Devri

Recherche 'lak...' : 18 mots trouvés

Page 1 : de lak (1) à laksativ (18) :
  • lak
    lak

    m. Lac.

    (1633) Nom 246a-b. Lacus : lac : vr lacq, vr plaçc bras leun á dour.

  • lakaat / lekel
    lakaat / lekel

    v.

    I. V. tr.

    A. V. tr. d.

    (1) Mettre.

    (1901) LZBg 59 blezad-4e lodenn 230. lekel disansion é mésk er bobl. ●(1924) FHAB Eost 315. ar bodezou da lakaat laez. ●(1985) ADEM 23. (An Arradon) lekel an dra-se en douar.

    (2) Faire, fabriquer.

    (1909) KTLR 90. ar c'herne a c'hoanteaz lakaat eur c'hornad butun. ●(1928) FHAB Genver 13. an daou dremeniad a lakas eur c'hornad butun. ●(1928) FHAB Eost 295. ar wazed a lakeas eun tamm tan.

    (3) Contenir, renfermer.

    (1869) HTC 79. er zac'h bihan a veze ganthan o lakaat bara pa veze o tivoal al loanet.

    (1929) FHAB C'hwevrer 76. ar vouest arc'hant a veze gantan o lakaat e eol sakr. ●(1966) BAHE 50/37. koz seier hir ha moan bet o lakaat kerc'h dindan frïoù kezeg. ●(1980) PLNN 5/22. (Kastell-Paol) E seier bet 'lakaad patates.

    (4) Vêtir.

    (c.1825-1830) AJC 1226-1227. eur boto a lerou hac a voa med / hac enon voar ar pavé ereinquis o laquad.

    (5) Faire.

    (1787) PT 35. Laqueit péah.

    (6) Lakaat e anv : signer

    (1955) MIPO 11. gouzoud lenn ha lakaad va ano.

    (7) Élire.

    (1915) HBPR 31. votet evit lakaat eur prezidant. ●Goude oa votet evit lakaat eun eskob.

    (8) (en plt d'argent) Lakaat war vad : faire fructifier.

    (1931) GWAL 136-137/428. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Lakaat war vad : lakaat war gampi (arc'hant).

    (9) Lakaat ub. udb. : qualifier, considérer.

    (1905) IVLD 81. ar re a lakea Bernadett gaouiadez a oa rouez.

    (10) Prénommer.

    (1935) DIHU 284/217. ur mab dehè e zo bet lakeit Patrik. ●(1935) FHAB Meurzh 108. eur paotr a zo bet en dro-mañ : Yvonig eo bet laket. (1937) DIHU 314/311. ur mab dehon hag e zo lakeit Tugdual.

    (11) Rendre (heureux, etc.).

    (1906) KPSA 26. hon lakaat eüruz.

    (12) Prendre (qqn à travailler).

    (1913) BUKE 26. En dud ne vennant ket mui lakat gounidizion.

    (13) War a laka : à ce que dit.

    (1868) KMM 175. Ar Verc'hez, var a laca an darn vuia eus an doctoret, a choumas c'hoas pemzec vloaz all var an douar.

    (14) (agriculture) Semer, planter, cultiver.

    (1866) FHB 62/77b. Lacad a reont panes, lin, melchen, caol.

    (1907) BOBL 08 juin 141/1c. kaer en deuz ar c'houarnamant rei primou d'ar re a laka lin.

    (15) Lakaat e karg : installer (qqn).

    (1914) DFBP 186b. installer, tr. «Lakaat en karg

    (16) Lakaat da get : tuer.

    (c.1680) NG 1512. Ou songeal e lahou, hac e lecat de guet.

    (17) Lakaat an daol : dresser la table.

    (14--) Jer.ms 43. Dre amour den courtes / Ouz ma gres denessyt. // En ty man damany / Loget menbry vyhet : // Her huy so a bro pell / Me en sell, ha travellet, // Queffret lequet an taoll / Setu an caoll benet, tr. « Par amour, homme courtois, approchez de mon sein. / En cette maison, certes, vous serez logé, je l’assure. / Car vous êtes d’un pays lointain, je le vois, et avez voyagé. / Ensemble dressez la table. Voici les choux coupés »

    (18) Lakaat ouzhpenn : ajouter.

    (1914) KLBD 31. Evit disaotri ar c’hreier, lakit ouspen plouz.

    B. V. tr. i. Lakaat da ub. = lavarout dezhañ ober an dra-mañ-tra.

    (1915) HBPR 240. Lakeat oa d'hezo, en em gaout oll, e ti Laurent Coatalem.

    II. V. pron. réfl. En em lakaat.

    (1) Se mettre.

    (1612) Cnf 6a. me cred à tra certen pa na vé mez, em lacquahent ouz an taul Pascal hep nep difficultez.

    (2) En em lakaat ouzh ub., udb. : s'en prendre à qqn, qqc.

    (1841) IDH 36. sellet penaus en hum laqua doh en ol. ●(1866) FHB 60/61b. Ne tâl ket d'ann den en em lakât ouz kenvroc'h (lire : krenvoc'h) evit-han.

    (1914) DIHU 113/149. Um lakeit ou des doh un ti santel (...) um lakeit ou des doh léh en Eutrù Doué ! ●(1955) STBJ 206. fall 'rank bea an dud (...) evit en em lakaat ouz lôned na reont droug da zen !

    (3) En em lakaat gant ub. : s'en prendre à qqn.

    (1929) MANO 79. ec'h en em lakjont gant ar misioner : «Sur awalc'h oa eur beleg foll !» ●137. An drouk-spered en em lakeas gantan

    (4) En em lakaat àr-dro ub. : s'occuper de qqn.

    (1939) RIBA 16. Mal e oè en em-lakat ar hé zro.

    (5) En em lakaat a-benn da : (?) se décider à (?).

    (1857) HTB 81. En den a renk huel, mes gwall bec'haer, en em lakas a benn kouskoude da guitaat he vuez fall.

    (6) En em lakaat en hent : se mettre en route.

    (1878) EKG II 21. Al loar a ioa o sevel p'edon oc'h en em lakaat enn hent. ●181. ar zoudarded hag ho c'habiten en em lakeaz enn hent.

    (7) Bien s'habiller.

    (1971) BAHE 68/24. En em lakaat : En em stipañ : honnezh 'n em lak, honnezh a oar en em lakaat.

    (8) En em lakaat etre : s'interposer.

    (c.1718) CHal.ms ii. La nuée s'interpose entre nous et le soleil, tr. «en huren him laca etre ni hac en ehaul.»

    (9) En em lakaat da : se mettre à.

    (1849) LLB 245. hi hum lak te grenein. ●(1860) BAL 16. ractal ma en em laca un den da glasc midita.

    (1907) PERS 321. en em lakeaz da gana.

    III.

    A. [devant un inf.] Faire.

    (14--) Jer.ms 226. Laca da encerg try sergant, tr. «Fais faire enquête à trois sergents.»

    (1783) BV 21/527-528. o doue ma buguel pes desolation / a leques breman da antren em hallon.

    (1847) FVR 25. lakaat badezi ho bugale. ●(1849) LLB 7-9. O Doué (...) / Hui hemb kin e laka en had de gelidein. ●(1860) BAL 171. C’hoant oc’h euz-ta e lacafen ho tivuna enoz. ●(1877) BSA 263. lacaat binniga ho banniel.

    B. [empl. devant une subord. amenée par la part. verb. «e»]

    (1) Supposer.

    (1790) MG 20. Laquamb é teli Cathelin mil-scouét de Bierr. ●75. Laqueit é lar deoh hou mestr.

    (1905) IMJK 159. Hama, lakamb é ma guir kement-sé hag en ou des pep tra d'ou hoant.

    (2) Me ’laka : je parie, j’avance que.

    (1909) NOAR 6. Me laka eo eur spier, ha netra ken. ●26. Me laka e vezo kaer an amzer hiziv. ●169. me lakae e oant lapoused noz. ●(1923) KNOL 49. Me laka e peus great, hirio, tro vat. ●159. Me laka n'o deus ket da glemm eus an amzer e Kastellin. ●213. Mez, me laka, ne jomoc'h ket er stad-ze. ●(1947) YNVL 22. Me 'laka 'zo friko ganeoc'h !

    (3) Me laka : supposons.

    (1790) MG 83. Me laqua é ma tantét Paul de larèt ur sonnèn sod en dès cleuét

    (1904) SKRS I 58. Ma tigouezfe gant ho kerent gourc'hemen deoc'h ober un drouk bennak, (laërez, me laka ;). ●Me laka e lavarfe eun tad d'he vugel : Grit al labour-ma-labour, it da leac'h-ma-lec'h, ar bugel a zo he zever senti. ●(1911) SKRS II 84-85. me laka ho peuz c'hoaz da nebeuta eun dek vloaz benag da veva.

    (4) Publier, proclamer.

    (1915) HBPR 37. An Assemblée nationale a laka e ranko ar veleien plega d'al lezennou.

    IV. V. intr. Lakaat etaltañ : s'en prendre à soi.

    (1936) DIHU 295/6. Ha ma ne vo ket koutant, éan lakei étalton.

    V.

    (1) Laka : n'est ce pas ?

    (1879) ERNsup 161. n'est-ce pas ? Trév[érec] laga, laga-ze, qqf. écrit laka.

    (1902) PIGO I 214. Petra gav d'ac'h deuz ma chas ? laka e ouveont difrinkal ?

    (2) Laka se : n'est ce pas ?

    (1879) ERNsup 161. n'est-ce pas ? Trév[érec] laga-ze. ●(1896) LZBt Meurzh 45. Evit hon lazan, laka-ze, hag hon dibri.

    (1908) PIGO II 164. Laka ze, Kadiou ? eme Riwal ; ar c'houez-se a zanten gantan.

    (3) Lakeda : n'est ce pas.

    (1921) LZBt Here 14. Ya, laket 'ta... ●(1964) KTMR 14. ha gand rêzon, lakeda, mabig-me ? ●(1965) KATR 32. roet e veze eun dra bennag dezañ, lakeda.

    (4) Laka 'ta : n'est ce pas.

    (1906) BOBL 28 avril 84/3d. Me a gav d'in n'omp ket daou zuer-paper disane an eil d'egile, laka'ta ? ●(1908) BOBL 01 août 188/1a. Biskoaz n'ho poa klevet rêzon skler ebed evel hounnez c'hoaz, laka ta ? ●(1913) PRPR 25. Ar frouez difennet en deus atao gwelloc'h blaz evid egile, laka 'ta. ●(1918) LZBt Mae 21. Ma shume we, Maria, a lares bremaïk, laka 'ta ?

    VI.

    (1) Lakaat war ar c'hoc'h : voir koch.

    (2) Lakaat ar boked en e leur : voir boked.

    (3) Lakaat an arar a-raok ar c'hezek : voir arar.

    (4) Lakaat enk war ub. : voir enk.

    (5) Bezañ lakaet war ar c'holo : voir kolo.

    (6) Bezañ lakaet war ar bigorn : voir bigorn.

    (7) Lakaet er sac'h : voir sac'h.

    (8) Bout lakaet c'hwen en e skouarn : voir c'hwen.

    (9) Lakaat c'hwen e divskouarn ub. : voir c'hwen.

    (10) Lakaat e fri war an douar : voir fri.

    (11) Lakaat sav dindan : voir sav.

    (12) Lakaat e droad er pal : voir pal.

    (13) Na gaout un hiviz da lakaat ar e gein : voir hiviz.

    (14) Gouzout pe benn eus ar vazh da lakaat en douar : voir bazh.

    (15) Lakaat e ibil en e blas da ub. : voir ibil.

    (16) Lakaat ar ber war ar billig : voir ber.

    (17) Lakaat raou da u.b. : voir raou.

  • lakadur
    lakadur

    m. –ioù Pose, application, mise.

    (1931) VALL 31b. Application action de poser sur, tr. «lakadur m.» ●471a. Mise, action de mettre, tr. «lakadur m.»

  • lakaerezh
    lakaerezh

    m. Installation.

    (1744) L'Arm 202b. Installation, tr. «Laquereah énn ur stad eid er han vuhé.»

  • lakaet
    lakaet

    adj. Stipulé.

    (1732) GReg 52b. Au jour arrêté, tr. «Da'n deiz lecqèet

  • lakapl
    lakapl

    adj. Mettable.

    (1732) GReg 622a. Qu'on peut mettre, tr. «Lacqapl

  • lakaus
    lakaus

    adj. Mettable.

    (1732) GReg 622a. Qu'on peut mettre, tr. «lacqeüs

  • lake
    lake

    s. (botanique) Jonquilles.

    (1983) PABE 32. (Berrien) laka, lake, tr. «jonquilles.»

  • lakenn
    lakenn

    f. –où Laque.

    (1931) VALL 418b. Laque, tr. «lakenn f.»

  • lakennañ
    lakennañ

    v. tr. d. Laquer.

    (1931) VALL 418b. Laquer, tr. «lakenna

  • lakepod
    lakepod

    m. –ed Vaurien, voyou. cf. aklepod

    (1732) GReg 223a. Couppe-jarret, tr. «Lacqepod. p. lacqepoded

    (1868) FHB 159/23a. lakeboded fall. ●(1872) GAM 53. Paea lakipoted da c'houeza ann tan. ●(1872) ROU 75b. Homme sans aveu, tr. «Lakipot.» ●(1894) BUZmornik 565. Kemeret e oue eta evit eul lakepod.

    (1910) MAKE 60. an daou vrasa lakepod. (...) unan eus al lakepotet. ●(1910) FHAB C'hwevrer 48. kement lakipot fall a brezego a enep an urz vad. ●(1911) SKRS II 41. Al lakipod avad a joumas sioul. ●55. kass al lakipod-se er meaz. ●(1912) MMPM 128. eul lakipod euz ar wassa. ●(1921) PGAZ 99. Al lakipotet fallakr. ●(1927) TSPY 24. lakepod, ma'z out. 44. tam lakepot, Parizian daonet.

  • lakepoderezh
    lakepoderezh

    m. Action de vaurien.

    (1958) BLBR 111/5. war-nez ober eun taol lakepoterez bennag.

  • lakez
    lakez

    m. –ed, –i, lakizien, likizien

    I. (en plt de qqn)

    (1) Laquais.

    (1576) Cath p. 12. vnan hon pautret pe laqu[e]set, tr. «un de nos garçons ou laquais.»

    (1659) SCger 72a. laquais, tr. «laques, p. liquisien.» ●(1710) IN I 161. beza liquizien, portezourien, mevellou pe vitizien dezàn. ●(c.1718) CHal.ms ii. gens de liurée, tr. «lequesi, lequesien.» ●(1732) GReg 562b. Laquais, tr. «Lacqès. p. licqisyen. Van[netois] lacqès. p. lacqesyon, lacqesyan.» ●(1741) RO 1122. Crennamant me lar dech ese ô liquigen. ●(1790) MG 158. ul laquês (…) e gavas en tu d'em laquad marmiton é ti é væstr. ●(17--) EN.ap 41. da unan e liquigen, tr. «à un de ses laquais.» ●(17--) FGab 109. Liquichen… a plac'het cambr.

    (1864) SMM 199. stan hag he likizien. ●(1861) BELeu 120. abandonnet de gounar er soudardèd hag el laquési. ●(1869) SAG 108. Ma ne d'omp ket oll markizien, ne d'omp ket oll ken-nebeut lakizien.

    (1904) DBFV 143a. lakéz, m. pl. lekézion, lekézi, tr. «laquais.» ●(1929) FHAB Ebrel 138. Tremen a eure dor ar palez etre daou gaead lakizien. ●(1940) DIHU 351/136. lakezi digreden.

    (2) Vaurien, coquin.

    (1910) MAKE 32. Ma yontr Per a oa eul lakez a bôtr en e genta amzer. ●(1949) KROB 12/4. ober katekiz d'ar vugale ailhona eus parrez Saint Germain, ha da lakizien Sant Sulpis.

    II. (en plt de qqc.)

    (1) (jeu de cartes) Valet.

    (1931) VALL 771a. Valet de trèfle, tr. «lakez treflez.» ●(1933) KANNkerzevod 75/9. goude bea troet nao guech al lakez keur enep tro an eol…

    (2) Petit tas de paille fait de ce qui ne peut prendre place sur le tas principal.

    (1996) VEXE 183. Si toute la paille ne peut pas trouver place sur ce tas principal, on édifie un tas secondaire appelé «lakez» (valet). ●184. Le «lakez» est alors ajouté sur le tas principal. Pour maintenir l'ensemble, des liens de paille, disposés à un pas de distance les uns des autres, sont passés par dessus le tas, dans les côtés duquel on les enfonce, en attendant que, quelques jours après, d'autres liens soient placés, cette fois tout autour du tas. Ces liens sont tressés à l'aide d'un «mouchot».

    III.

    (1) E-unan evel ul lakez pikez : être seul, solitaire.

    (1970) BHAF 144 (T) E. ar Barzhig. Ha setu me chomet va-unan, evel eul lakez pikez.

    (2) Mut evel ul lakez pikez : être muet.

    (1967) BRUD 26-27/33 (T) E. ar Barzhig. Med ar marheger ne ree ket van hag a jome ken mud hag eul lakez pikez. ●(1970) BHAF 287 (T) E. ar Barzhig. Setu tremen daou vloaz bremañ ez eo maro Marta hag abaoe emaon amañ ma-unan evel eur penn-ki. Nom dé va iné, pegeid e vo red din chom evelse hoaz, don a rin da veza ken mud hag eul lakez pikez.

    (3) Sonn evel ul lakez pikez : être droit.

    (1970) BHAF 329 (T) E. ar Barzhig. Hag evid daoulagad va bugaleaj e oa homañ eur vaouez mentet brao, reud ha sonn evel eul lakez pikez, daoulagad sparfell dezi, e berr gomzou, eur berseval...

  • lakidigezh
    lakidigezh

    f. –ioù

    (1) Action de mettre, mise.

    (1732) GReg 628a. Mise, action de mettre, tr. «Lacqediguez

    (1904) DBFV 143a. lakedigeh, –geah, tr. «action de mettre.» ●(1931) VALL 31b. Application action de poser sur, tr. «lakididigez f.» ●471a. Mise, action de mettre, tr. «lakidigez f.»

    (2) Lakidigezh e karg : installation (de qqn).

    (1914) DFBP 186b. installation, tr. «Lakidigez en karg

  • lakon
    lakon

    m. –ed

    (1) Polisson.

    (1931) VALL 573b. Polisson, tr. «lakoun L[éon].»

    (2) enfant. Petit chéri.

    (1931) VALL 573b. lakoun L[éon], tr. «terme de tendresse pour les enfants).»

  • lakoniñ
    lakoniñ

    v. intr. Faire le polisson.

    (1931) VALL 573b. Polissonner, tr. «lakouni L[éon].»

  • lakrip
    lakrip

    s. (argot) Les gendarmes. cf. krib

    (1920) MVRO 42/1d. da c'hortoz Lakrip Huelgoat da zont varc'hoaz vintin da entent outan. ●(1920) MVRO 55/1b. Skuiz oun hag eun tamm aoun am eus oc'h Lakrip ! ●(1920) DGEShy. lakrip, s. m., gendarme, police ; Leon, 1920. – du fr. grippe, s. m. policier, et s.f. police (XVII° s., pop. en Berry et Flandre). (d'après HYZH 65/326).

  • laksativ
    laksativ

    m. Laxatif.

    (1499) Ca 121b. Laxatiff. g. idem.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...