Devri

Recherche 'lag...' : 44 mots trouvés

Page 1 : de lag (1) à lagoutenn (44) :
  • lag
    lag

    m.

    (1) Lac.

    (1633) Nom 246a-b. Lacus : lac : vr lacq, vr plaçc bras leun á dour.

    (2) Boue.

    (1936) IVGA 58. lag an hent. ●132. er gwalaz hag el lag. ●(1972) SKVT I 156. ul lag louet ha spegus. ●(1974) THBI 191. tachou lag war he zillad.

  • laga
    laga

    interj. N’est-ce pas !

    (1979) BRUDn 27/22. Boped eo, laga, oa chomet du-mañ c’hoaz !

  • lagad
    lagad

    m./f. & adv. –où, d. daoulagad –où

    I. M./F.

    A.

    (1) Œil.

    (c.1350) Io ms latin 14354 f°263v°. An vu heguen amlouenas annegarat anlaclas, tr.

    (c.1350) Io ms latin 14354 f°263v°. An vu heguen amlouenas annegarat anlaclas, tr. « La ? souriante m’a réjoui, l’aimable à l’œil bleu… » ●f°144v°. An guen ęheguen amlouenas anegarat an lac [las ●f°247r°. An guen heguen amlouenas hanegarat anlac, tr. « La bénie souriante m’a réjoui, l’aimable à l’œil bleu… » [forme à restituer : *lacat = lagat] ●(1499) Ca 103b. Guenn an lagat. g. le blanc de loeil. ●120a. Lagad. g. œil. ●(c. 1501) Lv 232/11. lagat gl. occulus. ●(1530) Pm 230. Lagat ha fry ha goaziet, tr. «Œil et nez et veines.» ●(1633) Nom 17b. Oculus, ocellus, l’œil : an lagat.

    (1732) GReg 669a. Œil, ou œuil, tr. «Lagad. p. daoulagad. Van[netois] lagad. p. deülagad.» ●669b. Ouvrir beaucoup les yeux, tr. «Dispourpella an daulagad

    (1849) LLB 459-460. el luhed, er brogon / E vurlet el lagad. ●(1883) MIL 55. He lagad dam-zigor.

    (1904) DBFV 142b. lagad, legad, m. pl. lagadeu, deulagad, deulegad, bas van[netais] daoulegad, tr. «œil.» ●(1906) HIVL 65. er vedesinerion n'ou des chet gellet rein ésaden erbet d'é lagad déheu. ●(1913) ARVG Eost 185. Daou droad, daou zorn, diou lagad zo roet d'imp.

    ►[duel] daoulagad.

    (1575) M 1786. E dou lagat padel, tr. «Ses yeux éternels.» ●(1612) Cnf 24b. Nep à gra officc da Iachat caterrou, drouc en dou lagad, pé cleffueiou arall. ●(1621) Mc 67-68. Ma daulagat à sell ouz Doue bepret.

    (1849) LLB 1583. Ou seleu zo béhet, ou deulagad e zar. ●(1878) EKG II 45. va daoulagad leun a zaelou.

    (1906) BOBL 03 novembre 110 (stagadenn)/1c. he daoulagad c'hlaz. ●(1911) SKRS II 34. a zavas he zaoulagad varzu an Ee.

    ►[duel pluriel] daoulagadoù.

    (1907) AVKA 111. An oll daoulagado a oa a spi warnehan. ●198. Daoulagado an oll a oa a spi ganthan.

    ►[duel diminutif] daoulagadigoù.

    (1792) CAg 23. A-dapen é rid en dare / Ag é zeulegadégueu.

    ►[duel après un art. ind.] Un daoulagad : une paire d'yeux.

    (1710) IN I 432. gant un aoulagat carantezus.

    (1868) SBI I 190. Eun daoulagad a zo 'n he fenn, tr. «Une paire d'yeux sont dans sa tête.»

    (1907) PERS 256. m'e doa eur goall daoulagad. ●(1933) ALBR 43. Eun daoulagad furcher en e benn. ●(1959) BRUD 10/45. Eun daoulagad birvidig.

    (2) Ar gwall lagad : le mauvais œil.

    (1913) AVIE 145. er goal lagad, er toéadelleu.

    (3) Lagad bizoù : œil rond avec cercle autour de la pupille chez les chevaux.

    (1915) KZVr 124 - 18/07/15. Daoulagad bizo, tr. «yeux ronds, (avec cercle blanc autour du noir), se dit des chevaux, Haut-Tréguier.» ●Dioulagad vizaou, tr. «yeux bleus ronds avec cercle blanc, Coadout.» ●(1932) DIHU 257/162. deulagad bizeu, ur moui hag ul lost hir.

    B. Loc. adv.

    (1) A-daol-lagad : à vue d'œil.

    (1878) EKG II 27. Soudarded ar republik a heulie, a daol-lagad, Polidor, guella ma c'hellent.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-dôl lagad, tr. «à vue d'œil.»

    (2) A-gorn-lagad : du coin de l'œil.

    (1732) GReg 178b. Regarder du coin de l'oeil, tr. «Sellet a gorn-lagad.» ●583b. Lorgner, regarder quelqu'un du coin de l'œil, par mépris, haine, ou orgueil, tr. «Sellet a gorn lagad oud ur re.» ●793b. Regarder quelqu'un de travers, de mauvais oeil, tr. «sellet a gorn-lagad

    (3) A-serr-lagad =

    (1834) APD 50. servichit anezo fidelamant, nonpas a zer-lagad.

    (4) A-lagad : oculaire.

    (1964) LLMM 107/413. test a-lagad hag a-skouarn.

    C.

    (1) Digeriñ e zaoulagad : ouvrir les yeux.

    (18--) CST 17. Nemet, a wech da wech, e tigore e zaoulagad.

    (2) Digeriñ e zaoulagad : se réveiller.

    (1903) MBJJ 8. mes hadvenel a ran ; ha souezet on, pa digoran da vad ma daoulagad.

    (3) Digeriñ an daoulagad : bien regarder.

    (1877) FHB (3e série) 15/115a. digeri an daoulagad ha beza divibich pa vez da joaz etre daou zen.

    (4) Digeriñ e zaoulagad : commencer à comprendre.

    (1880) SAB 302. ar re a zigoras o daoulagad o velet e oberou, a esclame, a rê marz.

    (5) Serriñ e lagad : dormir.

    (1936) FHAB Du 417. pried Eozenn ar Raglan, ne c'hellas ket sarra he lagad. ●(1955) STBJ 151. Ne voen ket evit serri lagad ebet.

    (6) Serriñ an daoulagad : fermer les yeux, ne pas vouloir voir et savoir.

    (1932) FHAB Genver 3. Ne dalv ket sarra an daoulagad. ●(1938) FHAB Mae 137. an nep ne deu ket da zarra e zaoulagad war ar pez a chom gantan pa goll eun dra bennak. (1960) LLMM 83/363. N'en doa nemet serriñ e zaoulagad evel ar re all en e raok...

    (7) Skeiñ e lagad war = gwelout.

    (1927) FHAB Gouere 140. Abenn ar fin e skoas e lagad war eur vilin hag eur maner.

    (8) Skeiñ e lagad ub. : taper dans l'œil à qqn.

    (1867) LZBt Gouere 323. Unan anhe a skoaz em lagad, adalek ma he gweliz.

    (9) Bout splann a lagad : avoir l'œil.

    (17--) VO 95. er-ré e zou un tamiq splann a lagad, n'en dint ket poéniét eit-ou difforh.

    (10) Taol lagad kazh =

    (1942) DHKN 66. én ur vonet trema en nor, a gil, hag é soubein, get ur guenhoarh aveit er vam hag un taol lagad-kah aveit er plah.

    (11) Ober lagad vihan : faire les yeux doux.

    (1896) GMB 350. pet[it] Trég[uier] ober lagad vihan, tr. «faire les yeux dous.»

    (12) Reiñ un taol lagad : donner un coup d'œil.

    (1883) MIL 7. rei eun taol lagad a dro var histor Breiz.

    (13) V. tr. d. Dilontrañ an daoulagad : faire de grand yeux.

    (1902) PIGO I 47. Herri a zilontre e zaoulagad en-dro d'ean. ●(1908) PIGO II 131. en eur dilontan e zaoulagad.

    D. par meton. Regard(s).

    (1790) Ismar 512. Arlerh ean e sàu é zeulagad hag é zeourn trema en Nean.

    (1925) BUAZmadeg 744. Doue a oa he lagad o para var he zervicher. ●(1927) FHAB Meurzh 58. eur vaouez vihan ha du, lemm he lagad. ●(1936) FHAB Mae 164. e kreskas dindan lagad e dad hag e vamm. ●(1937) FHAB Gouere 214. eno, e ouent dalc'het en eun ti, epad eun dervez pe zaou, dindan lagad paotred ar freuz. ●(1938) FHAB Gouere 166. pell diouz lagad an dud ha dindan lagad Doue. (1940) FHAB Du/Kerzu 226. pell diouz lagad e vamm.

    II. sens fig.

    A. (Par le) truchement.

    (1838) OVD 66. er péh e huélamb dré el lagad ag er fé.

    B. (numismatique)

    (1) Lagad-marc’h : pièce de cinq francs.

    (1905) RECe xxvi 83. lagad marh (œil de cheval) = cinq francs.

    (2) Lagad-ejen : pièce de cinq francs.

    (1909) FHAB C'hwevrer 58. Set' aze eul lagat ejenn. ●(1909) FHAB Here 311. ma ne velan ket da lagad ejen araog ar bloas nevez. ●(1948) KROB 8/13. hag en eur c'hodella al lagad-ejen en doa bet digant Fañchig. ●(1964) KTMR 30. Lagad-ejened ledan evel an dorn. ●(1974) SKVT III 54. Ar voizenn, du-mañ, evit ur wech atav, ne ouio ket ouzh he dikulez, pa vernin dezhi va lagadoù-ejen war an daol.

    (2) Lagad-marc'h : pièce de cinq francs.

    (1905) RECe xxvi 83. lagad marh (œil de cheval) = cinq francs.

    C. (météorologie)

    (1) Lagad-ejen : œil-de-bœuf (signe de pluie durable).

    (2021) TREGO 14.01 p. 27. Daoulagad ijen war an dour, glao pad an deiz, tr. « oeils-de-bœufs, pluie durable. »

    (2) Lagad an deiz : le soleil.

    (1907) AVKA 218. Neb a gerz dindan lagad an de na ve ket o vegivina ouz ar vein. ●(1914) LSAV 116. dindan lagad an deiz. ●(1940) FHAB Mae-Mezheven 129. ouz sklerder an heol, lagad an deiz. ●(1948) LLMM 6/8. pokoù klouar lagad an deiz. ●(1955) STBJ 166. o klask moucha lagad an deiz. ●(1962) GERV 8. dindan sked lagad an deiz.

    (3) Lagad an heol, al loar, ar stered : lumière, clarté.

    (1911) FHAB Eost 217. Klask a rejont pell bras, dindan lagad ar stered. ●(1933) FHAB Kerzu 482. An heol, red eo en anzav, ne daol e lagad war bro ebet hag e talc’hfed startoc’h enni, eged e Kerne, d’ar gwir feiz.

    (4) Lagad-bleiz : arc-en-ciel partiel.

    (1904) DBFV 142b. lagad-blei, tr. «(œil de loup), arc-en-ciel (Bul[éon].).»

    (5) Soleil pâle.

    (1957) ADBr lxiv 4/448. (An Ospital-Kammfroud) An heol a zo lagad blei gantañ : se dit d'un soleil pâle, mais aux contours assez nets, assez fréquent par temps venteux et froid.

    D. (horticulture)

    (1) Germe qui n'est pas encore sorti.

    (1923) FHAB C'hwevrer 70. Planta a reas avalou-douar en o fez, hag, e kichen, tammou bihan, n'oant ket ledannoc'h eget peziou a bevar real, gant eul lagad hepken da beb hini, eul lagad mat, yac'h.

    (2) Écusson pour greffer.

    (1849) LLB 965. Lod e saw ul lagad a zoh ou gué huekan, / e feut ou gué goudask én hir a ziar skan, / E laka el lagad étré koed ha krohen.

    E.

    (1) (jeu) Boule de plomb insérée dans une boule en bois.

    (2) Lagad holen : œillet de marais salant.

    (1744) L'Arm 347a. Œillet de salines ou ici, de marais, tr. «Lagatt halein

    (3) Anneau de clef.

    (1732) GReg 173a. L'anneau d'une clef, tr. «lagad un alc'huëz.» ●(1744) L'Arm 61a . Clef (…) L'anneau, tr. «lagatt. m.»

    (4) Dant-lagad, dant al lagad : canine.

    (1499) Ca 54b. dant al lagad.

    (1744) L'Arm 100a. Dent (...) Canine ou œillère, tr. «Dantt Lagatt

    (5) Ibil-lagad : prunelle de l'œil.

    (1499) Ca 73b. Ebil an lagat. g. la maille qui est en lueil.

    (6) Mab-lagad / Mab-al-lagad : prunelle de l’œil.

    (1499) Ca 131b. Map an lagat. g. la prunelle de loill. ●(1633) Nom 18b. Pupula, pupilla : la prunelle de l’œil : map an lagat. ●258a. Suffusio, medicorum vulgus cataractam nominat : cataracte de l’œil : map an lagat, catarat an lagat.

    (1659) SCger 98b. prunelle de l’œil, tr. «map al lagat.» ●158a. mab all lagat, tr. «prunelle de l’œil.» ●(c.1680) NG 926. Eual map hou lacat. ●(1727) HB 544. evel map ho lagad. ●(1732) GReg 669a. La prunelle de l’œuil, tr. «Map an lagad.» ●763b. Prunelle de l’œil, tr. « Map an lagad »

    (1839) BEScrom 782. ind e laquas de verhuel hé mabèd-lagad. ●(1854) MMM 113. mui eguet mab ho lagad.

    (1904) DBFV 142b. mab lagad, tr. «prunelle.»

    (7) (en plt d'un abcès) =

    (1849) LLB 1517. Lod aral ged en hoar e bik lagad er gor.

    III.

    A. [lagad]

    (1) Bezañ kleret/sklaset betek ibil e lagad : avoir froid.

    (1970) BHAF 125 (T) E. ar Barzhig. An avel peguz a ziwiske ahanom, a drohe dim on dremm evel gand aotennou lemm-lemm, a skorne or friou ha begou on diskouarn, ya, kleret, sklaset edom beteg ibil on lagad.

    (2) Mont en e lagad : voir.

    (1790) MG 9 (G) I. Marion. Ne ran quet geu doh dén, pas ag er péh e yehai ém lagad.

    (3) Ober lagad vihan // Ober lagadig : faire des œillades amoureuses.

    (1933) ALBR 46 (T) *Loullig. Jakez avat, en doa difennet ouz e bôtr ober lagad vihan da blac'h Lom; ha Lom, difennet krenn ouz e blac'h teurel ur sell war vab Jakez. ●(1975) YABA 08.02 (Gi) J. Jaffre. Degouéet dehi gobér lagadig d'un Aotrou hag e zé d'er manér.

    (4) Lakaat dour war lagad ub. : voir dour.

    (5) Boutañ e viz en e lagad : voir biz.

    (6) Bezañ he c'hof betek al lagad : voir kof.

    (7) Sklaer evel lagad an naer : voir naer.

    B. [daoulagad]

    (1) Bezañ rous e zaoulagad : montrer être en colère.

    (1922) IATA 40 *Alan Yann. Ma c'helfe al loar goz gwelet an dra-ze e ve rouz he daoulagad !

    (2) Reiñ gwennoù e zaoulagad : être très généreux.

    (1970) BHAF 54 (T) E. ar Barzhig. Sod-nay, dall zoken, e oa tintin Mari ganin, roet he-defe din gwennou he daoulagad.

    (3) Bezañ e zaoulagad er-maez e benn :

    (1847) FVR 158. her gwelout a reann, he zaoulagad er meaz he benn, hag he javed dihompret ha torret gant ann tenn pistolen en devoa derc’hent.

    (4) Bezañ an dour (en / war) e zaoulagad : voir dour.

    (5) Bezañ izel an dour en e zaoulagad : voir dour.

    (6) Bezañ teñval e zaoulagad : voir teñval.

    (7) Na vezañ poultr àr daoulagad ub. : voir poultr.

  • lagad-ber
    lagad-ber

    m. (pathologie) Fistule lacrymale.

    (1732) GReg 416a. Fistule lacrimale, tr. «ul lagad bèr

  • lagad-du
    lagad-du

    m. (botanique) Renouée persicaire Polygonum persicaria.

    (1904) DBFV 142b-143a. lagad du, tr. «renouée persicaire.» ●(1931) VALL 550b. Persicaire, tr. «lagad du V[annetais].» ●(1934) BRUS 267. La renoué persicaire, tr. «lagad du

  • lagad-gor
    lagad-gor

    m. (pathologie) Fistule lacrymale.

    (1732) GReg 416a. Fistule lacrimale, tr. «ul lagad gor

    (1876) TDE.BF 387a. Lagad-gor, s. m., tr. «Fistule lacrymale.»

  • lagad-mor
    lagad-mor

    m. (domaine maritime) Bras de mer.

    (1904) DBFV 143a. lagad mor, tr. «bras de mer.»

  • lagad-naer
    lagad-naer

    m. (habillement) Motif nid d'abeilles.

    (2013) COSBI 32. Les tabliers sont parfois sobres, en tissu de fin lainage à motif «nid d'abeilles» ou lagad aer (œil de vipère en breton).

  • lagad-palud
    lagad-palud

    m. Œillet de marais salant.

    (1744) L'Arm 455b. Marais (…) Salant (…) Airre ou Foyer, ici, Oeillet, tr. «Lagatt-Palutt.. gadeu-Palutt.» ●459a. Oeillet, Foyer, Aire, tr. «lagatt-palutt m.»

    ►absol.

    (1744) L'Arm 455b. Marais (…) Salant (…) Airre ou Foyer, ici, Oeillet, tr. «Lagatt

    (1883) DBB 36. (Batz) Lagat, tr. «œillet de marais, compartiment de la saline où le sel se dépose. On dit aussi pâlut.»

  • lagad-tan
    lagad-tan

    m. Partie rougeoyante d'un tison.

    (1988) TIEZ II 204. Chaque soir, avant de se coucher, on prend la précaution de couvrir de cendres les braises afin de retrouver au matin un tison encore rougeoyant (lagad-tan).

  • lagadad
    lagadad

    m. –où

    (1) Coup d'œil.

    (1659) SCger 85b. œillade, tr. «lagadat.» ●102b. regard, tr. «lagadat.» ●155b. lagadat, tr. «œillade.» ●(1732) GReg 670a. Œillade, tr. «lagadad. p. lagadadou.» ●Donner des œillades à quelquu'un, tr. «rei lagadadou da ur re-bennac.» ●(17--) VO 69. Er hetan lagadad em boai bet guet-t'ou.

    (1838) OVD 174. hui e zaccorou dehou sèl eit sèl, lagadad eit lagadad. ●(1876) TDE.BF 387a. Lagadad, s. m., tr. «Coup-d'œil, œillade.»

    (1904) DBFV 143a. lagadad, m. pl. eu tr. «œillade, coup d'œil, regard.» ●(1934) BRUS 220. Une œillade, tr. «ul lagadad, m.»

    (2) (pathologie) Ophtalmie.

    (1931) VALL 513b. Ophtalmie, tr. «lagadad m.»

  • lagadañ / lagadiñ
    lagadañ / lagadiñ

    v. tr. d.

    (1) Plomber (une boule).

    (1932) ALMA 158. Eun anter-boul bet lagadet / Gant eun dournadik ploum teuzet.

    (2) (horticulture) Écussonner (un arbre), greffer en écusson.

    (1849) LLB 632. plantein ha lagadein er gué.

    (1904) DBFV 143a. lagadein, v. n., tr. «écussonner.» ●(1934) BRUS 60. Ecussonner, tr. «lagadein

    (3) Faire des ampoules sur l'eau.

    (1904) DBFV 143a. lagadein, v. n., tr. «faire des ampoules sur l'eau.»

    (4) (en plt de la pluie) Former de petites mares.

    (1904) DBFV 143a. lagadein e hra er glaù, tr. «la pluie fait de petites mares.»

  • lagadeg .1
    lagadeg .1

    m. –ed (ichtyonymie) Dorade.

    (1732) GReg 302a. Dorade, ou dorée, poisson de mer, tr. «lagadecq. p. ed en bas Leon.»

    (1950) LLMM 20/49 (île de Sein). lagadeg, tr. « dorade. »

  • lagadeg .2
    lagadeg .2

    m. Homme qui a de gros yeux.

    (1633) Nom 269a-b. Exophthalmus : qui a les yeux sortans hors de la teste : vnan en deus ez daoulagat è męs ez pen, vn lagadec disbourbell.

    (1732) GReg 669b. Qui a de gros yeux, tr. «Lagadecq. p. lagadéyen

  • lagadek
    lagadek

    adj.

    I. (en plt de qqn)

    (1) Qui a de bons yeux.

    (1499) Ca 120a. g. des yeux appert manifeste oeilleux. b. lagadec.

    (2) Qui a de grands yeux.

    (1732) GReg 669b. Qui a de gros yeux, tr. «Lagadecq

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadek, adj., tr. «Qui a de gros yeux.» ●(1878) BAY 19. lagadek, tr. «Qui a de grand yeux.»

    (1904) DBFV 143a. lagadek, adj., tr. «qui a de gros yeux.»

    II. (en plt de qqc.)

    (1) Qui a une ouverture ronde.

    (1904) DBFV 143a. lagadek, adj., tr. «qui a une ouverture en forme d'anneau.»

    (2) Qui a un œillet.

    (1904) DBFV 143a. lagadek, adj., tr. «qui a un œillet.»

    (3) Skoulm lagadek : nœud coulant.

    (1732) GReg 220b. Nœud coulant, tr. «Coulm lagadecq.» ●655b. Neu coulant, tr. «ur c'houlm lagadecq

    (1907) VBFV.fb 68a. nœud à anse, tr. «klom lagadek

    III. (ichtyonymie) Rae lagadek : raie bouclée.

    (1732) GReg 778a. Raie bouclée, tr. «raë lagadecq

  • lagadenn
    lagadenn

    f. –où

    I. Ober lagadenn : faire de l'œil.

    (1903) BTAH 59. Pa vize war e varriken / D'ar merc'hed e rê lagaden, tr. «Sur sa barrique Matilinn faisait de l'œil aux femmes.»

    II.

    A. (domaine technique)

    (1) Douille.

    (1732) GReg 430a. La doüille d'une fourche, le trou où entre le manche, tr. «Lagadenn ar forh.»

    (1877) EKG I 274. Mez ar falc'h n'oa ket lezet evel ma vez pa'z eer da falc'had (...) troet oa e lagaden d'ezhi.

    (1987) GOEM 52. Les dispositifs d'emmanchage sont de deux types : à douille (lagadenn), à aiguille + anneau (steudenn + ruilhenn).

    (2) Chaton de bague.

    (1732) GReg 38b. Chaton d'un anneau, où est la pierre, tr. «lagadenn ur bezou.»

    (3) Anneau pour attacher.

    (1732) GReg 38b. Anneau, cercle pour attacher, &c., tr. «Lagadenn. p. ou

    (1868) FHB 158/11a. Ar palennou-ze (...) a oa staghet ann eil ouz eben gant lagadennou aour. ●(1876) TDE.BF 387a. Lagadenn, s. f., tr. «anneau de toutes les espèces.»

    (4) (pêche) Maille de filet.

    (1944) GWAL 165/305. (Ar Gelveneg) A-hed an astenn, a lagadenn da lagadenn, e tremen un neudenn anvet ar poell.

    (5) Maillon (de chaîne).

    (1883) MIL 196. eul lagaden epken eus ar chaden-ze.

    (1904) DBFV 143a. lagaden, f. pl. –nneu, tr. «œillet (de chaîne, où entre la latte, dans une charrue) (l'A.).»

    (6) Anneau de clef.

    (1732) GReg 173a. L'anneau d'une clef, tr. «lagadeñ un alc'huëz.»

    (7) Œillet.

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadenn, s. f., tr. «œillet pour lacets.»

    (8) (zootechnie) Boucle pour femelles.

    (1732) GReg 106b. Boucle de Cavalles, tr. «Lagadennou

    B.

    (1) (botanique) Bourgeon naissant.

    (1864) KLV 49. he deliou hag he lagadennou ghenta.

    (1942) VALLsup 23b. Bourgeon naissant, tr. «lagadenn f.» ●(1962) TDBP II 301. Al lagadenn, tr. «couer, bourgeon terminal des plants de choux et autres.»

    (2) Lagadenn dour : bulle sur une nappe d'eau.

    (1659) SCger 16b. bouteille sur l'eau, tr. «lagadenn.» ●155b. lagaden, tr. «bouteille d'eau.» ●(1732) GReg 35a. Ampoule, petites bouteilles pleines de vent qui se font sur l'eau quand il pleut, tr. «lagadeñ-dour. p. lagadennou-dour

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadenn, s. f., tr. «Bulle qui se forme sur l'eau quand il pleut.»

    (3) Rayon (de soleil).

    (1659) SCger 100b. raion, tr. «lagaden.» ●101b. rayon du soleil, tr. «lagaden an heaul.» ●155b. lagaden, tr. «rayon.» ●(c.1718) CHal.ms ii. Le soleil lance ses rayons sur la terre, tr. «turul dardein ara en ehaul é lagadenneu ar en doüar.» ●(c.1718) CHal.ms iii. les rayons du soleil qui tombent sur Cette fontaine reiaillissent contre mes yeus, tr. «lagadenneu ehaul pere a goüeh ar er feten ma a oura un dameuh doh m'en deulagat.» ●(1732) GReg 778b. Raion, lueur qui par du corps du Soleil, tr. «Van[netois] lagadenn en hyaul. p. lagadennëu en hyaul.»

    (1904) DBFV 143a. lagaden, f. pl. –nneu, tr. «rayon (de soleil).»

    (4) Koulm-lagadenn : nœud coulant.

    (1878) EKG II 160. ober eur c'houlm lagaden er gordenn.

  • lagadenn-dor
    lagadenn-dor

    f. Heurtoir en forme d'anneau.

    (1732) GReg 106b. Boucle de porte, anneau de fer attaché, qui sert pour heurter, tr. «Lagadenn-dor. p. lagadennou-dor

  • lagadenn-vleiz
    lagadenn-vleiz

    f. Arc-en-ciel.

    (1934) BRUS 185. Un arc-en-ciel, tr. «ul lagaden-blei, f.»

  • lagadenn-vrec'h
    lagadenn-vrec'h

    f. Bracelet.

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadenn-vreac'h, s. f., tr. «Bracelet.»

  • lagadenn-yar
    lagadenn-yar

    f.

    (1) (pathologie) œil-de-perdrix.

    (1896) GMB 350. pet[it] Tréc[orois] lagaden ë yar, tr. «œil-de-perdrix.»

    (1931) VALL 509a. Œil-de-perdrix, tr. «lagadenn (ar) yar

    (2) (entomologie) Sorte de chenille.

    (1931) VALL 509a. Œil-de-perdrix, tr. «lagadenn (ar) yar (et sorte de chenille).»

  • lagadennañ / lagadenniñ
    lagadennañ / lagadenniñ

    v.

    I. V. intr.

    (1) Former des bulles sur une nappe d'eau.

    (1659) SCger 16a. bouillonner, tr. «lagadenna.» ●(1732) GReg 35a. S'ampouler, parlant de l'eau, lorsqu'il pleut, tr. «lagadenna

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadenna, v. a. et n., tr. «Se former en bulles, parlant de l'eau, quand il pleut.»

    (2) Rayonner.

    (1659) SCger 155b. lagadenni, tr. «rayonner.» ●(1732) GReg 779a. Raionner, tr. «Lagadenna. pr. lagadennet

    (3) (botanique) Former un bourgeon.

    (1942) VALLsup 23b. Bourgeon naissant, tr. «lagadenn f. d'où lagadenni former un bourgeon.»

    II. V. tr. d.

    (1) Boucler (les valises).

    (1866) FHB 53/3b. en em lekeer da lagadenna ar valizennou.

    (2) (zootechnie) Boucler (une jument, etc.).

    (1732) GReg 106b. Boucler une Cavalle, tr. «lagadenna lost ur gasecq.»

    (1876) TDE.BF 387a. Lagadenna, v. a. et n., tr. «boucler, parlant d'une jument en chaleur.» ●665a. Lagadenna lost eur gazek, tr. «boucler une jument en chaleur.»

  • lagadennek
    lagadennek

    adj.

    (1) Koulm lagadennek : nœud coulant.

    (1732) GReg 655b. Neu coulant, tr. «ur c'houlm lagadennecq

    (2) Bara lagadennek : qui contient des bulles.

    (1732) GReg 686a. Pain fait avec du levain de biere, tr. «Bara lagadennecq

  • lagadenniñ
    lagadenniñ

    voir lagadennañ

  • lagadennus
    lagadennus

    adj. Rayonnant.

    (1732) GReg 779a. Raionnant, ante, environné de raïons, tr. «Lagadennus

  • lagadet
    lagadet

    adj. Qui a des yeux (bons, joyeux, etc.).

    (1913) PRPR 10. eun dimezel (...) lagadet seder, dremmet flour. ●(1934) MAAZ 108. ur jao lagadet ha troèdet mat.

  • lagadiñ
    lagadiñ

    voir lagadañ

  • lagadour
    lagadour

    m. (médecine) Oculiste, ophtalmologiste.

    (1931) VALL 508a. Oculiste, tr. «lagadour

  • lagailhoù
    lagailhoù

    plur. Canaille, racaille.

    (1913) FHAB Genver 19. glebia e vuzellou tener gant odivi brein al lagaillou.

  • lagaiou
    lagaiou

    m. –ed (ichtyonymie) Chien espagnol Galus Melastomus.

    (1977) PBDZ 925. (Douarnenez) al lagajoued (lire : lagayoued) a dapemp anezho er broioù tomm, tr. «nous prenions les chiens espagnols dans les pays chauds.»

  • lagan .1
    lagan .1

    s. =

    (1942) FHAB Meurzh/Ebrel 149. (Plouarzhel) Lagan = blaz fall gant ar boued : an tamm kig-se a zo saour al lagan gantan.

  • lagan .2
    lagan .2

    s. Droit de la mer.

    (1931) GWAL 34-35/…. Doue, d'an eizvet deiz, pa grouas ar Pagan, / d'an abostol Moiz a ziktas al Lagan.

  • lageier
    lageier

    (? variante de lavregeier ou coquille ?) plur. Pantalons. Cf. lavreg ?

    (1911) RIBR 35. mes gant livitennou ha lageier hir ha striz.

  • lagenn
    lagenn

    f. –où, laginier

    I.

    (1) Lac.

    (1499) Ca 120a. Laguenn. lac fosse.

    (1659) SCger 71b. lac, tr. «laguen.» ●155b. laguen, tr. «lac.» ●(1752) BS 21. en ur denna dour eus ul laguen vras ha doun.

    (1838) OVD 221. er rehér péré e zou ardro el laguen a Riéti. ●(1855) BDE 836. Jésus e drésas guet ur vâg laguen Génésareth. ●(1868) FHB 169/104b. loc'h pe laguen Constans. ●(1874) FHB 472/15b. tost da lagen pe loc'h Jenev.

    (1904) DBFV 143a. lagen, f. pl. –nneu, tr. «lac.» ●(1912) LZBl Genver 319. en eur vont dre al lagennou hag ar steriou. ●(1927) GERI.Ern 337. lagenn f., tr. «lac.» ●(1978) LLMM 187/107. ne oa ket c'hoazh nemeur a vigi war al lagenn. ●(1978) LLMM 188/180. dour lugernus al lagenn. ●(1970) BHAF 149. lagenn Gwerledan.

    (2) Mare.

    (1877) EKG I 200. enn eur foennok distro, leun a lagennou.

    (3) Marais, mare d'eau boueuse, zone humide, etc.

    (1633) Nom 87a. Iris lutea, pseudoacorus : glait, glayeul, flambe bastarde : helestr á vez en laguennou.

    (1659) SCger 155b. laguen, tr. «fondriere.»

    (1847) MDM 276. eur c'har ead el lagen beteg ar bendeliou. ●(1868) FHB 185/226a. E kichen an Trevoux ez eus cals geuniou ha lagigner. ●(1889) ISV 423. evit va ren adreuz ar c'hoajou-ze, leun a laginier.

    (1904) DBFV 143a. lagen, f. pl. –nneu, tr. «bourbier, cloaque.» ●(1911) BUAZperrot 682. a zizeac'has al laginier. ●(1927) GERI.Ern 337. lagenn f., tr. «Bourbier, cloaque.»

    ►sens fig.

    (1894) BUZmornik 379. tenna ar bec'herien euz a lagenn ar pec'hed.

    (4) Poull-lagenn : flaque, mare.

    (1732) GReg 602b. Mare, amas d'eau qui n'a point d'issuë, tr. «poullaguenn. p. poullou-laguenn

    (c.1836) COM vi moj. 18. Chanet, hep flac'h (lire : flach) é kreiz eur poull Laguen.

    (5) Toull-lagenn : fondrière.

    (1894) BUZmornik 613. ober douar mad euz ar guerniou hag euz ann toullou-lagenn a ioa kent var dro Sithieu.

    (1915) HBPR 183. an toullou lagenn.

    (6) Boue.

    (1659) SCger 16a. bourbe, tr. «laguen

    (1975) UVUD 100. (Plougerne) Dre ar voulienn toud ag al lagan. (…) Pa vehe ar chatal o vont e teit an ent eno, ez eant beteg o c'hof barz al lagan.

    (7) Voirie, décharge.

    (1659) SCger 126a. voirie, tr. «laguen

    II. Lagenn an Intel : Ria d’Étel.

    (1914) ARVG mae 74. Lagen an Intel.

  • lagennañ
    lagennañ

    v. intr. S'embourber.

    (1927) GERI.Ern 337. lagenna, tr. «embourber.»

  • lagennek
    lagennek

    adj. Boueux, marécageux.

    (1866) FHB 74/174b. poullou laguennec. ●(1871) FHB 310/387a. hag evit iac'haat an douar lagennek-ze, e tigoras kaniou. ●(1877) BSA 277. douar lagennec. ●(18--) CST 11. eur geun lagennek.

    (1904) DBFV 143a. lagennek, adj., tr. «boueux.» ●(1927) GERI.Ern 337. lagennek, tr. «Bourbeux, marécageux.» ●(1931) VALL 76b. Bourbeux, tr. «lagennek

  • lagenniñ
    lagenniñ

    v. intr. Se former en étang.

    (1931) VALL 275a. se former en étang, tr. «lagenni

  • lagennus
    lagennus

    adj. Boueux, marécageux.

    (1732) GReg 109b. Bourbeux, tr. «Laguennus

    (1927) GERI.Ern 337. lagennus, tr. «Bourbeux, marécageux.»

  • lagout
    lagout

    m.

    (1) Eau de vie.

    (1903) JOZO xiii. Afé, boutein lagout geton, malin-rous ! ●(1908) KMAF 45. Setu aze petra eo eva daou pe dri banne «lagout» a re ! ●(1936) PRBD 82. Eva 'res lagout ? ●(1955) VBRU 35. Breizhiz a ra ivez lagout, jigodenn, hini-beuz, Marc'harid hag all diouzh ar gwin ardant.

    (2) (anatomie) Bos-lagout : pomme d'Adam.

    (1936) IVGA 74. stag e chink ouz e vos-lagout. ●(1944) ARVR 168/3b. glebiañ ar bos-lagout ur wech ar mare. ●(1947) YNVL 63. gant e chink en e vos-lagout.

  • lagout-sistr
    lagout-sistr

    m. Eau de vie de cidre.

    (1912) DIHU 82/49. «lagout chistr» èl me larér. ●(1915) FBBF 100 (01 décembre). des pommes et du «lagout-cit

  • lagout-tavarn
    lagout-tavarn

    m. Eau de vie des débits de boisson.

    (1912) DIHU 82/49. Er lagout tavarn, e lareet, e zou falloh hoah elkent aveit er lagout chistr.

  • lagouta
    lagouta

    v. intr. Boire de l'eau de vie.

    (1905) DIHU 3/40. Dihoallamb a chomel de chistrat pe lagoutat. ●(1939) RIBA 74. Chistra, lagouta. ●109. Lagoutet nebetoh.

  • lagoutaer
    lagoutaer

    m. –ion Buveur d'eau de vie.

    (1903) JOZO xi. é kov ur lagoutér. ●xiii. Pen dé guir, mem broiz kèr, é vé bet diskoarnet elsé er vèuerion, petra e vehé get groeit d'ur lagoutér ? ●(1905) DIHU 4/61. Eit er Lagouterion.

  • lagoutaj
    lagoutaj

    m. Eau de vie.

    (1935) DIHU 288/287. Hag er mitin-man e saù béh ar en davarnizion. Dihuen e hra er holonel dohté a uerhein lagoutaj.

  • lagoutenn
    lagoutenn

    f. Coup d'eau de vie.

    (1909) DIHU 46/252. Ha me iv ul lagouten / Aveit dousat d'em anchen.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...