Devri

Recherche 'keuz...' : 20 mots trouvés

Page 1 : de keuz-1 (1) à keuzvez (20) :
  • keuz .1
    keuz .1

    m. & adv.

    I. M.

    A. [sujet : qqn]

    (1) Regret.

    (1499) Ca 8a. ancquen. vide in cuez cest tout vng. ●(c.1500) Cb 54a. g. douleur. b. cuez. ●(1521) Cc. non repentent. b. heb cueuz. ●(1530) Pm 85. Iahann gant cuez hac anoaez fin tr. Herve Bihan « Jean, avec regret et extrême douleur » ●89. Gant queuz dazlou ez caffuoyff. tr. « Avec regret (et) larmes je m'affligerai. » ●(1621) Mc 3. queuz ves am oll pechedou. ●40. ceuz ha repentancc.

    (1659) SCger 102b. regret, tr. «cueus.» ●(1732) GReg 795b. Regret, douleur, repentir, tr. «qeuz. Van[netois]

    (1821) SST 223. Ur hé ag er galon. ●(1847) BDJ 91. Mar doa sanket gant keûz he ene, tr. (GMB 596) «(âme) pénétrée de douleur.» ●(1849) LLB 688. E varw lies ged kai é kuitat Breh izel. ●(1860) BAL 22. ur c'heuz braz am euz em c'halon. ●(1880) SAB 114. Ur c'heuz braz am euz. ●(18--) SAQ I 275. red eo kaout eur c'heuz hed-ha-hed (...) eur c'heuz dreist natur.

    (1903) MBJJ 60. N'eo ket hep keu evidomp. ●80. n'ho po ket a geu. ●(1906) KPSA 29. nag a geuz hor bezo. ●(1910) MBJL 122. keun bras am eus dre mac'h on bet harzet da gemer lod enni. ●(1911) BUAZperrot 153. Keuz divarlerc'h ne dalvez netra / teuler evez eo ar gwella. ●(1924) LZMR 37. Eur c'heuz a grigne e spered. ●(1964) ABRO 8. hag abaoe em eus bet keuz ruz.

    (2) Sevel, dont keuz gant, da ub. : éprouver du regret.

    (1867) FHB 103/402a. En hent franc ive e sao keuz gant hiniennou. ●(1869) HTC 70. an Isrealitet a zave keuz gantho. ●(1880) SAB 190. Ar mab prodig a zavas keuz ganta pa velas e fazi. ●(1894) BUZmornik 307. ann impalaer a zavaz keuz ganthan da veza kounadounet ar Zant d'ann harlu.

    (1902) MBKJ 42. klask a ra e savje keuz ganthan. ●(1907) AVKA 241. ha goude e teuas keun dehan hag ec'h eas. ●(1907) PERS 299. ha goude beza sonjet eun nebeut, e sav keuz ganthan. ●(1935) NOME 28. Mil malloz !...Keuz a savo dit, paotrig...

    (3) Kemer keuz : éprouver du regret.

    (1861) BELeu 94. red-é quemér méh, quæ ha glahar.

    (4) Kaout keuz : regretter.

    (1732) GReg 795b. Avoir du regret, tr. «Cahout qeuz

    (1792) BD 1865. ma sonches es pechet assuret es pe queun, tr. «Si tu pensais à tont péché, tu aurais certainement du regret.»

    (1893) IAI 54. hag a roe ar pardoun abarz gouzout d'ar zur ha keuz en doa ar pec'her.

    (1936) PRBD 11. n'eo ket awalc'h kaout keuz. ●(1942) DADO 12. Marteze, hogen keuz az pezo ma talc’hez evel-se.

    (5) Kaout keuz da : regretter, se repentir de.

    (1880) SAB 8. keuz am euz ive da veza, amzer zo bet, gret poan d'am (...). ●(1890) BSS 23. a bouez mo devezo keus d'o fec'hejou a m'o devezo covesseet a communiet.

    (1907) PERS 233. n'en doa ket a geuz aoualc'h d'he bec'hejou.

    (6) Kaout keuz o : regretter de.

    (1889) SFA 312. Breman em euz mez ha keuz o veza bet kenn dianaoudek enn ho kenver.

    (7) Hadañ keuz : se préparer des regrets.

    (18--) SAQ II 56. Rei an danvez d'ho pugale 'zo hada keuz e penn ho ti.

    (8) N'ober na keuz na joa ouzh : ne plus s'intéresser à rien.

    (1952) LLMM 31/59. Ne ra mui na keuñ na choa (= joa) anezhañ, tr. «il ne s'intéresse plus à rien.» ●(1964) LLMM 102/27. Diwar neuze, intañvezet e-kreiz ma yaouankiz, ma un hag hep den da garet war an douar, e kouezhjon en dizesper hep gellout ober na keuz na joa ouzh netra.

    B. [sujet : qqc.] Ober keuz da ub. : causer du regret à qqn.

    (1880) SAB 8. lavaret un ano bennac eus ar pez a ra keuz deoc'h.

    II. Loc. adv. A-geuz-kalon : à contre cœur.

    (18--) SAQ I 197. henvel ouz eun tad ha ne sko nemet a gueuz-kaloun.

    III. Na vezañ e geuz en e vañch :

    (1912) MELU XI 345. Hennez 'man ket e geu en e vanch, tr. E. Ernault «Il n'a pas son regret dans sa manche, il regrette beaucoup sa sottise.»

  • keuz .2
    keuz .2

    m. & adv.

    I. M.

    A. =

    (1557) B I 426. An disprisancc ann offrancc (variante : offancc) setancet / Deze gant queux en hoz reux oz eux groaet, tr. «pour le mépris offensant que vous avez eu le malheur de leur témoigner.»

    B.

    (1) [dans une phrase négat.] Ur c'heuz : rien.

    (1879) BMN 307. petra-bennag ma n'em oa debret eur c'heuz abaoue meur a zevez.

    (1938) WDAP 2/87. N'en deus ket fiñvet eur c'heuz, itron an ti. ●(1947) YNVL 30. Biskoazh seurt nozvezh ! Ne weler ket ur c'heuz. 119. Ha ne weler ket ur c'heuz er-maez. ●(1973) SKVT II 24. ne reont ket ur c'heuz eus o daouarn. ●(1974) SKVT III 102. Ne gomprenan ket ur c'heuz en ho kaoz. ●128. ne fiñvas ket ur c'heuz.

    (2) [dans une phrase affirm.] Ur c'heuz : quoi que ce soit.

    (1973) SKVT II 123. ma klevan ur c'heuz eus ar pezh a zo c'hoarvezet.

    II. Loc. adv. Etre keuz ha reuz : en s'y prenant à plusieurs fois.

    (17--) BMa 1406-1408. N'import quet a man me a meus / Atrapet entré queuz a reuz / Pruneos a raisin a bep sort, tr. «Il n'importe, ici, j'ai attrapé, en m'y prenant à plusieurs fois, des pruneaux et des raisins de toutes sortes.»

    (1962) TDBP II 442. Me a oa bet eur miz oh ober an doënn-ze etre keuz ha reuz, tr. «j'avais été un mois à faire ce toit-là en m'y prenant à plusieurs fois, à mes moments perdus.»

  • keuz .3
    keuz .3

    m. (alimentation) Fromage.

    (14--) Jer.ms 31. Gant he queux he uzen / Cougant dan Ormandy, tr. Herve Bihan « avec son fromage et son lait caillé / certes en Normandie ». ●(14--) Jer A.267. Unan an teyr a deuz / Gant he queuz (hypercorrection Le Pelletier, lire : queux) he uzen // Cougant dan Ormandy, / Hep nep sy da dysquen, tr. Herve Bihan « Un des trois (navires) vint avec son fromage et son lait caillé, / Certes en Normandie, sans aucun doute, pour y descendre. »

    (1866) FHB 72/154a. diou dorz kaouz pe fourmach Holland.

    (1954) VAZA 168. un tamm harink dindan ul libistrad keuz c’hwerv awalc’h.

  • keuzadenn
    keuzadenn

    f. –où =

    (1997) CHVI 52. Gwriet gant ar heuzadennou.

  • keuzet
    keuzet

    voir keuziet

  • keuziad .1
    keuziad .1

    m. –idi Personne qui regrette.

    (1847) BDJ v. Pep gwir geuçziad a dle-tà tec'het dioc'h strolhou fall.

  • keuziad .2
    keuziad .2

    m. Regret.

    (1850) MOY 289. bezit qeuziat bras d'an hini tremenet, tr. (GMB 137) «ayez grand regret de.»

  • keuzial
    keuzial

    voir keuziñ

  • keuziañ
    keuziañ

    voir keuziñ

  • keuziat
    keuziat

    voir keuziñ

  • keuzidigezh
    keuzidigezh

    f. (religion) Contrition, repentir.

    (1732) GReg 206b. Contrition, veritable douleur d'un penitent, tr. «Qeuzediguez güiryon eus e bec'hegeou.» ●Avoir la contrition, tr. «cahout ur gueuzidiguez guiryon.»

    (1876) TDE.BF 342a. Keuzeudigez, s. f., tr. «Regret, repentir.»

    (1909) NOAR 52. an akt a geuzidigez.

  • keuzidik
    keuzidik

    adj. Contrit, repentant.

    (c.1500) Cb 54a. [cuezedicat] Jtem dolorosus / a / um. gal. doloreux / plain de douleur. b. cuezedic. ●(c.1500) Cb 95b-96a. [goelaff] Jtem trenus / na / num. g. lamentable / plourable. b. cuezedic. ●(1521) Cc [cuezedicat]. g. douloureux. b. cuezedic. ●[pinigaff] g. repentent. bri. cuezeudic. ●[trist] g. triste. b. cuezudic. ●(1530) Pm 147ab (Tremenuan). Thomas ho guelas quen quezedic / Buanec fresq ha lesquidic, tr. Léon Fleuriot (GVB 315) « Thomas les vit tellement affligés / Irrités, certes, et brûlants. »

    (1732) GReg 206b. Contrit, ite, repentant, tr. «Qeuzedicq. qeuzeudicq

    (1847) MDM 86. ar-re goupab keuseudikoc'h. ●(1876) TDE.BF 342a. Keuzeudik, adj., tr. «Contrit.»

  • keuzidikaat
    keuzidikaat

    v. intr. Se repentir.

    (1464) Cms (d’après DEBm 259). cuezeudicat. ●(1499) Ca 52b. Cuezedicat. g. doulour auoir. ●(c.1500) Cb 13b. Ancquen vide / in cuezudicat. ce tout vng. ●54a. Cuezedicat. g. douleur auoir. ●(1521) Cc. Cuezedicat g. douleur auoir.

    (1732) GReg 796a. Regréter, tr. «Qeuzedicqât. pr. qeuzedicqeët

  • keuzidikaet
    keuzidikaet

    adj. Qui éprouve de la contrition.

    (1834) SIM 268. mezus ha qeuzeudiqêt.

  • keuziek
    keuziek

    adj. Contrit, repentant, marri.

    (1866) LZBt Du 217. eul laer keuiek. ●218. mar d-oc'h keuiek e-gwirione.

  • keuzien
    keuzien

    m. (alimentation)

    (1) Petit-lait.

    (1752) PEll 192. Cujen, [En Treguer] est le petit lait.

    (1876) TDE.BF 383b. Kujen, s. m. T[régor], tr. «Petit lait, eau qu'abandonne le lait caillé.» ●(18--) EER 19. D'he ar c'haouled, dec'h ar c'heujen.

    (1962) TDBP ia 40. Hemañ a zo lêz fall, 'vel keuzienn, tr. «celui-ci est du mauvais lait, comme du petit lait.»

    (2) Laezh-keuzien : petit-lait.

    (1890) MOA 153b. Leaz keujen (T[régor]), tr. «petit lait qu'on boit avec les caillebottes.»

  • keuziet
    keuziet

    adj. Contrit.

    (c.1500) Cb 20a. g. componis pour ses pechiez. b. quezet dre pecheudou. ●48a. g. contrict. b. queuzet. ●(1575) M 431. Nedeux negun quen feru, pan preder á meruell, / Na vez é neuz queuzet, tr. «Il n'est personne de si dur, quand il pense à mourir, / Dont la mine ne soit chagrine.»

    (17--) ST 300. Ann den-ze (…) en em gav keuziet, tr. «Cet homme est bien repentant.»

    (1862) JKS 289. e vezann keuziet pa ne vez ket euruz. ●(1869) FHB 235/205b. gan eur galon keuziet. ●(1871) FHB 312/406b. goulennit gras evit pec'herien keuziet. ●(1899) LZBt Meurzh 11-12. Ankeniet on, keuniet soken o welet anoc'h o vont arog d'in d'ar baradoz.

  • keuziñ .2
    keuziñ .2

    v. S'efforcer.

    (1499) Ca 171a. Queusiff. g. efforcier. ●(1575) M 1546. Maz queux da tennaff den, bizhuicquen da penet, tr. «Qu'il s'efforce d'attirer l'homme à jamais au châtiment.»

  • keuziñ / keuziañ / keuziat / keuzial .1
    keuziñ / keuziañ / keuziat / keuzial .1

    v. tr.

    I. V. tr. i.

    A. Keuziañ da.

    (1) Keuziañ d'ub. : regretter qqn.

    (1790-1794) ADBr 41, 1934, pp. 189-255).">PC I 212. A dar sort gos a dar miliç – Eo e qeusit qen anqenius.

    (1889) ISV 85. me ho les da zonjal pebez taol a scoaz e calon ho zud a ioa o keuzial hag o vouela dezho !

    (1900) MSJO 240. Doue ne zifen ket keuzi na voela d'an dud a ves diframet diganeomp gant ar maro. ●(1915) HBPR 109. Hirio ar veleien vad a zo tec'het kuit hag ama, an oll a zo o keuzial d'hezo.

    (2) Keuziañ d'udb. : regretter qqc.

    (1710) IN I 23. cals anezo, pa edont en deserz, a gueuze dan oignoun ha d'ar c'hic. ●68. queuzi d'am resolution. ●(1732) GReg 796a. Les Israëlites étans dans le Desert, regretoient les oignons, & les chairs d'Egypte, tr. «Cals a Israëlided pa edont èn Deserz, a gueuzyé d'an oignon, &c.»

    (1866) FHB 100/377a. keuzi d'ho iaouankiz, d'ho amzer dremenet.

    ►absol.

    (17--) FG II 66. Queusi a rit-hu dija beza var ar pouent da gaout par.

    (1872) ROU 99b. Exprimer ses regrets, tr. «Keuzi

    (1904) BOBL 24 décembre 14/2c. re zivead eman o keuzia. ●(1906) KANngalon Gwengolo 216. keuzi re zivezad ne dalvesfe netra. ●(1906) KANngalon Here 240. o keuzi hag ho ouela. ●(1953) BLBR 63/4. Lezomp a gortez (lire : gostez), hep keuzi re, kement a herz ouz mab-den da vont gant e hent warzu gwellaenn. ●(1957) ADBr lxiv-4 466. (An Ospital-Kammfroud) Keuzial : v. accentué sur l'i. – Synonyme de kaoud, kavoud keuz : avoir du chagrin, regretter. Da betra e talv deoh chom da geuzial evel-se, re ziwezad eo bremañ !

    B. Keuziañ war udb.

    (1) Se repentir de qqc.

    (1880) SAB 120-121. Grit pinijen, keuzit var ho pec'hejou.

    (2) Regretter qqc.

    (1943) VKST Genver-C'hwevrer 225. arabat eo d'eomp chom da geuzi war an amzer dremenet.

    II. V. tr. d. Attrister.

    (1732) GReg 62a. Attrister, donner des sujets de tristesse à quelqu'un, tr. «queuzya ur re. pr. queuzyet.» ●795b. Causer du regret, tr. «Qeuzya. pr. qeuzyet.» ●Mes pechez passez me causent bien du regret, tr. «Va phec'hejou trémenet a zeu dam c'heuzya meurbed.»

    (1850) JAC 36. Nemet keuziat Jospeh.

    III. V. intr.

    (1) Regretter.

    (c.1500) Cb (d’après GMB 137). Cuezaff, se repentir.

    (1911) BUAZperrot 894. N'en devoue ket a dro da geuzi.

    (2) Éprouver de la contrition.

    (1732) GReg 206b. Avoir la contrition, tr. «Qeuzya ê güirionez.»

    IV. V. pron. réfl. En em geuziañ : s'affliger.

    (1580) G 285. Ioeusset, noz em cuzet re, tr. «Réjouissez-vous, ne vous affligez pas trop.»

  • keuzvez
    keuzvez

    s. (alimentation) Petit-lait.

    (1499) Ca 106b. Guipat vide in queusuez. l. hoc serum / ri. ●171a. Queusuez. g. meigne (lire : meigue) l. hec sera / re. Jdem hoc serum / ri.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...