Recherche 'lip...' : 33 mots trouvés
Page 1 : de lip-1 (1) à lipraat (33) :- lip .1lip .1
adv.
(1) Complètement.
●(1879) ERNsup 161. lip, tout à fait, : Me zou voeltred lip, je suis tout à fait fichu, troc'hed 'm eus ma biz, lip, je me suis coupé le doigt, le morceau est détaché ; valc'hed 'm eus toud ar prad, lip, j'ai entièrement fauché le pré, Trév[érec]. ●(1896) GMB 366. pet[it] Trég[uier] troc'het lip coupé net.
●(1908) PIGO II 117. stlapet diwar o c'hezeg ken lip ha tra. ●(1926) FHAB Mezheven 227. Devet lip e voe ar stal. ●(1927) FHAB Gouere 140. Chom a reas abafet lip.
(2) Loc. adv. Lip-ha-lip : complètement.
●(1929) MKRN 98-99. Pe glev drign-drign, rign-rign, ar pianoied daonet zo deit lod anê, a neo-zo, d'ar c'hornad bro-man, da lac'ho an dud iouank, korf hag ene, neuze fad, fidezouchen, e ta da vut arrajet lip-ha-lip ! ●(1979) BRUDn 28/19. ha setu Yann paket lip-ha-lip gand eun taol-anoued kouezet war e skevent. ●lip ha lip = a-daol trumm.
- lip .2lip .2
m.
(1) Action de lécher.
●(1910) DIHU 58/59. El lip e zou mat mes nen dé ket inourapl. ●(1975) YABA 01.03. Arlerh er chak hag er lip, ur bannig kafé e hra vad.
(2) par ext. Chose que l'on mange.
●(1925) SFKH 25. Mat e oé er lip ? Huek e oé er vlaz ?
(3) plais. Baiser.
●(1947) YNVL 121. ul lip d'ur plac'h koant.
(4) Raclée.
●(1908) PIGO II 101. eberr, e fo da lip, pen-kaled ! ●110. Roet e lip d'ean 'vel zo dleet ! ●(1913) ARVG Eost 187. Yennet e ve tud fin ; tapout a reont o lip pa zonjont an nebeuta ; kas divleupan ar re-all, alïes e vent divleupet o-unan. ●(1913) KOME 33. Roet e damm lip d'ean ! ●(1925) FHAB Du 432. Ar Re C'hlas n'int ket bet war-dro aman, abaoe al lip o doa tapet e milin Traon-ar-Run. ●(1935) BREI 433/4b. eur wreg eo a zeuas hag a roas o lip d'eze hec'h-unan.
- lip-e-bavlip-e-bav
m.
(1) Gourmandise, régal.
●(1866) FHB 58/43a. an tamou libebao-ze. ●(1870) FHB 268/55b. plaoufet eun tam lib-he-bao. ●(1876) TDE.BF 405b. Lip-he-bao, s. m. Eunn tamm lip-he-bao, tr. «un bon fricot.» ●(1889) ISV 317. ne veze ket deuz ho zam lib-he-bao.
●(1931) FHAB 476. al laboused a reas eul lip-e-bao eus ar gwella.
(2) Ober lip-e-bav (gant) : se régaler (de).
●(1790-1794) PC I 196. Ni a rai gato lib e pao.
●(1923) KNOL 141. Met karet a rea ober lip-e-bao.
- lip-e-vanne
- lip-e-werenn
- lip-ha-liplip-ha-lip
voir lip .1
- lipadlipad
m. –où
(1) Lippée.
●(1876) TDE.BF 403b. Limpat, s. m. V[annetais], tr. «Une lippée ; pl. limpadeu.»
(2) Coup à boire.
●(c.1825/30) AJC 332. peb a lipad. ●(1877) FHB (3e série) 6/48a. evet meur a lipad.
●(1907) BOBL 19 octobre 160/1a. eva eul lipad en hostaleri. ●(1922) EMAR 136. Ma n'em eus dioustu eul lipad, / Bremaik, truilhen, ez po bac'had.
(3) Repas.
●(1920) FHAB Genver 198. 'Vit benniga eur seurt lipad, / Dour sklêr ne ve ket deread.
(4) sens fig. Coup porté.
●(1905) BOBL 05 août 46/1b. rei eul lipad da Vro-C'hall. ●(1912) DIHU 79/7. Te faut d'id ur lipad ? ●(1919) FHAB Kerzu 181. ez ea warzu enno en eur drei e benn-baz, ha p'o deveze tapet eul lipad, n'o deveze ket a c'hoant da zont endro. ●(1925) DIHU 168/281. (Groe) Lipad, eu, (s. m.), tr. «soufflet, gifle.» Dastumet get Bleimor. ●(1925) DIHU 172/348. golein é fas a lipadeu.
- lipadennlipadenn
f. –où
(1) Lippée.
●(1876) TDE.BF 405a. Lipadenn, s. f., tr. «Bouchée, lippée ; pl. ou.»
(2) Coup de langue.
●(1910) MAKE 109. goude eul lipaden-deod.
(3) par ext. Coup à boire.
●(1936) BREI 447/1b. d'ober eur c'hornedad ha d'eva eul lipadenn. ●(1936) TKAL II 10. meur a lipadenn re a oa tremenet dre doull e c'houzoug. ●(1944) EURW I 163-164. Joseb (...) a hardizas eur wech bennak dre guz da dañva, dre guz, eul lipadenn, diou lipadenn, teir lipadenn.
- lipadurezh
- lipajlipaj
m. Boisson alcoolique.
●(1929) MKRN 89. evit kas blaz al lipaj diouz e c'henou, tr. «pour faire disparaître de ses lèvres le goût de ces licheries.»
- lipañlipañ
voir lipat
- lipaoulipaou
m. = (?) Pauvre type (?).
●(1970) BHAF 267. kompren a-walh a ris e kemere ahanon, an taol-mañ, evid eun tamm brao a lipaou... ●385. Lipaou pe lopagn.
- lipat / lipañ / lipiñlipat / lipañ / lipiñ
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Lécher.
●(1499) Ca 122b. Leat et lipat tout vng. ibi vide. ●126b. Lippat. g. lichier.
●(1659) SCger 72b. lecher, tr. «lipat.» ●73b. licher, tr. « «lipat.» ●(c.1718) CHal.ms i. Il se leche les babines, tr. «lippein ara e uec, é Ziués.» ●(1732) GReg 566b. Lecher, netteïer avec la langue, tr. «Lipat. pr. lipet. Van[netois] lipat. lipeiñ. limpat.» ●(1790) MG 50. er chas, péré e limpai é oulieu. ●(17--) TE 214. er chass e limpou hou c'oaid.
●(1870) MBR 290. lip da c'houliou hag ef da c'hoad a zifrunk anezho. ●(1878) EKG II 28. ha Polidor a en em lakeaz da lipat va diou-voc'h. ●(1878) SVE 46 §281. Ann hini hen euz a lip he c'heuz. ●(1896) GMB 369. pet[it] tréc[orois] lipat, lipañ.
●(1913) AVIE 211. Er chas memb e zé de limpat é houlieu. ●(1924) BILZbubr 43-44/1027. Ha gant beg e deod e lipe e vuzell, tronsal a rê e fri ». ●(1942) DHKN iii. lipat é vizied. ●(1944) SAV 30/66. me am eus lipet va mourrou diwar ar c'haol-se. ●(1958) BLBR 114/3. lipa an druzunegez.
(2) Manger.
●(1921) PGAZ 65. mont da lipat he verenn da di Alanig ar Berder. ●(1940) DIHU 350/123. N'hor bo koén erbet, meit hag é kaveemb un dra betak (lire : benak) de lipat duhont.
(3) Boire.
●(1947) BIKA 11. n'eo ket deut da lipat eur chopinad pe zaou da geñver ar sul, evel kustum. ●(1958) BRUD 5/60. Deuit da lipad eur werennadig hoaz.
►absol.
●(1942) DIHU 370/63. mèuézein e hrant ; lipat e hrant, épad nen dé ket ou goazed ér gér. ●(1947) YNVL 78. Kement digarez a zo mat deoc'h da lipat. ●(1974) YABA 09.02. dré forh chopinad ha lipein.
B. par ext. (en plt de flammes, d'eau) Lécher.
●(1903) MOAO 12. A bep tu d'in n'euz nemed dour / Ouz va lipat gant e deod flour. ●(1903) BTAH 249. pa lipaz ar flammou e ziveuz hag e vek. ●(1923) LZBt Gouere 21. o brankou o lipat an dour. ●(1940) SAV 17/17. lipet gant ar flamm.
C. sens fig.
(1) Faire, exécuter.
●(1936) TKAL II 6. Job a zañse gwasoc'h eget eun diaoul, hag a lipe ar gavotenn bravoc'h eget paotred Bañleg.
(2) Dépenser, complètement, dissiper.
●(1909) KTLR 33. P'oa lipet ar gwenneien. ●(1922) IATA 16. lipat va danvez.
(3) Emporter, tuer.
●(1803) MQG 5. O maro dinatur ! pa c'heus lipet Barba.
(4) =
●(1832) JAC.ms 13. lipat, tr. (GMB 369) «(Joseph sait) flatter, cajoler (son père).» ●(1850) JAC 25. Ha ma voar an adress da zonet d'en lippat.
II. V. pron. réfl. En em lipat.
(1) En em lipat (ouzh ub.) Chercher à être bien vu (de qqn).
●(1928) SAKO 31. Pôtr e flaïou a oar 'n em lipat, han ? Sukr ha mel tout a ve, pa gomz ouz an itron. ●(1942) DIHU 368/31. Asé e hra en em-lipat dohemb. ●(1967) BAHE 51/3. reiñ a ra an tu d'an danvez-deputeed d'en em lipat ouzh ar voterion da c'honit mouezhioù.
(2) Se débrouiller.
●(18--) BSG 208. Ha lezomb ar Roue hac he niz d'em lipad, tr. «et laissons le roi et son neveu se lècher (se débrouiller).»
III. M. =
●(1904) SKRS I 28. Ne oa ket krenv var al lipat.
IV.
(1) Lipat e bav : voir pav.
(2) Lipat e viz e ti unan all : voir biz.
(3) Bezañ lipet e loa : voir loa.
(4) Reiñ mel da lipat : voir mel.
(5) Lipat e gandedenn : voir kandedenn.
(6) Lipat pri : voir pri.
(7) Lipat kein al loar : voir loar.
(8) Lipat e vourroù : voir mourroù.
(9) Reiñ moull ar vaneg da lipat : voir maneg.
(10) Lipat treid ar sent : voir sent.
(11) Lipat e zrouin hag e drantell : voir drouin.
(12) Lipat e askorn : voir askorn.
(13) Lipat an darbod : voir darbod.
(14) Bezañ lipet al lapin gant ub. : voir lapin.
- lipenn .1
- lipenn .2lipenn .2
f.
(1) Kouezhañ e lipenn war e lapenn // Menel e lipenn war e lapenn :
●(1935) ANTO 159 (T) *Paotr Juluen. Hag e gwirionez m'en dije gallet paotr ar «fuzig» rei d'ezo holl ouspenn eur geñtel war an danvez mein, hervez an douarouriez, moarvat e vije bet kouezhet gantañ e veud en e zourn hag e lipenn war e lapenn, ma vije bet goulennet outañ eus pelec'h 'oa deut eno ar roc'hell-ze. ●182. Setu ma chom an den, kouezet gantan eun tammig e lipenn war e lapenn, hag e veud en e zourn, da lavarout eo, eun tammig genaouek, pa fell d'ezañ, dihun-mat, hag en e sav adarre, eñvori an hunvreou en devez bet. ●(1955) VBRU 96 (T) *Jarl Priel. Ha bep beure e kouezhe e lipenn war e lapenn. ●(1957) AMAH 63 (T) *Jarl Priel. Hag holl o kanañ daoust ha ma'z oa kouezhet o lipenn war o lapenn. ●(1967) BRUD 26-27/25 (T) E. ar Barzhig. Danta a reas Godfrid e vuzellou gand ar gounnar; ar gontez a oa manet ganti he genou war c'hweh eur hag he lipenn war he lapenn. ●(1970) BHAF 366 (T) E. ar Barzhig. Med, a greiz oll, e kouez e lipenn war e lapenn... Klevet e-neus eur youhadenn spontuz !
(2) Kouezhañ e lipenn war e votoù : tomber dans la misère.
●(1912) MELU XI 206 (T-Trevereg). A Trévérec : Kouéed e i lipen (ou i liviten, ou i blu) war i voto, tr. E. Ernault «Sa queue de pie (ou son habit, ou ses plumes) est tombée sur ses souliers; se dit de quelqu'un qui tombe dans la misère.»
- lipenn-ha-lapennlipenn-ha-lapenn
adv. =
●(1896) LZBt Meurzh 5. e zantiz (...) evel eun houarn ru-tan o tremen war ma muzello. Derc'hel a riz gand ma hent da zistrei d'ar gear, ha dre ma kerzen, lipen ha lapen, a wasae da leski.
- liperliper
m. & adj. –ion
I. M.
A. Lècheur.
●(1732) GReg 566b. Celui qui lèche, tr. «Liper. p. lipéryen. Van[netois] lipour. p. yon, yan. limpour. p. yon.»
●(1914) DFBP 196b. lècheur, tr. «Liper.»
B.
(1) Buveur, ivrogne.
●(1888) SBI II 176. Nemet eul liper chopino, tr. «Si ce n'est un lécheur de chopines.» ●(1890) MOA 144b. Un débauché dans le boire, tr. «eul liper fall.»
●(1908) PIGO II 33. liperien ha liperezed, c'houi holl kamaraded ha kamaradezed gwechall. ●(1947) YNVL 123. Abaoe tri devezh e tisusune ur boñch, a yae gwechall, da stouvañ ur voutailhad rom Martinik, ha kavout a rae blaz dezhañ atav, al liper kozh !
(2) Homme gourmand, glouton.
●(1732) GReg 566b. Lèche-pat, tr. «lipper. p. lippèryen.»
●(1876) TDE.BF 405. Liper, s. m., tr. «Glouton, parasite, écornifleur ; pl. ien.»
(3) Liper pladoù louet : délateur.
●(1928) DIHU 199/4. Lipér-pladeu-loed, tr. «délateur.»
(4) Liper revr ar sent : grenouille de bénitier.
●(1936) IVGA 46. liperien reor ar sent.
(5) Liper revr : lèche-cul.
●(1965) BAHE 44/58. Al liperion-revr dre vicher.
II. Adj. fam. Biz liper : index.
●(1964) BRUD 18/6. etre ar biz liper hag he biz kreiz.
III. (Blason populaire) Liperion (Baod) : les buveurs (de Baud).
●(1911) DIHU 69/224. Baudiz e zou Toreu bras ha Liperion ha Posterion ha me houi mé petra rah ! Neoah kavet e vehé falloh tud aveit ré Baud. ●(1947) BRMO 32. ceux [= habitants] de Baud, Liperion (buveurs) ou Toreu Bras (grandes bedaines).
- liperezliperez
f. –ed
(1) Lécheuse.
●(1732) GReg 566b. Celle qui lèche, tr. «Liperès. p. liperesed. Van[netois] liperes. p. ed.»
(2) Femme gourmande.
●(1803) MQG 9. D'ar femel e lare : strouilhon hac anduillen, / Penn scànv, penn avelet, jacqezen, libouden, / Toull stad ha beg sukret, liperez ar c'hafe, Couillouren iffrontet, catel-glanv didalve.
(3) Ivrognesse.
●(1908) PIGO II 33. danserien ha danserezed, liperien ha liperezed.
- liperezh
- lipetlipet
adj.
(1) =
●(1869) SAG 107. dioud m'o klevan, e sonjit ec'h allit beza eur pautr lipet-mad ep sin ar Groaz. ●(1870) FHB 263/9a. eun den a zoare, lipet neat.
●(1958) BLBR 115/7. merhedigou lipet brao. (d'après kannadig parrez Plonevez-ar-Faou)
(2) Gris, émêché.
●(1976) HYZH 108/49. (Douarnenez) Setu a-vechoù teue ar wazed on tammig lipet d'ar gêr deus an nouz. ●(1980) LIMO 08 mars. Me gred eh oè en dén un tammig lipet. ●Lipet, ici dans le sens d'éméché.
(3) fam. Bien mis.
●(1868) FHB 203/371b. bourc'hisien lipet, aotrouien maneget.
- lipiglipig
m. –où
(1) (cuisine) Sauce qui accompagne le kig-ha-farz.
●(1933) FHAB Eost 336. lod a gav mat lipig graet gant laez dous, lod all a gav gwelloc'h hini rouz. ●(1942) FHAB Meurzh/Ebrel 149. (Plouarzhel) Koarenni = dont da galedi evel koar. Koarennet eo al lipig. ●(1958) BRUD 3/8. kignad chalotez d'ober al lipig.
(2) Bonbon.
●(1963) LLMM 96/9. n'on ket troet gant al lipigoù. ●(1986) CCBR 165. (Brieg) èis rèl lipigou, tr. «quarante sous de bonbons.»
- lipiñlipiñ
voir lipañ
- liplardikliplardik
adj. (Langue) vénéneuse.
●(1952) LLMM 34/44. (Douarnenez) teod lardik : teod a flemm. Teod liplardik : libr + lardik.
- lipous .1lipous .1
adj.
(1) (en plt de qqn) Gourmand.
●(1659) SCger 60b. friand, tr. «lipous.» ●72b. leche plat, tr. «lipoux.» ●(1732) GReg 437a. Friand, friande, qui aime les morceaux délicats & bien assaisonnez, tr. «lipous.»
●(1896) GMB 369. pet[it] Trég[uier] lipous gourmand.
●(1902) PIGO I 197. Matilin, eun tammik lipous. ●(1935) KANNgwital 389/56. an dud lipous a fell dezo kaout kerez en amzer Nedeleg. ●(1959) BRUD 7/17. med va zad a oa re lipouz.
(2) (Regard) gourmand.
●(1902) PIGO I 179. Ar blei a re warnê zellou lipous.
(3) (en plt de nourriture) Délicieux, délectable.
●(1876) TDE.BF 405a. Lipous, lipouz, adj., tr. «Exquis, parlant des mets.» ●Tamm lipous, tr. «morceau ou mets friand.» ●(1894) BUZmornik 158. ann traou lipouz a blij kement d'ar vugale all.
●(1904) SKRS I 28. gwall-zod gant an traou lipouz. ●(1907) FHAB Du 288. Petra eo al lipoussa tra 'zo en ti ? ●(1907) FHAB Kerzu 310. hen hag a garie kement an traou lipous. ●(1912) MMPM 95. ar banveziou lipouz ha kouztuz. ●(1928) BFSA 14. eur pred mat ha lipous. ●(1968) BRUD 30/12. Eur goan lipouz he-doa torloet dimp Maïon an Du.
(5) (Paroles) Fait pour plaire.
●(1870) FHB 278/133b. mæs ar viskamant ne ra ket ar Manac'h, nac ar homzou lipouz ar seurez.
(6) sens fig. Na vezañ un dra lipous : ce n’est pas une partie de plaisir.
●(1847) MDM 352. Nan sur, Fainch, karg eur mear ne deo ked eun dra lipouz.
- lipous- .2lipous- .2
voir libous
- lipouzlipouz
m. –ed Homme qui aime les mets délicats.
●(1935) BREI 432/3a. pep lipouz ha lipouzez a c'hell gwelet.
- lipouzañlipouzañ
v.
(1) V. intr. Manger des mets délicats.
●(1855) MAV 9. deuz da lipouza. ●(1867) MGK 126. dre gaout da lipouza, / Ne gavann mad ann dra wella. ●(1876) TDE.BF 405a. Lipouza, v. n., tr. «Manger des friandises.»
(2) V. tr. d. Déguster.
●(18--) RGE 47. Nemed debri va yod ha lipouzat va lèz / Dêbri cals patates, ha bep sadorn cranpoez.
- lipouzenn
- lipouzer
- lipouzerezhlipouzerezh
f. –ioù
(1) Inclination aux mets délicats, friandise.
●(1732) GReg 17b. Affriander, tr. «Accustumi diouc'h al lipousérez.» ●261a. Delicatesse, parlant du boire, & du manger, tr. «lipousérez. p. lipouserezou.» ●437a. Friandise, vice des friands, tr. «lipousérez.»
(2) Mets délicats.
●(1659) SCger 60b. friandise, tr. «lipouserez.» ●(1732) GReg 261a. Viande delicate, tr. «lipousérez. p. ou.»
(3) Douceurs.
●(1906) KANngalon Genver 10. Ne ket gant madigou ha lipouserez e vagont anezho [ar vugale]. ●(1908) FHAB Mae 145. Hag al lipouzerez dousa. ●(1911) SKRS II 179. ar madigou ha lipouserez all ar seurt-se. ●(1916) KANNlandunvez 64/464. hag a ra implij fall euz ar guenneien-ze evit prena lipouzerez, bouesoun, dillad kaer. ●(1924) ZAMA 22. eur gouign amann (...) lakaad enni a bep seurt lipouzerez, gant eur wiskad sukr warni.
- lipouzezlipouzez
f. –ed Femme qui aime les mets délicats.
●(1732) GReg 437a. Friand, friande, qui aime les morceaux délicats & bien assaisonnez, tr. «fem. lipousès.»
●(1868) KMM 192. voall-aviuz, lipouzez, netra nemet tout dezi e-unan. ●(1876) TDE.BF 405a. Lipouzez, s. f., tr. «Friande.»
●(1935) BREI 432/3a. pep lipouz ha lipouzez a c'hell gwelet.
- lipouziezhlipouziezh
f. Mets délicats.
●(1824) BAM 93. Ar gourmandis a ra deomp farda gant re a sourci an traou a dleomp da zibri, evel ar ragoudou, al lipousiez.
- lipraat