Recherche 'kur...' : 54 mots trouvés
Page 1 : de kur-1 (1) à kurzenn (50) :- kur .1
- kur .2kur .2
f. –ioù Exploit.
●(17--) FGab 116. ne zeo quet eur gur gaër. ●120. eur gur zo erruet din.
●(1872) ROU 79b. Cur, signifie rareté. Neket cur, tr. «ce n'est pas merveille.» Curiou caër, tr. «des merveilles.» ●91b. Merveille, tr. «cur caër.» ●(1890) MOA 427b. Rareté, s. f., tr. «Kur, m. pl. iou.» ●Ce n'est pas rareté, tr. «ne ket kur.»
●(1931) VALL 285b. Exploit, tr. «kur f. pl. iou.» ●601a. Prouesse, tr. «kur L[eon] f. pl. iou.»
- kurajkuraj
s. (botanique) Poivre d'eau Polygonum hydropiper.
●(1633) Nom 86b. Hydropiper, piper aquaticum : curaige, rassel : curaig.
- kurañ
- kurator
- kuratoraj
- kurdañskurdañs
s. Cure-dent.
●(1633) Nom 176b. Dentiscalpium : cure-dent : curedans, vnan da carzaff an dènt.
- kurekure
m. –ed (religion)
I.
(1) Vicaire.
●(1499) Ca 53a. Cure. g. idem. ●(1633) Nom 282a. Curio : prosacerdote curiæ præfecto, quem parochum & curatum, vel ædis sacræ moderatorem vocamus : Curé, Pasteur : Curè, Pastor.
●(1732) GReg 240b. Curé, vicaire, tr. «Cure. p. Cureëd.»
●(1803) MQG (titre). meulidiguez quegin-gaer cure sant-yan-ar-bis. ●(1840) EBB 22. curé, tr. « vicaire ». ●(1847) FVR 289. Kure e Gwern. ●(1857) CBF 63. Ar C'hure, tr. «Le Vicaire.» ●(1877) EKG I 230. An Aoutrou de Poulpiquet hag he gureed.
●(1909) FHAB Eost 229. e gureet koz. ●(1915) HBPR 103. ar c'hure koz.
(2) An aotrou ar c'hure, an aotrou kure : monsieur le vicaire.
●(1790/94) PC II 400. Ennes eo an aotrour'r hure, tr. «C'est celui-ci Monsieur le vicaire.»
●(18--) GBI II 214. Ann aotrou'r c'hure, tr. «Le seigneur vicaire.»
●(1924) BILZbubr 43-44/1025. Abaoe an de-se, Bilzig a selaouas sioul hag aketus kenteliou an ôtrou kure.
(3) Paotr-kure : enfant de chœur.
●(1934) BRUS 311. Un enfant de chœur, tr. «ur paotr-kurèu.»
(4) plais. Kazeg ar c'hure : eau de vie de fraude.
●(1732) GReg 312a. Eau de vie (de fraude), tr. «Burlesquement. caseq ar c'hure.» ●406b. Fesse-moulin, eau-de-vie en fraude, tr. «casecq ar c'hure.»
II. Ar pezh na ra ket ar c'hure evit ar person : voir person.
- kureezkureez
f. –ed (religion) Femme vicaire.
●(1790/94) PC I 224. A gant o peleien eseh – Gant o curees ac o persounes – No peso mui queus do meneh.
- kuriozitekuriozite
f. –où
(1) Curiosité.
●(17--) VO 18. eit contantein me huriosité. ●(17--) TE 330. Ne oai quêt en défiance nac er guriosité e rai dehi en interrogein.
●(1857) HTB 101. eur guriosite re her.
(2) Cirque, fête foraine.
●(1877) EKG I 178. en eur c'hoarzin, en eur vadinat, evel pa vichent bet o sellet ouc'h eur guriozite bennag.
●(1908) FHAB Gwengolo 266. paotred ar c'huriositeou oc'h ober ar pyramid. ●(1955) STBJ 20. Sabaturet-mik e chomas moused ar vourc'h dirak ar gurioziteou-se. ●131. p'en em gave kurioziteou du-mañ war al leurgêr vras. ●(1985) AMRZ 190. cheu gillou, cheu voulou, kezeg-koad, sirkou bihan, kuruziteou... ●322. kuruziteou, kezeg-koad hag eur bern traou all da ambuzi an dud.
(3) Plac'h kuriozite : artiste de cirque.
●(1905) BOBL 04 novembre 59/d. Marie Vesse, plac'h-kuriozite.
- kurist kurist
voir kurust
- kuriuskurius
adj.
I. Attr./Épith.
(1) Curieux.
●(1499) Ca 53. Curius. g. curieux.
●(1732) GReg 241a. Curieux, euse, tr. «Curius.» ●(1787) BI 67. er-ré zou curiuss de zesquein éit ræsonein, éit disputal.
●(1872) DJL 5. Marteze, lenner, arog ma kommanso an disput, halfez beza kiriuz da c'houzout tost-da-vad piou eo an Disputerien.
●(1911) SKRS II 27. hag hen, kuriuz an tamm anezhan. ●(1955) STBJ 40. Eur spered kurius a zen e oa ive ma zad, touellet dalc'hmat gant ar c'hoant da welout ha da zeski traou nevez.
(2) (en plt de qqc.) Curieux, inhabituel, extraordinaire.
●(1732) GReg 241a. Curiositez, choses rares, tr. «Traou curius.»
●(1872) ROU 79b. Curieux, tr. «Curiuz.» ●(1883) MIL 151. Eun dra gurius c'hoaz da velet.
●(1909) FHAB Genver 5. Cheu ! na breman 'vez graet traou curius. ●(1915) MMED 32. evit guelet ar staliou hag an traou kurius er vro. ●(1942) DHKN 69. lakeit ar en daol, én ur pod pri, bareu koed-groah, ker kurius get ou fréh ru kalon melén. ●(1962) EGRH I 48. kurïus a., tr. « curieux ; extraordinaire. »
(3) Ober e bezh kurius : faire son curieux.
●(1955) STBJ 17. Chañ-Mariou ar Gow ne voe ket da ziweza o vont di ive d'ober he fez-kurius. ●118. kement a c'hoant am boa d'ober ma «fez kurius».
(4) Bezañ kurius d'ober udb. : s'appliquer à faire qqc.
●(17--) CT Acte II 673-674. ha pa vezou ganet reitan dur groeg (benag) / avezou curius da poaial voar et dro, tr. «Et, quand il sera né, donnez-le à une femme (quelconque) / qui mettra tous ses soins à s'occuper de lui.»
(5) Bout kurius a : avoir soin de.
●(1838) OVD 500. rac me oent curius a ou gùerhtæt.
II. Adv. Ez kurius : curieusement.
●(c.1500) Cb 54b. g. curieusement. b. ez curius.
III.
(1) Kurius evel ur fured : voir fured.
(2) Kurius evel ur gaerell : voir kaerell.
- kuriuzañ / kuriuzat / kuriuziñ / kuriuzetaat kuriuzañ / kuriuzat / kuriuziñ / kuriuzetaat
v. tr. d.
(1) Questionner en faisant le curieux.
●(1895) GMB 138. pet[it] Trég[uier] kuriuzein an dud, tr. «interroger curieusement les gens.»
●(1908) PIGO II 164. Me gred d'in (...) eo bet an otro o kuriuzan ane. ●(1909) HBAL 46. an oll varnerien a zo mad da guriuzat an dud. ●(1919) BUBR 7/180. da guriuzi eun Alamant a zo bet prizonniet en noz-man. ●(1913) NECH 10. en em lakaas da guriuzi ar bugel. ●(1936) BREI 448/3a. Ha da guriuzetaat… eur Seurez a oare brezoneg. ●(1944) SAV 31/72. goude beza troet ha distroet ar c'hlañvour hag e guriuzet.
►absol.
●(1954) LLMM 46/10. ne c'hellas ket derc'hel hiroc'h war he zeod, diwar he c'hoant kuriuziñ.
(2) Faire le curieux.
●(1931) VALL 177a. faire le curieux, tr. «kuriuzi.» ●(1962) EGRH I 48. kuriuzat v., tr. « faire le curieux. »
- kuriuzatkuriuzat
voir kuriuzañ
- kuriuzenn
- kuriuzennañ / kuriuzennat kuriuzennañ / kuriuzennat
v. tr. d. Questionner.
●(1910) BUJA 62. N'oun ket eat d'her c'huriuz ennat (sic). ●(1922) FHAB C'hwevrer 44. ouz o c'huriuzennat, o dienna, o meuli, o chiguri, o hiskina, erfin, oc'h ober kement tra o laka da zizoloï o zemz-spered. ●(1945) DWCZ 89. Ne oant ket deuet da bedi, met da guriuzennat… evit gellout lavaret, evel ar re all, o doa gwelet unan eus kaera ilizou hor bro.
►absol.
●(1872) ROU 79b. Curiuzenna, tr. «faire des questions curieuses, des recherches.» ●(1880) SAB 246. Curiuzenna ac ober goulennou.
●(1962) EGRH I 48. kuriuzennat v., tr. « flairer, faire le curieux. »
- kuriuzennatkuriuzennat
voir kuriuzennañ
- kuriuzerkuriuzer
m. –ion Homme curieux et questionneur.
●(1903) MBJJ 26. Eun den a zoare hag a galon vad, mes ec'h eo kuriuzer eston : c'hoant gouzout an holl doareo an euz.
- kuriuzetaatkuriuzetaat
voir kuriuzañ
- kuriuziñkuriuziñ
voir kuriuzañ
- kuroreilhkuroreilh
s. Cure-oreille.
●(1633) Nom 176b. Specillum, oricularium specillum, auriscalpium : cure-oreille : curoreille, vnan da carzaff an diuscouarn.
- kurs
- kursat
- kurun .1kurun .1
f./m. –où
I.
(1) (météorologie) Tonnerre.
●(1499) Ca 53a. Curun. g. tonairre fouldre. ●g. toner. b. ober curunou. ●85b. Foeltr. g. fouldre vide in curun. ●(c.1500) Cb 54b. Curun alias cudurun. gal. tonairre / fouldre. ●(1530) Pm 65. Curun ha glau mau hac auel tr. « Tonnerre et pluie, fortement, et vent. » ●(1575) M 1411-1413. Bezcoaz endan an tron, moez leon ne sonas, / Moz assur na curun, na bet ne dihunas : / Den, tr. «Jamais sous le ciel voix de lion ne retentit, / Je vous assure, ni tonnerre, ni jamais n'éveilla / Personne.» ●(1633) Nom 222a. Tonitrus, tonitrum ronitru (lire : tonitru), cæli ruina : tonnerre : curun, cudurun.
●(1659) SCger 118b. tonnerre, tr. «curun.» ●(c.1680) NG 26. Cleuet er gurun. ●(1732) GReg 928b. Tonnerre, tr. «Curun. (B[as] Leon. cudurun.) Van[netois] curon. gurun.» ●(17--) VO 128. Er puar ahuél hac er seih gurun, e gorn hac e hude perpet drès tehi.
●(1821) SST 133. é creis er gurun, er brogon, hac er luhet. ●(1849) LLBg I 22. er gurun é tarhein. ●(1869) SAG 189. enep ar gurun. ●(1876) TDE.BF 438a. diou gurun o strakal.
●(1936) PRBD 41. ne oa mui na kurun nag arne.
►[au plur.]
●(17--) EN 1529. evel eur huruno, tr. «comme un tonnerre.» ●1639. Ar foeld, ar hurunou, hac al luhed, tr. «La foudre, le tonnerre et les éclairs dans l'air.»
●(18--) GBI I 58. awell, glao, dared ha kurunou ! tr. «vent, pluie, éclairs et tonnerres !»
(2) Ober kurun : tonner.
●(1521) Cc. gal. toner. b. ober kurun.
●(1857) CBF 3. Kurun a ra, tr. «Il tonne.»
(3) Kurun ruz =
●(1869) KTB.ms 14 p 137. Em dol a ra war ar Saozon evel ar c'hurun ruz.
(4) Taol kurun : coup de tonnerre.
●(1929) MKRN 45. Gand eun taol gurun, tr. «par un coup de tonnerre.»
(5) sens fig. [au plur.] Les foudres de.
●(1924) BILZbubr 43-44/1023. pa weljont ne gouee ket kurunou an ôtrou person war o fenn.
II.
(1) Toull-kurun : fondrière.
●(1908) FHAB Mae 141. hon tenna deuz an toull kirin m'oump kouezet ennan. ●(1906) KANngalon Genver 13. en eun toul kirin benag. ●(1930) FHAB Gwengolo 330. o chom da vervel en toullou-kurun (...) An toullou lec'hid-ze a vez graet fankigellou pe grenegellou anezo, e meur a lec'h, ha sodrennou, e Kraozon. ●(1958) BRUD 5/33. med lagenn ha toullou kirin. ●(1959) BRUD 7/30. A greiz-oll ez eas ar Hreah hir en eun toull kurun (...) Toull-kurun ! toull lehid don er foenneier, implijet gwechall evid al lin, marteze. ●(1959) BRUD 10/10. Toullou kirin, pe toullou kurun = toullou lehid er foenneier.
(2) Poull-kurun : fondrière.
●(1929) SVBV 69. paludou ha poullou-kurun.
(3) Maen-kurun : météorite.
●(1633) Nom 252a. Ceraunius lapis : pierre de tonnerre : mæn curun, męn cudurun.
●(1732) GReg 137b. Carreau de foudre, tr. «Mæn-gurun. p. mæin-gurun.»
(4) Maen-kurun : silex.
●(1934) BRUS 185. Du silex, tr. «mein gurun.»
(5) (botanique) Fleur-kurun : Jasione des montagnes Jasione montana var. maritima.
●(1995) BRYV III 14. (Milizag) Eur fleur bleu aze a zigase ar gurun war an tiez. Neuze ne veze jamez kutuillet. He ano a oa ar fleur-kurun. Aon on-oa da weled anezi o poulza en-dro d'an ti.
III.
A. [terme qui renforce les adv. interrog.]
(1) Penaos ar gurun ? : comment diable ?
●(1908) FHAB Ebrel 106. Rag penaoz ar gurun ne rafemp ket daou dishevel e guirionez. ●(1947) BIKA 22. Penaos ar gurun eo deut Katelig da gaout an tu warnout evelse ? ●(1965) KATR 42. Penaos ar gurun az peus graet koumanant da vont gantañ. ●(1972) SKVT I 48. Penaos ar gurun e ra an torc'h bihan-se e gont evit treuzañ e votoù e-giz-se ?
(2) Perak ar gurun ? : pourquoi diable ?
●(1903) CDFi août. Perak-ar-gurun, eta ? (d'après KBSA 15). ●(1947) YNVL 66. Perak ar gurun, neuze, eo aet da c'hoari e varc'h sot en iliz ?
(3) Petra ar gurun ? : que diable ?
●(1947) YNVL 13. Petra ar gurun am eus-me graet eus an torc'h tamm paper-se ? ●(1964) BRUD 17/8. En an' Doue, petra ar gurun a zo savet c'hoaz en ho penn ?
(4) Piv ar gurun ? : qui diable ?
●(1958) BRUD 4/61. Da biou ar gurun eo ar chas-mañ ?
(5) Pelec'h ar gurun ? : où diable ?
●(1958) BRUD 5/65. Da beleh ar gurun eo êt ar vatez.
B. [ger kreñvaat]
●(1908) PIGO II 157. Kemener ar c'hurun ! emean. ●(1909) TOJA 29. O kemener ar c'hurun ! Hag eur pez fons an eus gret !...
IV. interj.
A. Interj.
●(1910) MAKE 34. Kurun ! eme an tagnouz koz. ●(1964) BRUD 17/30. Eur merk a zoujañs, gurun ! Evid piou ?
B. Loc. interj.
(1) Chi... chakañ gurun ! =
●(1910) MAKE 28. Chi... chi... chaka gurun ! pe... petra c'hoarvez ganto ?
(2) Tan ha kurun ! =
●(1909) KTLR 157. Tân ha kurun ! eme Ian, petra rofen-me kalz deoc'h ?
(3) Mil gurun ! =
●(1905) ALLO 36. A, morjin, mil gurun, biskoaz ! ●40. Mil gurun ! biskoaz kement-all ! ●(1963) LLMM 96/12. «Mil gurun !» a sakreas Beg-e-dog, feuket ha brouezet.
(4) Mil gurun an diaoul ! =
●(1930) BIAL 28. Mil gurun an diaoul ! Te eo a zo kiriek eus an tanfoultr a dro gamm ze. ●(1957) BRUD 1/100. Plega ! Me, plega dirazoh ! Mil gurun an diaoul ! ●(1964) BRUD 19/11. «Mil kurun an diaoul ! Petra on-me deut d'ober war an douar kriz-mañ ?
(5) Kurun ruz ! =
●(1911) KKAF 72. Kurun ruz ! An hini foll zo eat kuit.
(6) Gurun a dan ! =
●(1947) BIKA 25. Gurun a dan ! Eun dismegañs eo. ●55. Peadra zo. Gurun a dan ! ●(1964) BRUD 17/32. Eh, Blaz irvin skornet. Gurun a dan !
(7) Barrikennad gurun ! =
●(1947) BIKA 14. Poan ac'h eus 'n eun tu bennak,, barrikennad gurun ?
(8) Seizh kant barrikennad gurun ! =
●(1947) BIKA 30. Ha ne lavarfen netra ? Seiz kant barrikennad gurun ! ●59. Ken-a-vo ? Seiz kant barikennad gurun ! ●(1964) BRUD 17/32. Seiz kant barrikennad gurun ! N'am-eus morse klevet kelou deuz ar boued gouez-se !
(9) Boulc'hast ar gurun ! =
●(1936) IVGA 243. Boulc'hast ar gurun ! Eur fri bigoudenn he do, an taol-mañ ! ●(1973) SKVT II 35. Mont a reot d'ar skol, boulc'hast ar gurun !...
(10) Gast ar gurun ! =
●(1974) SKVT III 55. Pell emañ Beg-Meilh, gast ar gurun !
(11) Mil mallozh an tan hag ar c'hurun ! =
●(1908) PIGO II 123. Mil malloz an tân hag ar c'hurun ! Red eo d'in lazan 'nê o-daou !
(12) Luc'hed kamm ha seiz boulgurun ruz ! =
●(1908) KMAF 61. Mes, luc'hed kamm ha seiz boulgurun ruz !
(13) Boulien c'hurun an tanfoeltr ! =
●(1958) BRUD 5/60. Boulien hurun an tanfoeltr, hemañ eo stard e grohen warnañ.
(14) 'kre mil gurun ! =
●(1924) YAYA 27. Daoust hag a zo kollet da spered, kre mil gurun ?
(15) Kroc'hen kurunou ma ene ! =
●(1924) BILZbubr 46/1091. Kroc'hen kurunou va ene !... Setu da c'hopr, blaz kig gedon ! blaz ar wialenn ! foreant !
(16) Kroc'hen kurunoù ! =
●(1924) BILZbubr 43-44/1029. Kroc'hen kurunou ! Eur pôtr ral Bilzig pa lavaran d'ec'h ! ●(1924) BILZbubr 45/1068. Ac'hanta 'ta, pôtr, tiet out ! Kroc'hen kurunou !... ●(1924) BILZbubr 46/1090. Diwall, mar kerez, rak mar tapan ac'hanout !... Kroc'hen kurunou ! ya ! ya ! mar tapan ac'hanout !
(17) Kurun Brest ! : tonnerre de Brest !
●(1908) BOBL 05 septembre 193/2c. Ha koulskoude, kurun Brest, artikl Ar Bark en doa boutet eur c'horfad droug ennan.
V. Erruout evel un tarzh-kurun : voir tarzh.
- kurun .2kurun .2
f. –où Couronne.
●(1499) Ca 53a. Curun. g. couronne. ●ga. couronne de roy ou dempereur. b. curun roy pe empalazr. ●(c.1500) Cb 55a. g. petite couronne. bri. curunic. ●(1530) J p. 109b. Chetu vn curun bras a spern / Lequet hy dre hec oar e quern, tr. «Voici une grande couronne d'épine ; faites-la entrer de force dans son crâne.» ●(1576) Cath p. 13. curun an re a storm euitaff, tr. «la couronne de ceux qui luttent pour lui.» ●(1621) Mc 110. an curun se à spern. ●(1633) Nom 115a. Diadema : diademe : diadem, curun an rouè. ●(1650) Nlou 44. Vn curun spern, tr. «Une couronne d'épines.»
●(1659) SCger 33b. couronne, tr. «curun pl. ou.» ●(1732) GReg 225a. Couronne, tr. «Curun. p. curunou. ur gurun.» ●La couronne d'épines, tr. «Ar gurun spern.»
- kurun santez Barbkurun santez Barb
f. Couronne de sainte Barbe (amulette).
●(1867) BBZ III 353. Tennet kurun santez Barb, a zo kuhet em ze, tr. «ôtez la couronne de sainte Barbe, qui est ici cachée dans la doublure de mes habits1.» ●1 Amulette contre la mort. La chapelle de Sainte-Barbe est proche.
- kurunadkurunad
f. –où (météorologie) Coup de tonnerre.
●(1931) VALL 743b. coup de tonnerre, tr. «kurunad f. pl. ou.»
- kurunadur
- kurunaj
- kurunamant
- kurundamez
- kurundamezenn
- kurunenn .1kurunenn .1
f. –où
I.
(1) Couronne.
●(1727) HB 122. Un tourquet spern eguis curunen.
●(1834) APD 108. Un tocat spern en guis curunen. ●(1846) BAZ 56. ar gurunen a verzerinti. ●(1857) HTB 3. ar vaz roïal hag ar gurunen. ●(1889) ISV 49. eur gurunen spern en dro dezhi, eur groaz aziouthi. ●(1899) LZBt Meurzh 12. Ac'hanta na oa ket gleet d'in caout ar gurunen arog d'ec'h ?
●(1914) FHAB Gouere 195. kurunenn an Dukach. ●(1925) BUAZmadeg 809. Sant Gunthiern a zilezaz he gurunen a roue. ●(1963) LLMM 99/261. plezhañ a rin evidout ur gurunenn orc’hid.
(2) (religion) Tonsure.
●(1868) FHB 204/383b. An tonsur pe ar gurunen. ●(1872) ROU 106a. Tonsure, tr. «Curunenn.»
(3) Bezañ eus ar gurunenn : être sorti de la cuisse de Jupiter.
●(c.1930) VALLtreg 522. kurunen : N'euz ket ezom ober kement-se / E botr n'eo ket deuz ar gurunen = il n'est pas sorti de la cuisse de Jupiter. On dit aussi des choses : an dra-ze n'eo ket deuz ar gurunen, ce n'est pas ce qu'il y a de mieux (Biler). Voir begen.
II. par anal.
(1) Cercle du trépied.
●(18--) SAQ II 117. Deoc'h c'houi eo ober an tri droad, d'ar c'hovesour ober ar gurunen.
(2) =
●(1900) MSJO 126. eur gurunen bleo guen var he ben. ●(1918) LZBt Gouere 19. e gurunen erc'h ne font jamez.
- kurunenn .2
- kurunennadkurunennad
f. –où Choses qui forment une couronne.
●(1911) BUAZperrot 477. eur gurunennad elez a welet en dro d'ezan.
- kurunennañ / kurunenniñ
- kurunenniñkurunenniñ
voir kurunennañ
- kurunerezhkurunerezh
m. Couronnement.
●(1857) LVH 165-166. er Gouronnereah a spern. ●166. he Houronnereah én néan.
- kurunet .1kurunet .1
adj. Couronné.
●(1792) BD 983. aban don curunet, tr. «depuis mon couronnement.»
●(18--) SAQ I 113. mestr e d'ar pennou kurunet.
●(1904) BOBL 19 novembre 9/2d. Ar pennou kurunet o deuz a-wechou faltaziou ha n'int ket ordinal. ●(1911) BUAZperrot 100. ar pennou kurunet. ●(1919) BUBR 10/269. Hogen an amprevanet kurunet-ze na reont ket a van evit ken nebuet a dra : gwalleur ar bobl izel na zell ket anezo. ●(1927) FHAB Genver 6. ar pennou kurunet.
- kurunet .2
- kuruniad
- kuruniat
- kurunidigezhkurunidigezh
f. Couronnement.
●(1732) GReg 225b. Couronnement, ceremonier de couronner les Princes, tr. «Curunidigez-Sacr ur Rouë.»
●(1857) HTB 79. El lid kurunidigez rouane an Abissini.
●(1910) MBJL 85. de ar gurunidigez. ●(1911) BUAZperrot 378. kurunedigez an impalaër bras.
- kuruniñ .1kuruniñ .1
v. tr. d. Couronner.
●(1621) Mc 110. ha ma curunsoch hoz mam biniguet.
●(1659) SCger 33b. couronner, tr. «curuni.» ●140a. curuni, tr. «couronner.» ●(1732) GReg 225b. Couronner, tr. «Curuni. pr. curunet. Van[netois] curuneiñ. pr. et. Treg[or] curuniñ.»
●(1844) DMB 26. eid er hurunein. ●(1894) BUZmornik 562. ann tri ferson adorabl euz ann Dreinded he c'hurunaz.
●(1910) MBJL 84. an de ma vent kurunet. ●(1911) BUAZperrot 670. ouz he c'huruni rouanez an nenv hag an douar. ●(1914) DFBP 69b. couronner, tr. «Kuruni.» ●(1931) VALL 164b. Couronner, tr. «kuruni.»
- kuruniñ / kurunal .2kuruniñ / kurunal .2
v.
(1) V. impers. Tonner.
●(c.1718) CHal.ms iv. Il tonne, tr. «gurunein a ra, ober ara gurun.» ●(1732) GReg 928b. il tonnera, tr. «curuni a rayo.» ●(1744) L'Arm 383b. Tonner, tr. «Gurunein.»
●(1876) TDE.BF 384a. Kuruni, verbe impers., tr. «tonner.»
●(1939) RIBA 46. luskein e hrè gurunein.
(2) V. intr. Kuruniñ war ub. : grogner, maugréer contre qqn.
●(1912) MMKE 165. Ne ra nemet gurunal war ar paour kez Fanch Kouer.
- kurunus
- kurustkurust
m. –ed (religion) Enfant de chœur.
●(1872) ROU 104b. Alors on ne trouvait pas de sujets propres à être enfants de chœur, tr. «neuze ne oa ket a zanvez curistet.» ●(1880) SAB 37. daouzec curist iaouanc a roas cuer caer d'o brois. ●(1880) SAB 44. divodesti ar guristet. ●(1894) BUZmornik 185. ober skol d'ar gurusted.
●(1907) PERS 208. he gurust. ●(1908) FHAB Eost 235. e vezo atao kavet ar gurusdet. ●(1915) HBPR 81. eur c'hloc'her nag eur c'hurust. ●(1924) FHAB C'hwevrer 62. kana a rae ivez koulz ha kurusted Treglonou. ●(1935) ADBr xlii 3&4/402. Map ar Chopin, map ar Gouliou / A zo great curistet o daou.
- kurzkurz
coll. (phycologie)
(1) Zostères.
●(1850) HHO 74. Zostère, tr. « Curse. » (…) sont jetés à la côte dans les gros temps.
●(1962) EGRH I 48. kurz coll. -enn, tr. « zostères. »
(2) [emploi adj.] Bezhin-kurz : zostères.
●(1915) KZVr 113 - 02/05/15. abbé Oliéro, vicaire à Sené : behin kurs, le même [que behin glas], qu’on a fauché et que le vent pousse ensuite à la côte.
- kurz
- kurzennkurzenn
f. (ichtyonymie) Anguille.
●(1950) LLMM 20/49 (île de Sein). silienn-gurz, kurzenn (kurz), tr. « anguille. »