Recherche 'kloz...' : 15 mots trouvés
Page 1 : de kloz-1 (1) à klozulenn (15) :- kloz .1kloz .1
adj.
I. Adj.
A. Attr./Épith.
(1) Fermé.
●(1499) Ca 38b. Clos vide in serraff.
●(1659) SCger 164a. pezell clos, tr. «petite ecuelle close.» ●(1732) GReg 175a. Clos, close, qui est bien fermé, tr. «Clos.» ●(1790) MG 199. dillad clos idan ou goug.
●(1821) SST 35. Jesus-Christ e sortias ag er bé hemp dirangein er mein pehani e ouai clos mat ar nehou.
(2) (Animal) qui n'a pas de défaut corporel.
●(1895) FOV 239. Ma'n dé ur lonnik klôs, tr. «si c'est une bête bien taillée.»
(3) Accompli, révolu.
●(1907) AVKA 47. Kloz eo an amzerio ; rouantelez an env a deu.
(4) Entier, complet.
●(14--) Jer.ms 215. Querz oar tro a goen hogos / A lehet tregont troatet clos. / Hac a sont quement quent an nos, tr. «Certes tout autour (?) … (?) presque / Horizontalement trente pieds complets / Et verticalement autant avant la nuit.»
●(1849) GBI I 272. ar spaz euz a seiz miz kloz, tr. «l'espace de sept mois entiers.» ●(18--) GBI I 142. nao miz-kloz, tr. «neuf mois entiers.»
(5) Complet.
●(1910) FHAB Meurzh 101. kaout eun istor hirroc'h ha klozoc'h divar ben hor Zalver.
(6) (phonétique) (Son) fermé.
●(1856) VNA 8. en é clos, péhani en dès ur son moén, tr. «l'é fermé qui a un son aigu.»
(7) (Soir) tombé.
●(1530) J p. 208a. Chede an dez abredahez clos, tr. «voici la soirée qui avance.»
B. Attr.
(1) Bout kloz a veg =
●(1925) SFKH 43. Arsa ! ta amiodel, hui m'hanaù erhoalh eit bout ur voéz kloz a vég.
(2) Bezañ kloz e ribouloù : se taire, ne rien dire.
●(1953) BLBR 60/9. Kerz eus va daoulagad ha bez kloz da riboulou !
II. Adv.
A. [devant un v.]
(1) Adv. intens. Complètement, bien.
●(1530) Pm 62. Dihunaf queffret he bredeur, / Aguere clos hep repos heur tr. « Elle réveilla ensemble ses frères, / Complètement, sans s'arrêter une heure »
●(1872) ROU 72b. Ce couvercle s'adapte bien, tr. «cloz e tiazez ar golo var ar pod.» ●(18--) SBI II 248. Ann neb 'neus polizi, m'hen ped d'ho faca cloz, tr. «Quiconque a des poulettes, je le prie de les enfermer bien clos.»
(2) Serriñ, prennañ kloz : fermer hermétiquement.
●(1872) DJL 27. neur brenna kloz he veg.
●(1907) AVKA 315. serri kloz a rejont ar be.
(3) Kousket kloz : dormir profondément.
●(1910) MAKE 60. ne viras ket ouzin da gousket kloz ha kalet.
(4) Derc'hel kloz da ub. : rester près de qqn.
●(1975) LLMM 169/101. ha fellout a rae dezhañ derc'hel kloz dezhi.
(5) Derc'hel kloz war : taire.
●(1838) CGK 4. Mœstrounia e zantimant, delc'hel claus var e sonjou.
(6) (marine) =
●(1944) GWAL 163/169. (Ar Gelveneg) Da verkañ kerzh ar vag e-keñver roud an avel e ra Gelvenegiz gant kloz d'an avel. (...) «Deus kloz d'an a'el» ; «dalc'h kloz d'an avel» ; peurliesañ «dalc'h kloz d'an avel» a zo berraet e «dalc'h kloz !» ; karout a ra ar besketourien seurt troioù lavar berr ; «ha kloz 'maout ? n'out ket c'hoazh, deus klosoc'h».
B. [après un pp.] =
●(1727) HB 278. ûr vanden tud armet-clos.
●(1878) EKG II 150. armet kloz oc'h ive. ●278. kuzet-kloz.
●(1903) MBJJ 63. Kollet-kloz eo gante o liou. ●(1925) FHAB Du 435. Ar paotr spontet kloz a laoskas brec'hiou ar garrigell. ●(1956) LLMM 55/36. Anna hag a oa spontet-kloz.
C. [après un adj.]
(1) Prest-kloz : tout prêt.
●(17--) EN 172. eun equipag prest clos, tr. «un équipage tout prêt.» ●2935. prest clos des tigemer.
(2) Bev-kloz : bien vivant.
●(c.1718) CHal.ms iv. tout uif, tr. «biu' clos.»
(3) Kloz-kloz =
●(18--) MILg 237. eur begad mel oc'h he vourrou / eunn tam aman oc'h he c'hinou, / he skrivellou propik pleguet / hag he skilfou kloz-kloz paket.
III. M. (Odeur de) Renfermé.
●(1910) MBJL 76. an êr n'ê ket mat d'alani : c'hwez ar c'hloz ganti, ken ma zo.
IV. Kloz evel ur gokouzenn : voir kokouzenn.
- kloz .2kloz .2
m. –ioù, klezer, klezier
I.
(1) Clos.
●(c.1718) CHal.ms i. champ, tr. «parcq parqueu, h/clos, clezer, clesier.» ●(1732) GReg 175a. Clos, parc, ou champ clos, tr. «clos. p. closyou. Van[netois] clos. p. clesér.»
●(1913) KANNgwital 128/299. Evit an dra-ze euz bet labouret ar c'hloz a ioa guechall guered ar barrez.
(2) Couvent.
●(1874) FHB 491/163b. ar reglen, evit doare, a zifenne outho mont er meaz euz ho c'hlos.
II.
(1) Mont d'e gloz : aller au lit.
●(1907) FHAB Here 252. Al laëron a oa flear en o bragou, o klevet ar seurt pez ha krena munut a reant en eur vont d'o c'hloz.
(2) Kousket en e gloz : profondément endormi.
●(1870) FHB 308/374b. astennet var he c'holc'het ha kousket en e gloz.
(3) Lakaat ub. er c'hloz : enfermer qqn.
●(1889) ISV 448. Bremaic m'es lacaio er c'hloz. ●(1894) BUZmornik 167. lakaat he mab er c'hloz enn eunn dourell euz ar maner.
(4) par ext. Prison.
●(1868) FHB 190/272b. a voue cavet ar ialc'had arc'hant ganthi, hag a voue laket er c'hloz hag en disc'hlao evit eur pennad.
●(1909) FHAB Eost 243. en deiz ma vezo eun Eskob er c'hloz. ●(1909) FHAB Here 316. mat o deuz great va destum er c'hloz. ●(1911) BUAZperrot 225. Epad an amzer a dremenas evelse er c'hloz. ●301. Ar bayaned (…) el lakeas er c'hloz. ●537. chadennet ha taolet er c'hloz. ●(1935) LZBl Du/Kerzu 282. lakêt eno er c'hloz.
III. Repas de fin de battage.
●(1919) DBFVsup 26b. gloé-freill, s. repos (lire : repas) à a fin du battage. Arv[or] kloz ; Arg[oed] koén freill.
- kloz .3kloz .3
voir kroz
- klozadklozad
m. –où Klozad amanenn : boîte de beurre.
●(1909) FHAB Mae 136. Eur c'horniad-bara eur c'hlozad-amann a vez lakeat er bisac'h.
- klozadennklozadenn
f. –où
(1) (agriculture) Champ clos.
●(1936) BREI 455/a. Beza a oa dirak an ti eun tamm klozadenn pe mêzou.
(2) Fait d’être enfermé.
●(1910) ISBR 272. Én iliz parréz e oé bet arré er glozaden. ●(1962) EGRH I 37. klozadenn f. -où, tr. « action d’être enfermé. »
(3) Fait d’enfermer.
●(1962) EGRH I 37. klozadenn f. -où, tr. « action d’enfermer. »
(4) Fermeture.
●(1907) BOBL 04 mai 136/3c. Klozaden ar marc'had (…) ar glozaden a vezo great da c'houec'h heur.
- klozadur
- klozañ / kloziñklozañ / kloziñ
v.
I. V. tr.
A. V. tr. d.
(1) Finir, clore, boucler (une action, un travail).
●(1838) OVD 68. deliein e rér closein er méditation dré dri acte. ●(1847) FVR 9. Pa en doa klozet he studi, e oe kougouleet ha dilennet kerkent da vestr filosofi.
●(1904) SKRS I 245. o kloaz eur mission en Enez-Vaz. ●(1909) FHAB Mezheven 186. Kloza a ran histor Fanch Bouteger. ●(1910) MBJL 102. Pa oa poent klozan ar vodadeg. ●(1934) FHAB C'hwevrer 63. hag e kav ato eur respont bennak da gloza eun diviz. ●(1941) DIHU 362/315. Un deùeh a velbeh aveidon. E ma ol me fapérieu, chomet é darn, de glozein.
(2) Clore (une file).
●(1910) MBJL 108. 'vit klozan an dremenadeg.
(3) Clore, enclore.
●(1659) SCger 15b. boucher, tr. «closa.» ●(1732) GReg 175a. Clorre, fermer, boucher, tr. «Closa. pr. closet. Van[netois] closeiñ. pr. et.» ●Clore, enfermer une place de terre, tr. «Closa. pr. closet.» ●(1744) L'Arm 34a. Boucher, tr. «Closein.»
●(1876) TDE.BF 353a. Kloza, v. a., tr. «Enclore, enclaver.»
●(1907) VBFV.bf 41a. klozein, v. a., tr. «fermer, enclore.» ●(1923) DIHU 139/203. Pegours klozein er pradeuiér. ●(1926) FHAB Kerzu 451. Ober a reas d'ar «Breur» mont da gerc'hat an arc'hant a-dreuz en e c'hinou, d'e gas ermêz eus al liorz a gloze ar gouent.
(4) Envelopper.
●(1894) BUZmornik 605. ann douar a c'hellje da gloza enn eunn devez oc'h ober eur foz tro var dro.
●(1955) STBJ 27. hag eur bodreou a gloze o daou gof-gar.
(5) Emprisonner.
●(1915) HBPR 94. Diou vech, hen doa klozet beleien. ●160. na glozit oll ar veleien.
(6) Enfermer, renfermer, ramasser.
●(1659) SCger 103a. renfermer, tr. «closa.»
●(1911) BUAZperrot 435. O c'hloza a rea en eur gambr a deuas da veza tenzor ar beorien. ●(1936) KANNgwital 396/132. ez eus bet prenet skeudennou nevez (…) er zizun-man e vezint klozet.
(7) (agriculture) Klozañ gant ar varr : couvrir les sillons avec la marre.
●(1857) CBF 105. Kloza gant ar varr, tr. «Couvrir les sillons avec la marre.»
(8) (en plt des morts) Klozañ e vizaj da ub. : fermer les yeux de qqn.
●(1879) BMN 315. Abaoue eur pennad amzer e oa bet clozet he bizach d'ar plac'hic.
(9) Assiéger.
●(17--) TE 255. Holophern e gommanças dré glozein Bethuli guet é soudardèt.
(10) par erreur, d'après le français Klozañ un dimeziñ : conclure un mariage.
●(1838) OVD 93. tri zra e zou requis eit closein un diméein. ●(1877) BSA 37. Var dro ar bloaz 3998, oa bet clozet an dimizi etre an daou zen santel-man.
B. V. tr. i.
(1) Klozañ war e veg : se taire.
●(1970) BHAF 219. Goude beza gourhemennet d'ar vatez koz ha din kloza war or beg.
(2) Klozañ war : faire le blocus.
●(1923) FHAB C'hwevrer 52. Eul lestr-all (…) a yeas er bloaz 1597 da gloza war Fontanella en e enezen Tristan.
II. V. intr.
(1) Se fermer.
●(1900) MSJO 82. Setu he daoulagad o kloza.
(2) Être en fin de liste, fermer une liste, une suite, etc.
●(1870) FHB 308/374b. hag adre, o kloza, cloc'hik Kastel.
(3) (en plt du jour) Finir.
●(1849) LLB 1880. a vintin bet ke ne gloz en dé.
(4) Se clore.
●(1907) VBFV.bf 41a. klozein, v. n., tr. «se clore, se terminer.»
(5) (en plt de témoignages) Se recouper.
●(1907) AVKA 296. N'eo ket dre ma na oa ket digaset falz testo awalc'h dirakhe, med na gorde ket ho zestenio. (….) Med ho zestenio na glozent c'hoaz mad awalc'h.
III. V. pron. réfl. En em glozañ.
A. (en plt de qqn)
(1) Se réfugier.
●(1911) BUAZperrot 262. An impalaër hag e lez, tec'het eus Ravenn, a ioa deuet d'en em gloza e Rom. ●(1926) FHAB Genver 9. en em gloza e kastell Kervaon.
(2) S'abriter.
●(1744) L'Arm 379b. Se terrasser, tr. «Um glozein doh enn anemissétt dré saouënneu doar tro-ha-tro.»
B. (en plt de qqc.) Se fermer, se refermer.
●(1869) HTC 55. ha ractal ar mor a zistroas d'he blas hag en em glozas, hag ar roue Pharaon a oue paket a zindan an dour, ha beuzet gant e girri, he gezec hag an oll soudardet a ioa oc'h he heul, eb ma c'hellas nicun anezho en em zaveteï.
- klozellklozell
f. –où Enclos.
●(1917) LILH 9 a Vezheven. Eit er goeidi me gred é helleheh ou derhel ér glozel.
- klozennklozenn
f. –où, klozinier
(1) Écrin.
●(1867) BUE 67. hag a gase an Otro Doue enn eur c'haer a glozennik arc'hant.
●(1902) MBKJ 153. ar glozennik arc'hant a zo enn-hi ann Hostiv Sakr. ●(1905) KANngalon Genver 302. ar glozenn pe siboar alaouret. ●(1908) FHAB Du 329. great e seblantent beza an eil evit egile evel daou damm eur glozen. ●(1911) BUAZperrot 579. klozen an hostiou santel. ●739. Pe seurt kemm a zo etre ar berlezen en eur bann-heol hag ar berlezenn en he c'hlozen ? ●(1927) KANNkerzevod 4/3. klozennig an oter. ●(1933) MMPA 140. klozenn an hostiou santel. ●(1926) FHAB Gwengolo 345. eur glozenn alaouret kizellet er bloaz 1561.
(2) spécial. Boîte à beurre.
●(1659) SCger 14b. beurier de bois, tr. «closen aman.»
●(1876) TDE.BF 352b. Klosenn-amann, s. f., tr. «Coffre ou grande boîte dans laquelle on renferrme le beurre des fermes.» ●(1890) MOA 144b. Boîte en bois, qui sert à la campagne, pour renfermer le beurre, tr. «klosenn, f.»
●(1931) VALL 71a-b. Boîte à couvercle (pour le beurre, etc.), tr. «klozenn f.» ●(1987) GOEM 100. Le beurre est placé dans une boîte de buis, ar glosenn, parfois sculptée.
(3) (zoologie) Cocon.
●(1834) SIM 204. Ret eo d'ar prenv neza e glozen, evit ma sortio ar balaven.
●(1914) FHAB Ebrel 114. Inouet en he c'hlozen, / Eun deiz, eur valvennik-ven.
(4) (marine) Parclose de bordé.
●(1979) VSDZ 6. (Douarnenez) Ar glozenn eo ar vordajenn diwezhañ a vez lakaet e-plas,. Honnezh eo ar glozenn… Ar glozenn vez ket lakaet er voñsell, met war ar plad kentoc'h, aesoc'h eo, tr. (p. 175) «La parclose est la dernière virure de bordé que tu places. Tu ne mets pas la parclose dans les flancs, mais là où c'est plat : c'est plus facile.»
(5) (agriculture) Ridelle.
●(2003) ENPKP 79. (Ploueskad) Ar re all a veze sammet e kirri, lost-vinted ha tennet diwarno ar gercher hag ar c'hlozinier, tr. (p. 80) «Les huit autres furent hissés sur huit charrettes transformées en fardiers par enlèvement des ridelles.»
- klozennad
- klozennek
- klozerezh
- klozet
- kloziñkloziñ
voir klozañ
- klozulennklozulenn
f. –où Clause.
●(1732) GReg 172b. Clause, stipulation particuliere d'un contrat, d'un testament, tr. «Clausulenn. p. clausulennou.»