Devri

Recherche 'gwent...' : 22 mots trouvés

Page 1 : de gwent (1) à gwentus (22) :
  • gwent
    gwent

    m.

    I. (météorologie) Vent.

    (1752) PEll 397. Gwent, Vent, souffle, air agité. (…) Le simple Gwent nom substantif est maintenant inusité parmi les nôtres ; mais ses composez sont encore en usage ; scavoir Courvent, Mervent, Trovent, & son dérivé le verbe Gwenta.

    II. (pathologie)

    (1) Vents, gaz.

    (1909) BOBL 10 avril 225/2d. ken a vezo pare deuz ar gwent.

    (2) Kaout gwent : avoir des vents, des gaz.

    (1909) BOBL 17 avril 225/2c. Peur liesa er c'henta derveziou ma tebr al leue boued seac'h ha glaz, en deuz gwent.

    III. Odeur.

    (1499) Ca 103b. Guent. g. oudeur. ●114a. Huez mat vide in guent. ●(c.1500) Cb 103b. [guent] Jtem hic odoratus / tus / tui. g. odorement. b. guent. ●Jtem odoriferus / a / um. g. portant oudeur. nep a douc guent.

  • gwentadeg
    gwentadeg

    f. –sens fig. = (?) Dispersion (?).

    (1877) FHB (3e série) 35/276b. goude guentadek an deputeed nevez.

  • gwentadur
    gwentadur

    m. Vannure.

    (1732) GReg 234b-235a. Cribleure, criblûre, ce qui reste après avoir criblé le grain, tr. «guëntadur

    (1890) MOA 511b. Ce qui reste après avoir vanné, tr. «gwentadur

  • gwentailh
    gwentailh

    f. –où

    (1) Bâche à vanner.

    (1818) HJC 29. i ma er üentaille enn i zorn ; ion e squebeo i laër ; anfin, ion e chareo i hrain mad enn i sueller.

    (1919) DBFVsup 29b. guentaill, f., tr. «plate-forme élevée où l'on vanne.» ●(1970) GSBG 15. (Groe) gwentailh, tr. «bâche à vanner.» ●148. div wentailh, tr. «deux bâches à vanner.» ●190. gwentailhoù.

    (2) Bâche.

    (c.1718) CHal.ms iii. voila un bastion reuetu, tr. «chetu ur bastion goleit guet é ven taill', ur bastion goarantet mat.»

    (3) Action de vanner.

    (c.1718) CHal.ms iv. vanterie de graïn, tr. «güentereh, güentail

  • gwentajoù
    gwentajoù

    plur. Vannure.

    (1890) MOA 511b. guentachou, pl. irrég. m. C'est comme si on disait : vannure, en franàais familier.

  • gwentañ / gwentat
    gwentañ / gwentat

    v. tr. d.

    I. (agriculture) Vanner.

    (1464) Cms (d’après GMB 300). Guentaff an net, éventer le blé. ●(1499) Ca 103b. Guentat ann net. g. esvanter. ●(c.1500) Cb 53b. [croezr] vnde cribro / as. g. purger le ble. b. guentaff. ●(c.1500) Cb. [pal] Jtem hec pala / le. g. payle a venter le ble. b. reuf da guentat ann et. quod et ventilabrum.

    (1659) SCger 152b. guentou, tr. «venter.» ●(c.1718) CHal.ms iv. vanner ou vanter du grain, tr. «güentat en et, aüelein en et.» ●(1732) GReg 234b. Cribler, nettoyer le blé battu à l'air, au grand vent, tr. «guëntat. pr. guëntet.» ●(1752) PEll 397. Gwenta, Venter. Gwenta an-ét, venter le blé, le jetter ou laisser tomber de haut au vent, qui en emporte les ordures plus légeres.

    (1876) TDE.BF 268a. Gweñta, v. a. T[régor], tr. «Vanner en plein vent, parlant du blé.» ●(1897) EST 29. guentat er gran.

    (1912) AHBT 68. pe huentér er gunéh ér lér vras.

    ►absol.

    (1767) ISpour 278. guenttat, alége grainn, charréat, malein, pobat, &c. ●(1790) MG 179. doug sammeu raï bounnér (...) gùèntad.

    II. sens fig.

    (1) Gwentat e barlant =

    (1934) DIHU 278/113. ul lévrig (...) hag e zispleg penaos é vè akourset er vugalé de uentat ou farland.

    (2) (en plt d'idées) Comprendre.

    (1924) BILZbubr 43-44/1029. Keit ha ma wente, en e spered a gi, an holl mennoziou-fur-ze. ●(1925) BILZ 137. Traou diês da wenta, eme Saïg, diês ral...

    (3) Ventiler.

    (1612) Cnf 19b. guentat ha dibab an manyer hac an faczon eues an pechet.

    (4) Avel zo, gwentomp : les conditions sont favorables, profitonse-en.

    (1920) MVRO 30/1c. Mad ez a an traou a zonje Alan outan e-unan, avel zo, gwentomp.

    (5) Répandre, disperser (une odeur).

    (1954) VAZA 167. un drugar hepken pa bleg aezenn glouar an hañv da wentañ o fond c’hwek.

    ►absol.

    (1499) Ca 142b. Mussat. g. odorer. l. odoro / odoras. actiui generis. vide in guentaff.

  • gwentapl
    gwentapl

    adj. Odorant.

    (c.1500) Cb 103b. [guent] Jdem odorabilis et hoc / e. oudourables. b. guentabl / pe santus.

  • gwentat
    gwentat

    voir gwentañ

  • gwentell
    gwentell

    f. –où Tarare, vanneuse.

    (1982) PBLS 337. (Langoned) gwentell, tr. «vanneuse (machine).»

  • gwenter .1
    gwenter .1

    m. –ion (agriculture) Vanneur.

    (1732) GReg 234b. Cribleur, celui qui crible le blé, tr. «guënter. p. yen

    (1907) VBFV.bf 29a. guentour, m. pl. –erion, tr. «vanneur.» ●(1931) VALL 772a. Vanneur, tr. « gwenter m.»

  • gwenter .2
    gwenter .2

    m. –ioù (agriculture) Tarare.

    (1931) VALL 772a. gwenter, tr. «tarare, ventilateur agricole.»

  • gwenterc'henn
    gwenterc'henn

    f. (botanique) Millepertuis androsème. cf. benterc'henn

    (1732) GReg 625b. La grande mille-pertuis, tr. «Ar vénterc'henn

    (1876) TDE.BF 268b. Gweñterc'henn, s. f., tr. «Mille-pertuis, plante.» ●(1879) BLE 194. Androsème officinal. (A. officinale. Al. – H. androsœmum. L.) Gwenterc'hen. Toute-saine.

    (1931) VALL 469a. grand mille-pertuis, androsème médicinal, tr. «gwenterc'henn f.» ●(1996) VEXE 132. Les feuilles du millepertuis (ar wenterhenn).

  • gwenterez .1
    gwenterez .1

    f. –ed Vanneuse (femme).

    (1732) GReg 234b. Cribleuse, celle qui crible le blé, tr. «guënterès. guëntourès. pp. ed

  • gwenterez .2
    gwenterez .2

    f. –ioù

    (1) Tarare, vanneuse.

    (1861) BSJ 49. É ma er huentourès én é zorn. ●(18--) SAQ I 57. evit dispartia 'n hed goanet ho c'heuz ho kuenterez.

    (1931) VALL 772a. Vanneur, tr. « gwenterez f.» ●(1963) LLMM 99/263. Daoust ma troe gant herr ar gwenterezed.

    (2) Liñsel-wenterez : nappe à vanner.

    (1849) GBI I 50. ledander ul linsel-wenterez, tr. «la largeur d'une nappe à vanner.»

    (3) Ventilateur.

    (1890) BSS 8. e casse avel en e visach, evel ur venterez. ●(18--) SBI II 222. 'Reï eun tam zoa d'he wenterès, tr. «Et donnera un peu de suif à son ventilateur.»

    (1931) VALL 776b. Ventilateur, tr. «gwenterez f. pl. ed

  • gwentet
    gwentet

    adj. Vanné.

    (c.1500) Cb 103b. [guentat] Jnde ventilatus / a / um. b. guentet.

  • gwentl
    gwentl

    m. –où (pathologie)

    I.

    (1) Tranchées, douleurs ventrales.

    (1633) Nom 272a. Dysentericus : qui a trenchées de ventre auec flux de sang : vnan en deus guentl ha tranchesoun gant flus goat.

    (1659) SCger 27b. colique, tr. «guentr er c'horff.» ●120b. tranchée de ventre, tr. «guentr.» ●152b. guentlou, tr. «tranchées.» ●(1732) GReg 937b. Tranchées, maladie de l'intestin, tr. «Güentl.» ●(1752) PEll 398. Gwentr, Pluriel Gwentreou, Toutes sortes de douleurs violentes que nous sentons dans les intestins, tranchées. ●(1790) MG 237. er gùendr, er holiq, er pistigueadur.

    (1857) CBF 108. Va ebeulez vloaz a zo ar gwentr gant-hi, tr. «Ma pouliche d'un an a des tranchées.» ●(1847) FVR 226. evel â en divije gwentr, tr. «comme s'il avait des tranchées.»

    (2) Goutte.

    (1499) Ca 17a. cest goutte vne maladie. b. guentl.

    (1659) SCger 152b. guentr, tr. «douleur de nerfs.» ●(1744) L'Arm 175b. Goute, maladie, tr. «Guenndre : gouteu. m.»

    (1804) RPF 132. torret guet er guendre, broudet guet er pistigueadur, trouhet guet er bireu.

    (1907) BSPD I 204. Abalamor d'er mirakl-men é pedér sant Guéreg doh er guendr. ●(1907) PERS 183. Peurvuia e vije gant ar goentr hag he boan benn ne ehane morse. ●326. Ar gouentr a roe d'ezhan poaniou skrijuz. ●(1878) EKG II 101. eur barrad guent.

    (3) Douleur de l'enfantement.

    (14--) N 858. Rac an guentlou a dezrou diff, tr. «Car les douleurs de l'enfantement commencent pour moi.» ●870. an guentl yen so oz ma benaff, tr. «la froide douleur de l'enfantement me déchire.»

    (1732) GReg 937b. Tranchées de femme prête d'accoucher, tr. «Güentlou.» ●937b. Elle a les tranchées de l'enfantement, tr. «ez ma ar güentlou gad-hy.» ●(1752) PEll 398. Gwentr, Pluriel Gwentreou (…) Il se dit plus communément des douleurs de l'enfantement. (…) M. Roussel écrivoit Gwentlou.

    (1848) GBI II 262. he gwent kriz hi zourmante, tr. «le mal d'enfant la tourmantait cuellement.»

    ►[art. ind. + pluriel]

    (c.1687) VEach 92. goudè beza bet daou deruez ha diou nosuez var vr guentlou teribl hep gallout guenell, ha ma ho deua great ar medecinet ar Chirurgianet, hac an Amieugeüsou quement effort à allent, memes arré violanta á permet an art en heuelep rancontrou sé.

    (4) War wentloù : en travail d'enfant.

    (1530) Pm 180. mar be gruec oar guentlou, tr. «s'il y a une femme en couches.»

    (1741) RO 559. Donnet bette an duches me gret so voar uoentlo.

    (1848) GBI I 382. Ema ann Itron war oenklo, tr. «que Madame est en couches.»

    (5) Er gwentloù : en travail d'enfant.

    (1732) GReg 937b. Elle a les tranchées de l'enfantement, tr. «Ez ma er güentlou

    (6) Gwerz-wentl : colique, mal de ventre de peu de durée, accès de douleur au ventre.

    (1752) PEll 400. gwers-gwentl, tr. « Colique subite & violente ; tranchées aiguës, mais de peu de durée ». ●ur vers-ventl, tr. « une colique violente ».

    II. Emploi spécial au sing. (en parlant des animaux).

    (1) Gwentl-par : chaleur des femelles.

    (1930) FHAB Ebrel 144. gwelet em eus ivez larda banoed (gwizi) en eur lezel o moc’h bihan ganto; ar moc’h bihan a zun laez ar vamm hag a vir outi da vont e gwennt par bep miz.

    (2) [suivi du nom du mâle] Chaleur de la jument, de la vache.

    (1732) GReg 551b. La jument est pleine, tr. «güenn-marc’h a so èr gazecg.»

    (1890) MOA 162b. la jument, la vache est en chaleur, tr. «gouenn marc’h a zo er gazek, gouenn kolle a zo er vioc’h.»

    (1995) BRYV iv 68. (Milizag) pa veze eur gazeg o houlenn ar marh. An dra-ze a veze lavaret… gwentl marh (…) honnez a zo gwentl marh. ●73. da houlenn an taro… gwentl taro e-giz ma veze lavaret.

  • gwentl-mut
    gwentl-mut

    m. (pathologie) Maux de ventre.

    (1872) GAM 8. eur bugel deoc'h a zo klanv gant ar prenved ? eun diveraden epken, a vougo ar goent mud.

    (1934) FHAB Mezheven 251. eul lastez gwentr-mud a grogas enni en noz hag a harzas outi da gousket. ●(1982) TIEZ I 241. L'appendicite (gwenn mud). ●(1975) UVUD 42. (Plougerne) Eun tamm gwent-mud. ●(1995) BRYV I 59. (Milizag) kleñved bouzellou a-wechou, appendicite, lavaret gwechall ar «gwentl-mud».

  • gwentl-red
    gwentl-red

    m. (pathologie) Rhumatisme.

    (1876) TDE.BF 268b. Gweñtl-red, s. m., tr. «Rhumatisme.»

    (1904) LZBg Meurzh 76. ge (lire : get) er goal amzér é tei er guendr rid hag hilleih a glinùedeu aral.

  • gwentle
    gwentle

    voir gweltre

  • gwentouz
    gwentouz

    s. Ventouse.

    (1499) Ca 23b. Boest an guentus. g. ventouse a ventouser qui est fait de voirre.

  • gwentrik
    gwentrik

    adj. En chaleur, en plt d'une jument.

    (1890) MOA 162b. Être en chaleur, parlant des femelles d'animaux, beza ludik (C), (parlant de truies), - dirik (C.), parlant de vaches, - gouentrik (C), parlant de juments.).

    (1984) ECDR 163. Pa veze ar gazeg e gentriz, a veze kaset d'ar marc'h stalon e Pont Prenn.

  • gwentus
    gwentus

    adj.

    (1) Qui donne des vents.

    (1942) VALLsup 174b. Venteux, au sens physiol[ogique], tr. «Gwentus.» ●Ar panez…, a vez gwentus d'ar chatal (Perrot).

    (2) Difficile à voir, à supporter.

    (1959) BRUD 7/28. An oll-mañ, gwentusoh avad, a hoarvezas du-mañ. ●31. Gwentuz. – Diêz da weled pe da houzañv.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...