Recherche 'krao...' : 61 mots trouvés
Page 1 : de krao (1) à kraou-kezeg (50) :- kraokrao
m. Chas d'aiguille.
●(1659) SCger 94b. point d'aiguille, tr. «craou nadoz.» ●139a. crao nados, tr. «trou d'aiguille.» ●(1732) GReg 240a. Cul d'une aiguille, tr. «Clau nadoz. Van[netois] clau en nadoë. craou en nadoë.»
●(1861) BSJ 154. tremein dré gleu un nadoué.
●(1906) BOBL 17 février 74/2b. dre graouen an nadoz-ze. ●(1919) KZVr 355 - 21/12/19. kraou nadoz, tr. «trou d'aiguille.» ●(1931) VALL 114a. Chas d'aiguille, tr. «krao m.»
- kraoennkraoenn
f. –où Chas d'aiguille.
●(1633) Nom 170b. Acus foramen : l'œil d'vne esguille : craoüen an nadoez.
●(1659) SCger 22b. chas ou trou de l'aiguille, tr. «craouen nadoz.» ●121b. trou d'aiguille, tr. «craouen nados.» ●(1732) GReg 240a. Cul d'une aiguille, tr. «claouën an nadoz. Treg[or] craoën & claouën, an nado.» ●(1744) L'Arm 87b. Cul d'une aiguille, tr. «Gléuenn enn nadoué. f.»
●(1919) KZVr 355 - 21/12/19. kraouenn nadoz, tr. «trou d'aiguille.» ●(1931) VALL 114a. Chas d'aiguille, tr. «kraoenn (-nadoz) f.»
- kraoñ / kraou / kenoùkraoñ / kraou / kenoù
coll.
I. (botanique) Coll.
(1) Noix.
●(1464) Cms (d’après GMB 505). Portezour da cnou g. portant noyes, l. nuclearius. ●119a. g. portent noix. b. douguer da kanou.
●(1659) SCger 83b. noix, tr. «craouen p. craoûn.» ●139a. craouen, pl. craoun, tr. «noix.» ●(1732) GReg 659a. Noix, fruit de noïer, tr. «Craouën. p. craouñ. canaouën. p. canaou. Van[netois] qneüenn. p. qnëu. qaneüen. p. qanëu.»
●(1907) VBFV.bf 39a. keneuen (b[as] van[netais] kanaouen), f. pl. keneu, tr. «noix.»
(2) Noyaux de fruits.
●(1732) GReg 658b. Noiau, partie dure de certains fruits, tr. «Craoüenn. p. craouñ.»
II. triv. Kac’her-kraoñ : Chinois.
●(1962) EGRH I 24. kac’her-kraoñ m. -ien-gr., tr. « surnom trivial du Chinois. » ●(1970) BHAF 14. ar Reter-Pella, bro ar «gaherien-graoñ».
III.
(1) Paeañ kraoñ da ub. : parier… Cf. paeañ gwregon.
●(1906) DIHU 8/V (G). Keneu a beeemb d'er ré e hellou len BIM-BIM hemb hoarhet !...
(2) Paeañ kraoñ-kelvez :
●(1905) FHAB Meurzh/Ebrel 59. Mathurin, mar d'eo guir ar pez a livirit / Me baeo kraon kelvez...
(3) Kemer kraoñ digant ub. : répondre aux avances amoureuses de qqun.
●(1959) MVGK 13 P.-J. Helias. Digemer brao a ra d'an oll. Penaoz gouzoud petra zo ganti dindan he huchenn-vleo ? Ma kemerfe kraoñ digand unan bennag, d'an nebeuta, e oufen evid piou lemma ma hontell, tr. (Pierre Jakez Helias, Le Grand Valet suivi de La femme de Paille, Le Tracteur, éditions galilée, 1977, p. 17) « Elle fait bon visage à tous. Comment savoir ce qu'elle a dans la tête! Si elle donnait des gages à quelqu'un, au moins, je saurais pour qui aiguiser mon couteau. »
(4) Terriñ kraoñ : signe que le cheval vieilli.
●(1957) ADBr LXIV-4 469 (K-An Ospital Kammfroud). Kraon : col. - Noix, noisettes. Figure dans une expression imagée qui s'applique aux chevaux daont les sabots postérieurs viennent frapper les fers des pattes antérieures au cours de la marche : torri kraon : war wasaad e ya ar gazeg koz da da dorri kraon dre ma teu war an oad.
(5) Klask kraoñ ouzh ur vodenn spern : chercher l’impossible. Cf. klask irin ouzh an drez ; goulenn per digant an evlec'h.
●(18--) MIL.ms (d’après MELU XI 282). Klask kraon oc'h er voden spern, tr. E. Ernault «Chercher des noix à un buisson d'épines, faire un pas de clerc, chercher l'impossible.»
(6) Terriñ ur graouenn : coïter. Cf. MELu VI 165 : Hag i monet da diskour dinan eur bodik kraou ; / Ben ma teuchond ac'hane e oant karanteou. / Hag i monet da diskour dinan eur bod lore ; / Ben ma teuchond ac'hane, wie res i doare.
●(1885) ARN 41 (T) N. Kelien. Le «voyage à Cythère» se traduit par un certain nombre de verbes. (...) Terri eur graouen (casser une noix) est une métaphore très usitée. ●(18--) SBI II 64 (T-Montroulez). Pa 'c'ha ar c'horf 'bars ar verred, / Ann intanv zell deuz ar merc'hed. / Pa 'c'h a ar c'horf 'bars an ilis, / Ann intanv coz ra bali scuiz. / Pa 'c'h a ar c'horf war ar vascaon, / Ann intanv coz a dorre craon, tr. F.-V. an Uhel «... Le vieux veuf casse des noix.»
(7) Na zrailhañ kraoñ en he beg : c’est une sainte nitouche.
●(1952) LLMM 32-33/131. (Douarnenez) Honnezh ne zrailhfe ket kraoñ en he beg, met…, tr. P. Denez «C’est une sainte nitouche, mais…»
(8) Straket eo e graoñenn : il va mourir (en prlt d’un malade).
●(1912) MELU XI 282 (Ku). Straket eo e graouen, tr. E. Ernault «Sa noix est craquée. Se dit d'un malade qui est frappé à mort. (Haute-Corn[ouaille].)»
(9) C’hoari kraoñ : coïter.
●(1947) LEBR (d’après SONE n° 249 1979, [p. 2], et voir PLNN 6/1980-1981, p. 54). Pignet er skeul ouz eur graouenn, / Ar par war c’horre, ’r parrez en traoñ, / Setu lamponed da c’hoari kraoñ, / O hij ha dihij ar chafotenn !
(10) C’hoari’r c’hraoñ / C’hoari gant kraoñ : jouer aux noix.
●(1857) CBF 125. C’hoari’r c’hraon. C’hoari gant kraon, tr. « Jouer aux noix. »
- kraoñ-alamandezkraoñ-alamandez
coll. Amandes.
►kraoñenn-alamandez f. Amande.
●(1633) Nom 69b-70a. Nux Græca, nux Thasia, amygdala : amande : craoüen alamandes, alamandesen.
- kraoñ-bod
- kraoñ-dervkraoñ-derv
coll. Glands.
●(1836) FLF 28. Hac ar c'hraon dero vize mat / Stag oc'h ur gorzen goaq ha plat.
- kraoñ-dimezell
- kraoñ-douar
- kraoñ-faoukraoñ-faou
coll. (botanique) Faînes.
●(1890) MOA 260a. Faîne, Fruit du hêtre, tr. «kraouen fao, f., pl. kraoun fao, pl. m.»
●(1927/30) LUMO 52. Ar c'hlasker boued hed an henchou, / A zreb ar mouar hag ar c'hraon fô. ●62. Druillajou kraon fô.
►kraoñenn-faou f. Faîne.
●(1890) MOA 260a. Faîne, Fruit du hêtre, tr. «kraouen fao, f., pl. kraoun fao, pl. m.»
- kraoñ-galezkraoñ-galez
coll. (botanique) Noix de galle.
●(1633) Nom 107a. Galla : noix de galle : craou gales.
●(1732) GReg 659a. Noix de galle, excroissance, sorte de fruit de chêne, tr. «Craouën-galès. p. craouñ-galès.»
►kraoñenn-c'halez f. Noix de galle.
●(1732) GReg 659a. Noix de galle, excroissance, sorte de fruit de chêne, tr. «Craouën-galès. p. craouñ-galès.»
- kraoñ-gallkraoñ-gall
coll. (botanique) Noix Juglans regia.
●(1866) FHB 72/160a. Ar frao du (…) Droug a ra ive eleac'h ma zeus guez craon gall, rag counnaret eo gant ar c'hraon.
- kraoñ-gallekkraoñ-gallek
coll. (botanique)
(1) Noix de galles.
●(1732) GReg 659a-b. Noix de galle, excroissance, sorte de fruit de chêne, tr. «craoüen galecq. p. craouñ galecq.»
►kraoñenn-c'hallek f. Noix.
●(1659) SCger 83b. noix de galles, tr. «craouen gallec.» ●(1732) GReg 659a-b. Noix de galle, excroissance, sorte de fruit de chêne, tr. «craoüen galecq. p. craouñ galecq.»
(2) Noix.
●(1633) Nom 69b. Nux basilica, regia, uiglans : noix : craoüen guallecq.
●(17--) CBet 606. craon-gallec, ar re coat, tr. «les noix, les noisettes.» ●1795. Per ha quistin ha craon-gallec / Mouar ha lus a veso hon boet, tr. «Des poires, des châtaignes, des noix, des mûres, des lucets nous servirons de nourriture.»
●(1879) ERNsup 159. kraou gallek, des noix, Lohuec.
- kraoñ-garzhkraoñ-garzh
coll. (botanique) Noisettes Corylus avellena.
●(c.1718) CHal.ms i. aueline, tr. «queneüen garh pl. queneu garh.» ●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «Van[netois] qnëuen-garh. p. qnëu-garh.»
●(1907) VBFV.bf 39a. keneu-garh, pl., tr. «noisettes.» ●(1934) BRUS 261. Des noisettes, tr. «keneu-garh.» ●(1940) DIHU 349/106. bareu kiriz, keneu garh ha sapin kroéz.
►kraoñenn-c'harzh f. Noisette.
●(c.1718) CHal.ms i. aueline, tr. «queneüen garh pl. queneu garh.» ●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «Van[netois] qnëuen-garh. p. qnëu-garh.» ●(1744) L'Arm 21b. Aveline, tr. «Queneuenn-garh.. u-garh. f.»
●(1876) TDE.BF 373b. Kraouenn-garz, s. m., tr. «Noisette, fruit.»
- kraoñ-Indez
- kraoñ-kelvezkraoñ-kelvez
[kraoñ + kelvez]
Coll.
(1) (botanique) Noisettes.
●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «Craouën-qelvez. p. craouñ-qelvez.»
●(1856) VNA 21. des Noisettes, tr. «Queneu-Calvé.»
●(1907) VBFV.bf 39a. keneu-kalvé, pl., tr. «noisettes.» ●(1921) PGAZ 69. pa zeue an avel eozt da veüri ar c'hraon-kelvez. ●(1925) BILZ 115. Leun o godellou a graon-kelve. ●(1934) BRUS 261. Des noisettes, tr. «keneu-kalvé.» ●(1955) STBJ 189. C'hoariet e veze kloukig gant kraoñ-kelvez.
►kraoñenn-gelvez f. Noisette.
●(1633) Nom 69b. Nux auellana, pontica. Prænestina, nucula, nux minima, heracleotica : auelline, noisette : craoüen queluez, craoüen coat.
●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «Craouën-qelvez. p. craouñ-qelvez.»
●(1931) GUBI 33. Ar en hent pras ur geneùen-kalvé.
(2) Noisetiers.
●(1921) PGAZ 68. koajou kraon-kelvez Lanarnuz.
- kraoñ-koadkraoñ-koad
coll. (botanique) Noisettes.
●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «craouën-coad. p. craouñ-coad.» ●(17--) CBet 606. craon-gallec, ar re coat, tr. «les noix, les noisettes.»
●(1983) GOEL 114. (Bro-Oueloù) Kraou-koat, tr. «noisettes.»
►kraoñenn-goad f. Noisette.
●(1633) Nom 69b. Nux auellana, pontica. Prænestina, nucula, nux minima, heracleotica : auelline, noisette : craoüen queluez, craoüen coat.
●(1732) GReg 659a. Noisette, fruit de noisettier, tr. «craouën-coad. p. craouñ-coad.»
- kraoñ-koko
- kraoñ-kokoz
- kraoñ-kola
- kraoñ-mor
- kraoñ-mouchkraoñ-mouch
coll. (botanique) Avelines.
●(1927) GERI.Ern 319. kraoñ-mouch, tr. «avelines.» ●(1931) VALL 50b. Aveline, tr. «kraoñ-mouch col. sg. kraoñenn-vouch. pl. kraoñennou-mouch.» ●(1935) CDFi 21 septembre. pemp lur kraon-mouch.
►kraoñenn-vouch f. Aveline.
●(1931) VALL 50b. Aveline, tr. «kraoñ-mouch col. sg. kraoñenn-vouch. pl. kraoñennou-mouch.»
- kraoñ-muskadezkraoñ-muskadez
coll. (botanique) Noix de muscade.
●(1732) GReg 647b. Muscade, fruit odoriferant de muscadier, tr. «Craouën vusqadès. p. craoun vusqadès.» ●659b. Noix muscade, tr. «Craouen vusqadès. p. craouñ-vusqadès.»
●(1856) VNA 28. des Noix de Muscade, tr. «Queneu-Muscad.»
►kraoñenn-vuskadez f. Noix de muscade.
●(1633) Nom 72b. Nux vnguentatia, vel odorata : noix muscade, ou muguette : craoüen muscades.
●(1732) GReg 647b. Muscade, fruit odoriferant de muscadier, tr. «Craouën vusqadès. p. craoun vusqadès.» ●659b. Noix muscade, tr. «Craouen vusqadès. p. craouñ-vusqadès.»
●(1848) SBI I 190. Evel ur graouen muscadès, tr. «Comme une noix de muscade.»
- kraoñ-pichonkraoñ-pichon
coll. (botanique) Faînes.
●(1972) SKVT I 53. a vez graet finij anezho, ha, du-mañ, kraoñ-pichon.
- kraoñ-pinochkraoñ-pinoch
coll. (botanique) Faînes.
●(1982) HYZH 147/9. (Treboull) ar beufig. Ar re-se zo laboused brav, gorlañchenn ruz ganto aze, hag ar re-se vie kavet atav barzh ar c'hoajou fav, darpenn a zebront ar c'hraoñ, ar c'hraoñ pinoch deuzouto.
●(2005) SEBEJ 163. (Ar Yeuc'h) cueillir à volonté les faînes que les hêtres du Zal donnaient à profusion : kraon pinoche appelions-nous ces petits fruits triangulaires.
- kraoñ-poullig
- kraoñ-siprezkraoñ-siprez
coll. (botanique) Noix de cyprès.
►kraoñenn-siprez : noix de cyprès.
●(1633) Nom 105a. Globulus, galbulus : noix de cypres : craouen cypres.
- kraoñakraoña
v. intr.
I.
(1) Chercher, cueillir des noix.
●(1869) EGB 211. kraoua, tr. «chercher des noix, etc.»
●(1903) BTAH 202. Mond da graoua war ar girzier. ●(1907) VBFV.bf 39a. keneuat, v. n. part. –eit, tr. «cueillir des noix.» ●(1927) GERI.Ern 319. kraona, tr. «cueillir des noix.» ●(1931) VALL 497a. cueillir des noix, tr. «kraoña.» ●(1968) BAHE 56/57. Pep hini en e gaerañ 'vel Yann o vont da graoua.
(2) Parler, chanter en roulant la voix.
●(1931) VALL 497a. cueillir des noix, tr. «kraoña (et parler, chanter en roulant la voix).»
II. (Bezañ kaset, mont) da graoña en ur vodenn fall : s’être mis dans un mauvais pas.
●(1872) ROU 74 (L) V. Roudaut. Express. prov. Ouz ur rillenn fall em euz staget va merc'h (lire : marc'h), je me suis engagé où je n'aurais pa dû... Il s'agissait d'une discussion. On dit à peu près dans le même sens : En ur vodenn fall oun eat da graona. ●(1874) FHB 501/247b (L) G. Morvan. Ar medisin a felle dezhan caout amzer da zonjal evit gallout en em denna euz ar voden-ze eleac'h ma voa caset da graonva. ●(1878) SVE 641. Mont da graouna en eur vodenn fall, tr. L.-F. Salvet «Aller cueillir des noix dans une mauvaise futaie. (S'engager imprudemment. Faire un pas de clerc.)» ●(1890) MOA 117 (L). Je me suis engagé dans un mauvais anneau (où je n'aurais pas dû), parlant d'une discussion, oc'h eur rillenn fall em euz staget va marc'h. (Expression proverbiale.) On dit, à peu près dans le même sens, enn eur vodenn fall ounn eat da graona. - da graonata. ●238. Je me suis engagé là où je n'aurais pa dû (parlant de discussion), tr. J. Moal «oc'h eur vodenn fall on eat da graona.»
●(1931) VALL 257. Je me suis engagé dans un mauvais pas, tr. F. Vallée ouz eur vodenn fall oun aet da graoña fam.»
- kraonañkraonañ
v. intr. Parler, chanter en roulant la voix.
●(1927) GERI.Ern 319. kraona, tr. «parler, chanter en roulant la voix.»
- kraoñatakraoñata
v. intr. Chercher, cueillir des noix.
●(1921) PGAZ 69. o vont da graon-ata.
NOTE : forme abusive pour kraoña, comme neizhiata / neizhiaoua.
- kraoñeg
- kraoñek
- kraoñenn .1kraoñenn .1
f. –ed, kraoñ (botanique) Noyer.
●(1732) GReg 658b. Noier, arbre, tr. «craouënn. p. craouënned, craouënnou. Van[netois] qneüenn. p. ëu.»
●(1907) VBFV.bf 39a. keneuen, f. pl. neu, gué-keneu, tr. «noyer.» ●(1927) GERI.Ern 319. kraonenn, kraouenn pl. ed, tr. «noyer.» ●(1929) FHAB Meurzh (pajenn Breuriez-Veur ar Brezoneg) 1. kraonenned, tr. «noyers.»
- kraoñenn .2kraoñenn .2
f. –où, kraoñ
I. (botanique)
(1) Noix.
●(1499) Ca 23b. Boedenn an knouenn. g. le bon de la noix. ●119a. Knoenn. g. noix / ou noyer.
●(1659) SCger 83b. noix, tr. «craouen p. craoûn.» ●139a. craouen, pl. craoun, tr. «noix.» ●(1732) GReg 659a. Noix, fruit de noïer, tr. «Craouën. p. craouñ. canaouën. p. canaou. Van[netois] qneüenn. p. qnëu. qaneüen. p. qanëu.» ●Le noïau, ou ce qui se mange de la noix, tr. «Boëdenn ar graouën.» ●Le zest d'une noix, pelicule dure qui est entre ses quatre cuisses, tr. «Beguel ar graouën.»
●(1907) VBFV.bf 39a. keneuen (b[as] van[netais] kanaouen), f. pl. keneu, tr. «noix.» ●(1929) FHAB Meurzh (pajenn Breuriez-Veur ar Brezoneg) 1. kraonennou, tr. «noix.» ●(1959) TGPB 79. kerkent ha debret ganin ur graouenn e taolan kuit ar bluskenn.
(2) Noyau de fruit.
●(1633) Nom 69b. Nucleus : noyau : craoüen an frouez.
●(1732) GReg 658b. Noiau, partie dure de certains fruits, tr. «Craoüenn. p. craouñ.»
II. (sens divers) [plur. en –où]
(1) (anatomie) Kraoñenn ar penn : crâne.
●(1866) FHB 97/358b. eun tam eus a graouen ar penn.
(2) (boucherie) Aloyau.
●(1927) GERI.Ern 319. kraonenn, kraouenn pl. ou, tr. «aloyau.»
(3) (pathologie) Cor.
●(1934) BRUS 222. Un cor, tr. «ur geneuen, f.»
(4) (technique) Roue d'engrenage.
●(1927) GERI.Ern 319. kraonenn, kraouenn pl. ou, tr. «pièce intérieure de machines, broyeurs, etc.» ●(1931) VALL 497a. pièce de machine à broyer, tr. «kraoñenn, kraouenn.» ●(1996) VEXE 269. Ar graouenn vraz. Ar graouenn vihan.
(5) (technique) Petit pignon.
●(1931) VALL 497a. kraoñenn, kraouenn, tr. «se dit aussi par extension d'un petit pignon.»
- kraoñenn-c'houzougkraoñenn-c'houzoug
f. (anatomie animale) = (?).
●(1906) BOBL 03 novembre 110/3a. beteg ar graouen-gouk.
- kraoñenn-vevinkraoñenn-vevin
f. (boucherie) Aloyau de bœuf.
●(1732) GReg 29b. Aloyau, pièce de bœuf qu'on coupe le long des vertebres, au haut-bout du dos de cet animal, tr. «Craoën vévin. p. Craoüennou vévin.» ●830b. Un aloïau bien rôti, tr. «Ur graoüenn vévin rostet a-dailh.»
●(1876) TDE.BF 373b. Kraouenn-vevin, s. f., tr. «Aloyau de bœuf.»
- kraoñenn-vouchkraoñenn-vouch
f. (botanique) Avelinier.
●(1931) VALL 50b. Avelinier, tr. «kraoñenn-vouch. pl. kraoñenned-mouch.»
- kraoñenneg
- kraoñennekkraoñennek
adj.
I. Attr./Épith.
(1) =
●(1907) FHAB Eost 178. N'ouzont mui nemed ar brezonek kraouennek.
(2) (Voix) grasseyante.
●(1909) FHAB C'hwevrer 48. renta ar vouez kraouennok. ●(1941) FHAB Mae/Mezheven 52. eur vouez kraouennek.
►absolu.
●(1962) EGRH I 44. kraoñennek a., tr. « manière particulière de prononcer les r et c’h.
(3) (agriculture) Douar kraoñennek : terre qui forme des pelotes.
●(1931) VALL 735a. Terre qui se forme en pelottes, tr. «d[ouar] kraouennek T[régor].»
II. Adv. Kaozeal kraoñnennek : parler en grasseyant les «r».
●(1866) BOM 30. Kaozeal a ra kraouennek, tr. «Il parle en grasseyant.» ●(1876) TDE.BF 373b. Kaozeal kraouennek, tr. «parler en grasseyant.»
●(1927) GERI.Ern 320. kraouennek adv., tr. «(parler) sans grasser, en prononçant fortement les r ; vibrer.»
►absolu.
●(1962) EGRH I 44. kraoñennek adv., tr. « manière particulière de prononcer les r et c’h.
- kraoñeta
- kraoñkelvesakraoñkelvesa
v. intr. Chercher, cueillir des noisettes.
●(1925) BILZ 115. ec'h ênt da graon-kelvea pe da gistina pe da vouara, da c'hregona, da avalaoua, herve ar miz. ●(1927) GERI.Ern 319. kraoukelvea T[régor], tr. «cueillir des noisettes.» ●(1931) VALL 497a. chercher des noisettes, tr. «kraoñkelvesa.» ●(1942) FHAB Meurzh/Ebrel 145. ez aed da lusa pe da graoñ-kelvesa.
- kraoñkelvezennkraoñkelvezenn
[kraoñ + kelvezenn]
F. –ed (botanique) Noisetier.
●(1931) VALL 497a. Noisetier, tr. «kraoñkelvezenn f. pl. ed.»
- kraostkraost
m. Flegme, pituite.
●(1732) GReg 418b. Flegme, pituite, humeur froide & humide, tr. «Craust.» ●Il est d'un temperament fort flegmatique, fort pituiteux, tr. «Taguet eo gand ar c'hraust ha gad ar flummou.» ●504a-b. Les quatre humeurs du corps : le flegme, ou la pituite, le sang, la bile, la mélancolie, tr. «Ar pévar humor a zeu da leiza corf dèn a so 1. ar flumm, pe ar c'hraust, 2. ar goad, 3. an apotum, 4. ar velcony.» ●726b. Pituite, l'une des quatre humeurs du temperament, tr. «Craust.» ●(1741) RO 3018. Ne voa quet deus a grost nemeur ous e vin.
●(1876) TDE.BF 373a. Kraost, s. m., tr. «Pituite, flegme, tumeur.» ●Klañv eo gant ar c'hraost, tr. «il a la pituite.»
●(1927) GERI.Ern 319. kraost, krôst m., tr. «Flegme, pituite, gros crachat gluant.» ●teurel kraost, tr. «cracher ainsi [gros crachat gluant] expectorer.»
- kraostañ
- kraostek
- kraostuskraostus
adj. Qui produit de la pituite.
●(1732) GReg 418b. Flegmatique, pituiteux, euse, tr. «Craustus.» ●726b. Pituiteux, euse, tr. «Craustus.»
●(1876) TDE.BF 373a. Kraostek, adj., tr. «Pituiteux, flegmatique ou atteint du flegme, maladie. On dit aussi kraostuz.»
●(1927) GERI.Ern 319. kraostus, krôstus m., tr. «qui produit de la pituite.»
- kraou .1kraou .1
m. krevier
I.
A.
(1) Crèche (récipient).
●(1906) KANngalon Eost 177. abalamour ma virer ennhi koat ar c'hraou pe laouer ar Mabig Jezuz.
(2) Crèche, étable.
●(1499) Ca 52a. Crou. g. toit. ●(1530) Pm 273. Gant diaoullou en cnou couen (variante 1622: coen) tr. « Avec les diables dans l'affreuse crèche » ●(1633) Nom 132b. Stabulum, præsepe, mandra : estable : craou. ●(1650) Nlou 25. E craou an milet, tr. «dans l'étable des animaux.» ●186. En craou an loeznet, ez voe ganet certen, / Hogos da Iosep, en un presep hep quen, tr. «C'est dans l'étable des bêtes qu'il fut certes enfanté, / près de Jospeh, dans une crêche, sans plus.»
●(1659) SCger 53a. etable, tr. «craou.» ●(1792) CAg 56. É creü el-lonnet brutale.
●(1821) SST 36. Er gueric a Vethelem, én ur reu. ●(1849) LLB 1131. eid poblein hou kreuier. ●1220. én hou kreu. ●1415. É kreuier es ha choul. ●1526. é tonèt hé unan pen d'er hreu. ●(1878) EKG II 69. ez ejont divar err d'ar c'hreier. ●(1896) HIS 106. lahet er lartañ lé e zou ér hreu.
B. [en composition avec nom d'animal]
(1) Kraou an oc'hen, an ejened, ar saout : étable, bouverie.
●(1499) Ca 52a. Crou ann ouhen. g. estable des beuffs. ●(1633) Nom 132b. Bubile, bouile : estables à bœufs & vaches : craou an egennet hac an saout.
●(1732) GReg 113b. Bouverie, étable de bœufs, tr. «craoü an egenned. craoü an ouhen.» ●370a. Etable, logement de beufs, & de vaches, tr. «craou ar saoud.» ●(1744) L'Arm 36b. Bouverie, tr. «Creu éhein. m.»
(2) Kraou an deñved : bergerie.
●(1499) Ca 52a. Crou an deuet. gal. bergerie ou clais ou couchent les brebis aux champs.
●(1732) GReg 370b. Étable, logement de brebis, tr. «Craou an dêved.»
(3) Kraou ar givri =
●(1499) Ca 52a. Crou an gueffr. g. estable ces cheures.
●(1732) GReg 370b. Étable, logement des chevres, tr. «Craou ar guevr.»
(4) Kraou ar moc'h : soue, porcherie.
●(1499) Ca 52a. Crou an moch. g. su estable a mettre porceaulx. ●(1633) Nom 133a. Hara, suile : estable aux pourceaux : craou an moch.
●(1732) GReg 370b. Étable, logement de pourceaux, tr. «Craou ar moc'h. craou-moc'h.»
(5) Poulailler.
●(1857) CBF 99. Grit d'ann ouidi ha d'ar ier-indez dont d'ho c'hraou, tr. «Faites renter les canards et les dindons au poulailler.»
II. par anal.
(1) Kraou ar pellgent : crèche de Noël.
●(1928) BFSA 202. E pe lec'h ez eus breman eur c'hristen ha na oar ket petra eo kraou ar pellgent ?
(2) Kraou Nedeleg : crèche de Noël.
●(1870) FHB 308/370a. craou nedelec.
●(1949) KROB 9/14. ar c'hrevierigou Nedeleg.
(3) Kraou ar c'hinivelezh : crèche de Noël.
●(1870) FHB 308/370b. ar chapel ma edo craou ar c'hinivelez enhi.
III. Kraou an eskern : ossuaire.
●(1999) OSBR 47. Dans l'ossuaire, ar garnel, on dépose les reliques, ar relegoù. On trouve aussi des métaphores : ainsi, ti ar maro, la maison des morts, ou encore kraou an eskern, la crèche des ossements… ●(2009) COFRA 96. Ceux qui sont pour nous, en bloc, des « Parisiens », ont moqué nos ossuaires, des « granges à os » (mais, pour être tout à fait équitable, il faut dire que les Bretons eux-mêmes les nomment « craou an eskern », des « crèches à os »).
IV. Na vezañ e voc'h bihan en o c'hraou : voir moc'h.
- kraou .2kraou .2
voir kraoñ
- kraou-deñvedkraou-deñved
m. Bergerie, bercail.
●(1659) SCger 14a. bergerie, tr. «craou dênvet.» ●(1732) GReg 370b. Étable, logement de brebis, tr. «Craou an dêved.. p. crévyer an dêved.» ●(1744) L'Arm 29b. Bercail, tr. «Creu-dévétt. m.» ●Bergerie, tr. «Creu-dévétt.»
●(1900) KEBR 15. Eur c’hraou-denved, tr. « Un bercails » ●Kreier-denved, tr. « Des bercails ».
- kraou-gevrkraou-gevr
m. Chèvrerie.
●(1732) GReg 370b. Étable, logement des chèvres, tr. «Craou ar guevr. craou ar gueor.»
- kraou-kezeg