Devri

Recherche 'gouri...' : 30 mots trouvés

Page 1 : de gouri (1) à gourizet (30) :
  • gouri
    gouri

    m. –ed (ornithologie) Mouette.

    (1931) GWAL 136-137/427. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Gouri : e galleg mouette. Hogen kredi a ran n'eo nemet eur seurt eus al laboused-mor-se (gourel ; liester : –ed). ●(1970) BHAF 384. Gouried. Skreved (mouettes).

  • gouribl
    gouribl

    m. –où

    (1) (architecture) =

    (1820) COEt.ms. gourib, bord du toit qui dépésse le mur. (d'après GMB 291).

    (1907) VBFV.bf 27b. gouribleu, grouiblaj, m., tr. «maçonnerie entre le haut du mur et le toit.»

    (2) =

    (1908) FHAB Gwengolo 269. Fanch zo krog e gourib ar siminal.

    (3) local. Grenier à foin.

    (1970) GSBG 212. (Groe) ur gourip, tr. «un grenier à foin.»

  • gouriblenn
    gouriblenn

    f. –où (architecture) =

    (1931) VALLsup 8b. angle formé par le haut du mur et la charpente du toit, tr. «gouriblenn f.»

  • gourigellad
    gourigellad

    m. –où =

    (1932) BRTG 128. obér duhont ur gourigellad andelleu.

  • gourigellat
    gourigellat

    v. tr. d. =

    (1934) MAAZ 67. gourigellet ur skudellad leah aveit é goén.

  • gourilat
    gourilat

    v. intr. Hennir.

    (1907) VBFV.fb 51a. hennir, tr. «gourilat

  • Gourin
    Gourin

    n. de l. Gourin.

    I. Gourin.

    (1732) GReg 464a. Gourin, Kear Roeyal.

    (1792-1815) CHCH 30. Ma karfé pautret Gourin, Guiscriff ha Langonnet. 86 Naù a barrez Montré ha nandek a Hourin. ●(1847) FVR 298. Gwillou Arven, euz a Gervlezek, e tu Gourin. ●(1850) PENgwerin8 89. eur seiz kant deus a motref ha nao kant a Gourin.(1865) FHB 35/280a. e couent Langonet, etre Gourin hag ar Faouet. ●(1868) GBI I 498. E borc'h Gourin, war un doal-wenn, / Ez oa skrivet gwerz ar vosenn. ●(1876) BJM 157. Setu perac e reas missionou er bloaz-se e Gourin, e Conk-Kerne, e Melven, e Ploughernevel, e Poullaouen, e Roudouallec, e Plonevez-ar-Faou. ●(1878) SVE 942. Aotronez Pond-Ivi, / Bourc’hisienn Faouet, / Potret Gourin.

    (1902) LZBg Mae 101. Gourin. ●(1902-1905) LARB 130a. Ha seih a baréz Paùl, eih aral a Fluri, / Naù a baréz Montré ha nandek a Hourin. ●(1904) BMSB 89. Ar Zent, kanton Gourin. ●(1905) ALMA 69. Gourin. ●(1925) ARVG 3/61. En Breiz an eus seiz ti, ar brasan, hini Gourin, demdost da Geraez; ar re all e Brest, Briek, Edern, Bannalek, Langonnet.

    II.

    (1) Dicton.

    (1732) GReg 464a. Gourin, Kear Roeyal.

    (2)

    (1929) MKRN 162/89. Chann ne oar penn ebet d'ar zun / Ma n'eo bet e Gourin d'al lun. ●(1959) SKOL 7-8/51. Chann ne oar penn ebet d'ar sizhun / Ma n'eo bet e Gourin d'al lun.

    (3) Devinette.

    (1929) MKRN 166/16. Mar doc'h eun den ken avizet, / Evel ma klevan hel laret, / Laret d'in eta just pet min / Zo oeit d'ober iliz Gourin ? ●172/16. O digaset d'in war ho kein ha me o c'honto.

    (4) Extrait de prophétie : voir HYZH 216/46.

    (1974) (1998) HYZH 216/46. Keraez a vo dismantret. (Eus Gourin hag eus ar Faoued, kont ebet).

    (5)

    (2005) TAGW 433. Toutal rae, tont douzh Gourin, / An tren mont d'ar Faoued, / Abred douzh ar vitin, / Gatoñ visen dihuinet, , tr. « Le train sifflait, venant de Gourin et se rendant au Faouët; c'est lui qui me réveillait, le matin de bonne heure » (extrait de la chanson Tour Langoned, de Yves Le Moal)

    III. Blasons populaires.

    (1) voir Chtou.

    (2) Paotred Gourin.

    (1878) SVE 942. Aotronez Pond-Ivi, / Bourc’hisienn Faouet, / Potret Gourin.

    IV. [Toponymie locale]

    (1847) FVR 298. Gwillou Arven, euz a Gervlezek, e tu Gourin.

  • gourin
    gourin

    m. –où (architecture) Linteau.

    (1732) GReg 577a. Linteau, piece de bois qu’on met au-dessus d’une porte, opposée au seüil, tr. «Gourin. p. gourinou.» ●882a. Sourcil de porte, le linteau, le dessus d’une porte, tr. «Gourin. p. gourinou.» ●(1752) PEll 364. Gourin, en termes d’architecture, Linteau, le haut d’une porte, et d’une fenêtre, soit de pierre, soit de bois. Plur. Gourinou.

  • gourin-dor
    gourin-dor

    m. (architecture) Linteau de porte.

    (1744) L'Arm 219a. Linteau, tr. «Gourrin-d'orr.. neu-d'orr. m.» ●331b. Remenée ou Arriere-voussure, Linteau vouté, au-lieu de Palatre, tr. «Gourin-dor ar ouarêc diabarh d'en ti.»

    (1934) BRUS 242. Le linteau, tr. «er gourin-dor.» ●(1938) DIHU 321/37. gourin dor er marchosi.

  • gourivin
    gourivin

    m. –où

    I. (anatomie)

    (1) Envie des ongles.

    (1633) Nom 266a. Reduuia vel reduia, paronychia : peau creuë autour des ongles : crochen cresquet voar dro an iuinou, gour-iuinou.

    (1732) GReg 356b. Envie, petite peau qui vient à la racine des ongles, tr. «Gourjvin. p. gourjvinou

    (1876) TDE.BF 247a Gour-ivin, gourivin, s. m., tr. «Envie à la racine des ongles.»

    (1931) VALL 265a-b. Envie des ongles, tr. «gourivin m.»

    (2) Ergot (d'un chien).

    (c.1718) CHal.ms i. L'esperon d'un chien et d'un coc, tr. « euin bras ur c'hi, gour iuin ur c'hi, quentr' ur c'hoc.»

    (1876) TDE.BF 247a Gour-ivin, gourivin, s. m., tr. «ongle supérieur des chiens.»

    (3) = (?).

    (1876) TDE.BF 247a Gour-ivin, gourivin, s. m., tr. «nœud de chair au bas de la jambe des chevaux et des bœufs.»

    II. (marine)

    (1) Marsouin.

    (1732) GReg 224b. Courbe, piece de navire, tr. «Gourivin.» ●652a. Courbe, tr. «Gourivin.» ●(1744) L'Arm 81a. Courbe de bateau, tr. «Gourvin.. neu. m.»

    (1876) TDE.BF 247a Gour-ivin, gourivin, s. m., tr. «Pièce de bois courbe pour la construction des navires.»

    (1977) PBDZ 758. (Douarnenez) gourivin, tr. «sorte de renfort qui, dans la charpente du bateau, maintient l'étambot sur la quille.» ●(1978) ARVA I 37. Les marsouins, gourinen piked et gourinen staon.

    (2) Gourivin arc'has : courbe d'arcasse.

    (1732) GReg 224b. Courbe d'arcasse, tr. «Gourivin arc'has

    (3) Renfort de banc de nage arrière.

    (1979) HYZH 127-128-129/14. (Douarnenez) a vie lakaet un tamm planken aze, da ramañs an traou, petra, er gourivin… ma 't eus c'hoant, da ramañs ar borlok. ●(1979) VSDZ 351. (Douarnenez) gour-ivin. m. pl. : Gourioù-ivin. Pièce de bois entre deux membrures placées au-dessus de la serre des flancs et servant au rangement du petit matériel. Ar gour-ivin a vie evit ramañs ar borlok, al linennoù, an traoù bihan tr. «Le gour-ivin servait à ramasser le renfort de tolet, les lignes, le petit matériel.» ●(1987) GOEM 77. On installe ensuite les renforts de bancs : en général celui du banc avant est plat et s'appuie sur deux à quatre membrures, c'est un violouz ; celui du banc arrière est plus massif, c'est un gourivin.

  • gouriz .1
    gouriz .1

    m. –où sens fig. But.

    (17--) CBet 2594. Ma teuont a-voecho da dremen ho courijo, tr. «S'il leur arrive quelquefois de dépasser le but.»

  • gouriz .2
    gouriz .2

    m. –où

    I.

    (1) (habillement) Ceinture.

    (1499) Ca 98b. Gouris. g. ceinture. l. hec zona / e. ●108a. Hanter gouris. g. demyceinture. ●155b. Penn gouris. l. hoc firmaculum / li. ●(1530) Pm 131. An roanes guyr flourdelys / A ditaulas flour he gouris, tr. «La Reine, vraie fleur de lys, / Jeta doucement sa ceinture.»

    (1659) SCger 20b. ceinture, tr. «gouriz.» ●151b. gouriz, tr. «ceinture.» ●(1732) GReg 142a. Ceinture, tr. «Gouriz. p. gourizou. Van[netois] Groüiz. p. groüizyeü.» ●(1752) PEll 364. Gouris, ceinture.

    (1889) ISV 347. peder pe bemp contellasen e goask ho gouriz.

    (1903) MBJJ 88. eur zæ lausk a disken d'ê betek o zreid, starded a-geñver o c'horf gant eur gouriz. ●(1904) ARPA 189. Ra vezo gourizou var ho tiou-groazel.

    (2) sens fig. (marit.) Enceinte rocheuse (en parl. d’une île).

    (1868) FHB 164/61a. En dro d'an enezen-ze ez euz eur gouriz reier.

    (3) Gouriz-kêr : donjon, enceinte fortifiée.

    (1633) Nom 242a. Lorica : donjon, la ceinture : donjoun, an gouris á kær.

    II.

    (1) Sachañ war e c'houriz : se serrer la ceinture.

    (1852) PEN 91/337 (L). Pa za an uzulier d an illis / a chach ar paour var he c'houris.

    (2) (Leuskel, dougen, kaout, kemer) ar gouriz-plouz : faire banqueroute.

    (1732) GReg 78b. Faire banqueroute, tr. G. Rostrenenn «leusqeul ar gouriz. douguen ar gouriz plous. ●246b. Mon débiteur m'a fait fau-bon, tr. «Va dleour èn deus coumeret ar gouriz plous.» ●(17--) CHal.ms ii. ce marchand a manqué, a faillite, tr. «er marhadour se, en des lausquet er groüis, quemeret er bonnet glas, endes groit banquerout’.» ●(17--) (G) CHal.ms i 139. faire banqueroute, tr. «lausquet é c'hroüis

    (1878) SVE 607. Kemeret ar gouriz plouz, tr. L.-F. Salvet «Prendre la ceinture de paille. (Faire banqueroute.)» Cette expression vient de ce qu'autrefois les banqueroutiers étaient promenés dans leur paroisse, avec une ceinture de paille autour des reins. La paille a eu de tout temps, en Bretagne, une signification symbolique qu'elle garde encore de nos jours dans une foule d'usages locaux.

    (1931) VALL 57. Faire banqueroute, tr. F. Vallée «leuskel ar gouriz, kemer ar gouriz plouz.» ●291. Faire faillitte, tr. «dougen ar gouriz plouz

    (3) (droit) (Leuskel, dougen, kaout, kemer) ar gouriz-plouz : être privé de ses droits civils pour faillite.

    (1931) VALL 125. Être privé de ses droits civils (failli, interdit), «tr. F. Vallée dougen ar gouriz plouz T[regor].»(1942) VALLsup 99. Interdit de ses droits civils pour faillite, tr. F. Vallée «kaout (ou dougen) ar gouriz plouz

    (4) (droit) Lakaat ar gouriz-plouz da ub. : mettre un interdit sur qqn ; pourvoir qqn d’un conseil judiciaire.

    (1942) SAV 23/65. Unan eus ar re o devoa da welout (l’un des intéressés) a oa bet lakaet ar gouriz-plouz (interdit ; pourvu d’un conseil judiciaire) d’ezañ hag e rankje e ward dont war al lec’h evit an ivantor pe digas e sinatur a-raok.

    ► Gouriz-plouz ! : insulte envers un mauvais payeur.

    (1952) LLMM 32-33/85. (Y. Drezen) Ac’hanta ! gaouiad, gouriz plouz ! eme dezhañ an Aotrou Yann, adal ma welas al liv anezhañ. Ha digas a rit din ho kouel Mikael ?

  • gouriz-armoriet
    gouriz-armoriet

    m. gourizoù-armoriet Ceinture funèbre, litre.

    (1732) GReg 142b. Ceinture funebre, litre, tr. « gouriz armoryet. p. gourizou armoryet.

  • gouriz-blev-gavr
    gouriz-blev-gavr

    m. gourizoù-blev-gavr Cilice.

    (1732) GReg 168b. Cilice, ceinture faite d’un tissu de poil de Chévre, ou, de crin. (…) gouriz bléau-gavr. p. gourizou bléau-gavr »

  • gouriz-houarn
    gouriz-houarn

    m.

    (1) Ceinture à hernie.

    (1732) GReg 77b. Bandage, brayer pour les hergnes qui est de sûtaine, ou de fer couvert de cuir, tr. « Gouriçz-susten. gouriçz-hoüarn. p. gouriçzou &c. »

    (2) Cilice.

    (1732) GReg 168b. Cilice fait de fil d’archal avec des pointes, tr. « Gouriz neud-orgeal. gouriz-hoüarn »

  • gouriz-kañv / gouriz-kañvoù
    gouriz-kañv / gouriz-kañvoù

    m. gourizoù-kañv / gourizoù-kañvoù Litre, ceinture funèbre.

    (1732) GReg 142b. Ceinture funebre, litre, tr. « Gouriz-cañv. p. gourizou canv » ●579a. Litre, ceinture funebre autour d'une Eglise, tr. «Gouriz cañv.» ●(1744) L’Arm 220a. Litre, tr. «Grouiss canveu. f.»

    (1876) TDE.BF 247a Gouriz-kañv, s. m., tr. «Ce mot qui, à la lettre, signifie ceinture de deuil, s’emploie pour désigner les tentures en drap noir que l’on place à l’intérieur des murs des églises pour les grandes cérémonies funèbres.»

  • gouriz-kleze
    gouriz-kleze

    m. Baudrier, ceinturon.

    (1633) Nom 119a. Baltheus : baudrier, ceinture d'espée : bodrier, gouris clezef.

    (1732) GReg 142b. Ceinturon, pour l'épée, tr. «gouriz-clezef. p. gourizou-clezef.» ●358b. Ceinturon d’épée, tr. « Gouriz clezeff »

    (1876) TDE.BF 247a Gouriz-kleze, s. m., tr. «Ceinturon d'épée.»

  • gouriz-neud-orjal
    gouriz-neud-orjal

    m. Cilice.

    (1732) GReg 168b. Cilice fait de fil d’archal avec des pointes, tr. « Gouriz neud-orgeal. gouriz-hoüarn »

  • gouriz-plouz
    gouriz-plouz

    voir gouriz .2

  • gouriz-reun
    gouriz-reun

    m. Cilice.

    (1732) GReg 168b. Cilice, ceinture faite d'un tissu de poil de chévre, ou, de crin, tr. «Gouriz-reun. p. gourizou-reun

    (1839) BESquil 22. Eit bout-ean Arh-Escob é tougué perpet é habid a venah guet ur hrouis-ran édan d'hou. ●(1868) FHB 174/140a. ar gouriz-reun hag an disciplin. ●(1869) HTC 134. goude beza divisket ar c'houriz-reun un hag an dillad caoñ a zouge bepret. ●(18--) SAQ I 239. ludu var ho fen ha gouriz reun var ho c'hros-leac'h.

    (1907) PERS 331. Kavet so bet en he gambr gourizou reun, chadennou dir hag a veze ganthan edro d'he gorf.

  • gouriz-sant-Frañsez
    gouriz-sant-Frañsez

    m. (religion)

    (1) Le cordon de saint François (d’Assise).

    (1732) GReg 212a. Cordon de St. François, tr. « Gouriz sant Francès »

    (2) Kemer(et) ar gouriz : prendre le cordon de saint François.

    (1732) GReg 212a. Prendre le Cordon de St. François, tr. « Qemeret ar gouriz. qemer gouriz sant Francès. ppr. qemeret »

    (3) Reiñ ar gouriz da ub. : donner le cordon (de saint François) à qqn.

    (1732) GReg 212a. Donner le cordon, tr. « Rei ar gouriz da ur re. pr. roët »

    (4) Breuriezh gouriz sant Frañsez : confrérie du cordon de saint François (d’Assise).

    (1732) GReg 196a. La confrairie du cordon de Saint François, tr. « Breuzryez ar gouriz a sant Francès »

  • gouriz-skoaz
    gouriz-skoaz

    m. Bandoulière.

    (1931) VALL 57a. Bandoulière, tr. «gouriz-skoaz m.»

  • gouriz-spoue
    gouriz-spoue

    m. =

    (1941) ARVR 44/4a. o c'houriz-spoue ganto.

  • gouriz-susten
    gouriz-susten

    m. Ceinture à hernie.

    (1732) GReg 77b. Bandage, brayer pour les hergnes qui est de sûtaine, ou de fer couvert de cuir, tr. « Gouriçz-susten. gouriçz-hoüarn. p. gouriçzou &c. »

  • gourizad
    gourizad

    m. –où Ventrée.

    (1752) PEll 364. Je ne dois pas oublier que nos Bretons disent Gourisat, Gourisaden, une ventrée, mot pour mot, une ceinturée, terme usité chez les hauts-Bretons, pour dire plein le ventre.

    (1876) TDE.BF 247a Gourizad, s. m., tr. «Ventrée.»

    (1931) VALL 777a. Ventrée, tr. «gourizad m.»

  • gourizadenn
    gourizadenn

    f. –où Ventrée.

    (1752) PEll 364. Je ne dois pas oublier que nos Bretons disent Gourisat, Gourisaden, une ventrée, mot pour mot, une ceinturée, terme usité chez les hauts-Bretons, pour dire plein le ventre.

  • gourizañ
    gourizañ

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Ceindre.

    (1499) Ca 98b. Gourisaff. g. ceindre. l. accingo / gis. ac.

    (1659) SCger 20b. ceindre, tr. «gouriza.» ●151b. gouriza, tr. «ceindre.» ●(1732) GReg 142a. Ceindre, mettre une ceinture, tr. «Gouriza. pr. gourizet. Van[netois] Grouyzein.» ●338a. Enceindre, environner, entourer, tr. «gouriza. pr. gourizet.» ●(1744) L'Arm 131a. Enceindre, tr. «Grouisein.. étt.» ●(1752) PEll 364. Gourisa, ceindre. Participe Gouriset, ceint.

    (1911) BUAZperrot 111. eur zeizen c'hlas, liou d'an nenv, ouz he gouriza.

    (2) sens fig. Entourer, ceindre.

    (1907) DRSP 94. keit ha ma pado 'r mor / Da c'houriza e glaz douar sakr an Arvor. ●(1911) BUAZperrot 160. gourijet gant ar strouez. ●(1927) FHAB Gouere 146. gourizet gand eur voger. ●(1933) OALD 45/206. Eur c'harleneg, o c'houriza ar peniti, a vire ouz an anevaled gouez da dostaat ouz al lochen. ●(1951) BLBR 36/2. daoust pegen gourizet eo gant ar mor.

    II. V. pron. réfl. En em c'hourizañ : mettre une ceinture.

    (1913) AVIE 195. goudé bout um hrouizet.

  • gourizenn
    gourizenn

    f. (architecture) Corniche d'entablement.

    (1931) VALL 156a. Corniche d'entablement, tr. «gourizenn f.»

  • gourizer
    gourizer

    m. –ion (habillementt) Fabricant de ceintures et de baudriers.

    (1732) GReg 142b. Ceinturier, qui fait, & qui vend des ceintures, & des baudriers, tr. «Gourizer. p. gourizéryen

    (1876) TDE.BF 247a Gourizer, s. m., tr. «Ceinturier ; pl. ien

  • gourizet
    gourizet

    adj. Ceint.

    (1499) Ca 99a. Gouriset. g. ceint. l. cinctus / cta / um.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...