Devri

Recherche 'kado...' : 42 mots trouvés

Page 1 : de kado (1) à kadouriezh (42) :
  • kado
    kado

    m. –ioù Cadeau.

    (1931) BAGA 68. Kadoiou dija 'm eus ofret d'ezi. ●Moarvat eur c'hado kaer.

  • kadoan
    kadoan

    f. –où

    (1) (agriculture) Trait d'attelage pour les bœufs.

    (1744) L'Arm 54a. Chaîne de branches retorses, qui attache la latte au chariot, tr. «Gadoin.» ●(1752) PEll 320. Gadan, En Léon & Cornwaille, est un lien de bois entortillé en forme de cercle, ou boucle pour attacher les bœufs à la charrette ou à la charruë.

    (1876) TDE.BF 219b. Gadan, s. m. C[ornouaille], tr. «Lien ou hart pour amarrer les fagots.»

    (1907) VBFV.bf 35a. kadoen, f. pl. neu, tr. «trait d'attelage (pour les bœufs).»

    (2) (pêche) Liège sur lequel les pêcheurs côtiers enroulent leur ligne.

    (1924) DIHU 158/128. (Groe) Kadoén, tr. «morceau de bois ou de liège sur lequel on enroule la petite ligne de côte.» (Dastumet de Vleimor 1913). ●(1970) GSBG 161. (Groe) kadoen, pl. ar gadoenoù tr. «pièce de bois ou de liège sur laquelle les pêcheurs côtiers enroulent leur ligne.»

  • kador
    kador

    f. –ioù, keder

    I.

    A.

    (1) Chaise.

    (1499) Ca 29b. Cadoer. g. chaire. l. hec cathedra / dre. ●Cadoer crenn vide in hanter. ●(1633) Nom 157a. Sedes, sedile, sella, cathedra : siege, selle, chaire : sichen, cador. ●Sella gestatoria, gestatorium : vne selle à porter : vn cador da douguen tut. ●157b. Sella plicatilis : selle à plier : vn cador á pleg. ●Solium : chaire appuiresse : cador den em arpaff.

    (1732) GReg 147b. Chaise pour se séoir, tr. «Cador. p. cadoryou. Van[netois] Cadoér. p. cadoéryeü.» ●303a. Dossier de chaise, tr. «doçzer ar gador.» ●(1738) GGreg 35. treyd ar gador, tr. «les pieds de la chaise.» ●(1792) CAg 60. É Groés ë ouai é gadoire.

    (1848) GBI II 262. Azeet aze 'n eur gadeur, tr. «Asseyez-vous là sur un siège.» ●(1869) FHB 234/197b. chouket war eur gador. ●(1871) FHB 312/414b. var gadoriou alaouret c'hoas goullo ha diberc'hen. ●(1872) SBI II 182. War eur scaon pe eur gador, tr. «sur un escabeau ou une chaise.» ●(1877) EKG I 222. skriva urzou divar eur gador vourell. ●(1889) CDB 105. Bean n'euz ter c'hadeur 'n iliz Langoat, tr. «il a trois chaises dans l'église de Langoat.»

    (1907) PERS 328. ar bankou hag ar c'hadoriou. ●(1908) FHAB Here 306. Lomm, a dro-vriad, hen digasas da aseza er gador. ●(1910-15) CTPV I 67. Kemered ur gaduir hag azéet inhi, tr. «Prenez donc une chaise et asseyez-vous-y.» ●(1913) FHAB Mezheven 185. peotramant ne vez kavet kador ebed ha lod a rank chom en o sav. ●(1957) AMAH 245. gweleoù, ur pres, un daol, keder hag un armelig da glenkañ al listri-kegin.

    ►[empl. sans art.]

    (1845) GBI I 548. Kommerret kador, azeet, tr. «Prenez un siège et asseyez-vous.» ●(1851) PEN 92/135. roet m'ar plich kador d'azea.

    (1908) FHAB Gouere 202. Neuse, aot. person, e vezo ranket paea kador evito !...

    (2) Ober kadorig da ub. : aider qqn.

    (1908) FHAB Even 180. An Aotrounez Opportunisted Hémon, Halléguen, Dubuisson, hag ar c'hazetennou a ra kadorik dez-ho, ken braz eo ho c'hoant da c'horo arc'hant.

    (3) Chaire.

    (1659) SCger 21a. chaire, tr. «cador

    (1962) EGRH I 23. kador, tr. « chaire. »

    (4) Ez kador : cathédralement.

    (c.1500) Cb 32b. [cadoer] cathedraliter ad. qualitatis. g. cathedraument. b. ez cadoer.

    B. [en apposition]

    (1) Brezhoneg kador =

    (2) Skoulm-kador : nœud de chaise.

    (1925) DIHU 171/327. (Groe) Sklom kadoér, tr. «nœud de chaise.» Dastumet de Vleimor.

    C. Kador a lez : tribunal.

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 95. azéet azé ar hou cadoair a lis.

    II. (religion)

    A. absol.

    (1) Chaire à prêcher.

    (1580) G 566. Abat, eth do cador, tr. «Abbé, allez à votre chaire.» ●(1633) Nom 198b. Pulpitum, suggestum : chaire de prescheur : cador an breuzr. ●200b. Suggestus, suggestum : pulpitre : vn teatr, vn læch sauet vhel euit ober harangou, cador an breuzr.

    (1911) KANNgwital 100/19. Eur c'hef a zo dirag ar Gador en iliz evit reseo an aluzennou-ze. ●(1931) KANNgwital 345/104. Beleien ar parreziou a embanno hor goulenn er gador.

    (2) Confessionnal.

    (1877) BSA 271. ma rencas an aotrou cure, pa ieas d'he c'hoves, dond er meaz euz ar gador.

    B.

    (1) Kador sant Pêr : le saint siège.

    (1893) IAI 223. Pii eiz ne reas nemet tremen var Gador sant Per.

    (1910) MBJL 184. an ere a garante doujus a stag o c'henvroïz katolik ouz kador sant Pêr. ●(1911) BUAZperrot 463. arc'heskibien Ravenn a gave bras plega dirak Kador sant Per.

    (2) Kador ar binijenn : tribunal de la pénitence, confessionnal.

    (1857) CBF 60. Kador ar binijen, tr. «Confessionnal.» ●(1866) SEV 100. Perak eta ho peus-hu kement a boan o lavaret d'ho tad-kovesour, e kador ar binijenn, pec'hedou hag a c'houzoc'h a zo red mad d'ezhan da zerc'hel kuzet ?

    (3) Kador ar c'hofesour : confessionnal.

    (1857) CBF 60. Kador ar c'hovesour, tr. «Confessionnal.»

    (4) Kador ar wirionez, ar gador a wirionez : la chaire (de prédication).

    (1847) MDM 85. Eno, eus a gador ar virionez, ar beleg a ro da intent d'ar re huella pegen dister int. ●(1854) PSA I 16. en dén avaricius-hont e gleu predêg ér gadoér a huirioné énep d'er vince a avarice. ●(1877) EKG I 154. Unan (...) a zavaz eun dervez, enn eun iliz, e kador ar virionez. ●(18--) SAQ I 54. kenta guech ma prezegiz e kador ar virionez.

    (1907) PERS 218. hini all ebet n'euz great kement a vad deuz kador ar virionez.

    III. (construction) Ar gador : dispositif des maçons pour matérialiser les angles d'une maison.

    (1988) TIEZ II 41. Les maçons, sans le savoir, réalisent une application du théorème de Pythagore selon lequel le carré de l'hypothénuse est égale à la somme des carrés des côtés opposés. L'opération est renouvelée à chaque angle de la maison. Les maçons utilisent à l'occasion la grande équerre. Dès que les repères sont pris, chaque angle est marqué par trois piquets enfoncés dans le sol et reliés entre eux par deux planchettes matérialisant à une cinquantaine de centimètres de hauteur les petits côtés du triangle rectangle : ce dispositif est appelé la chaise, ar gador.

  • kador-abad
    kador-abad

    f. Trône abbatial.

    (1868) FHB 172/125a. azezet var he gador-abad.

  • kador-ar-sekredoù
    kador-ar-sekredoù

    f. Chaise percée.

    (1732) GReg 147b. Chaise d'affaires, chaise percée, tr. «cador an secrejou

  • kador-bediñ
    kador-bediñ

    f. Prie-Dieu.

    (1908) FHAB Du 334. a lavare ar person o sevel diwar e gador-pedi.

  • kador-bleg
    kador-bleg

    f. Chaise pliante.

    (1931) VALL 567b. Pliant, tr. «kador-bleg f. pl. kadoriou-pleg, keder-pleg

  • kador-blionek
    kador-blionek

    f. Chaise pliante.

    (1744) L'Arm 279b. Perroquet (…) Chaise pliante, tr. «Cadoirr-plionnêc

  • kador-bortez
    kador-bortez

    f. Chaise à porteurs.

    (1870) MBR 246. douget enn eur gador-bortez.

    (1931) VALL 107b. Chaise à porteurs, tr. «kador-bortez pl. kadoriou-portez, keder-portez

  • kador-bost
    kador-bost

    f. Chaise de poste.

    (1732) GReg 742a. Chaise de poste, tr. «cador bost. p. cadoryou bost

  • kador-brezeg
    kador-brezeg

    f. kadorioù-prezeg Chaire.

    (1744) L'Arm 50b. Chaire de prédicateur, tr. «Cadoaire perdêc.» ●(1792) HS 6. pamdé é cleüér houah ér hadouérieu-perdéc conzeu tennet a livreu Yahann Chrisostome.

    (1854) PSA I 9. er gadoér-predêg-men e zou ur gadoér sacret. ●(1861) BELeu 33. crapein én ur gadoër-predêg.

    (1907) PERS 209. ez ea varzu ar gador brezeg. ●(1919) BSUF 16. étal er gadoér-predeg. ●(1945) DWCZ 88. An Aotrou Person a savas er gador-brezeg.

  • kador-bron
    kador-bron

    f. kadorioù-pron Chaire.

    (1827/29) VSA 2115. ebars er gador bron da ober eun discour.

  • kador-doug
    kador-doug

    f. Chaise à porteurs.

    (1866) FHB 73/162a. Ar Pap a vez en he gador-zoug, var he zaoulin. ●(1867) FHB 131/210b. cador-zoug ar senator. ●(1876) TDE.BF 312b. Kador-doug, s. f., tr. «Chaise à porteur.»

    (1920) LZBl Gouere 330. he gador-doug e diabarz ar porz-kloz. ●(1931) VALL 107b. Chaise à porteurs, tr. «kador-zoug pl. kadoriou-doug, keder-doug

  • kador-dougen
    kador-dougen

    f. Chaise à porteurs.

    (1931) VALL 107b. Chaise à porteurs, tr. «kador-zougen pl. kadoriou-dougen, keder-dougen

  • kador-dougerez
    kador-dougerez

    f. Chaise à porteurs.

    (1732) GReg 147b. Chaise pour porter les Dames, &c. par des hommes, tr. «Cador-douguerès

    (1876) TDE.BF 312b. Kador-dougerez, s. f., tr. «Chaise .»

    (1931) VALL 107b. Chaise à porteurs, tr. «kador-zougerez

  • kador-doull
    kador-doull

    f. kadorioù-toull Chaise percée.

    (1633) Nom 157a. Sella familiaris : selle percée : cadòr toul.

    (1732) GReg 147b. Chaise d'affaires, chaise percée, tr. «Cador-doull.» ●855b. Selle percée, selle à bassin de chambre, tr. «cador doull. p. cadoryou doull aller à la selle, tr. «Moñnet var ar gador, ou, var ar gador-doull.» ●(1744) L'Arm 50b. Chaise de commodité, tr. «Cadoaire toul

    (1876) TDE.BF 312b. Kador-doull, s. f., tr. «Chaise percée, meuble pour les gros besoins des malades*.»--

    (1931) VALL 107b. Chaise percée, tr. «kador-doull

    ►absol.

    (1633) Nom 261b. grand desir d'aller à la selle : vn chouant bras da monet dan cador.

  • kador-eskob
    kador-eskob

    f. Siège épiscopal, cathèdre.

    (1867) BUE 198. kadeur-Eskop san Tual. ●(1893) IAI 50. ma savas var Gador-eskob Konstantinopl eun enebour all.

    (1911) BUAZperrot 491. Kas a reas e gador-eskob eus a Gaer-Leon da Venevia. ●689. Da varo e vadoberour, e oe anwazet bras o welet Manasès I o pignal war gador-eskob Reims.

  • kador-gazeliek
    kador-gazeliek

    f. kadorioù-kazeliek Fauteuil.

    (1744) L'Arm 154a. Fauteuil, tr. «Cadoair-cazaliêc

  • kador-gelenn
    kador-gelenn

    f. Chaire de professeur.

    (1931) VALL 107b. Chaire de professeur, tr. «kador-gelenn f. pl. kadoriou-kelenn, keder-kelenn

  • kador-gib
    kador-gib

    f. (armement) Flasque.

    (1931) VALL 307b. subs. Flasque de canon, tr. «cador-gib f. pl. kadoriou-kibou (eur c'hanol).»

  • kador-gloz
    kador-gloz

    f. kadorioù-kloz Stalle.

    (1962) TDBP II 262. Ar gonseillerien a fabrik a azeze er gador-gloz, tr. «les conseillers de fabrique s'asseyaient dans les stalles (à l'église).»

  • kador-gofez
    kador-gofez

    f. kadorioù-kofez Confessionnal.

    (1876) TDE.BF 313a. Kador-govez, s. f., tr. «Confessionnal.» ●(1877) FHB (3e série) 4/30a. Ma sonj d'ar persoun, gant he jubile, hor chacha oll betec he gador goves.

    (1907) PERS 200. ha raktal ez a d'he gador govez. ●(1911) SKRS II 230. tri seurt diaoulou a vez ato en dro d'ar c'hadoriou kovez. ●(1936) PRBD 26. ar beleg er gador-gofez.

  • kador-gofezion
    kador-gofezion

    f. kadorioù-kofezion Confessionnal.

    (1910) EGBT 122. kador-govizion, tr. «confessionnal.»

  • kador-hir
    kador-hir

    f. kadorioù-hir Chaise-longue.

    (1922) LZBt Gwengolo 23. astennet 'on war ma c'hador-hir evit diskuizan ma c'heïn.

  • kador-ilinek
    kador-ilinek

    f. kadorioù-ilinek Prie-Dieu.

    (1980) VLTH 22. ar gador ilinek e pedas warni an eil war-lerc'h eben (...).

  • kador-lez
    kador-lez

    f. =

    (1907) BSPD II 169. Kerkent Amaz a goéh a ziar é gadoér-liz.

  • kador-red
    kador-red

    f. Chaise à roulettes.

    (1732) GReg 147b. Chaise à roulettes, tr. «Cador-red

    (1876) TDE.BF 313a. Kador-red, s. f., tr. «Chaise à roulettes.»

  • kador-ruilherez
    kador-ruilherez

    f. Chaise à roulettes.

    (1732) GReg 147b. Chaise à roulettes, tr. «cador-ruilherès

  • kador-sarmon
    kador-sarmon

    f. Chaire.

    (1859) MMN 31. eur pilier pini a vire ouzin da velet ar gador sarmon. ●(1872) ROU 77a. Chaire à prêcher, tr. «Cador zarmon.» ●(1883) KNZ 70. Ann otro Zant Ervoan a zo bet interret enn Katedral Landreger, dreg ar gador zarmon. ●(1890) MOA 162b. Chaire à prêcher, tr. «kador-zarmoun, – kador da zarmoun, f.» ●(18--) SBI II 122. Ann aôtro person a lere, / Er gador zarmon pa bigne, tr. «Monsieur le recteur disait ; / Dans la chaire à prêcher quand il grimpait.»

    (1907) PERS 213. dirag he gador sarmoun.

  • kador-Vaodez
    kador-Vaodez

    f. -ioù-Maodez (ichtyonymie) Porcelaine-pucelaire Mollusca prosobranchia.

    (1970) ICTB II 227. kador-vodez, -iou-modez (recueilli à Larmor-Pleubian; = Mollusca prosobranchia (Trivia monacha (da Costa)) = "porcelaine-pucelage").

  • kador-varn
    kador-varn

    f. (droit) Tribunal.

    (1867) BUE 37. e kadeur-varn sant Ervoan. ●(1878) EKG II 198. kador-varn an dispac'h. ●198-200. ar skrid-tamall great gant an diskulier publik er gador-varn.

    (1904) KANNgwital 18/139. prezidant Kador-Varn Montroulez. ●(1911) BUAZperrot 489. Publius a reas dougen e gador-varn var leuren Mars.

  • kador-vourell
    kador-vourell

    f. Chaise rembourrée.

    (1732) GReg 331b. Chaises embourrées, tr. «cadoryou bourell

    (1877) EKG I 222. skriva urzou divar eur gador vourell.

  • kador-vrec'h
    kador-vrec'h

    f. Fauteuil.

    (1732) GReg 147b. Chaise à bras, fauteuil, tr. «Cador-vreac'h

    (1872) ROU 85a. Fauteuil, tr. «Cador vreac'h.» ●(1876) TDE.BF 313a. Kador-vreac'h, s. f., tr. «Fauteuil.»

    (1924) YAYA 19. C'houi a jom diflach en ho kador-vreac'h.

  • kador-vrec'hek
    kador-vrec'hek

    f. Fauteuil.

    (1744) L'Arm 154a. Fauteuil, tr. «Cadoairr bréhaic.» ●424a. Se caliner, tr. «Tauréale énn ur gadoairr bréhaic

    (1868) FHB 191/276a. azeza en eur gador-vrec'heg alaouret.

    (1903) EGBV 46. kadoér bréhek, f., tr. «fauteuil.» ●(1921) GRSA 316. chouket ar ur gadoér-bréhek é argant.

  • kador-zoug
    kador-zoug

    voir kador-doug

  • kadoriañ
    kadoriañ

    v. tr. d. Introniser.

    (1931) VALL 399a. Introniser, tr. «kadoria

  • kadoridigezh
    kadoridigezh

    f. –ioù Intronisation.

    (1960) BAHE 24/28. kadoridigezh ar person yaouank.

  • kadorier
    kadorier

    m. –ion Chaisier.

    (1890) MOA 162b. Chaisier, Fabricant ou marchand de chaises, tr. «kadorier, m., pl. ien

  • kadorierez
    kadorierez

    f. –ed Chaisière.

    (1977) PBDZ 38. (Douarnenez) kadorierez, tr. «chaisière.»

  • kadoriet
    kadoriet

    adj. Intronisé.

    (1499) Ca 29b. Cadoeryet. g. enchaire. l. cathedratus / ta / tum.

  • kadour
    kadour

    m. –ion, kaderion Combattant.

    (1921) LABR i. guir Vrèhat, guir gristén, kadour kalonek, tr. « vrai Breton, vrai chrétien, vaillant soldat ». ●(1931) VALL 133b. Combattant, tr. «kadour (anc[ien]) pl. ien.» ●(1942) DHKN 85. Kaderion, emé ean, ne oent (lire oen) ket én adrès hiziù d’hou tegemér. ●88. Ne vehè ket erhat, emé nezé timat, ur hadour bras ha koant, en ur seùel liant, ma vo Clet é e lodenno didan hor sel, hoh Mac Dâthô.

  • kadouriezh
    kadouriezh

    f. (domaine militaire) Stratégie.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...