Devri

Recherche 'laz...' : 50 mots trouvés

Page 1 : de laz (1) à lazout (50) :
  • Laz
    Laz

    n. de l. Laz.

    (1) Laz.

    (1847) FVR 303. Re wenn Sant-Goazek, Leuhan ha Laz.(1867) BBZ III 230. Ken a zon ar meneiou Laz. ●(1876) BJM 127. e tigouezas e Castell-Nevez, e Core, e Laz, hag e Sant-Goazec. ●(1890) MOA 22a. Laz. ●(18--) (1985) GIRA 53 [= OLLI. 397]. Ma fot doc'h goud ha kleved e hano e natur / Peuz met lena tout ar zon "sprejou avantur" / E hano a zo bihan ha james na teuio braz / Zo bet ganet hag maget e barz en parrez Laz.

    (1905) ALMA 65. Laz. ●(1905) KBSA 162. re C'hoezeg ha re Laz. ●(19--) OLLI 179. Kanaouennou great gant Ar Bihannic, deuz Laz. ●(1943) FHAB Mezeven 308. E pellder ar Reter e weler, war-du Laz.

    (2) Nom de famille.

    (1970) NFBT 178 N° 1379. Laz.

  • laz .1
    laz .1

    s. = (?).

    (1907) PERS 378. e oue lakeat en dro d'he breac'h eun tamm laz bet da Aot. Person Ars ; ar gouli a bareaz raktal.

  • laz .2
    laz .2

    m. –où

    (1) Équipage.

    (1925) BILZ 122. A-wechou al laz ne vije ket evit dibrada ar zein ken pounner hag a vije.

    (2) Équipe.

    (1941) ARVR 48/4a. al lazou-football.

  • laz-dornañ
    laz-dornañ

    m. (agriculture) Équipe de batteurs de blé.

    I.

    (1838) CGK 20. Da bizoçzat (lire : bigoçzat) al leurio bars el laçzou dorna. ●(1839) ECHo de Morlaix 7 septembre. On dit, par exemple : eul las dorna ; phrase que l'on traduit en français par : un tas de batteurs ; mais pour en rendre le sens avec exactitude, il faudrait dire : une réunion à battre.(1866) BOM 20. barz al lajou-dorna. ●(1879) ERNsup 160. eul las dornan, tr. «une troupe de gens qui vont battre le blé.» ●(1889) CDB 117. Ha zoken al lajo-dorna. ●(1896) GMB 518. tréc[orois] las dornañ troupe de batteurs de blé, etc.

    (1920) KZVr 357 - 04/01/20. rôet en deus d'in eul laz-dourna, tr. «il m'avait donné une équipe de batteurs.»

    II. Bezañ ken erru mat hag ur c’hi en ul laz-dornañ gant freilhoù : être reçu comme un chien dans un jeu de quilles.

    (1957) AMAH 101. bep tro e veze ken erru mat en o burevioù hag ur c’hi en ul las-dornañ gant freilhioù.

  • laz-kanañ
    laz-kanañ

    m. (musique) Chorale.

    (1910) MBJL 154-155. Mes n'ê ket stank al lazio-kanan hag a vefe gouest da zont a benn. ●(1924) ARVG Eost 176. sevel enni laziou-kanan.

  • laz-seniñ
    laz-seniñ

    m. (musique) Orchestre.

    (1931) VALL . Orchestre, tr. «lâs-seni m.» ●(1963) LLMM 99/262. E rakkambr ar palez divent e oa holl ganfarded laz-seniñ ar Gward.

  • lazan
    lazan

    Toull-lazan = (?).

    (1924) FHAB Eost 315. dre ar re-man eo d'eoc'h bale ma n'ho peus ket a c'hoant da vont da c'hoari lamm-penn en toullou lazan.

  • Lazar
    Lazar

    n. p. Lazare (nom biblique). Paour (evel) Lazar : très pauvre. Cf. paour evel Job, paour evel Dieu.

    (1868) FHB 166/74b (L). Hoguen paour lazar int oll. ●(1869) FHB 231/174b (L) G. M.. Rak paour Lazar eo.

    (1905) FHAB Du/Kerzu 1905/183. Roüe an éé hac an doüar, / Paouroc'h euit ar paour Lasar. ●(1926) YAMV 38 A. de Carné. Ha breman, deuet oun da veza paour Lazar. ●(1936) FHAB Kerzu 447 A. Brengoulou. Ha setu lod pinvidik mor ha lod all, ar re-man niverus meurbet, paour-lazar.

  • lazariñ
    lazariñ

    v. tr. d. Durcir (le sol).

    (1919) DBFVsup 45b. lasarein (B[as] v[annetais] v., tr. «piétiner (le sol).» ●(1942) VALLsup 19b. Battre et durcir le sol, en parl. de la pluie, etc., tr. «lazarein V[annetais].» ●(1934) BRUS 47. Battre (le sol par passage, pluie…), tr. «lasarein lasaret

  • Lazarist
    Lazarist

    m. –ed (religion) Lazariste.

    (1866) HSH 232. ur gommunaute a veleyen hanvet Lazaristet. ●(1868) FHB 183/216a. beleg a urs an tadou Lazaristed.

    (1913) FHAB Gwengolo 268. Ar c'hloerdi a yoa dalc'het gant Lazaristed. ●(1935) LZBl Du/Kerzu 184. Urz al Lazaristed.

  • lazeriañ
    lazeriañ

    v.

    I. V. intr. Dépérir, traîner, languir.

    (1931) VALL 750b. se traîner, en parl. d'un malade, tr. «lac'heria L[éon].» ●(1942) VALLsup 106a. Dépérir de langueur, tr. «lazeria.» ●(1958) BRUD 5/45. ne jomo ket pell mui da laheria.

    II. V. tr. d.

    (1) Faire dépérir.

    (1942) VALLsup 106a. Faire dépérir, act[if], tr. «lazeria

    (2) Lazeriañ e gorf : se tuer au travail.

    (1964) LLMM 107/433. Amañ en Iwerzhon e c'heller bevañ hep lazeriañ e gorf.

  • lazeriet
    lazeriet

    adj.

    (1) (Jambes) malades.

    (1931) VALL 750b. laheriet, tr. «(jambes) malades.»

    (2) Torturé (par la misère, la faim).

    (1917) KZVr 219 - 13/05/17. Lac'heriet, tr. «martyrisé, torturé (par la misère, la faim, etc.), (Haut-Léon), Loeiz ar Floc'h.»

  • lazh .1
    lazh .1

    adj. Tué.

    (1869) KTB.ms 14 p 298. d'am sikour da zevel ur porc'hel newe-lac'h euz ar skour.

  • lazh .2
    lazh .2

    m.

    I. M.

    (1) Meurtre.

    (1896) HIS 9. Er hetan lah.

    (1904) DBFV 143a. lah, m., tr. «meurtre.» ●(1907) DRSP 67. mirit ac’hanomp diouz laz. ●(1908) BOBL 27 juin 183/1b. an draill, al lac’h, ar gasoni hag an dispac’h. ●(1928) FHAB Ebrel 121. an hini en devoa graet al laz. ●(1967) LIMO 27 mai. Lah Morised Jafredeu. ●(1976) BAHE 91/27. Dav eo din evelkent lavarout e veze al lazh-porc’hell ur gouel.

    (2) Raclée.

    (1732) GReg 434b. Frappe-le bien serré, tr. «Van[netois] lah ar nehoun.»

    (1880) ANN 61. Gwechall pa dapenn eul laz mad, tr. «Jadis, quand j’attrapais une bonne volée.»

    (1900) ANDP 23. Rene Radennek an evoa bet eul laz gant diaoul an Displeg. ●(1909) TOJA 16. me c’houl bean maout, ma re roan ket e laz d’ean ! ●(1919) ARVG gwengolo p. 2. Sell, ec’h ez da gât da laz diganin ken e c’houlenni dour ! ●(1926) FHAB Kerzu 458. pa gouez taol Kevareg e kreiz al laz. ●(1957) BAHE 11/28. kannañ (bazhata) : reiñ ul laz. ●(1961) BAHE 29/56. (reiñ) pulloc’h, (reiñ) stoc’h, ur pred, reiñ flu, reiñ ul laz, reiñ un toufad, lardañ.

    (3) [empl. avec un compl.] Ul lazh bazhadoù : une volée de coups de bâton.

    (17--) EN.ap 101. ma ro dar valtoutieryen neuse pep a las bahdou (lire : bahadou), tr. «qu’il donne aux maltôtiers à chacun une tournée de coups de bâton.»

    (1924) LZBT Mezheven 15. kât eur laz-bac’hadou. ●(1927) LZBt Genver 23. Eul loden anê, ’n eur arruout e ti o zud, o deus bet eul las bac’hadou.

    (4) Coup (porté).

    (1896) GMB 518. tréc[orois] lâs coup.

    (5) Appel de cloches pour l’office.

    (1879) ERNsup 160. Ann daouet las, tr. «le second son des cloches.»

    II.

    (1) Action de tuer, de supprimer.

    (1913) AVIE 213. d’en tan nen des ket a lah dehou. ●(1925) DIHU 166/242. nen des chet a lah d’er brehoneg.

    (2) Pil ha lazh : plaies et bosses.

    (1868) FHB 183/209a. potred (...) ha ne c’houlennont nemet pil ha laz.

    (3) Lakaat ar pil hag al lazh =

    (1948) KROB 4/9. An Alamaned (...) a laka ar pil hag al laz dre barrez Kleder.

    (4) Lakaat ub. àr e lazh : éreinter qqn de fatigue, exténuer qqn.

    (1909) DIHU 52/343. Saùet en doé é avé mañné Kerboutér, divéh kaer, diflip èl é hoari, hag ur spiz groah ou laké ar ou lah ér léh plén !

    (5) Ressource suprême.

    (1925) DIHU 165/232. (Groe) Lah, tr. «(s. m.) ressource suprême.» Dastumet get Bleimor.

    III. Loc. adv.

    A.

    (1) (Labourat) a-lazh-ki : travailler très dur.

    (1943) VKST Here 364. goude beza bet a laz-ki a-hed an deiz. ●(1961) BLBR 134/23. Euz ar mintin d’an noz hep diskregi edont a laz-ki gand o labour.

    (2) Bout ganti lazh-da-lazh : être à couteaux tirés.

    (c.1718) CHal.ms iv. Ils sont aus Couteaus tirés, tr. «emant gueti, chach’ de chach’ emant gueti lah de lah

    B. A-lazh-korf.

    (1) (Se battre) à corps perdu.

    (1894) BUZmornik 175. Mar d-oump en em gannet a laz-korf evit impalaer ann douar.

    (2) (Travailler) d’arrache-pied.

    (1894) BUZmornik 666. labourat a laz-korf.

    (1912) CHEG 20. ama e rank labourat a-laz-korf. ●(1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-laz korf, labourat a-laz korf, tr. «se tuer de travail.» ●(1928) BREI 55/2a. eun den koz hag eur plac’h yaouank, a-laz-korf o savetei ar pez a oa en ti. ●(1931) ATBR 21. poania a laz-korf da c’hounit e vara.

  • lazh .3
    lazh .3

    m. Moment de. cf. lazhiad .2, lajad

    (1920) KZVr 357 - 04/01/20. graet en deus eul laz ebatal, tr. «il a pris un temps de repos, distraction.»

  • lazh .4
    lazh .4

    f. –où

    (1) Gaule, perche.

    (1752) PEll 519. Laz, Perche, gaule, long bâton ; & se dit particulièrement de la gaule à laquelle est attachée la ligne d'un pêcheur.

    (1876) TDE.BF 392b. Laz, s. m., tr. «Perche en général, latte de la charrue, gaule de la ligne des pêcheurs.»

    (2) Latte.

    (1904) DBFV 143a. lah, f. pl. eu, tr. «latte.»

    (3) Rouable de marais salant.

    (1904) DBFV 143a. lah, f. pl. eu, tr. « instrument en bois, en forme de T, pour tirer le gros sel des marais.»

    (4) Age de la charrue.

    (1931) VALL 13b. Age de la charrue, tr. «laz f.»

  • lazh .5
    lazh .5

    s. Bout àr al lazh gant ub. : être l’associé de qqun.

    (1919) DBFVsup 143a. bout ar el lah get un dén, tr. «être l’associé de quelqu’un.»

  • lazh-amzer
    lazh-amzer

    m. Personne qui gaspille son temps.

    (1904) DBFV 143a. lah-amzér, s., tr. «celui qui gaspille son temps.»

  • lazh-arar
    lazh-arar

    s. (agriculture) Gaule de charrue.

    (1499) Ca 122a. Lazarazr. g. .l. hec buris / ris. ●(c.1500) Cb [lazarazr]. Lazarazr. l. hec buris / is. ●(1521) Cc [lazarazr]. Lazarazr. g. la queue de la charrue.

    (1659) SCger 156a. lazarar, tr. «charruë.» ●(1732) GReg 155a. La latte, ou, la gaule de la charruë, tr. «Laz-alazr. p. laz-ælezr. an laz-alazr. al lazalazr.» ●(1752) PEll 519. Lazarar, & par corruption Lazalar, La plus longue & la plus droite pièce d’une charruë, à laquelle tient tout le reste.

    (1857) CBF 102. Laz-alar, tr. «Gaule de la charrue.» ●(1876) TDE.BF 393a. Laz-arar, s. m., tr. «Gaule de la charrue.»

    ►absol.

    (1732) GReg 155a. Les deux branches [de la fourche de la charruë] sans distinction, tr. «laz. p. lazyou

    (1849) LLB 103. Ul lah a eih troeted toulet ged un tarèr.

    (1904) DBFV 143a. lah, f. pl. eu, tr. «timon, flèche (de charrue).» ●(1949) KROB 12/12. Warlerc’h an alar bihan o kignat, an tumper, sachet gant tri loan, a ya en douar betek al laz.

  • lazh-gouloù
    lazh-gouloù

    m. Extinction des phares.

    (1978) BZNZ 51. (Lilia-Plougernev) Evit mare-rann, e rankemp bezañ en aod a-raok lac'h-goulou, tr. (THAB 1/35) Lors du partage du goémon, nous devions être sur la côte avant l'extinction des phares.»

  • lazh-korf
    lazh-korf

    m. cf. lazh .2

    (1) Travail éreintant.

    (1890) MOA 159b. Ce serait à me tuer si je faisais cette besogne, tr. «eul laz korf e ve, mar rankfenn ober ann-dra-ze.»

    (2) Grosse fatigue corporelle.

    (1907) KANngalon Du 532. ar skuizder hag al laz korf. ●(1936) IVGA 44. gant bec'h o divrec'h ha laz o c'horf.

  • lazh-lutig
    lazh-lutig

    m. Éteignoir.

    (1879) ERNsup 160. Lac'h-lutekh, éteignoir (par plaisanterie), Trév[érec].

    (1935) SARO 43. laz-lutigou an ilizou. ●(1931) VALL 275b. Éteignoir, tr. «laz-lutig V[annetais] m.»

  • lazh-naon
    lazh-naon

    m. Matefaim, trompe-la-faim.

    (1907) PERS 95. ober ar pez a zo hanvet dre eno : mâtefaim, laz-naoun. ●106. teir laz-naoun. ●(1942) VALLsup 73a. Fainéant, tr. «laz-naon

  • lazhadeg
    lazhadeg

    f. –où Tuerie, massacre.

    (1866) LZBt Ebrel 97. lac'hadeier ar Japon. ●(1880) ANN 15. lac'hadek 'barz ar vro.

    (1914) RNDL 88. dek pobl taolet kreiz el lahadegeu. ●(1920) MVRO 68/1b. Al lazadegou a gendalc'h bepred en eun tu vel en egile. ●(1931) VALL 453a. Massacre, tr. «lazadeg f.» ●(1963) LLMM 99/265. met c’hoant bras ivez dezho da gemer o zamm perzh el lazhadeg.

  • lazhadegañ
    lazhadegañ

    v. tr. d. Massacrer.

    (1931) VALL 453a. Massacrer, tr. «lazadega

  • lazhadenn
    lazhadenn

    f. –où

    (1) Meurtre, homicide.

    (1499) Ca 121b. [lazaff] Jtem hec interfectio / onis. g. interfection/occision. b. lazadenn.

    (2) Tuage.

    (1878) BAY 13. lahaden, tr. «tuerie.»

    (1904) DBFV 143a. lahaden, tr. «tuage (d'un cochon, etc.).»

  • lazhadur
    lazhadur

    m. –ioù Tuage.

    (1744) L'Arm 392b. Tuage, du cochon, &c., tr. «Lahadurr. m.»

    (1904) DBFV 143a. lahadur, tr. «tuage (d'un cochon, etc.).»

  • lazhañ / lazhiñ / lazho
    lazhañ / lazhiñ / lazho

    [vbr ladam gl. caedo, mbr lazaff « tuer », brpm laza « tuer », brpm lah- « frapper », corn ladha (George 406a), vgall ledit gl. pulsat (Falileyev 101) & imladum gl. attritu « se frapper mutuellement » (DGVB 219b, Falileyev 91), virl slaid- « frapper, tuer ; détruire » (LEIA S-125) < *slad-yo- (EDPC 345), d’étymologie encore inconnue ; le sens premier devait être celui de « frapper » puis de « tuer en frappant » puis « tuer » (et autres sens dérivés comme « éteindre », etc), cf. par ex. le mgall « Tyghaf tyghet it na lath[o] dy ystlys vrth wreic hyt pan geffych Olwen merch Yspadaden Penkawr » « … que ton flanc ne frappera jamais contre une épouse… » (Kulhwch ac Olwen, édit. Bromwich & Evans, 1992, 2)] cf. delazh, delazhiñ

    V.

    I. V. tr.

    A. V. tr. d.

    (1) Tuer.

    (14--) Jer.ms 59. Maz lazyff fyn an mastyn hec. / Myret na achapo an louhec., tr. « Que je tue bien le mâtin répugnant. / Prenez garde que n’échappe le pouilleux. » ●(1499) Ca 24a-b. g. le lieu ou len tue les bestes. b. an lech maz lazer an milet. ●121b. Lazaff. g. tuer. occire. ●(c.1500) Cb 20a. g. cest celuy ou celle qui tue son ennemy. b. nep a laz e azrouant. ●(1612) Cnf 34b. LAzaff, pé bleczaff den hep ordrenacc iusticc so pechet maruel. ●(1621) Mc 74. an guenou gauyat á laz an eneuff. ●(1650) Nlou 311. Neuse Herod an assotet, / A gourchemennas ez lazset, / Hep credancc, an Inocantet, / An mibien glan neuez ganet, tr. «Alors Hérode, l'imbécile, / ordonna que l'on tuât / perfidement les innocents, / les purs garçons nouveau-nés.»

    (1659) SCger 122a. tuer, tr. «laza.» ●156a. laza, tr. «tuer.» ●(c.1680) NG 352. Lahou en ol mabet. ●355-356. Lahou didan deu blé, / En ol mabet bihan. ●357. E clasq lahou Jesus. ●(1732) GReg 944a. Tuer, ôter la vie, tr. «Laza. pr. lazet. Treg[or] lahañ. H[aute] Cor[nouaille] laho. Van[netois] laheiñ. ppr. lahet.» ●(1752) PEll 516. Lasa, Tuer, faire mourir. ●(17--) Cc 269. me rey o lasan miq.

    (1821) SST 152. lahein en nessan. ●(1854) GBI II 104. N'eûs gir gant-han met d'ho lac'ha ! tr. «Et il ne parle que de vous tuer !» ●(1866) FHB 60/61a. hen lazo a dolio mein. ●(1896) LZBt Meurz 24. merzeriet ha lac'het mik.

    (1904) DBFV 143a. lahein, v. a., tr. «tuer.»

    ►absol.

    (1612) Cnf 17a. An ré pe-ré à cann hac à laz.

    (1893) IAI 97. a dremene an amzer o laerez hag o laza.

    (1910) MBJL 12. evit laerez, devi ha lac'han.

    (2) (en plt de plantes) Détruire.

    (1985) AMRZ 177. Mad e oa al ludu-ze (...) laza eur bern louzeier.

    (3) (en plt de qqn) Lazhañ e gorf : se tuer au travail.

    (1790) MG 321. é lahein é gorv eit maguein ur voès ha bugalé.

    (4) Lazhañ ar c'harr : mettre le frein à une charrette.

    (1982) MABL II 79. (Lesneven) lazhañ ar c'harr : lakaat ar starderez warnañ.

    (5) Éteindre (le feu, la lumière).

    (1575) M 2011-2012. an tan an bet man (…) / A guell bezaff lazet, tr. «le feu de ce monde (…) / Peut être éteint.»

    (1659) SCger 53b. eteindre, tr. «laza.» ●(1732) GReg 373a. Éteindre le feu, tr. «laza an tan.» ●Éteindre la chandelle, tr. «laza ar goulou.» ●(1752) PEll 516. Lasa, éteindre. On dit communément Lasit ar goulou, éteignez la chandelle.

    (1876) TDE.BF 393a. Laza ann tan, tr. «éteindre le feu.» ●Laza ar goulou, tr. «éteindre la chandelle.» ●(18--) GBI II 146. lac'het ho koulaou, tr. «éteignez votre lumière.»

    (1904) DBFV 143a. lahein er goleu, tr. «souffler la chandelle.»

    (6) Lazhañ al labour : accomplir le travail.

    (1905) HFBI 284. Mad seulamant évit lac'ha al labour, éguis ar chatal déstinet évit kémentsé.

    (7) Da lazhañ : au possible.

    (1955) VBRU 7. Koant da lazhañ e rank bezañ da vuiañ-karet peogwir e rez fae war holl verc'hed da vro. ●(1958) ADBr lxv 4/529. Le comble de la sottise s'exprime parfois par l'aphorisme suivant : Sod da laha (laza), diod da staga ! ●(1959) BRUD n° 8, 1959 ; réédité sous forme d’ouvrage en 1960 par ar Falz, Brest)">MVGK 53. Paour da laza, e komzit e-giz eun aotrou braz. ●(1964) BRUD 17/8. Aez eo da houzoud ! Abalamour om paour da laza. ●(1988) TOKO 42. ma gwreg (hag a oa vil da lahañ).

    B. V. tr. i. Frapper.

    (c.850) MSvbr VII Oxford Bibliothèque Bodléienne ms Auct. F. 4. 32 f°7a (DGVB 236a). ladam gl. caedo, tr. « je frappe » & en marge « cedo i. uerbero ».

    (1723) CHal 107. Lah arnehou, tr. «donne dessus.»

    (1904) DBFV 143a. lah arnehou, tr. «frappe dessus ! (Ch.).»

    II. V. pron. En em lazhañ.

    A. V. pron. réfl.

    (1) Se tuer.

    (c.1680) NG 20. De nep certen en vm lahou. ●(1687) MArtin 3. Em lazan en cris ho jec'het. ●(1790) MG 33. én dangér a hum lahein.

    (2) Se suicider.

    (14--) Jer.ms 229. Ret eu meruell pa em em sellaff / Em em lazyff ne fyllyff quet, tr. «Il faut mourir, quand je me considère, / Je me tuerai, je n'(y) manquerai pas.»

    (1732) GReg 255b-256a. Se défaire, se détruire, tr. «hem lazaa. pr. hem lazet. Van[netois] hum laheiñ

    B. V. pron. réci. S'entretuer.

    (1821) SST.ab xxvii. arlerh ur siege quen terrible me hum lahé en dut eit hum zaibrein. ●(1838) OVD 45-46. péh brezél e hroant dalh-mad en eile d'éguilé ; penaus en hum zécriant ; en hum zistrugeant hag en hum lahant en eile hag éguilé. ●(1894) BUZmornik 255. ann dud a ioa armet ann eil a enep egile, ha prest d'en em zrailha ha d'en em laza.

    III.

    (1) Lazhañ div voualc'h gant ur maen : voir moualc'h.

    (2) Lazhañ evel lazhañ kelien : voir kelien.

    (3) Lazhañ laou evit gwerzhañ o c'hroc'hen : voir laou.

    (4) Lazhañ ar preñv : voir preñv.

    (5) Lazhañ ar bleiz gant un taol boned : voir boned.

  • lazhapl
    lazhapl

    adj. À tuer.

    (1879) ERNsup 145. lac'hab(l), [bête] à tuer Trév[érec].

    (1974) TDBP III 202. Bez’ a zo (bez' ez eus) merc’hed hag a zo lazabl, tr. « il y a des femmes qui sont tuables (bonnes à tuer, tant elles sont bêtes) »

  • lazhata
    lazhata

    v. intr. Pêcher à la ligne.

    (1752) PEll 519. Lazetta, pêcher à la ligne.

    (1876) TDE.BF 393a. Lazeta, v. n. (anc.), tr. «Pêcher à la ligne.» ●(1896) GMB 595. loc'heta et lazetta, verbes qui expriment deux façons de pêcher.

    (1943) FHAB Du/Kerzu 362. Met n'oa ket a-walc'h gantañ lazeta er ster.

  • Lazhbleiz
    Lazhbleiz

    n. de p. (patronyme) Lasbleiz.

    (1942) DADO 9. Intañvez Lazbleiz ?... Hounnez, a gav d’in’oa gwechall merc’h sakrist koz Planiel.

  • lazhdi
    lazhdi

    m. Abattoir.

    (1905) BOBL 14 octobre 56/1b. ar vanden denved a fell d'ezo kas a volonte vad d'al lac'hdi. ●(1931) VALL 2a. Abattoir, tr. «lazdi m. pl. ou

  • lazher .1
    lazher .1

    adj. Tueur, meurtrier.

    (1834-1840) BBZcarn I 49. brec'h e breur lazer en deus troc'het.

    (1912) MMPM 135. an eal lazer.

  • lazher .2
    lazher .2

    m. –ion

    I. (homme qui tue)

    (1) Tueur, meurtrier.

    (1752) PEll 516. Laser, tueur, meurtrier, homicide.

    (1868) KMM 9. ar chasseor braz, al lazeur leoned. ●(1876) TDE.BF 393a. Lazer, s. m., tr. «Assassin ; pl. ien.» ●(1880) SAB 313. Satan al lazeur braz. ●(18--) SAQ II 77. Al lazer a vez atao milliget gant Doue.

    (1904) DBFV 143a. lahour, m. pl. –herion, tr. «tueur, meurtrier.»

    (2) spécial. Tueur de bestiaux, abatteur.

    (1732) GReg 944b. Tueur, celui qui tuë les bestiaux, tr. «lazèr. p. lazéryen

    (1920) LZBt Here 8. eur gontel lac'her givri.

    (3) Lazher-e-dad : paricide.

    (1906) BOBL 01 septembre 102/3c. eur mab lac'her e dad.

    II. (insute)

    (1) Lazher gouloù-rousin : bon à rien.

    (1909) BOBL 03 juillet 236/1b. Ha te, Viviani, lac'her goulou rousin !

    (2) Lazher lutig : bon à rien.

    (1909) BOBL 03 juillet 236/1b. paour keaz lac'her lutik.

  • lazher-ki
    lazher-ki

    m. (botanique) Tue-chien, colchique.

    (1957) PLBR 133. (…) dans le vieux pl[uriel] boscon, de lazer ki, « colchique », relevé par M. Yézou dans une enquête, demeurée inédite, sur les noms des plantes.

  • lazher-touseg
    lazher-touseg

    m. péjor. Surnom des paysans.

    (1957) DSGL 188. «Laherion toseged», tr. «Tueurs de crapauds (...) Surnom méprisant donné aux cultivateurs.»

  • lazherez
    lazherez

    f. –ed

    (1) Tueuse, meurtrière.

    (1752) PEll 516. Laserès, meurtriere.

    (2) Lazherez-he-bugel : femme infanticide.

    (1847) GBI II 254. Ul lac'heres he bugel, tr. «L'infanticide.»

  • lazherezh
    lazherezh

    m. –ioù

    (1) Action de tuer, tuerie, carnage, massacre.

    (1659) SCger 19b. carnage, tr. «lazerez.» ●(1732) GReg 943b. Tuerie, grand carnage de personnes, tr. «Lazérez. p. Van[netois] lahereh.» ●(1744) L'Arm 393a. Tuerie, carnage, massacre, tr. «Lahereah.. heu.» ●(1752) PEll 516. laserez, meurtre, tuerie, massacre, carnage.

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 123. donnet d'hum vanjein ag ul lahereah. ●(1870) FHB 307/362a. al lazerez, ar scraberez (...) a dlie coeza var ar Frans. ●(1893) IAI 23. ne velet ha ne glevet nemet lazerez er bed oll.

    (1904) DBFV 143a. lahereh –reah, tr. «tuerie, carnage.» ●(1904) LZBg Mae 140. lahereh tud é pep korn ag er vro. ●(1907) FHAB Gwengolo 201. Eus adaleg dek heur dious ar mintin beteg serr-noz e padas al lazerez. ●(1913) FHAB Mezheven 173. klask a reer ober eul lazerez vras. ●(1915) HBPR 123. na deufet da grial eneb al lac'herez-ze. ●217. skuis o velet lac'herez. ●(1921) PGAZ 89. lakaat ar freuz, al lazerez hag an dismantr var douarou Goeled-Leon. ●(1925) FHAB Mae 174. deut da zigas ar freuz hag al lazerez. ●(1934) BRUS 307. Un massacre, tr. «ul lahereh.» ●(1940) KANNgwital 446/146. ar viktor a lakaio fin d'ar brezel ha d'al lazerez.

    (2) Homicide.

    (1921) GRSA 238. lahereh me hoér.

    (3) sens fig. Travail éreintant.

    (1904) LZBg Gouere . Keih tud ! péh ur lahereh eit hé, gobér ur vechér ker kalet.

  • lazhet
    lazhet

    adj.

    I. Attr./Épith.

    (1) Tué.

    (1499) Ca 108a. Hanter lazet. g. demy tue.

    (1902) PIGO I 25. chomet e-kichen e vestr lazet. ●166. e kave chas lazet. ●(1904) DBFV 143a. lahet, tr. «tué.»

    (2) Lazhet bras : brisé de fatigue.

    (1904) DBFV 143a. lahet bras, tr. «brisé de fatigue.»

    II. Adv. intens. Skuizh-lazhet : brisé de fatigue.

    (1938) WDAP 2/87. M'eus aon e tleit beza skuiz-lazet oc'h ober keit all a hent dindan ar glao bras.

  • lazheta
    lazheta

    voir lazhata

  • lazhiad .1
    lazhiad .1

    m. Victime d'un meurtre.

    (1931) VALL 782a. Victime au fig., tr. «laziad m.»

  • lazhiad .2
    lazhiad .2

    voir lajad

  • lazhidigezh
    lazhidigezh

    f. –ioù Accablement.

    (1732) GReg 7b. Accablement, tr. «lazidiguez

    (1847) MDM 50. trubuillou, kollou-kousked, lazidigesiou, remorsiou.

  • lazhiñ
    lazhiñ

    voir lazhañ

  • lazhus
    lazhus

    adj.

    (1) Qui tue, meurtrier.

    (1744) L'Arm 392b. Tuant, ante, tr. «Lahuss

    (1866) LZBt Genver 85. Lac'huz eo ho binvio brezel.

    (1904) DBFV 143a. lahus, adj., tr. «tuant.»

    (2) Qui fatigue.

    (1732) GReg 944a. Ttavail tuant, tr. «Trevel lazus

    (1929) FHAB Gwengolo 325. Ar medi mard' oa lazus d'ar c'hein a oa ouspenn lugud kenan.

    (3) Pénible ?

    (1732) GReg 944a. Tuant, ante, qui tuë, qui est penible, tr. «Lazus. Van[netois] lahus

    (1942) DHKN 16. Amzér lahus.

  • lazhvarv
    lazhvarv

    s.

    (1) Personne très ennuyeuse.

    (1977) PBDZ 811. (Douarnenez) lazhvaro, tr. «personne tuante.»

    (2) Travail exténuant.

    (1977) PBDZ 811. (Douarnenez) lazhvaro, tr. «travail tuant.»

  • lazig
    lazig

    m. –où

    (1) Caresse.

    (1924) BILZbubr 46/1093. eul lazig da bep-hini. ●Lazig, tr. «caresse.»

    (2) Ober lazig : caresser.

    (1874) FHB 506/288a. Mar grit lazig d'an dud fall. ●(1877) FHB (3e série) 15/113b. n'o deffe great lazik d'ezho. ●(1879) MGZ 81. lazik a ra da zant Joseph gant he zaouarnigou.

    (1907) PERS 346. p'en deuz c'hoant e ve great eul lazig d'ezhan. ●(1909) NOAR 138. en despet d'an holl lazigou a rea d'ezan Darera.

  • lazigañ
    lazigañ

    v. tr. d. Caresser.

    (1933) KANNkerzevod 75/10. Hag ar pilhaouer a lazike e zac'h-pilhou…

  • lazikerez
    lazikerez

    s. = (?).

    (1927/30) LUMO 31. Ar skweriou desevet vit klask lazikerez.

  • lazout
    lazout

    [mbr laz, brpm lazout, vcorn laduit gl. nichil (Campanile 69), corn lasvyth « not a drop, nothing » (George 409b)]

    V. intr.

    (1) Lazout da ub. : importer à qqn, être important pour qqn.

    (1732) GReg 518a. Importer, être important, falloir, être avantageux, tr. «lazout. pr. lazet.» ●518b. Cela m'importe, tr. «lazout a ra din. an draze a laz din.»

    (1876) TDE.BF 393a. Lazout, verbe impersonnel, tr. «Importer, être important.»

    (2) Pe laz da : qu'importe à.

    (1530) J p. 86a. Pe alaz deompni, ent divoe, / Da queuz nac ancquen nac enoe ? tr. «Que nous importe à nous, ta douleur et ton chagrin ?» ●(1557) B I 371. Tau, Riualen pe laz dimp ny, tr. «Tais-toi, Rivallen : que nous importe ?»

    (1659) SCger 21b. que t'en chaut-il, tr. «pe laz di-de.» ●156a. pe laz din me, tr. «que me chaut il.» ●162b. pe laz di-de, tr. «que vous echaut-il ?.» ●(1732) GReg 518b. Que m'importe, tr. «pe laz din-me ?» ●(1752) PEll 516. Pe las d'im me ? Que m'importe ? Ou, wselon M. Roussel, que m'offense ?

    (1876) TDE.BF 393a. Pe laz ! tr. Pe laz d'in-me ! tr. «que m'importe !»

    ►absol.

    (1732) GReg 518b. Qu'importe, tr. «pe laz ?»

    (1876) TDE.BF 393a. Pe laz ! tr. «qu'importe !»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...