) Hiverner.
●(1921) FHAB Kerzu 337. Penôs goanvi ar gwenan ? ●(1931) VALL 362a. faire hiverner, tr. «goañva v. act.»
(2) (agriculture) Couvrir les meules de foin, de paille.
●(1995) BRYV IV 22. (Milizag) Lavaret ive goañvi ar berniou kolo pe foenn en eur lakaad eur gwiskad kolo warno.
(3) Nourrir, soigner pendant l'hiver.
●(1732) GReg 496a. Nourrir un homme, ou une bête pendant l'hiver, tr. «Goañva, ou, goañvi un dèn, pe ul loëzn.»
●(1895) GMB 281. pet[it] tréc[orois] goañva, soigner pendant l'hiver.
- goañvus