Recherche 'klañv...' : 20 mots trouvés

• klañv .1
  klañv .1

  adj.

  I.

  A.

  (1) (en plt de qqn) Malade.

  ●(1499) Ca 37b. Claff. g. malade. ●102a. Guele an tut claff. g. le lit a gesir malades. ●(1575) M 166. Ha oarhoaz maru pe claff, tr. «Et demain morts ou malades.» ●1988. Maz cresq pemdez dreizaff, claff ouz claff ho caffou, tr. «Si bien que par lui chaque jour leurs douleurs, de plus en plus vives.»

  ●(1659) SCger 75b. malade, tr. «clân.» ●(1710) IN I 25. pere so drouc livet ha cousgoude ne dint quet clàn. ●(1732) GReg 594a. Malade, tr. «Clañ. Van[netois] clañ. clañv.» ●Qui est fort malade, dangereusement malade, tr. «Goall-glañ. clañ-fall.» ●(1744) L'Arm 226a. Malade, tr. «Clan.» ●226b. Etre malade, tr. «Bout clan.»

  ●(18--) SAQ I 154. E maoc'h klanv.

  ●(1915) MMED 297. pareet en deus eun niver dreist kount a dud klanv. ●(1933) OALD 45/204. Ha me a zant ec'h an kuit. Klanv on da vervel. Achu eo d'in.

  (2) Bezañ klañv gant (+ nom de maladie, de mal, etc.) : être malade de, souffrir de.

  ●(1633) Nom 259b. Atrophia, nutrimenti cessatio : quand on est en chærete : vn den á ve claff gant naoun, pa deu an goüet (lire : boüet) da cessif. ●(1650) Nlou 64. Ho tretas a tra spes, / Certes dre courtesy, hac euff claff gant auy, tr. «il les traita, c'est notoire, / certes par courtoisie, alors qu'il était malade d'envie.»

  ●(1659) SCger 123b. verollé, tr. «clân gant an naplès.» ●(1732) GReg 23a. Avoir l'aine enflée, tr. «beza clañ gand ar verbl.» ●294b. Etre malade de la dissenterie, tr. «beza clañ gand ar flus.» ●469b. Qui a de la gratelle, tr. «Clañ gad ar raich.» ●594a. Malade des gouttes, tr. «Clañ gand an urlou.»

  ●(1857) CBF 74. Me zo klan gand ann dersien, tr. «J'ai la fièvre.» ●109. Va marc'h a zo klan gand ar c'hromm, tr. «Mon cheval a la gourme.» ●(1872) FHB 394/228a. klanv gant ar vreac'h zu. ●(1878) SVE 140 §905. klanv oun gand ar pennzac'h, tr. «d'un goître je suis affligé.» ●(18--) GBI II 158. P'eo klanv gant ar c'hlenved newe, tr. «Puisqu'elle est atteinte du mal nouveau.»

  ●(1911) BUAZperrot 133. eur c'hrouadur klanv gant an diskenn-bouzellou. ●(1913) AVIE 201. un dén klan get er foèu-deur. ●(1924) BILZbubr 42/976. Katellig, en ampoent-ze, a skoas klanv gant ar rudell. ●(1931) VALL 702b. il souffre d'un mal au doigt, tr. «ema(ñ) (dalc'het, klañv) gand eur bizad.» ●(1962) TDBP II 300. klañv eo gand al laerez, tr. «il a de violents maux de ventre.»

  (3) Klañv gant (+ cause de la maladie) : malade des suites de.

  ●(1868) FHB 160/28b. klanv gant an eva, gant ar chigoden. ●(1872) GAM 8. eur bugel deoc'h a zo klanv gant ar prenved ? eun diveraden epken, a vougo ar goent mud.

  (4) (en plt d'un organe) Malade.

  ●(1907) AVKA 85. Mar g-eo pur o lagad, na klanv na moug na brumenet. ●(1935) BREI 391/3c. skwiz-divi (...) klanv e elvaj.

  B.

  (1) Enceinte.

  ●(1889) SFA 2. ar paour ne gouie ket e oa eur c'hreg klan en ti.

  (2) (Animal) enragé.

  ●(1659) SCger 25a. chien enragé, tr. «qui clân.» ●(c.1718) CHal.ms i. chien enragé, tr. «h/qui clan.»

  ●(c.1825/30) AJC 3223. a da redec vel chas clanf voar on enemÿ. ●3903. evel ma raen deur hÿ clanf. ●(1869) SAG 163. taget gant eur bleiz klan.

  ●(1928) FHAB Mezheven 208. penaos eo deuet sant Tujen da veza patron ar chas klanv.

  II.

  (1) Klañv-marv : qui a une maladie mortelle.

  ●(1907) BSPD II 570. nag é vehent klan-marù. ●(1944) SAV 30/77. eun den klañv-maro.

  (2) Klañv da varv : qui a une maladie mortelle.

  ●(1876) TIM 17. Hé zad e zas de vout clan de varhue. ●398. e chomas clan de varhue. ●(1879) GDI 30. e chomas clan de varhue, hag en hum gonvertissas én é glinhuèd.

  ●(1921) BUFA 191. hé hroèdurig a eih vlé e oé klan de varù.

  (3) Klañv-mor : qui a le mal de mer.

  ●(1974) THBI 163. Int veze klanv mor.

  (4) Mervel a-glañv-wele : mourir d'une mort naturelle.

  ●(1772) KI 15. decedet a glan vele.

  ●(1872) ROU 92a. Mourir d'une mort naturelle, tr. «Mervel a glanv vele.» ●(1890) MOA 353b. Mourir d'une mort naturelle, tr. «mervel a glanv-vele. (mourir de maladie, et au lit.)»

  (5) Chom klañv : tomber malade.

  ●(1839) BESquil 148. Anfin é chommas clan ean-memb. ●(1849) LLB 239. Er vestrez a Borhol e zou chomet goal glan. ●(1854) PSA II 262. Chom a ra clan guet ur hlinhuèd a varhue. ●(1876) BJM 35. An Tad Maner a chomas clanv daou vloaz varlerc'h. ●150. darn eus ar vissionerien a chomas clanv dre skuisder. ●(1894) BUZmornik 684. ar Zantez a jomaz klanv eno.

  ●(1901) LZBg 59 blezad-4^e lodenn 207. É dad e oé chomet klan bras ! ●(1904) LZBg Gwengolo 225. chemel klan. ●(1964) BAHE 40/45. pa zichañse da mamm chom klañv.

  (6) Menel klañv : tomber malade.

  ●(1996) CRYK 196. An o'c'h a zo manet klañv, tr. «Le maître de maison est tombé malade.»

  (7) Skeiñ klañv : tomber malade.

  ●(18--) KTB.ms 14 p 66. ma faotrik keiz a zo skoët klanv.

  ●(1924) BILZbubr 42/976. Katellig, en ampoent-ze, a skoas klanv gant ar rudell.

  (8) Mont klañv : tomber malade.

  ●(1977) PBDZ 271. (Douarnenez) Klañv yin c'hoazh, tr. «je tomberai encore malade.»

  (9) Klañv-diaes : indisposé.

  ●(c.1825/30) AJC 2890. nem gaed a ris clanf dies en fod a voed.

  (10) Kozh klañv : mal foutu.

  ●(1917) LILH 3 a Eost. Diés é ur sord bout koh klan ér vechér-men.

  (11) Klañv-fall : gravement malade.

  ●(1848) SBI I 190. Pa vin clanv fall war ma guele, tr. «Quand je serai gravement malade, sur mon lit.» ●(1869) LZBt Gouere 228. Hé dad a oa klanv fall hag é doa c'hoant braz d'hé wéled arôg merwel. ●(1877) MSA 77. a guezas clanv fall.

  ●(1957) BRUD 2/36. Klañv-fall eo.

  III.

  (1) Klañv evel ur c'hi : voir ki.

  (2) Redek evel ur c'hi klañv : voir ki.

• klañv .2
  klañv .2

  m. kleñvien Homme malade.

  ●(1576) Cath 31. peheny a agra saluo en cliyffyen a pep cleuet.

  ●(1763) SE 5. an nep a renq reseo, emér c'hlan, ne choas quet. ●(1790) MG 319. ne receu quet er hlan quemènd a hræceu.

  ●(1821) SST 245. Petra e zelie gober er hlan a tre ver é rein dehou en Nouien ? ●(1838) OVD 48. Ur hlan péhani e zisolo d'é védecinour ol en drougue e sante. ●(1841) IDH 143. Mèn é ma er hlan e refusehé hum durel étré men divréh. ●(1861) JEI 323. Me dostei dehou èl ur hlan d'é védecinour.

  ●(1912) LZBl Genver 309. Petra 'rin-me gant an tri glanv ha va breurik ? ●(1911) KKAF 78. Eur c'hlanv, pa vez o kroza ar vedisined er c'hiz se, a vez gwal glanv. ●(1960) PETO 23. Da sakramanti klañv pe goz.

• klañv-diglañv
  klañv-diglañv

  adv. Maladif.

  ●(1927) GERI.Ern 99. klañv-diglañv, tr. «maladif.» ●(1931) VALL 442b. Maladif, tr. «klañv-diglañv.» ●(1977) PBDZ 784. (Douarnenez) klañv-diglañv, tr. «maladif, toujours arrêté par des accès de maladie, jamais en bonne santé.»

• klañv-mor
  klañv-mor

  m. Mal de mer.

  ●(1984) ECDR 206. Met ranket e oa degas ac'hanomp d'an aod, gant ar c'hlañv-mor.

• klañvaat
  klañvaat

  v. intr.

  (1) Tomber malade.

  ●(c.1500) Cb. g. debiliter ou estre malade. b. claffhat.

  ●(1732) GReg 594a. Tomber malade, tr. «clañvaat. pr. clañveët. Van[netois] clañhuât.» ●(1790) MG 28. é hoèmb én dangér a glannad… ●336. paud a dud hac a lonnèt é clannad hac é tisséhein.

  ●(1844) LZBg 2^l blezad-2^l lodenn 114. ne oé quet tu de chom ahont hemb risclein a glanhoat. ●(1849) LLB 1507. petra ou laka de glanwat.

  (2) Tomber enceinte.

  ●(1838) CGK 11. Demeus ar frouëz diffennet cals siouas a glanva.

• klañvadurezh
  klañvadurezh

  f. (pathologie) Maladie.

  ●(1864) KLV vii. Soursiomp a nevez euz a glanvadurez ar patatez.

• klañvaet
  klañvaet

  adj.

  (1) Enragé.

  ●(17--) BSbi 1238. é chass e oai clanhueit.

  ●(1879) ERNsup 159. eur c'hi klañvât, un chien enragé, Lanr[odec].

  ●(1900) ANDP 30. harzaden eur c'hi klanvaet. ●(1935) BREI 431/4a. o yudal 'vel eun den klanvaet.

  (2) Tombé malade.

  ●(1852) MML 187. Bean ec'h oun evel eun den clanveet.

• klañvañ / klañviñ
  klañvañ / klañviñ

  v. intr.

  (1) Tomber malade.

  ●(1728) Resurrection 2622. na chom jach na clauan. ●(1732) GReg 594a. Tomber malade, tr. «Van[netois] clañhueiñ.»

  (2) local. Avoir envie de vomir.

  ●(1977) PBDZ 91. (Douarnenez) klañviñ, tr. «avoir envie de vomir.»

• klañvdi
  klañvdi

  m. –où, –ez

  (1) Léproserie.

  ●(1633) Nom 128a. Hierocomium : la ladrerie, le lazaret : an clandy, ty an lofryen.

  ●(1732) GReg 558a. Ladrerie, leproserie, maladerie, Hôpital pour les ladres, ou lepreux, tr. «clandy. p. clandyou.» ●(1744) L'Arm 212b. Maladrerie, tr. «Clan-di.. dïeu. m.» ●215a. Lazaret, tr. «Clan-di.. ieu. m.»

  (2) Infirmerie.

  ●(1889) ISV 168. e rejont he zougen d'ho c'hlandi.

  ●(1931) VALL 389a. Infirmerie, tr. «klañvdi m. pl. ou.»

  (3) Hôpital.

  ●(1732) GReg 844b. Santé, ou lieu de santé, Hôpital pour les pestiferez, tr. «Clañ-dy. p. clañdyou.»

  ●(1866) FHB 95/344a. tiez scol ha clandiez.

  (4) Klañvdi-toull-bac’h : hôpital-prison.

  ●(1989) LARA 65. Ur c’hlañvdi-toull-bac’h a zo eus Sarrengen, e hanternoz ar vro.

• klañvdi-red
  klañvdi-red

  m. Ambulance.

  ●(1931) VALL 22a. Ambulance, tr. «klañvdi-red m.»

• klañvdiad
  klañvdiad

  m. –ed, klañvdiidi Patient hospitalisé.

  ●(1931) VALL 364b. celui qui est soigné [à l'hôpital], tr. «klañvdiad pl. ed, –diidi.»

• klañvdiour
  klañvdiour

  m. –ion Infirmier.

  ●(1916) KZVr 157 - 05/03/16. oc'h ober war-dro ar re-c'hloazet evel klanvdiour e Marseilh. ●(1931) VALL 389a. Infirmier, tr. «klañvdiour pl. ien.»

• klañvenn
  klañvenn

  f. –où

  I. (pathologie)

  (1) Croùte d'une plaie, etc.

  ●(1866) FHB 79/210a. he vuzellou a voa seac'h ha goloet a glanvennou. ●(1880) SAB 9. ar medissin braz ne lez clanvenn ebed.

  ●(1905) IVLD 277. Goloet he bizach a glanvennou louz. ●(1925) BUAZmadeg 378. bez' e doa, ouspenn, klanvennou en he gouzoug.

  (2) Partie du corps malade.

  ●(1935) BREI 405/1d. digoret an den ha lammet anezan ar glanvenn...

  II. sens fig.

  (1) (agriculture) Sillon supérieur d'un billon.

  ●(1958) ADBr lxv 4/524. (An Ospital-Kammfroud) À l'époque des labours en billons (charrue réversible), pour séparer deux planches consécutives on creusait deux sillons superposés : le sillon supérieur s'appelait ar glañvenn (la croûte).

  (2) Ce qui ne va pas.

  ●(1883) MIL 49. Ah ! cetu ni an dorn var ar glanven breman. ●(1890) MOA 119b. Ann dud ne bleustront ket var ar pez a dlefent da ober, hag eno ema ar glanvenn, tr. «on ne fait pas les réflexions qu'on devrait, et voilà le mal.» ●138a. Je sais où le bas le blesse (Fig.), tr. «me anavez he glanvenn.»

• klañvet
  klañvet

  adj. Tombé malade.

  ●(14--) N 1301. Meurbet dihaet ha claffet ezedy, tr. «Elle est bien défaite et malade.»

  ●(1851) PEN 92/23. mar tro an avel he viet klanvet. ●(1868) KTB.ms 14 p 195. ul loen-gouez klanvet.

• klañvez
  klañvez

  f. Femme malade.

  ●(1868) SBI II 4. Jezus ! ma mamm, clanvez on-me, tr. «Jésus ! ma mère, je suis malade.»

• klañvidik
  klañvidik

  adj. Maladif.

  ●(1732) GReg 594a. Maladif, tr. «clañvidicq.»

  ●(1876) TDE.BF 348b. Klañvidik, adj., tr. «Maladif, infirme, valétudinaire.»

  ●(1911) BUAZperrot 708. klanvidig e chomas. ●(1920) FHAB Meurzh 258. O bugale a vo traou fall, drouk-livet, klanvidik. ●(1936) TKAL I 40. soursiit mat ouz (...) Yannig, klañvidik eun abadenn 'zo. ●(1963) LLMM 99/267. ne oa nemet un tagos klañvidik, dalc’het gant ur paz diroll.

• klañvigoù
  klañvigoù

  adj. Maladif.

  ●(1918) LILH 8 a Vae. mar kaveen en ur arriù ur Vedig e vehè klanùigeu berpet ha berpet doh um glem.

• klañvour
  klañvour

  m. –ion Homme malade, patient.

  ●(1659) SCger 137a. clânour, tr. «ladre.» ●(1732) GReg 594a. Malade depuis long-temps, tr. «Clañvour. p. clañvouryen.»

  ●(1864) SMM 100. guele eur c'hlanvour. ●(1880) SAB 400. ar glanvourien geiz.

  ●(1900) MSJO 180. Seurezet ar c'harter en em ginnigas da entent ous ar c'hlanvour. ●(1903) MBJJ 309. an emzivaded hag ar glanvourien. ●(1907) PERS 62. ar c'hlanvour a zavaz en he goazez. ●205. klanvourien a bep seurt. ●(1955) STBJ 132. A bep tu d’ar skeudenn eoa gouestlou a bep seurt, renkennadou bizier-loaek pe flac’hou, izili koar a bep ment hag a bep stumm, gwir desteniou a anaoudegez-vat a-berz ar glañvourien baour.

• klanvourez
  klanvourez

  f. –ed Femme malade, patiente.

  ●(1732) GReg 594a. Malade depuis long-temps, tr. «clañvourès. p. clañvouresed.»

  ●(1868) FHB 191/273b. Ar glanvourez ma comzomp anezhi.

  ●(1907) PERS 274. ar glanvourez yaouank. ●(1910) MBJL 101. eur glanvourez pareet en eun tôl ha da vat. ●(1911) BUAZperrot 165. ar glanvourez keaz.

• klañvus
  klañvus

  adj.

  (1) (en plt de qqc.) Qui donne des maladies, malsain.

  ●(1732) GReg 597a. Malsain, aine, tr. «Clañvus.»

  ●(1907) FHAB Mae 96. pilat an tiez klanvus.

  (2) (en plt de qqn) Maladif, sujet à être malade.

  ●(1633) Nom 13a-b. Corpus mali habitus, affectum, morbosum, morbidum : coprs mal sain, malade : corf clafus, na ve quet yach meur.

  ●(1659) SCger 75b. maladif, tr. «clânvus.» ●(1732) GReg 594a. Maladif, tr. «clañvidicq.» ●(1744) L'Arm 226b. Qui est souvent malade, tr. «Clannhus : Clanhus.»

  ●(1838) OVD 232. é sigur m'en dint truhêc, clanhus. ●(1868) KTB.ms 14 p 3. neuz glanvus d'ezhan. ●(1878) BAY 19. klañwus, tr. «Sujet à être malade.»

  ●(1922) BUPU 6. ur hroèdurig distèr ha klañnus. ●(1995) BRYV II 144. (Milizag) yah, treud ma keroh, mez nompaz klañvuz.