Recherche 'muz...' : 51 mots trouvés
Page 1 : de muz-1 (1) à muzurin (50) :- muz .1muz .1
adv. Dre guzh ha muz =
●(1955) VBRU 37. tamallet e voe dezhañ – dre guzh ha muz, eveljust – en devoa lardet e zaouarn gant traoù kinniget d'ar glañvourien ha d'ar re c'hloazet.
- muz .2muz .2
m. –ioù, –où
(1) Mue (cage).
●(1499) Ca 143a. Muz. g. mue. ●(1633) Nom 35b. Aues altiles, fertiles : oiseaux de graisse, mis en muë pour les engraisser : labouçet euit fæt lardaff, da lacquat en muz. ●133b. Saginarium : muë, où on engraisse le bestail : muz, an læch pe'n hiny ez larder chatal.
●(1659) SCger 82a. mue, tr. «muz.» ●(1732) GReg 645b. Mue, sorte de cage pour engraisser les chapons &c., tr. «Muz. p. muzyou, muzou.» ●Mettre des poulets, des chapons en muë, tr. «Lacqât pouncined, cabouned, &c èr muz da larda.»
●(1876) TDE.BF 474b. Muz, s. m., tr. «Mue, sorte de cage où l'on enferme les volailles à engraisser.»
(2) Gîte.
●(1919) DBFVsup 51b. mus, s., tr. «gite.»
(3) fam. Lit.
●(1919) DBFVsup 51b. mus, s., tr. «fig. lit.» ●(1932) BRTG 115. érauk monet d'é vus.
- muzadurmuzadur
m. –ioù Mue.
●(1732) GReg 645b. Mue, changement de plumes dans les oiseaux, &c, de peau, de cornes, de voix &c., tr. «Muzadur.»
- muzailh
- muzailher
- muzailhet
- muzailhiñ
- muzañ .1
- muzañ .2muzañ .2
v. intr. Muer.
●(1732) GReg 645b. Muer, changer de plumes, de peau, de voix &c., tr. «Muza. pr. muzet.»
- muzellmuzell
f. –où, divvuzell
I. (anatomie)
(1) Babine.
●(1499) Ca 142b. Musell vide in guenou cest tout vng.
●(1659) SCger 73a. leuures, tr. «muzellou.» ●161a. muzell, tr. «levre.» ●(1732) GReg 73b. Babine, lévre de chat, chiens, guenon &c., tr. «Musell. p. musellou.»
(2) Lèvre.
●(1633) Nom 19b. Labrum, labium, labrum superius, labium inferius : leure : gueus, musell.
●(1732) GReg 571a. Levre, tr. «Musell. p. musellou.»
●(1876) TDE.BF 474b. Muzell, s. f., tr. «Lèvre.» ●(1889) SFA 85. lakaat komzou ker brao var muzellou tud ken dister ha ni.
●(1903) MBJJ 187. peurdebret o muzello gant ar brein-krign. ●(1907) AVKA 111. ar c'homzo a gouee deus e vuzelo ! ●(1934) PONT 125. Ar vugale a wele he muzellou o vania. ●(1935) MOAN 135. Kréñvoc’h vit mouez ebet ganet tre diou-vuzell, / Da skeud hepken ha da skoueriou, Fanch an Uhel, / Da bevar c’horn hon Breiz a gaso eur gelenn.
►[au plur. après un art. ind.] Ur muzelloù : des lèvres.
●(1959) BRUD 10/45. hag eur muzellou o trei atao a-zindan e vourrenn verr.
(3) Museau.
●(1633) Nom 28a-b. Promuscis, manus elephanti, probossis : la trompe ou museau d'vn elephant : an troumpill pe musel vn eleffant.
●(1732) GReg 647a. Museau, la partie de la tête des animaux qui aboutit en pointe, tr. «Musell. p. musellou.»
●(1876) TDE.BF 474b. Muzell, s. f., tr. «museau.»
●(1907) VBFV.bf 55b. muzel, f. pl. leu, tr. «museau.»
(4) Ar muzelloù bras : les grandes lèvres (de la vulve).
●(1774) AC 30. an andret huella eus ar musellou bras, tr. «à la partie supérieure des grands lèvres.»
(5) Astenn e vuzelloù : faire la moue.
●(1907) PERS 113. Pa glev petra zo c'hoant da ober, an Aot. Mandy a asten he vuzellou.
(6) Lipat e vuzell : se lécher les babines.
●(1924) BILZbubr 43-44/1027. Ha gant beg e deod e lipe e vuzell, tronsal a rê e fri ».
II. (en plt de qqc.)
(1) Muselière.
●(1876) TDE.BF 474b. Muzell, s. f., tr. «bord.» ●(1879) GDI 206. En dianvæzour e lamas é vuzel guet é lon.
●(1907) VBFV.bf 55b. muzel, f. pl. leu, tr. «muselière.»
(2) par anal. Bord.
●(1876) TDE.BF 474b. Muzell, s. f., tr. «bord.»
- muzellañ / muzelliñmuzellañ / muzelliñ
v.
(1) V. tr. d. Museler.
●(1872) GAM 28. Arabad eo muzella all loan a zo o vaillad ed. ●(1876) TDE.BF 474b. Muzella, v. a., tr. «Museler.»
●(1914) DFBP 219a. museler, tr. «Muzella.»
(2) V. intr. =
●(1908) FHAB Mae 139. Pell awalc'h e oue red d'an dud paour-ma chom da vuzelli, da c'hlaouri var an treujou.
- muzellegmuzelleg
m. –ed, muzelleion Homme lippu.
●(1633) Nom 270a. Labeo, labrosus, chilo : lippu : vn musellecq.
●(1659) SCger 161a. musellec, tr. «qui a de grandes levres.» ●(c.1718) CHal.ms ii. Lippu, tr. «musellec ur guesec.» ●(1732) GReg 577b. Lippu, tr. «Musellecq. p. musellegued, muselléyen.»
●(1876) TDE.BF 474b. Muzellek, s. f., tr. «Celui qui a des grosses lèvres.»
●(1914) DFBP 199a. lippu adj. et s., tr. «Muzellek.»
- muzellegez
- muzellek
- muzellerañ
- muzelliñmuzelliñ
voir muzellañ
- muzermuzer
m. –ioù
(1) Cage à poules.
●(1904) DBFV 167a. muér, m. plur. ieu, tr. «mue, cage à poule.» ●(1907) VBFV.fb 15b. cage à poules, tr. «muér, m. (pl. ieu).» ●(1939) DIHU 332/223. muérieu lan a iér.
(2) Loge mobile pour le transport des porcs.
●(1907) VBFV.fb 15b. loge mobile à cochons, tr. «muér, m. (pl. ieu).»
- muzeremuzere
m. –où (ichtyonymie) Museraille, requin taupe, requin sonneur Isurus nasus.
●(1925) DIHU 168/281. (Groe) Muzerè, ou, tr. «(s. m.) sorte de squale.» Dastumet get Bleimor.
- muzetenn
- muzetennad
- muzevañmuzevañ
v. Boire du bout des lèvres.
●(1876) TDE.BF 474b. Muz-eva, v. n., tr. «Faire semblant de boire, boire du bout des lèvres.»
- muzhugmuzhug
voir buzhug
- muzikmuzik
m. –où
I.
(1) Musique.
●(1499) Ca 46b. Cordenn instrument a music. g. corde distrument a musique. ●142b. Music. g. musique. ●(1633) Nom 212a. ORgana, siue instrumenta musica : instruments de musique : instrumantou musicq.
●(1659) SCger 82b. Musique, tr. «music.» ●(1732) GReg 647b. Musique, tr. «Musicq. ar musicq.» ●(17--) VO 61. cabinædeu fournissét mat a instrumanteu musiq.
●(1849) LLB 752. er hoed e zason ged er muzik dousan.
●(1903) MBJJ 31. gant bep sort benvio muzik. ●(1911) SKRS II 18. klevet eun tamm muzik. ●(1912) DIHU 86/114. er muzik keltiek. ●(1934) BRUS 291. La musique, tr. «er muzik.»
►[au plur.]
●(1883) IMP 63. Musicou 'memp clevet.
●(1907) PERS 112. ne dremene ket heb dansou, muzikou ha kalz a drouz.
(2) Instrument de musique.
●(1909) FHAB Gwengolo 281. Epad ma c'hoarie ar muzikou ken drant ha ken seder. ●(1910) MBLD 106-107. Eun ogro 'ta ac'h ê ho muzik ? ●(1922) FHAB Gouere 201. Eur gountel, eur muzik.
(3) Groupe de musiciens.
●(1903) MBJJ 108. N'euz muzik e-bed en Bethleem nemet o hini. En Jeruzalem ivez a zo daou vuzik hepken. ●298. Eur muzik o deuz ive hag a deu en kær da c'hoari pa ve goulet. ●(1912) DIHU 86/115. muzik Lokronan.
II. Evel kanañ muzik er Roc'h : comme sur des roulettes.
●(1978) PBPP 2.2/167 (T-Plougouskant). Evel kanañ muzik er Roc'h, tr. J. le Du «comme en chantant de la musique à la Roche-Derrien /comme sur des roulettes/»
- muzikal / muzikañ / muzikatmuzikal / muzikañ / muzikat
v. intr. Jouer de la musique.
●(1710) IN I 316. musica pe gana guersiou ha soniou.
●(1803) MQG 14. Ar Brun, trivet chapier, a zeuy da vuzical. ●(1872) ROU 101b. En fait de musique, je ne puis rivaliser avec vous, tr. «n'oun ket evit musicat ouzoc'h.» ●(1880) SAB 268. un Eal a vuzica.
●(1910) MBJL 192. klevet muzikan ken c'houek. ●(1912) FHAB Gwengolo 276. deski muzikat. ●(1922) BUBR 23/347. muzikat a ouezan ivez. ●(1926) KANNgwital 286/428. muzikat a reas ive evit eured unan euz he c'hanerezet.
- muzikañmuzikañ
voir muzikal
- muzikatmuzikat
voir muzikal
- muzikel
- muzikermuziker
m. –ion Musicien.
●(1910) MBJL 92. muzikerien eur «boys' brigade». ●(1911) BUAZperrot 383. ar muziker bras Palestrina. ●(1912) MMPM 107. ne helle ket mont pelloc'h en he studi a vuziker. ●(1915) MMED 253. eur muziker brudet. ●(1924) ARVG Eost 172. skolaj an I. V. Wengamp he doa kaset he muzikerien.
- muzikerezh
- Muzilheg
- muzisian
- muzisianez
- muzul / muzurmuzul / muzur
m., adv. & conj. –ioù
I. M.
A.
(1) Mesure.
●(1499) Ca 143a. Musur. g. mesure. ●(1633) Nom 209a. Mensura, metrum : mesure : musur. ●(1647) Am 800. Aoûr mil musur rês, tr. « (D’)or mille mesures pleines »
●(1659) SCger 79a. mesure, tr. «musur.» ●(1732) GReg 620a. Mesure, tr. «Musul. p. musulyou. musur. p. musuryou. Van[netois] mesur. p. mesuryëu.»
●(1821) SST 123. peb unan hervé é vesure. ●(1849) LLB 710-712. Bout zou lod (…) / E gemer ou mezul. ●(1877) EKG I 114. barr eo ar muzul euz he bec'hejou... skuilla a ra... ●(18--) SAQ I 173. evit peurgarga ar muzul.
●(1913) AVIE 86-87. muzul mat ha mahet hag heijet ha bar skuill e vou reit d'oh.
(2) Hep muzul : sans mesure.
●(1792) HS 35. Hemp conze à hou féhédeu aral (…) de béré enn-e-hum abadonnent hemp mezule. ●(17--) TE 8. ur glahar hemb musul.
●(1902) MBKJ 159. donezonou hep muzul. ●(1915) HBPR 104. an drouk great, dija, a zo eb muzul... ●(1936) PRBD 53. Ar c'heuz, ive, a rank beza divent, heb muzul.
(3) Gant muzul : avec mesure.
●(18--) SAQ I 159. rak ma ra pep tra gant pouez, gant urz ha gant muzul.
(4) Gwalenn-vuzul : aune à mesurer.
●(1499) Ca 94a. Goalenn musur. gallice aulne.
(5) Kemer ar muzul : prendre la mesure.
●(1909) TOJA 42. Fe, mab, me lar oun savet hag em eus troc'het eur pez diwarnan, mes 'm eus ket troc'het kement-se, 'n holl gar d'in, p'eo gwir 'm eus kemeret ar muzul...
(6) Reiñ muzul barr =
●(1880) SAB 101. e volontez eo lacaat priz mad, mont a vraz, pae ker, rei muzul barr, paea founnuz.
B. (architecture) Épistyle, chapiteau.
●(1633) Nom 141a. Epistylium, capitulum : capiteau : an pen pe an musur á vn coulonnen.
C. (musique) Mesure.
●(1633) Nom 213b-214a. Modi, moduli : la mesure : an musur.
II. Loc. adv. Dre vuzul : avec mesure.
●(14--) Jer.ms 240. Den frysq isquyt Titus / damany gratius / Ha heatus dre musur, tr. Herve Bihan « Homme véritablement prompt, Titus, / Assurément gracieux / Et plaisant avec mesure. »
●(1848) SBI I 190. Rei an amitié dre vuzur, tr. «De ne donner sa tendresse qu'avec mesure.»
III. Loc. conj. A-vuzul ma : à mesure que.
●(17--) TE 11. A vusul ma crésquai en nombre ag en dud.
●(1838) OVD 5. a vusul ma avancér.
●(1921) BUFA 13. é alézoneu e vrasé a vuzul ma kreské é garanté doh Doué. ●(1931) GUBI 124. A vezul ma kresk sant Iouan.
IV. Kemer muzul genou ub. : voir genoù.
- muzulañmuzulañ
voir muzuliañ
- muzulermuzuler
voir muzulier
- muzuliad / muzuradmuzuliad / muzurad
m. –où Contenu d’une mesure.
●(1818) HJC 42. deu pé tri mesulad. ●(1855) BDE 270. tri muzuliad blèd. ●(1857) HTB 26. Pep unan a dlee dastum bemdez eur muzurad hanvet gomor.
●(1908) AVES 16. tri mezuliad bled. ●(1919) BSUF 2. ur mezuliad bled. ●(1935) NOME 45. Ha c'houi, eur muzuliad brenn evit ho pemoc'h ?
- muzuliañ / muzulañ / muzuliñ / muzurañ / muzuriñmuzuliañ / muzulañ / muzuliñ / muzurañ / muzuriñ
v. tr. d.
I.
(1) Mesurer.
●(1499) Ca 26a. mnsuraff (lire : musuraff). ●143a. Musuraff. g. mesurer. ●(c.1500) Cb 17a. ad vlnam mensurare. b. musuraff ouch rouhenn.
●(1659) SCger 79a. mesurer, tr. «musura.» ●(1732) GReg 620b. Mesurer, tr. «Musula. pr. musulet. musura. pr. musuret. Van[netois] mesureiñ. pr. et.» ●(1744) L'Arm 17a. Arpenter, tr. «Mesurein gued er oualenn.»
●(1849) LLB 1385. Ean e vezul é nerh. ●(1877) EKG I 36. arc'hant da vuzula gant ar boezell.
●(1909) KTLR 2. c'hoant d'ezhi da vuzula eun tammik lian guen. ●(1915) HBPR 178. daou zen digaset gant ar c'houarnamant da vuzula an ed.
►absol.
●(1903) LZBg Gwengolo 209. é oen bet é pouizein hag é vezulein èl un apotikér.
(2) sens fig. Muzuliañ an dachenn, an douar : mesurer la terre, tomber.
●(1732) GReg 137a-b. Jetter quelqu'un sur le carreau, tr. «lacqât corf ur re da vusula an doüar.».»
●(1910) MAKE 84. Setu Herve Stroalleg a stok-korf o vuzula an dachenn, hag e fri tougn oc'h arat douar.
►par men.
●(1783) BV 816. ja ha teulet ple ne gose dach dalle / pe me ho musuro an eil hac eguille.
●(1850) MOY 182. Teulit plê, ha c'houi glêo ? da nompas re dale, / Pe me ho muzuro an eil hac eguile.
II.
(1) Muzulañ hent : voir hent.
(2) Muzuliañ avaloù-douar : voir avaloù-douar.
(3) Muzuliañ diouzh e walenn : voir gwalenn.
(4) Muzuliañ spered ar re all gant e walenn e-unan : voir gwalenn.
(5) Muzulañ an douar : voir korf.
- muzulier / muzuler / muzurer / muzurourmuzulier / muzuler / muzurer / muzurour
m. –ion Mesureur.
●(1732) GReg 621a. Mesureur, tr. «Musurer. p. musuréryen. musuler. p. yen. Van[netois] mesurour. p. yon, yan.» ●(1744) L'Arm 17a. Arpenteur, tr. «Mesurour gued er oualenn.»
●(1915) HBPR 178. An daou vuzuler a c'houlennaz digant an aotrou Coz hag hen oa ar mestr.
- muzuliñmuzuliñ
voir muzuliañ
- muzulmadmuzulmad
m. –ed, muzulmiz (religion) Musulman.
●(1903) MBJJ 88. ar Vuzulmaded (diskibled Mahomet). ●91. ar Vuzulmaded hag ar Gristenien. ●126. Muzulmiz, a zo seiz mil anê.
- muzulman
- muzulmanez
- muzulmatmuzulmat
adj. Musulman.
●(1903) MBJJ 90. ar re vuzulmad hag ar re gristen. ●169. neb na oa ket muzulmad.
- muzurmuzur
voir muzul
- muzuradmuzurad
voir muzuliad
- muzurañmuzurañ
voir muzuliañ
- muzurermuzurer
voir muzulier
- muzurer-da-zouarmuzurer-da-zouar
m. Géomètre.
●(c.1500) Cb 92a. [geometri] g. geometrien / mesureur de terre. b. priseur / pe musureur da douar.
- muzurerezhmuzurerezh
m. Mesurage.
●(1744) L’Arm 17a. Arpentage, tr. «Mesurereah.. heu. m.»
- muzuriñmuzuriñ
voir muzuliañ