Recherche 'mil...' : 87 mots trouvés
Page 1 : de mil-1 (1) à milinan-2 (50) :- mil .1mil .1
adj./m. -où.
I.
A. Adj. numéral.
(1) Mille.
●(1499) Ca 138a. Mil. g. idem ou mille. ●(1530) Pm 216. pan goalchas pemp mil den, tr. «quand il rassasia cinq mille personnes.» ●(1557) B I 276. En glachar ha mil amloary, tr. «dans mille douleurs et angoisses.» ●(1575) M 853. Oar vn feur mil fleuryn, tr. «Pour une somme de mille florins.»
●(1659) SCger 80a. mille, tr. «mill.» ●(c.1680) NG 938. cant mil ble. ●(1732) GReg 144a. Cent mille, tr. «Cant mil.»
(2) Meur a vil + subst. : plusieurs miliers de.
●(1867) FHB 102/393a. meur a gant ha meur a vil den.
(3) [au plur. accord avec le subst.] (Des) milliers.
●(1970) GSBG 231. (Groe) miloù sardin, tr. «des milliers de sardines.»
B. Substantif.
(1) Mil ha miloù : beaucoup, grande quantité.
●(1942) VALLsup 116a. Des milles (sic), tr. «milou.» ●(1943) DIHU 381/218. lahein mil ha mileu a dud.
(2) Ober mil : gagner.
●(1935) BREI 438/2c. Ar sosialisted ha komunisted (…) o dije graet mil, sur avalc'h, ma o dije gallet rei da gredi e vije lazadeg.
II. [en composition dans des jurons]
(1) Mil va ereoù !
●(1952) LLMM 30/35. Diouzh da glevout, mil va ereoù, e vez dalc'hmat va revr peget ouzh va skabell !
(2) Mil divil !
●(1910) DIHU 61/110. Achiùet é toroñnat azé, mil divil !
II. [en composition dans des interjections]
(1) Mil azen !
●(1923) KNOL 51. Mil azen ! a respountas. Brema 'peus great eun taol brao !
(2) 'Kre mil borgnon !
●(1923) KNOL 29. Kre mil borgnon ! eme Ian. Hen-ma zo butun gantan avad. ●38. Kre mil borgnon ! Me zo 'vont. ●40. Kré mil borgnon ! Kement-se dioc'htu, eme Yann en eur vousc'hoarzin hag en eur anaout an aotrou Baro-hir.
(3) Non de mil borgnon !
●(1923) KNOL 41. Peoc'h ! nom de mil borgnon !
(4) 'Kre mil gurun !
●(1924) YAYA 27. Daoust hag a zo kollet da spered, kre mil gurun ?
(5) Nonde ’n tri mil !
●(1923) KNOL 293. Hag-hen da bec'hi. Nonden tri mil ! An diaoul, sur a-walc'h, a zo er valaneg-ma.
(6) Mil gutez !
●(1905) ALLO 45. Mil gutez, eat hoc'h en henchou ! ●48. Ah ! mil gutez, / Daoust hag e tizrofe hennez ? ●(1909) KTLR 24. Assa ! mil gutez ! a lavare, petra 'zo ? ●(1910) MAKE 30. «Hep ! pep ! pep ! emezi, lezit an traou-ze aman, mil gutez ! ●(1923) AAKL 21. Petra 'glaskit war va zro-me, mil gutez ! ●(1939) KLDZgwal 39. Sistr ac'han, avat, n'ho po ket ken, pe n'eo ket Katell ar Briz va hano, mil gutez !
(7) Mil c'hast (ruz) !
●(1962) LLMM 92/191. «Mil c'hast !» emezañ, kounnaret holl d'e zaou gavandad. ●(1964) LLMM 102/28. Petra 'glevan, mil c'hast ruz !
(8) Mil gurun (an diaoul) !
●(1905) ALLO 36. A, morjin, mil gurun, biskoaz ! ●40. Mil gurun ! biskoaz kement-all ! ●(1930) BIAL 28. Mil gurun an diaoul ! Te eo a zo kiriek eus an tanfoultr a dro gamm ze. ●(1957) BRUD 1/100. Plega ! Me, plega dirazoh ! Mil gurun an diaoul ! ●(1963) LLMM 96/12. «Mil gurun !» a sakreas Beg-e-dog, feuket ha brouezet. ●(1964) BRUD 19/11. «Mil kurun an diaoul ! Petra on-me deut d'ober war an douar kriz-mañ ?
(9) Mil krampouezhenn !
●(1936) DIHU 298/57. A ! mil krampoèhen !... rah en dud e zou ur sord.
(10) Mil mallozh !
●(1935) NOME 28. Mil malloz !...Keuz a savo dit, paotrig... ●(1974) YABA 01.06. Mil mallohig ! Hwi e zo hwi ur lapous !
(11) Mil mallozh ar beuz !
●(1964) LLMM 107/411. Petra, Lizig ? Mil mallozh ar beuz ! C'hoazh e c'houlennez petra ?
(12) Mil mallozh an tan hag ar c'hurun !
●(1908) PIGO II 123. Mil malloz an tân hag ar c'hurun ! Red eo d'in lazan 'nê o-daou !
(13) Mil mallozh ruz !
●(1962) LLMM 92/190. «Gast an ampez ! Mil mallozh ruz !» a sakreas Frañsig.
(14) Mil mallistoull !
●(1974) YABA 08.06. Mil mallistoul ! Petra e hret-hwi azé ?
(15) Mil mallin rous !
●(1909) DIHU 46/250. Mil-mallein-rous alkent ! na braùet ur vichér !
(16) Mil diaoul an ifern !
●(1911) KKAF 63. Mil diaoul an ifern ! Kredi a ran awalc'h em euz evet eur banne start a win, deac'h da noz, gant va mignouned.
(17) Mil tanfoeltr !
●(1911) KKAF 72. Mil tan foultr ! Re zivezad eo da dec'het kuit.
(18) Mil sac'h goullo !
●(1907) DIHU 26/433. Nann, guir é, mil sah gouli !
(19) Mil soubenn laezh !
●(1907) DIHU 29/454. na fachet ket ken és, mil souben-leah !
(20) Mil skoulm yod !
●(1910) DIHU 59/80. Ha ! en deu a ré goh ! elsé é komzet : mil sklom ioud ! ma ne garet ket digor d'emb aben é hamb de vountein en nor én ti.
(21) Mil gorn-butun !
●(1924) YAYA 37. Mil gorn butun ! Koumprenn a ran an traou, erfin. ●(1932) TUML 25. Mil korn butun ! Pebez levenez ! Pebez dudi !
(22) Tri mil barrad luc'hed (kamm) !
●(1957) BRUD 1/101. Tri mil barrad luhed kamm ! Ar wech-mañ... ●(1964) BRUD 17/33. Tri mil barrad luhed ! N'eus ket gwin ?
(23) Tri mil penton !
●(1964) LLMM 107/418. Tri mil penton ! Petra a drellas e zaoulagad...
(24) Tri mil c'hast (ar voulc'hurun kac'het gant revr an diaoul) !
●(1935) NOME 55. O tri mil c'hast ! ●(1936) IVGA 283. - Gast ! gast ! gast ! tri mil c'hast ar voulc'hurun kac'het gant revr an diaoul ! ●(1936) IVGA 27. Dañsit dañsou furoc'h, tri mil c'hast ! ●(1938) WDAP 2/92. Er maez ac'han, tri mil c'hast !
(25) Seizh mil bombañs !
●(1922) IATA 23. Seiz mill bombans ! Biskoaz ne meuz gwelet seurt aridennou iun.
(26) Kroc’hen mil ma reoù !
●(1970) BHAF 97. n’o-deus nemed mont en douar, evel an oll gristenien, krohenn mil ma reou... ●312. Amzer az po evelse da brederia ha diouz ma ri e kavi, krohenn mil ma reou.
III.
(1) Kanañ ar mil seurt ruz da ub. : engueuler qqun.
●(1955) VBRU 7 (T) *Jarl Priel. E krogis da ganañ dezhañ ar mil seurt ruz hag ar peurrest, hogen da be vat ?
(2) Kas gant ar mil mallozh ma Doue : voir mallozh.
(3) Kas gant mil mallozh an Aotrou Doue : voir mallozh.
(4) C'hoari mil ha kazh : voir c'hoari.
(5) Aet ar c'hazh gantañ e-lec'h ar mil : voir kazh.
(6) Na vezañ marv mil den : voir marv.
(7) Klevet ar seizh mil : voir seizh.
(8) Lavaret ar seizh mil : voir seizh.
- mil .2
- mil .3mil .3
m. –ed Animal.
●(1499) Ca 24a-b. g. le lieu ou len tue les bestes. b. an lech maz lazer an milet. ●138a. Mil et aneual tout vng ibi vide. ●139a. Mirer an milet. g. gardeur des bestes. ●203b. Tropell milet. g. tropell de bestiaill. ●(1650) Nlou 25. E craou an milet, tr. «dans l'étable des animaux.»
●(1710) IN I 115. ar mil paour-mâ ne c'hoarz quet. ●221-222. An dour memes, peguer fresq bennâc e c'halle beza en ur pot pe en un dra-all, an-dal ma vez touchet gant ur mil-beo bennâc, ne ell quet conservi pell e frescadurez. ●(1727) HB 252. Pastoret / O veilla hed an nos da viret o milet. ●(1732) GReg 91a. Betail, bestiail, bestiaux, bœufs, vaches, brebis, tr. «ar miled. (miled est de la H[aute] Cornoüaille).» ●Bête, animal irraisonnable, tr. «Treg[or] & H[aute] Corn[ouaille] mil. p. miled.»
- mil-ha-kazhmil-ha-kazh
s. C'hoari mil-ha-kazh : jouer au cadran, jouer à la loterie.
●(1834) SIM 13. c'hoarierien dinçou, mil-a-câz, flu, ha meur a c'hoari all a hazard difennet, c'harlatanet, etc. ●(1857) CBF 124. C’hoari mil ha kaz, tr. « Cadran muni d’une aiguille et de numéros ou de cartes sur lesquels on place de l’argent. » ●(1870) FHB 296/276a. pa zoken eur mili-kaz. ●(1876) TDE.BF 89b. C'hoari mil ha kas, tr. «Jouer au cadran. C'est un cadran numéroté muni d'une aiguille tournante ; on place de l'argent sur les numéros.» ●(1890) MOA 153. jouer au cadran, tr. «c'hoari mil-ha-kaz.»
●(1927) GERI.Ern 177. c'hoari mil ha kaz, tr. « jeu de loterie. » ●(1957) AMAH 110. Gwerzh o bilhed hent-houarn, peadra rik-ha-rik da brenañ bitailh, butun hag hini-kreñv a-hed ar veaj, setu gopr an dud-se pa bellaent diouzh Varsovia da c’hoari mil ha kazh gant o buhez.
- milad
- Milan
- milaon
- milbern
- milboent
- milc'hwidmilc'hwid
m. –ed (ornithologie)
(1) Mauvis.
●(1499) Ca 138b. Milhuyt. g. mauuilz.
●(1659) SCger 160a. milhuit, tr. «mauuis.» ●(1732) GReg 609b. Mauvis, oiseau qui est une espece de grive, tr. «Milfid. p. milfided. milvid. p. milvided. Van[netois] milhuid. p. ed.»
●(1984) HYZH 154-155/26. Al labous 'zo warnañ, emezañ, ur milfig eo.
(2) = (?).
●(1925) DIHU 168/281. (Groe) Melhuid, ed, tr. «(s. m.) (corbijou) alouette de mer.» Dastumet get Bleimor. ●(1934) BRUS 251. Une alouette, tr. «ur melhuid –ed, m. (de mer).»
- mildelienn
- mildiemildie
interj. juron. Mil Dieu.
●(1846) DGG 145. pa douer dre'r gueriou milliguet non-de-…, sacre-d…, double-d…, mil-d…, etc.
- milendall
- milerc'h
- milfermilfer
m. (botanique) Millefeuille.
●(1633) Nom 93b. Stratiores Diosc. vulgare milfolium, supericulum Veneris : millefueille : mil-flær, mil-fer.
●(1732) GReg 625b. Mille-feuille, plante, tr. «Milfer. milflér. ar vilfer. ar vilflér.»
●(1931) VALL 469a. Mille-feuille, tr. « milfer f. » ●(1934) BRUS 266. Le mille-feuilles, tr. «er milfer, m.»
- milgi
- milgin
- milginek
- milglom
- milhermilher
coll. (pathologie) Engelures.
●(1464) Cms (d’après DEBm 337). milhezr, maladie des pieds, l. porrum (porreau). ●(1499) Ca 138b. Milhezr. vide in pourr.
●(1919) DBFVsup 49b. millèr (Arv[or]), milhuér (Ploemeur), millar (Gr[oix] l mouillée) sing. millèren, engelure. ●(1934) BRUS 223. Des engelures, tr. «milùér.» ●(1984) HBPD 78. em boé pep gouian millér ar men dehorn.
- milherennmilherenn
f. –où (pathologie) Engelure.
●(1919) DBFVsup 49b. millèr (Arv[or]), milhuér (Ploemeur), millar (Gr[oix] l mouillée) sing. millèren, engelure.
- milheriñ
- miliard
- miliermilier
m. & adv. –où
I. M.
(1) Millier.
●(1732) GReg 626a. Millier, tr. «Milher. p. ur milher.» ●Dix millier d'épingles, tr. «Decq milher spilhou.» ●(1792) HS 92. ur millir à Philistinèt.
●(1903) MBJJ 29. bete dre viliero. ●(1912) LZBl Genver 333. an doen a zo debret gant millierou a verrien guen (termites).
(2) Unité de poids : demi-tonne.
●(1869) FHB 247/298b. digass d’in eur miller foënn.
●(1902) PIGO i 87. c’houec’h pe seiz milier avalo. ●(1903) MBJJ 5. pouezan ’ra dek milher. ●(1905) BOBL 14 octobre 56/3c. an tan a zo kroget en Keroualc’h, ha losket 50 milliur plouz, etre peder brac’hel. ●(1939) DIHU 337/295. Diés é gouiet just ped millér plouz e vè én ur golveg.
II. Adv. A-vilieroù : par milliers.
●(1894) BUZmornik 374. n'e ket hebken a ganchou, mes a villerou hag a vilionou.
●(1905) KANngalon Genver 308. Tud a oa eno a villerou. ●(1906) KANngalon Eost 188. dizale e vezimp a villerou.
- MilievMiliev
voir Enez-Miliev
- milinmilin
f. –où
I.
(1) Moulin.
●(1499) Ca 78b. Escop an melin. ●134b. Melin. g. molin. ●(1633) Nom 27a. Iumentum molarium : beste, cheual ou asne de la meule, ou du moulin : loezn march pe casec euit malaff, euit miger an milin. ●129b. Pistrinum, moletrina : moulin, lieu à piler le blé, boulengerie : milin, læch da malaff an eth, bouloungery. ●147b. Mola : moulin : milin, mill.
●(1659) SCger 81b. moulin, tr. «melin.» ●160a. milinou, tr. «moulin.» ●(1732) GReg 642b. Moulin, tr. «Milin. p. milinyou, milinou. melin. p. melinou. Van[netois] melin. p. melinyëu.»
●(1854) PSA I 31. melinegueu e huélét bugalé distér é laquat de droein ar riolennadeu deur-rid. ●(1857) CBF 69. pa'z ai d'ar vilin, tr. «quand elle ira au moulin.»
●(1927) YAMV 14. moger e vilin.
(2) Maen-milin : meule de moulin.
●(c.1500) Cb 93b-94a. [goac] Jtem hoc molle / lis. galli. meulle. bri men melin. ●(1633) Nom 251a. Lapis molaris, incusus : pierre de moulin : mæn milin.
●(1659) SCger 79b. meule de moulin, tr. «men melin.» ●(1790) Ismar 216. staguét ur mein-melin doh é oug.
●(1846) DGG 73. staguet ur men milin ous e c'houzoug, ha bannet e goëled ar mor ! ●(1856) VNA 50. la Meule, tr. «er Mein-Melin.» ●(1857) CBF 70. Mean milin, m., tr. «Meule couvrante.» ●(1870) MBR 140. Pa veze ezomm da zevel ar mean milin da lemma, Iann ne d-ea ket da glask na kordenn na troell.
●(1907) AVKA 155. staget ouz e c'houg ur min milin.
(3) Rod-vilin : roue de moulin.
●(1499) Ca 130b. royet de molin.qui faict tourner la meule. bri. rot melin.
II.
(1) Lakaat he milin war boued moc'h : mon moulin ne moud pas pour les cochons (se dit pour éconduire qqun d’insistant).
●(1885) ARN 42 (T) N. Kelien. A des propositions malhonnêtes, voici la réplique de quelques-unes : Me n'a laka an ket ma milin war boed moc'h (mot à mot : moi, je ne met pas mon moulin sur la nourriture à pourceaux; c'est-à-dire mont moulin ne moud pas pour les cochons.)
●(1965) BAHE 46/49 (T) A. Duval. Erru eo [e] vilin war voued moc'h. ●(1976) BAHE 91/28a (T) Per an Ermit. Me ! a lavare Jakez Lukaz, ne ran forzh ebet, na pa vefe leun holl verc’hed yaouank Plouber diwar ma mab ! Met c’hoazh ur wech n’emañ va milin o valañ war boued-moc’h !
(2) Bezañ erru e vilin war gaoc'h razhed :
●(1965) BAHE 46/49 (T) A. Duval. Erru eo [e] vilin war gaoc'h razhed.
(3) Bezañ beuzet e dad e stank ar vilin-avel : voir stank.
(4) Lakaat dour milin ub. da zont war e hini : voir dour.
(5) Bezañ uhel an dour en e vilin : voir dour.
(6) Bezañ berr an dour en e vilin : voir dour.
(7) Tost an dour d'e vilin : voir dour.
(8) ... evel dour eus ar vilin : voir dour.
(9) Sachañ an dour d'ar vilin : voir dour.
(10) Sachañ an dour d'e vilin : voir dour.
(11) Kousket evel ki milin : voir ki.
(12) Pouezañ evel ur maen-milin : voir maen.
(13) Lart evel ur pemoc'h milin : voir pemoc'h.
(14) Bezañ dour a-walc'h en e vilin evit malañ arreval ub. : voir malañ.
(15) Bezañ e sac'h dindan e vilin : voir sac'h.
- milin-askorn
- milin-avelmilin-avel
f. milinoù-avel
(1) Moulin à vent.
●(1633) Nom 147b. Mola alata, pneumatica : moulin à vent : milin auel.
●(1659) SCger 81b. moulin a vent, tr. «melin auel.» ●(1732) GReg 642b. Moulin à vent, tr. «Milin avel.»
●(1856) VNA 50. un Moulin à Vent, tr. «ur Velin-Ahuél.» ●(1857) CBF 70. Milin avel, f., tr. «Moulin à vent.»
●(1910) MAKE 49. E-kreiz eul lanneg e welas eur vilin-avel.
(2) plais. Cul.
●(1906) DIHU 14/242. guintamb dehon é velin aùel !...
(3) Ober ar vilin-avel : faire la roue.
●(1934) MAAZ 90. Deusto m'é ma er Meillouz tré dein-mé d'obér en erùen fourchek hag en Dralalaen d'obér er velin aùél.
- milin-bapermilin-baper
f. milinoù-paper Usine à papier.
●(1732) GReg 642b. Moulin à papier, tr. «Milin baper.» ●690a. Papeterie, tr. «Milin baper. p. milinou baper.»
●(1856) VNA 50. un Moulin à Papier, tr. «ur Velin-Bapér.»
●(1911) BZIZ 129. E dad a oa eno o terc'hel eur vilin-baper. ●(1933) FHAB Eost 319. e Milin-baper an A. Bolloré, e Ergué-Gabéric.
- milin-boultrmilin-boultr
f. milinoù-poultr Poudrière, usine à poudre.
●(1732) GReg 642b. Moulin à poudre, tr. «Milin boultr.»
●(1925) FHAB Mae 170. ar menez a weler diwarnan ar vilin-boultr. ●(1932) CDFi 24 décembre. Eno e kavi tri pe bevar gernevad, mignoned d'in-me, deut di da zeski penaos eman pegemend gand ar vilin-boultr.
- milin-brammoù
- milin-brennmilin-brenn
f. Anus du cheval.
●(1876) TDE.BF 458b. Milin-brenn, s. f., tr. «Ce mot, du style trivial, s'entend de l'anus du cheval. A la lettre, moulin du son.»
- milin-dalc'hmilin-dalc'h
f. milinoù-dalc'h Moulin banal.
●(1791) GErard B-29. délivrez-nous de la féodalité, des fours et moulins banaux, tr. «dilivrit ac'hanomp eus ar feodalc'h, eus ar fourniou ha milinou-dalc'h.»
- milin-doull
- milin-dour
- milin-eoul
- milin-gomm
- milin-gouez
- milin-grufel
- milin-heskenn
- milin-nizat
- milin-valañ
- milin-varc'h
- milin-vor
- milin-voutinmilin-voutin
f. milinoù-boutin Moulin banal.
●(1732) GReg 185a. Moulin commun, tr. «Milin boutin.» ●642b. Moulin banal, tr. «milin boutin. on prononce milin voutin.»
- milin-vrec'h
- milin-vrenn / milin ar brennmilin-vrenn / milin ar brenn
f. fam. Anus.
●(1876) TDE BF 458. Milin-brenn, s. f. Ce mot, de style trivial, s'entend de l'anus du cheval. A la lettre, moulin du son. ●(1890) MOA 117b. Anus (…) En parlant d'une cheval : milin vrenn, moulin à son (trivial) ou gazé.
●(1927) GERI.Ern 393-394. Milin(-ar-)brenn par plaisanterie, derrière du cheval.
- milin-wenterez
- milinañ .1milinañ .1
v.
I. V. tr. d.
(1) Renverser (une charrette).
●(1867) FHB 126/174a. o zeïr o deus milinet ho c'har er memes hent. ●(1874) FHB 490/159b. penauz en doa gallet milina he gar var ar plaen.
(2) Milinañ an dolz : mouliner une drôme de goémon.
●(1909) FHAB Mae 138. Mania a ranker ar perch en tu-man d'an dolz, mont d'an tu all, diouall a gleiz, a ziou, milina an dolz, da lavaret eo lakât anezi da drei varni he-unan. ●(1960) GOGO 221-222. (Kerlouan, Brignogan) Lorsqu'une certaine quantité de goémon a été amassée, on tasse le goémon sur les cordes croisées et l'on maintient, au centre, du bois, du liège, ou une barrique ; et l'on continue à apporter du goémon (...) Alors, un homme monte sur le meulon, dont la plus grande partie demeure sous l'eau et, à l'aide d'une perche, il lui faut amener cette masse de goémon au sec (...) A l'aide de sa perche il fait avancer le meulon en pivotant sur lui-même ; derrière lui, en barque d'autres hommes, également munis de perches, poussent aussi le goémon vers le rivage. En tournant de la sorte, le risque de voir les vagues démolir le tas sont plus réduits : cela s'appelle «milina an dolz» (milina an dolz). Il arrive cependant que le tas s'écroule (...). ●562. «Milina an dolz» consiste à faire avancer le meulon en tournant, comme les ailes d'un moulin (milin). ●(1987) GOEM 169. Un de leurs principaux soucis [aux goémoniers] est de faire pivoter la drôme pour qu'elle ne présente pas toujours le même côté au clapot. Cela s'appelle milina an dolz.»
II. V. intr. (en plt d'un véhicule) Verser.
●(1874) FHB 490/159a. Ar garriolen a vilinaz e creiz an hent.
- milinañ .2