Recherche '"gwiskañ"...' : 1 mots trouvés
Page 1 : de gwiskan-gwiskin (1) à gwiskan-gwiskin (1) :- gwiskañ / gwiskiñgwiskañ / gwiskiñ
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Vêtir (qqn).
●(1499) Ca 106b. Guisquaff. g. vestir. ●(1557) B I 628. Guisqu y yuez a neuez flam / Gant un dillat fin ha dinam, tr. «Revêt-la d'un habit fin et sans tache.» ●(1575) M 1374. Yolis huy am guysquas, hac am logas hasou, tr. «Vous me vêtites gentiment, et me logeâtes avec bienveillance.» ●(1612) Cnf 63b. Guiscaff an pauurien pe-ré à so noaz.
●(1659) SCger 124a. vestir, tr. «guisca.» ●(1732) GReg 957a. Vêtir, tr. «Guïsqa. pr. guïsquet. Van[netois] gusqeiñ. pr. gusqet.»
●(1846) BAZ 289. o tivisca he zillat e creiz ar goanv evit guisca ar beorien.
●(1902) PIGO I 37. ar mevel a wiskaz d'ean ive eun tok ru.
(2) Vêtir (un vêtement).
●(1580) G 644. Guyscaf dyllat syher, tr. «Vêtir des habits de sacs.»
●(1857) CBF 2. Gwiskit eul lerou gloan, tr. «Mettez des bas de laine.» ●(1857) LVH 95. Épad ma husq en tuniq hùen ar hé dillad.
●(1953) BLBR 57/3. An den eürus n'en doa ket eur roched da wiska !...
►[empl. comme subst.]
●(1868) KMM 102. Diouallit d'en em glasc re, en dibri, en eva, er guisca.
●(1925) BUAZmadeg 92. ar bevans, ar guiska a oa dister ha paour dreist.
(3) Vêtir (un vêtement à qqn).
●(17--) TE 41. Hi e usquas dehou abideu é vrær Ésàu. ●161. ean e ziusquas é zillad caër hag é armage, eit ou gusquein dehou.
(4) Loc. verb. Gwiskañ-diwiskañ, gwiskañ ha diwiskañ : passer son temps à se changer.
●(1977) PBDZ 784. (Douarnenez) gwiskiñ-diwiskiñ, tr. «passe son temps à se déshabiller.» ●786. o wiskiñ hag o tiwiskiñ tog an deiz, tr. «se déshabillant et se rhabillant toute la journée.»
B. par ext.
(1) Payer les vêtements de qqn.
●(1868) FHB 186/234b. hag e ran kement a ellan evit ho beva hag o guisca. ●(1869) FHB 253/350b. Gouzout a ra en deuz da wiska ha da vaga eur c'hreg ha bugale.
●(1924) FHAB C'hwevrer 67. Met piou a vevo ac'hanout er skolaj, piou da wisko ? ●69. Me va-unan, daoust ha n'on ket pinvidik, a zikouro gwella ma c'hellin da veva ha da wiska ar paotr.
(2) (en plt des vêtements) Vêtir, revêtir qqn.
●(1907) AVKA 210. lien fin o wiska anehan. ●(1911) BUAZperrot 46. Eur zaë hep gri hag heb ourl (...) he gwiske eus he fenn d'an treid.
C. par ext. Gwiskañ un arm : ceindre une arme.
●(1530) Pm 114. Pan viont emguaffet ha guisquet o armou, tr. «Quand ils se furent rassemblés et couverts de leurs armes.»
●(1921) GRSA 328. éh an de gemen d'em soudarded guiskein ou armaj.
D. sens fig.
(1) Se revêtir de.
●(1909) FHAB Kerzu 369. an douar o viska eur vantel a c'hlasvez.
(2) Gwiskañ sin ar groaz : se signer.
●(1956) LLMM 58/8. Filo a wiskas sin ar groaz en he c'herc'hen.
(3) Gwiskañ ul liv =
●(1926) FHAB Meurzh 96. O welet al liou a wiskas Kersozon hag ar C'hloareg (…) e stonkas ken ma chomas ar peurrest en e c'horzailhenn.
(4) Gwiskañ liv ar marv =
●(1732) GReg 221a. Prendre une couleur de mort, tr. «Güisqa liou ar maro.»
●(1854) MMM 97. guisqet en d'eus liou ar maro, languissa, perissa a ra. ●(1878) EKG II 77. Guiska a reaz liou ar maro.
●(1908) PIGO II 56. An holl a wiskas liou ar maro.
(5) Gwiskañ an daol : mettre la table.
●(17--) ST 242. Ha gwisket eo ann daol ma koanio 'n aotrone ? tr. «Avez-vous garni la table pour le souper de ces seigneurs ?»
●(1906) KPSA 72. piou a aoz ar pred, piou a wisk an daol ?
(6) Gwiskañ e gomzoù : enrober ses propos.
●(1964) LLMM 107/412. gwisk da gomzoù mar plij. ●(1973) BAHE 76/35. e veze pedet gant ar re all da wiskañ e gomzoù.
(7) =
●(1951) BLBR 36/2. ar spern a wisk o dillad liou an erc'h.
(8) (religion) Gwiskañ an oferenn : sonner la messe.
●(1870) FHB 296/278a. guiska a rer an oferen genta. (...) pa visker an eil oferen.
●(1909) MMEK 37. D'an taol a hanter-noz, e visker an oferennou. ●(1938) WDAP 2/123. Gwiska (an oferenn), verb, Lakaat ar c'hleier da seni evit rei d'an dud da anaout emañ an oferenn o vont da zeraoui. ●(1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269. Tinta an ofren, (guiska an ofern St-Nic) = sonner la messe.
(9) =
●(1862) JKS 191. Gwisket em eus ho poaniou.
(10) Gwiskañ ur gounnar : prendre un air courroucé.
●(1941) FHAB Meurzh/Ebrel 36. (Skrignag) Gwiska eur gounnar = Prendre un air courroucé : «hennez a wiskas eur gounnar !»
(11) Gwiskañ un iliz =
●(1883) MIL 29. Piou a lavaro pegement a ilizou zo bet sikouret ha guisket ganthan epad seis vloas ?
E. spécial. (religion) Revêtir (qqn) de l'habit.
●(1912) BUAZpermoal 874. Digemeret a oe raktal ha gwisket.
II. V. intr.
(1) =
●(1727) HB 91. En dra vezo ar Belec o visca / Hac o prepar mont da Oferenna.
(2) (en plt de la messe) Commencer.
●(1894) BUZmornik 537. da c'hortoz an offerenn pe ar gousperou da viska.
●(1911) RIBR 29. An avelig o tont eus ar pellder a zigase neuze betek ennan trouz ar c'hleier e bole evit lavaret edo oferen an hanter-noz o wiska. ●(1913) FHAB Genver 23. setu an ofern o wiska.
(3) Gwiskañ war : enjamber, empiéter, doubler sur.
●(1872) ROU 82b. Empiéter sur..., tr. «Gvisca var. (com[me] les tuiles).» ●83a. Enjamber, sur... Couvrer en partie, tr. «gvisca var, (var ar bord).» ●(1890) MOA 193a. Couvrir en partie, comme font les tuiles et les ardoises, tr. «guiska var… Les mots, ar bord (le bord) sont sous entendus.» ●225a. Doubler sur, comme les tuiles, tr. «guisca, v. n. (On sous-entend : sur le bord, var ar bord.).» ●234b. Empiéter, tr. «guiska var ar bord, comme les tuiles.»
III. V. pron. réfl. En em wiskañ : s'habiller.
●(1790) MG 73. doh hum usquein de vitin.
●(1856) VNA 168. se vêtir superbement, tr. «hum husquein manific.» ●(1877) EKG I 217. en em viska evel eun den divar ar meaz. ●(1894) BUZmornik 272. o velet pegen dister ec'h en em viske.
●(1903) MBJJ 36. d'en em oalc'hi ha d'en em wiskan. ●(1911) BUAZperrot 53. peadra d'en em loja, d'en em wiska, d'en em veva. ●(1921) PGAZ 32. en em vizka dereat.
IV.
(1) Bezañ gwisket en e c'hloria sifoc'hell : voir gloria.
(2) Gwisket evel ur forc'h : voir forc'h.
(3) Gwisket mat evel ur c'hi : voir ki.
(4) Gwiskañ e vanegoù war an tu gin : voir manegoù.
(5) Gwiskañ bonedoù da ub. : voir bonedoù.
(6) Gwiskañ botoù ront ar c'hi du : voir ki.
(7) gwiskañ porpant ub. : voir porpant.
(8) Ur c'hrez yen da wiskañ : voir krez.