Devri

Recherche 'her...' : 86 mots trouvés

Page 1 : de her (1) à hernaj (50) :
  • hêr
    hêr

    [mbr aer, hear, brpm hear, hær < vfr heir (fr juridique hoir) < lat pop *herem (cf. lat heres, heredis « héritier, légataire ») (TLFi s. hoir, FLMB 22)]

    M. –ed

    (1) Héritier.

    (1499) Ca 5a. g. de hoir. b. aer. ●(c.1500) Cb 11a. de hoir. b. hear. ●g. substitue pour hoir. b. nep so laqueat eguyt hear.

    (1732) GReg 385b. Exhereder, desheriter l'heritier directe, tr. «disc'hrizyenna an ered natur.» ●492b. Heritier, tr. «hear. hær. pp. hæred

    (1866) BSLss I 187. Mar d-eo ivé diverc'h, en dévézô hé vreudeur da héred. ●(1876) TDE.BF 287a. Her, hear, s. m., tr. «Héritier ; pl. ed

    (2) Hêr a-gostez : héritier collatéral.

    (1931) VALL 131b. héritier collatéral, tr. «hêr a-gostez.»

  • her .1
    her .1

    adj.

    I. Attr./Épith.

    (1) Audacieux.

    (1499) Ca 111a. Hezr. g. hardi. ●(1633) Nom 17b-18a. Oculi noctuini, herbei quos selineos vulgò dicimus, glauci : yeux ardans : daoulagat ardant hac hezr. ●18a. Oculus lynceus, aquilinus, miluinus : veuë tres aiguë : an guelet lem hac herz.

    (1659) SCger 48b. effronté, tr. «hezr.» ●(1732) GReg 64a. Audacieux, effronté, tr. «hér

    (2) Bezañ her war udb. : être fort, porté sur qqc.

    (1931) VALL 21b. être amateur de, tr. «beza her gant C[ornouaille].» ●314a. je ne suis pas fort sur le cidre, tr. «n'oun ket her war ar sistr C[ornouaille].»

    II. Adv. Audacieusement.

    (1857) HTB 131. en em laket da vont her-mad en eil tu hag egile.

  • her .2
    her .2

    voir er 1.

  • her .3
    her .3

    voir hen

  • hêraj
    hêraj

    [mbr aeraig < hêr + -aj]

    M. Héritage.

    (1530) J 96b. Meya gant glachar diparaig / Daue lucifer he aeraig, tr. « Je vais, en proie à une douleur intolérable, tout droit devant la face de Lucifer, mon héritier »

  • herann
    herann

    adj. Divisible, facile à diviser.

    (1931) VALL 225b. Divisible, que l'on peut diviser facilement, tr. «herann

  • herannus
    herannus

    adj. Divisible, facile à diviser.

    (1931) VALL 225b. Divisible, que l'on peut diviser facilement, tr. «herannus

  • Herbaoj
    Herbaoj

    n. de l. Herbauges (ville légendaire engloutie dans le lac de Grand-Lieu)

    (1) Herbaoj.

    (1732) GReg 491a. Herbauge, Ville submergée au Diocèse de Nantes au lieu où est à présent, le lac de grand lieu. Herbauch.

    (2) (Légende locale)

    (1825) NOT 188-189. La légende de saint Martin de Vertou, parle d'Herbauges et de sa submersion. Voici ce qu'on y lit : « La ville d'Herbauges, dans le sixième siècle, était une ville payenne qui se livrait, comme Sodome, aux plus grands désordres. S. Martin y fut envoyé pour prêcher la pénitence à ces infidèles. Il y fut reçu dans une maison dont le chef s'appelait Romain, qui le traita de son mieux. Le saint se mit en devoir de prêcher la parole de Dieu dans la ville; mais les habitans d'Herbauges ne voulurent pas l'écouter; il lui firent éprouver toutes sortes de mauvais traitemens, ils allèrent jusqu'à lui défendre de rester parmi eux. Forcé de sortir d'Herbauges, il prévint ses hôtes que la ville allait être punie de ses crimes, par un miracle éclatant. Il les invita à le suivre et sut les persuader. A peine avaient-ils fait une lieue, qu'ils entendirent derrière eux un fracas épouvantable. Un tremblement de terre engloutit la ville, et il se forma un lac à sa place ».

  • herberc'h
    herberc'h

    m. –ioù

    (1) Abri.

    (1732) GReg 5b. Abri, tr. «erberc'h.» ●6a. Abri à couvert du vent, tr. «èrbérc'h. p. èrbéc'hyou.» ●Se mettre à l'abri du vent, tr. «èn em lacât èn erbéc'h.» ●229a. Couvert, abri, lieu à l'abri des injures du tems, tr. «herberc'h. p. herberc'hyou.» ●A couvert des vents, de la grêle, &c., tr. «èn herbec'h

    (1901) EPLQ 14. à l'île de Batz aberc'h abri, demeure, Milin ms.

    (2) Auberge.

    (1464) Cms (d’après GMB 318). Herberch, herberge. ●(1499) Ca 110a. g. herbreige. b. herberch.

    (1732) GReg 63b. Auberge, tr. «ãls. herberc'h. qui veut dire apresant, abri…»

    (3) hébergement.

    (1931) VALL 356a. Hébergement, tr. «herberc'h m.»

    (4) fam. Lakaat ub. en herberc'h : emprisonner qqn à vie.

    (1732) GReg 533a-b. In-pace, prison perpetuelle. On l'a mis inpace, tr. «lecqeat eo èn herberc'h

  • herberc'her
    herberc'her

    m. –ion Homme qui héberge.

    (1612) Cnf 80a. Bezet (…) herbergeuryen.

  • herberc'herezh
    herberc'herezh

    m. Hébergement.

    (1931) VALL 356a. Hébergement, tr. «herberc'herez m.»

  • herberc'hiad
    herberc'hiad

    m. herberc'hidi

    (1464) Cms (d’après GMB 318). Herberchyat, hébergé.

    (1931) VALL 356a. Celui qui est hébergé, tr. «herberc'hiad pl. ed, –c'hidi

    (2) Aubergiste.

    (1732) GReg 63b. Aubergiste, qui tient auberge, tr. «herberc'hyad. p. herberc'hidy

  • herberc'hiadur
    herberc'hiadur

    m. Hébergement.

    (1931) VALL 356a. Hébergement, tr. «herberc'hadur m.»

  • herberc'hiañ
    herberc'hiañ

    v. tr. d. Loger, héberger.

    (14--) Jer.ms 42. Hep comps gaou na saouzan // Peur derch em herberchet / Moz pet mar queffet span // Me meux aour ha pechun., tr. « Sans dire mensonge ni fausseté, / Très noblement vous me logerez, je vous prie, si vous (en) trouvez le temps. / J’ai or et argent » ●(1499) Ca 110a. Herberchyaff pe bezaff herberchyet. g. hostelier/ ou estre hostelle. ●127b. Logaff vide in herberchyaff cest tout vng.

  • herberc'hidigezh
    herberc'hidigezh

    f. Hébergement.

    (1931) VALL 356a. Hébergement, tr. «herberc'hidigez f.»

  • herberc'hiet
    herberc'hiet

    adj. Logé, hébergé.

    (1499) Ca 110a. g. hostelez. b. herberchyet.

  • herberc'hti
    herberc'hti

    m. –où Auberge.

    (1936) GWAL 95-96/108. reolenn an herberc'htiou yaouankiz.

  • herder
    herder

    m.

    (1) Audace.

    (1659) SCger 10b. audace, tr. «hérdér.» ●48b. effronterie, tr. «herder.» ●(1732) GReg 64a. Audace, hardiesse mêlée d'insolence, tr. «hérder.» ●Audacieusement, tr. «Gand hérder

    (1847) FVR 250-251. Nann, nann, eme-z-han gant herder ! Ne azeulann nemet da eunn Doue. ●(1877) EKG I 20. Ia, va zad, emezhan gant erderr. ●287. he gorf a bez a gren gand he herder.

    (2) Kemer an herder : prendre la décision.

    (1866) FHB 89/203b. hag e kemeras an herder stard da chenj buez.

  • herdiñ
    herdiñ

    v. tr. i. = (?).

    (1900) BUSF 14. Te houér erhoal penaus n'hellamb ket hèrdein hun deu unañ get en aral !

  • herdin
    herdin

    plur. hordenn

  • here
    here

    m.

    (1) Récolte.

    (1939) WDAP 3/192. Here, ano. Eost. Skouer : Re c'horre-kêr a zo o tourna o here. (Speied).

    (2) Semailles.

    (1924) ARVG Ebrel 76. petra eo an douar mat, an douar blod ha kompez, da zigemer an had e koulz an here. ●(1933) MMPA 98. pa veze labour start er park, gant an here pe an eost. ●115. an eost ne deu enemt goude an here.

    (3) Lakaat here : semer.

    (1896) LZBt Mae 32. Re all a zeui hag a lako here hag a zerro eost braz.

    (4) sens fig. (en plt des oiseaux) Ober e here : muer.

    (1919) KZVr 356 - 28/12/19. ober e here, tr. «muer (en parlant des oiseaux.» ●(1983) PABE 106. (Berrien) ar yer (a) zo ober o erou, tr. «Les poules changent de plumes.»

    (5) Automne.

    (1779) BRig I 50. an éré, tr. «l’automne.»

  • Here .1
    Here .1

    m. Octobre.

    (1464) Cms (d’après GMB 320). Hezzreff, octobre. ●(1499) Ca 111a. Hezreff. g. octobre. ●(1612) Cnf 44b. è mis hezreu. ●(1633) Nom 224a. October : Octobre : Hezrè.

    (1659) SCger 85a. Octobre, tr. «Ezre

    (1857) CBF 38. e miz here, tr. «dans le mois d'Octobre.» ●(1866) LZBt Ebrel 123. Enn Here ar bla war-lerc'h. ●(1866) FHB 94/331b. er bloa-ma, e mis edro (here).

    (1904) SKRS I 80. Epad miz Here. ●(1983) PABE 106. (Berrien) (h)'e:ru « octobre » Here.

  • Here .2
    Here .2

    n. pr. Hervé.

    (1962) EGRH I 108. Here n. d’h. assimilé à Hervé.

  • heredañ
    heredañ

    [mbr heredaff < vfr hereder (Godefroy 460a, FLMB 129)]

    V. Hériter.

    (1575) M 1510. Da bout gant Lucifer, en fler ouz heredaff, tr. «Pour être avec Lucifer, dans la puanteur en héritage.»

  • herediter
    herediter

    herediter [mbr herediter < fr héréditaire < lat hereditarius (TLFi s. héréditaire)]

    Adj. Héréditaire.

    (1633) Nom 199a. Sepulcrum hæreditarium : sepulchre hereditaire : vn bez hereditær, á ve dan re hon goudè.

  • hêrelezh
    hêrelezh

    [hêr + -elezh]

    F. Hérédité.

    (1931) VALL 358b. Hérédité qualité de ce qui s’hérite (et de l’héritier), tr. «herelez f.»

  • herellañ
    herellañ

    voir horellañ

  • hêrerezh
    hêrerezh

    [hêr + -erezh .3]

    M. Loi de l’hérédité.

    (1931) VALL 358b. loi de l’hérédité, tr. «hererez m.»

  • heretik
    heretik

    voir eretik

  • hêrez
    hêrez

    [hêr + -ez .4]

    F. –ed Héritière.

    (1557) B I 35. memeux vn merch net ha derch so guerches / A dle bout sclaer ent seder ma aeres, tr. « J’ai une fille pure et belle, qui est vierge, et qui doit, le fait est clair, être sûrement mon hétitière »

    (1876) TDE.BF 287a. Herez, s. f., tr. «Héritière.»

  • hêrezh
    hêrezh

    [hêr + -ezh]

    F. Héritage.

    (1931) VALL 358b. Héritage, tr. «herez f.» ●(1941) FHAB Genver 4. Bez' e oa avat eur paourkaez intanvez ne felle ket d'ezi gwerza herez he zad hag a nac'has an holl ginnigou a voe graet d'ezi.

  • herezi
    herezi

    voir erezi

  • hergn
    hergn

    s. (anatomie) Boyaux.

    (c.1718) CHal.ms i. boyau, tr. «v/boilen v/boellen pl. boïleu, hergn'

    (1904) DBFV 107a. hergn, s., tr. «boyaux (Ch.ms.).»

  • herisin
    herisin

    s. Poisson fabuleux.

    (1499) Ca 110a. Hericin. cest vng poissen de la longueur de quattre piez qui est de tele nature / que quant il se haert a vne nef il lareste toute coye/ mais saint augustin dit que ce est de sa nature. et non par sa force. l. hic hercinus / ni. Jdem hic heccinus / ni.

  • herison
    herison

    m. (zoologie) Hérisson.

    (1633) Nom 33a. Erinaceus, eres, echinus : herisson : herissoun.

  • heritaj
    heritaj

    m. Héritage.

    (1499) Ca 67a. Diuidaff heritag. g. diuiser heritage entre hoirs apres la mort de leurs parens. ●86a. Font a heritag. g. fons de heritaige. ●110a. Heritaig. g. heritage. ●(1580) G 222-224. Collet eo hon hon gloat, hon madou, / Hon herytayge, hon astaychou, / Goude hon stat, hon pompadou tr. «Nous avons perdu notre fortune, nos biens, / Notre héritage, nos appartements, / Après notre condition, nos grandeurs.» ●(1633) Nom 234b. Prædium : heritage, possession : heritaig, leuè, possession. ●235a. Hæredium : heritage : heritaig.

    (1659) SCger 65b. heritage, tr. «heritaich.» ●89b. patrimoine, tr. «heritaich.» ●114a. succession, tr. «heritaich.» ●(17--) TE 112. el laquad é position ag é héritage.

  • heritañ
    heritañ

    v. intr. Hériter.

    (1659) SCger 114a. succeder, tr. «herita

    (1889) ISV 417. Eun niz dezan a heritas eus he zanvez. ●(1894) BUZmornik 819. ne oa nemethan da herita d'ezho.

  • heritour
    heritour

    m. –ion Héritier.

    (1612) Cnf 33b. pep heriter so obliget da paeaff an vsur, ha traezou arall drouc acquisitet, certen, hac incerten, ves an testamantou pé da ré ynt heriterien. ●36b. hac ez dléer pezaff quement arall dé heriteryen. ●(1621) Mc 34. do rentaff do perchen pé dan heritier.

    (1659) SCger 65b. heritier, tr. «heritour.» ●(1727) HB 584. heritour da guement tra so tout.

  • herlegon
    herlegon

    m. –ed (ornithologie) Aigrette.

    (1732) GReg 21b. Aigrette, oiseau, espece de Heron blanc, qui a la voix aigre, & qui frequente les bords des Etangs & des Rivieres, tr. «Hérlicon. p. hérliconed.» ●493a. Heron, grand oiseau qui vit de poissons, tr. «herlegonn. p. herlegonned.» ●(1738) GGreg 42. herlegonn p. herlegoñned, tr. «heron de mer.»

  • herlikon
    herlikon

    voir herlegon

  • herlink
    herlink

    m. Chatouillement.

    (1931) VALL 114b. Chatouillement, tr. «herlink T[régor] C[ornouaille] m.» ●(1935) NOME 45. Diwallit d'ober hirlink d'in dindan va c'hazellou pe e tirollin da c'hoarzin.

  • herlinkadeg
    herlinkadeg

    f. –où Pelotage sexuel.

    (1973) LLMM 161/435. ha pokadeg adarre hag ivez – ma Doue, se 'zo sklaer – kazi kemend-all a herlinkadeg

  • herlinkadenn
    herlinkadenn

    f. –où =

    (1908) PIGO II 120. Mes biskoaz herlinkaden na zantas en e galon.

  • herlinkadur
    herlinkadur

    m. –ioù Chatouillement.

    (1931) VALL 114b. Chatouillement, tr. «herlinkadur m.»

  • herlinkat
    herlinkat

    v. tr. d. Chatouiller.

    (1834) SIM 138. hirliqa e fronellou. ●(1838) CGK 26. Goustad e c'harling pen ar biciq. ●(1896) GMB 320. pet[it] Trég[uier] herliqat.

    (1924) BILZbubr 38/842. Hag e c'harlinke d'ei seul he zroad. ●(1931) VALL 115a. Chatouiller, tr. «herlinkat T[régor] C[ornouaille] m.» ●(1954) LLMM 42/12. Dindanañ e sant ar grean o herlinkat e groc’hen noazh.

    ►sens fig.

    (1834) SIM 186. e credàn e hirliqo an dra-se va zamic speret.

  • hermafrodit
    hermafrodit

    m. –ed Hermaphrodite.

    (1710) IN I 286. decriet partout evel hermaphrodited.

  • hern
    hern

    plur. houarn

  • Hern / Enez-Hern / Kern
    Hern / Enez-Hern / Kern

    n. de l. An Hern : Île d’Hern, les Héauts (Bréhat).

    (1) An Hern.

    (1914) ARVG mae 75. En aber an Trenw, eman Briad ha, tost d'ei, evel eur c'horaden evned endro d'eur yar goz, eur bagad enezi munut : Lavred, savet warni gant Sant Budok kentan leandi a zo bet en Breiz, Mode, Binniget, an Enez-C'hlas, Hern, warnean eun tour-tan, Sant-Rion hag all. ●(1929) EMPA 17. Etre Briat hag ar Jentilez, etre an Hern hag an Dreoger, teufe hag ez afe, kerkouls en noz hag en deiz.

    (2) Dicton.

    (1912) MELU 404. Tourel Hern nan e ket bet savet en eun dé.

  • hernadur
    hernadur

    m. Grande fatigue.

    (1921) GRSA 379. é koéh marù d'er housked ha d'en hernadur.

  • hernaj
    hernaj

    m. –où

    (1) Ferraille.

    (1659) SCger 56b. ferraille, tr. «hernach

    (1844) GBI II 204. He abit hernach a wiskas, tr. «Il revêtit son habit de ferrailles (cotte de mailles).»

    (1909) FHAB Even 188. An hernaj dreist-oll ne delont seurt aliez. ●(1911) BUAZperrot 125. an hernachou didalvez. ●(1955) VBRU 31. ha todilhon a raent, m’hen tou, gant ar sabrinier hag an hernach all e-pign outo !

    (2) Fers.

    (1907) AVKA 56-57. hag o devoa torret oh chadeno hag ho hernaj.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...