Devri

Recherche 'mezh...' : 28 mots trouvés

Page 1 : de mezh (1) à mezhusamant (28) :
  • mezh
    mezh

    f.

    I.

    (1) Honte.

    (1499) Ca 138a. Mezz. g. honte vergoygne. ●(1612) Cnf 6a. me cred à tra certen pa na vé mez, em lacquahent ouz an taul Pascal hep nep difficultez.

    (1659) SCger 66b. honte, tr. «mez.» ●hontoier, tr. «ober mez.» ●123b. vergogne, tr. «mez.» ●(c.1680) NG 1749-1751. Iesus en Nazaret, / De pep meh hac anquin / A uoui abandonnet. ●(1732) GReg 499b. Honte, confusion, tr. «Mez. Van[netois] mèh

    (1849) LLB 1183. ged meh ha ged ankin. ●(1859) MMN 30. N’en livirin ket deoc’h, rac mez eo din en lavaret. ●(1860) BAL 24. mez eo din lavaret an ano-ze. ●(1872) ROU 88b. C’est honteux, tr. «mez eo !»

    (2) Ur revriad/Ur vrozhad/Un troc’had mezh.

    (1909) FHAB Mezheven 185. Tapet e peus eur reriad vez. ●(1910) YPAG 5. Pesort rêrad mez ! ●(1936) DIHU 306/184. Tuchant en dehè boutet ur vrohad méh genein, en amprehon ! ●(1939) RIBA 41. en trohad méh e oè taolet arnehon.

    (3) Mezh ar chas : grande honte, chose scandaleuse.

    (1908) KMAF 35. Ma n’eo ket mez ar chas. ●(1910) MAKE 110. «Mez ar chas eo, emezi ; mervel a rankin diwar an taol-man. Neuze ne dalv ket ar boan beza pinvidik ma ranker dougen eun hano ken divalo, eun hano pilhaouer.

    (4) Kaout mezh eus an deiz : être ébloui par le jour.

    (1896) GMB 415. pet[it] Trég[uier] méz ’m eus deus an dé, le jour m’éblouit.

    (5) Mezh e anzav, o gwelet : c’est une honte.

    (1860) BAL 64. ur guall-zantimant, mez e anzao !

    (1921) PGAZ 55. dansou nevez hag a zo mez ho guelet.

    ►N’eo ket mezh e welout : dont on peut être fier.

    (1889) ISV 137. eur gear ha ne ket mez he guelet, eur gear hag a rer Perouz anezhi.

    (1929) FHAB C’hwevrer 67. Arrebeuri ha dilhad ha n’oa ket mez o gwelet.

    (6) Ur vezh gwelet… : c’est une honte…

    (1916) KANNlandunvez 53/373. Mad eo. Eur vez oa guelet tud o c’hedal an Anjelus e kichen an hostaliri, prest d’en em ampoezouni an abretta ar guella.

    (7) Divalav-mezh : abject, ignoble.

    (1872) ROU 71b. Abject, tr. «Divalo mez

    (8) Kemer mezh : éprouver de la honte.

    (1580) G 673-674. Ne stouheñ, ne quemerheñ mez evyt reyf da galant da stryzaf / Nac oude mar huerou ha pervers me roy ma neyz dezaf, tr. «Je ne veux pas m’humilier, ni avoir honte de donner à un amant à étreindre / Tu as beau être amer et grave, je lui donnerai mon nid.» ●(1612) Cnf 17a. Quemeromp mez da quemeret diuoar goust an heny so gourchemennet deomp da sicour.

    (1861) BELeu 94. red-é quemér méh, quæ ha glahar.

    (9) [au dimin. plur.] Mezhigoù : quelques hontes.

    (1976) LIMO 27 mars. Méhigeu o doè marsé ? Ne talv ket boud ken anbah-sé ! ●Mehigeu, litt. petites hontes, pour retenue, timidité excessive.

    (10) Bezañ staotet e vezh : toute honte bue.

    (1941) SAV 19/14. Meur a hini, staotet o mez ganto, a oa en em lakaet da glask reo outañ gant komzou divergont ha lous.

    (11) Sevel mezh gant ub. : éprouver de la honte.

    (1921) PGAZ 66. martreze e savo mez gant unan bennag en ho zouez.

    (12) Koll-mezh : personne qui a perdu toute pudeur.

    (1934) BRUS 200. Une personne qui a perdu toute pudeur, tr. «ur hol-méh, m.»

    (13) Fontañ gant ar vezh, kaout mezh da fontañ : éprouver une grande honte.

    (1904) BSAB 23. Pa oa tremenet e varr d’ar pried fall-ze, e fonte gand ar vez. ●(1987) BAPR 103. Gleet oa deoh bezañ fontet gand ar véz. ●(1994) HETO 100. Pa laran, sellit, me ’m-eus arru mez, ya, mez da fontañ.

    (14) Kaout mezh gant ub. : avoir honte de qqn.

    (1911) SKRS ii 140. guelet e vezont oc’h ober nebeut a stad euz ho c’herent ; ober a reont aviziou evel p’ho deffe mez gantho.

    (15) Ober mezh da ub. : faire honte à qqn.

    (14--) N 803-804. Hennez pan duy dit a gray mez, tr. «Celui-là, quand il viendra, te feras honte.»

    (16) Lakaat mezh da ub. : faire honte à qqn.

    (2003) TONKA 147. Alo, ma faeron, n’a ket da lakaad mez da Vatist.

    II.

    (1) Na vezañ ur vezh gwelet ... : être beau, joli, dont on peut être fier.

    (1874) FHB 492/171a (L) G. Morvan. Chom eun dervez bennag en eur gear ha ne ket mez he guelet. ●(1889) ISV 137. eur gear ha ne ket mez he guelet, eur gear hag a rer Perouz anezhi.

    (1924) GEVR 78 (L) G. ar Prat. Holl edont war gezeg ha n'oa ket eur vez o gwelout. ●(1929) FHAB C'hwevrer 67 (L) Y.-V. Perrot. Arrebeuri ha dilhad ha n'oa ket mez o gwelet. ●(1940) FHAB Ebrel 110 (K) Y. ar Gow. Eur c'harrons kaer stlejet gant daou varc'h ha ne oa ket eur vez o gwelout. ●(1966) BRUD 30/14 (T) E. ar Barzhig. N'ouzon ken just awalh ped buoh gwenn ha du a vro-Frizia a veze gantañ, med kredit ahanon, ne veze ket eur vez gweled ar bagad aneze. ●(1973) BRUD 43-44/32 (T) E. ar Barzhig. Eur beleg korfet-mistr ne veze ket eur vez gweled anezañ gand un douilletenn a seurt-se.

    (2) Gwelloc’h mezh eget dienez :

    (1908) VROJ 63. Welloc’h eo mez eged dienez.

  • mezh-e-welout / mezh-e-welet
    mezh-e-welout / mezh-e-welet

    adj. & m.

    (1) Qui fait honte à voir.

    (1766) MM 462. (Brestad) fagot truilloc, fagot mæs o guelet, tr. «fagots qu'on rougit de voir.»

    (1906-1907) EVENnot 30. (Ar Veuzid) Mez o gwelet e vije bet o loened merag-z-hon.

    (2) M. Homme qui fait honte à voir.

    (1868) KMM 226. Me a lavaas freaz d'ar mez-e-velet-se (…).

    (1924) FHAB Du 415. an hini a glask tec'het diouz tud e ouenn a zo eur mez e welet.

    ►(insulte)

    (1890) MOA 77. mez he velet ac'hanoud !

    (1955) STBJ 20. Kac'h-alañig ! Mez-e-welet ! ●137. Hogen ma fater noster a glevis a-zoare : «Mec'hieg ! pôtr dizuj ! mez-e-welet !

  • mezh-natur
    mezh-natur

    f. Pudeur.

    (1732) GReg 764b. Pudeur, honte sage & honnête, honte naturelle des choses deshonnêtes, tr. «mez-natur

    (1963) LLMM 96/5. Yann-Louj a oa bet re hir e deot ha, daoust d'e vezh-natur, e rankas sentiñ. Marteze ivez, ar birvilher a oa anezhañ ne c'houlenne ket gwelloc'h evit hen ober.

  • mezhadenn
    mezhadenn

    f. –où Affront, humiliation, camouflet.

    (1868) FHB 198/331b. da veuzi he vezadenn en eur bannac'h chigoden. ●(1872) ROU 73a. Affront, tr. «Mezadenn.» ●(1890) MOA 108b. Affront, tr. «mezadenn

    (1927) GERI.Ern 390. mezadenn f., tr. «un affront, humiliation.» ●(1968) LOLE 53. mezadenn ar re drehet.

  • mezhañ
    mezhañ

    v.

    (1) V. tr. d. Déshonnorer, couvrir de honte.

    (1732) GReg 218b. Elle a souillé la couche de son mari, tr. «mèzet he deus ar bryadeleaz.» ●499b. Couvrir quelqu'un de honte, tr. «Meza ur re.»

    (2) V. intr. Avoir honte.

    (1732) GReg 499b. Avoir honte, tr. «Mèza. pr. mèzet.» ●On ne peut faire honte à une effrontée, tr. «Ur c'hadalès ne oar qet mèza : / Mèz en he zy ne all qet logea.»

  • mezhegezh
    mezhegezh

    f. Honte, confusion.

    (14--) Jer.ms 213. Gant naon mezeguez ez meruont, tr. «De faim (?) … (?) ils meurent.»

    (1857) HTB 99. mezegez ar bec'haerien. ●113. Kompren a ret pebez mezegez a oa ma hini.

    (1927) GERI.Ern 390. mezegez f, tr. «honte.» ●(1938) CDFi 26 mars. o voustra war e vezegez.

  • mezhegus
    mezhegus

    adj. Confus.

    (1651) JK 45. Ar maro ocheus feset a rentet mesegus, tr. «Vous avez vaincu la Mort et l'avez confondue.»

  • mezhek
    mezhek

    adj. Honteux.

    I.

    (1659) SCger 159b. mezec, tr. «honteux.» ●(1727) HB 618. confus ha mezoc. ●(1732) GReg 499b. Honteux, euse, tr. «mezecq. Van[netois] mehecq

    (1818) HJC 282. en den-cen e chomas quer méhec. ●(1839) BESquil 551. derhel e ré ur rôl ag er beurerion méhêc ag er hartér. ●(1872) ROU 88b. Honteux, qui a honte, tr. «Mezog.» ●(1878) EKG II 279. ker mezek hag ar re all.

    (1902) PIGO I 122. eun tamm mezek. ●(1907) AVKA 64. hag e n-am dôl mezek ha doaniuz ouz treid Jesus. ●(1911) BUAZperrot 342. o ferc'hen mezek a c'houlennas e bardon.

    II. Mezhek evel ul louarn bet tapet gant ur yar : voir louarn.

  • mezhekaat
    mezhekaat

    v. tr. d.

    (1) Humilier, rendre confus.

    (c.1718) CHal.ms i. confondre, tr. «ober meh, mehequein, mehequat.» ●(1732) GReg 195b. Confondre, rendre confus, tr. «Mezecqaat ur re. pr. mezecqëet.» ●(1744) L'Arm 24a. Bafouer, tr. «Méhéquatt dirag enn oll.» ●(1790) Ismar 289. méhequad en Héritiquèt. ●(17--) TE 122. eit méhequad er-ré puissantan.

    (1847) MDM 164. Ann aluzennou (...) a deu da vezekaad ar beorien honesd. ●(1849) LLB 899. aveid ou mehekat.

    (1907) BSPD I 102. méhekein e hré er Juifed a Zamas, én ur ziskoein splann dehé é oé Jézus er Messi, er Hrist.

    (2) = (?).

    (1847) FVR 287. ann dud displet-ze, pere a esa ann holl vicheriou hag ho mezeka holl.

  • mezher
    mezher

    m. (textile)

    (1) Drap.

    (1499) Ca 87a. Foulaff mezer. g. fouler draps. ●137b. Mezer. g. drap. ●(c. 1501) Lv 236/137. meser gl. ladex. ●(1612) Cnf 46a. An ré à guerz mezer. ●(1633) Nom 107a. Syntesis : vn tas d'habillemens, vne garde-robe : vn bern habillamant, habidou mezer á pep liou. ●112a-b. Lacerna pinguis : manteau de quelque gros drap : mantel á vn mezer lourt bennac ; mantell tom ha teu.

    (1659) SCger 45b. drap, tr. «mezer.» ●160a. mezer, tr. «drap.» ●(c.1718) CHal.ms ii. on foule le drap dans les moulins, pour le rendre plus ferme, tr. «mahein arer er meher abarh er melinieu, commein arer, eit ma vou staertoh, commein arer er meher.» ●(1732) GReg 306b. Drap, toute sorte d'étoffe de lame, tr. «Mezer. p. Mezerou, mezeréyer. Van[netois] Mehér. mihér.» ●(1787) BI 240. Mari-Anna-à Autriche (...) ë-rass prohein ag er hairran mehier. ●(17--) TE 89. mihiér ag er ré préciussan.

    (1834) SIM 134. Frotta tout corf an den clàn gant un tam mezer gloan. ●(1849) LLB 1054. Hé broh méher. ●(1857) CBF 24. Pe seurt mezer a fell d'e-hoc'h, tr. «Quel drap voulez-vous ?» ●(1867) BUE 57. groet holl a vezer fetiz Leon. ●(1868) KMM 69. ur pezic mezer gloan. ●(1877) EKG I 299. Eur flotantenn mezer-glas. ●(1896) GMB 414. pet[it] tréc[orois] mézel.

    (1913) THJE 30. Ean e zistag un neden ag en en tam mihér. ●(1927) FHAB Genver 3. eur vantell vezer deo. ●(1963) LLMM 99/264. War e lerc’h e pevarlamme Aotronez kofek gant levitennoù mezher du en-dro dezho.

    (2) Mezher ballin : drap fait d'étoupe.

    (1862) JKS 81. gwisket int gant mezer-ballin.

    (1907) BSPD I 120. Groeit oé é zillad a vehér ballin.

    (3) Mezher kroaz : étoffe croisée.

    (1857) CBF 24. Ar mezer kroaz eo, a gav d'in, tr. «Je pense que c'est l'étoffe croisée.» ●(1869) FHB 208/413a. eun tamm mezer-kroaz euz ar guella a gafod.

  • mezher-fuzuilh
    mezher-fuzuilh

    m. (armement) Mêche de fusil.

    (1633) Nom 164b. Fomes, suscitabulum, igniarium : le drap d'vn fusil : lien poaz, mezer vr fusill.

  • mezher-topin
    mezher-topin

    m. Crêpe.

    (1744) L'Arm 84b. Crêpe [étoffe], tr. «Mihér topin

  • mezherenn
    mezherenn

    f. –où (habillement) Lange.

    I.

    (1633) Nom 116b-117a. Crepundia : drappeaux & linges de petits enfans : mezerennou ha liennennou euit an bugale munut. ●118b. Cunabula, fasciæ : linges & drappeaux : træzyou, liennennou, mezerennou dan bugalè munut.

    (1659) SCger 45b. drapeau, tr. «mezerennou.» ●160a. mezerennou, tr. «drapeaux.» ●(1732) GReg 307a. Drapeau, lange d'enfans, qui est d'étoffe, tr. «Mezerenn. p. Mezerennou. Van[netois] Miheren. p. ëu

    (1874) POG 185. he mab kenta-ganet ; golo a eure anezhan gant mezerennou. ●(18--) SBI I 204. Cotillon d'ar vagerès ha mezeren d'ar mab, tr. «Cotillon à la nourrice et maillot à l'enfant.»

    (1906) KPSA 27. Hon ene a zo mailhuret en hor c'horf, evel eur bugel en e vezerennou.

    II. Ne dalvez ket ar vevenn ar vezherenn : voir bevenn.

  • mezherenn-ar-Werc'hez
    mezherenn-ar-Werc'hez

    f. (botanique) Bouillon-blanc.

    (1934) BRUS 263. Le bouillon blanc, tr. «mihérennig er Uerhiéz, f.» ●(1942) DHKN 260. peder delen Mehérennig-er-Uerhéz. ●301. Mehérennig-er-Uerhéz, tr. «bouillon-blanc (Verbascum thapsus).»

  • mezherer
    mezherer

    m. –ion Drapier.

    (1732) GReg 307a. Drapier, ouvrier en drap, tr. «Mezerer. p. mezeréryen

    (1939) RIBA 104. déléourion (...) a dri bléad danùé é ti er mehérour.

  • mezhererez
    mezhererez

    f. –ed Drapière.

    (1732) GReg 307a. Drapiere, celle qui fait des draps, tr. «Mezererès. p. mezereresed

  • mezhererezh .1
    mezhererezh .1

    f. –ioù Draperie (local).

    (1732) GReg 307a. Draperie, manufacture, tr. «Mezerérez. p. mezerezou

  • mezhererezh .2
    mezhererezh .2

    m. Draperie (métier, marchandise).

    (1732) GReg 307a. Draperie, marchandise de draps, tr. «mezerérezou

  • mezhereri
    mezhereri

    f. –où Draperie.

    (1732) GReg 307a. Draperie, manufacture, & marchandise de draps, tr. «mezereri

  • mezheriañ
    mezheriañ

    v. Draper, fabriquer le drap.

    (1732) GReg 307a. Draper, terme de drapier, tr. «Mezerya. pr. mezeryet

  • Mezheven
    Mezheven

    m.

    I.

    (1) Juin.

    (1499) Ca 138a. Mezeuen. g. iuing. ●(1612) Cnf 45b. è mis maé, mezeuen pé gouhéreff. ●(1633) Nom 224a. Iunius : Iuin : Mezeuen.

    (1659) SCger 71a. Iuin, tr. «Mezeuen.» ●(1727) HB 605. E mis Mezeven. ●(1732) GReg 551a. Juin, sixième mois de l'année, tr. «Mezevenn. miz mezevenn. Van[netois] meheüenn

    (1861) BELeu 8. en uinêcvèd dé a véhuein. ●(1897) EST 7. Kentéh el miz méhuen, tr. «Dès le commencement de juin.»

    (2) local. Juillet.

    (1659) SCger 160a. Mezeven, tr. «Iuillet.»

    (1907) VBFV.bf 51a. méhuén, méhéuen, m., tr. «juillet.»

    II. Ruz evel ur gerezenn da vezheven : voir kerezenn.

  • Mezhevenig
    Mezhevenig

    m. Juillet.

    (1732) GReg 551a. Juillet, septième mois de l'année, tr. «mezevennicq. Van[netois] meheüennicq

  • mezhidigezh
    mezhidigezh

    f. =

    (1857) HTB 228. ar pez a dleje ober ho mezidigez.

  • mezhur / maezhur .1
    mezhur / maezhur .1

    m. Nourriture.

    (1870) FHB 298/292b. mezur an anevaled gouez. ●(1874) FHB 485/118a. pourvei dezhan he vezur pemdesiec.

    (1905) BOBL Kerzu. Mezur hag evaj. (d'après KBSA 163). ●(1935) FHAB Genver 5. Hor c'horf a gav e vezur e pep lec'h.

  • mezhur / maezhur / mezhurat / maezhurat .2
    mezhur / maezhur / mezhurat / maezhurat .2

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Nourrir, élever.

    (1499) Ca 130a. Maezur. g. nourrir. ●138a. Mezur. ga. nourrir. (…) vide in maezur. ●(1530) Pm 211. Ez plijo ganta hon meazur, tr. «Qu'il lui plaise de nous nourrir.» ●(1612) Cnf 39b. maezeur hac attreteniff è besterd. ●(1633) Nom 236b. Robarium, viuarium : garenne, parc à nourrir beste sauuages : gouarem, parc da mezur loeznet gouez.

    (1659) SCger 84a. nourrir, tr. «mezur p. maguet.» ●157b. maga pe mezur, p. maguet, tr. «nourir.» ●(1732) GReg 26b. Alimenter, nourrir, tr. «Mézur. p. mézuret.» ●662a. Nourrir, alimenter, tr. «mézur. pr. mézuret. meazur. pr. meazuret

    (1860) BAL 2. evit mezur o ene gat sonjou mad.

    (1911) BUAZperrot 487. ma lakeas e vezur. ●(1923) KTKG 52. mezur hor c'horf hag hon ene. ●(1955) VBRU 23. Daou vloaz goude e veze e Krec'h Elies o vezurat va rnerc'h Anna, evel ma voen bet luskellet ivez gant va mamm-you-gozh Ivona...

    (2) sens fig. Fomenter.

    (1659) SCger 58b. fomenter la paresse, tr. «mezur an diegui.»

    II. V. intr. Bezañ o vezhur : être en nourrice.

    (1848) GBI II 446. emèdi en Leon o vezur, tr. «Il est en Léon, en nourrice.»

  • mezhurat
    mezhurat

    voir mezhur

  • mezhus
    mezhus

    adj.

    (1) Attr./Épith. Honteux.

    (1499) Ca 138a. g. honteux. b. mezus. ●(1612) Cnf 25b. an membrou mezus.

    (1659) SCger 66b. honteux, tr. «mezus.» ●159b. mezus, tr. «honteux.» ●(1732) GReg 499b. Honteux, euse, tr. «Mèzus. Van[netois] mehus.» ●(1790) Ismar 259. Er Circoncision e oai ur ceremoni gloæsus ha méhus.

    (1821) SST 109. d'er beurerion mehus. ●161. un dra mehus. ●(1849) LLB 79-80. Hui er guélou (…) / hé honet méhus ha skan a ialh te ger. ●(1854) PSA I 25. bourdeu vil ha sonnenneu méhus. ●(1857) HTB 85. ar pec'het mezuz a lubrisite. ●(1872) ROU 88b. Honteux, qui fait honte, tr. «Mezuz.» ●(1891) MAA 90. Goulen eb rei morse a zo mezuz. ●(1893) IAI 148. gant eur c'hlenved mezus e varvas.

    (1904) BSAB 19. goude ho pue vezuz. ●(1907) PERS 41. an dra-ze zo mezuz.

    (2) Adv. Honteusement.

    (1857) CBF 88. E m'omp o peur c'houennat ar gwiniz a zo louz mezuz, tr. «Nous achevons de sarcler le froment qui est très sale.»

    (1902) PIGO I 68. ar vatez koz (...) a oa louz mezus.

  • mezhusamant
    mezhusamant

    adv. Honteusement.

    (17--) EN 564. (e) veruin mesusamand, tr. «je mourrai honteusement.»

    (1834) SIM 123. en em guza mezusamant.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...