Recherche 'kompren...' : 7 mots trouvés
Page 1 : de kompren-komprenan-komprenin (1) à komprenin (7) :- kompren / komprenañ / kompreniñkompren / komprenañ / kompreniñ
v.
I. V. tr. d.
(1) Comprendre.
●(1659) SCger 29a. comprendre, tr. «compreni.» ●(1732) GReg 189a. Comprendre, concevoir, tr. «Compren. compréni. ppr. comprenet. Van[netois] compreneiñ.» ●(17--) TE 19. Doué e louias quemènt ou honzeu ma hoai impossibl dehai comprenein er péh e larènt en eil-d'éguilé.
●(1872) ROU 78b. compren un dra, tr. «comprendre.»
●(1911) SKRS II 129. ha raktal e koumprenas petra oa digouezet.
(2) Observer.
●(1921) PGAZ 39. Chomm a eure eur pennadig da goumpren ar Zant Fransez Xavier a ioa eun den kaer da velet. ●(1935) DIHU 288/287. En iliz e zo kentoh neùé ha kumun. Epad m'hé homprénan e ta er person anehi. ●(1939) DIHU 337/303. obér un arrest aral de gompren ar vro. ●(1942) DHKN 15. Éh oen ataù é kompren me loñned.
►[emploi substantivé] observation.
●(1962) EGRH I 39. kompren m., tr. « observation. »
(3) Comprendre, comporter.
●(1576) Gk I 224. Rac maz eu multipliet ha squignet dré an bet oll, ez compren an holl christenyen. ●260. Petra eu à Compren an dou diuezafu gourchemen. ●(1633) Nom 9a. Argumentum, periocha : sommaire ou argument : soummær, argumant pe en hiny ez coumprener an oll.
●(1761) HBrezonec prefaç [5]. beza e zeus eta er Bloaz daouzec Mis, pere a gompren diou Sisun hac anter-cant, hac un devez ouspen.
II. V. tr. i.
(1) Kompren ennañ e-unan =
●(1870) FHB 285/191a. Edo e kompren enhan e-unan ann dispign a dlie da ober...
(2) Kompren en ub. : comprendre le fonctionnement de qqn.
●(1902) PIGO I 98. me n'oun ket evit kompren ennout.
(3) Kompren en ub. : regarder, observer qqn.
●(1923) ADML 77. Seized-holl, o veza evid ar wech kenta dirag eur belek, Laouenan na 'n d'euz ket kredet c'hoaz sevel e zaoulagad da goumpren enna.
(4) Kompren en ub. : penser à qqn.
●(1906) BOBL 13 janvier 69/2c. Pa ven em brasa plijadur o kompren ennoc'h.
(5) Kompren en udb. : méditer qqc., penser à qqc.
●(1860) BAL 16. an nep a laca e spered da gonpren e lezenn Doue. ●37. Pebez joa din va-unan pa gomprenan er pez a erruas an trede deiz. ●55. An Tad Loiz Dupont a grene e vele, pa gomprene er varn. ●(1868) KMM 240. Lacaït ho spered da gompren en trionf a oe great d'ar Verc'hez. ●(1872) ROU 78b. compren en un dra, tr. «méditer, contempler.»
●(1904) SKRS I 42. Mantret e veze e galoun, pa joume da gompren e stad truezuz bugale ar broiou pell. ●(1907) KANngalon Here 521. Setu aze komzou eur gwir gristen ! Da galz a gerent, en amzer vrema, e rafe vad koumpren ennho. ●(1907) KANngalon Gwengolo 503. Mad eo ivez chom da gompren er glemmaden a zeuaz gant Hor Zalver, p'edo stag ouz ar groaz : Sitio !
(6) Chom da gompren en udb. : observer, examiner.
●(1906) KANngalon Genver 20. Eno e choumas da goumpren er vein a ioa oc'h ober bord ar puns.
(7) Kompren ouzh : remarquer.
●(1904) ARPA 270. Comprenit ouz an dra-man : ma c'houezfe an ozac'h peur e tle dont al laer, e chomfe dihun a dra zur ha ne lezfe ket toulla he di.
(8) Kompren ouzh : contempler.
●(1872) ROU 78b. Contempler, tr. «compren ouz.»
(9) Kompren war udb., ub. : examiner, observer.
●(1908) FHAB Kerzu 354. Comprenomp var an hader-ze hag e teskimp hen deus eun ene. ●(1909) FHAB Ebrel 101. Var bouez compren varnho, an ene a c'hell sevel a nevez palez he vouisiegez.
(10) Kompren d'ub. : comprendre la réaction de qqn.
●(1939) DIHU 332/227. Na jourdoul zo getè de vonet kuit ! Mé hag e zo bet martelod, kompren e hran dehè...
III. V. pron. En em gompren.
A. V. pron. réfl.
(1) Réfléchir.
●(1909) BOBL 15 mai 229/1c. A-wechou pa deuan d'en em gomprenn, e kav d'in n'euz chenchamant a-bed ganeomp. ●(1935) KANNgwital 392/76. setu ar pez a lavar dezo o unan, an dud a skiant en em goumpren eun nebeut. ●(1942) VKST Du/Kerzu 179. e oa boazet bemdez d'en em gompren (méditer).
(2) En em gompren war udb. : réfléchir à qqc.
●(1910) FHAB Here 291. An oad a rezon kouls evit ar Pask kenta hag ar govesion genta eo an hini ma komans ar c'hrouadur en em gompren var an traou, da lavaret eo, var dro seiz vloaz.
(3) Reprendre ses esprits.
●(c.1825/30) AJC 3359. pevar pe bemb deves goude eteuis da divallan / a pa nem gomprenis evoan neur guele ar hairran, tr. «...Et quand je compris que j'étais dans le plus beau des lits...»
(4) Se resaisir, comprendre ce qui se passe.
●(1906) BOBL 03 mars 76/2b. Hema, dre finesa, a zeuaz a benn da stouva an henchou a gase da dachen an iliz, araok m'o doa bet amzer an dud d'en em gomprenn.
B. V. pron. réci. Se comprendre mutuellement.
●(1919) BUBR 3/63. Gant eur ger hepken en em gomprenomp.
IV. [empl. comme subst.]
(1) Réflexion.
●(1925) SFKH 33. Goudé bout groeit un tam kompren de rah en treu-se.
(2) Ober ur c'hompren d'udb., war udb. : examiner qqc.
●(1872) ROU 72b. J'en ai fait l'examen, tr. «ur c'homprena am euz great deza ; (ur c'hompren).»
●(2002) TEBOT 106. Em eus graet ur c'hompren / 'War an holl barrouzioù an dro.
- komprenañkomprenañ
voir kompren
- komprenasion
- komprenerezh
- komprenetkomprenet
adj.
(1) =
●(1993) MARV xi 11. (Ploveur) Hag hemañ 'oa eun den komprenet.
(2) =
●(1900) MSJO 130. Beza e zeus bet gouscoude e peb amzer tud komprenet mad var an dever-ze.
- komprenezon
- kompreniñkompreniñ
voir kompren