Devri

Recherche 'noue...' : 12 mots trouvés

Page 1 : de noue (1) à nouet (12) :
  • noue
    noue

    s. Jalousie.

    (1921) GRSA 243. ér péhedeu a drahoant hag a noué. 372. Chetu penaos é torrant ou hovad noué. ●(1929) DIHU 211/196-197. Seùel e hras noué ha béh étrézè. ●(1934) BRUS 210. La jalousie, tr. «en noué.» ●(1937) TBBN 216. noué, tr. «jalousie.»

  • noueañs
    noueañs

    f. –où Engeance.

    (1710) IN I 259. enep an nôeanç hac ar gruguel-se a garanteziou foll. ●(1727) HB 376. quement seurt noueanç tud so var an Douar. ●434. quement Noeanç-pobl a so var an douar. ●(1766) MM 303. en seurt noüéanç, tr. «une aussi sale engeance.»

    (1847) BDJ 8. Rei da noüeançz Adam. ●(1876) TDE.BF 483a. Nouañz, s. m. B[atz], tr. «Race, en mauvaise part.» ●Eunn nouañz tud, tr. «une raxce de gens dangereux.» ●(18--) BAG 25. A bep seurt noueans cruel.

    (1906) BOBL 30 mars 80/3a. eun den euz ar memez nuans gant ar mear.

  • noueant
    noueant

    s. [GMB 447]

    (1) Être, créature.

    (1575) M 1625. Doe, diuoe roe pep noeant, tr. «Dieu, le vrai roi de chaque être.»

    (2) Engeance.

    (c.1718) CHal.ms iv. quelle Chienne de race est Cela, tr. «peh ur goal-oüant so honneh, peh fal rum' a dut.»

  • nouel
    nouel

    m. –où (religion) Cantique de Noël.

    (1868) FHB 204/377a. ar c’hanaouennou hag an noellou-ze. ●(1876) TDE.BF 482b-483a. Noell, s. m. Au pluriel, noellou. Cantique qui, en Bretagne, à l’époque de la fête de Noël, est chanté en plein air par les pauvres de la comapgne la veille et le jour de cette fête.» ●Kana noellou, tr. «chanter des noëls.»

  • Nouel .2
    Nouel .2

    n. de pers. Noël.

    (1963) EGRH II 149. Nouel n. d’h., tr. « Noël. »

  • Nouel.1
    Nouel.1

    s. Fête de Noël.

    I.

    (1650) Nlou 33. Qvenomp Nouel da Ro'uen an ælez, / Ioaussamant, tr. «Chantons Noël au roi des anges, / Joyeusement.»

    (c.1680) NG 1025. Canamp nouel ihuel.

    (1829) CNG 81. Cannamb Noël ihuel.

    II. Ober dorn Nouel : voir dorn.

  • Nouela
    Nouela

    n. de pers. Noëlle.

    (1963) EGRH II 149. Nouela n. de f., tr. « Noëlle. »

  • nouelat
    nouelat

    v. intr. (religion) Chanter des cantiques de Noël.

    (1868) FHB 204/377a. Ne ouzon ket hag hen so eat en he dro ar c'hiz a ioa beteg ar bloavesiou diveza-ma e Breiz-Izel, da viana e carteriou anezhi, da Noellat epad ar pevar pe bemp dervez a zo etre goueliou Nedeleg hag ar bloas nevez. Noellat ! da lavaret eo, discleria ginivelez Jesus-Christ, ha goulen bennoz an env var bep tiegez christen evit ar bloaz a ia da zigeri. (...) O noellat ar paour ne deo mui henvel oc'h ar pez ma vez er mare all. ●(1876) TDE.BF 483a. Noellat, v. n., tr. «Chanter des cantiques appelés noell en breton.»

    ►[empl. comme subst.]

    (1868) FHB 204/377a. Evidon-me n'em eus morse gallet guelet an noellat-ze ep he gaout dudius. (...) D'an nouellat avad ar paour a zo laouen.

    (1931) VALL 496b. aller chanter des noëls, tr. «nouela(t).»

  • nouelenn
    nouelenn

    f. –où (religion) Cantique de Noël.

    (c.1680) NG 402. en nouellen-man. ●872. Un nouellen neué. ●(1745) BT 356. De gannein noelænneu, tr. «pour chanter des Noëls.»

    (1829) CNG 76. noélen ar Gannedigueah Jesus.

    (1907) VBFV.fb 68a. Noël, cantique, tr. «noellen, f. (pl. neu).» ●(1912) AHBT 88. er gannerion é kannein en noélenneu gouh ag hur bro.

  • nouenn
    nouenn

    f. (religion)

    (1) Sacrement de l'extrême-onction.

    (1659) SCger 55a. Extremen-Onction, tr. «Nouen.» ●(1689) DOctrinal 200. hac ar Sacramant, à noen pehini à recevas gant ur reveranç, hac un devotion bras. ●(1723) CHal 127. Nouyenn, tr. «Extrême-Onction.» ●(1732) GReg 389b. Extrem'onction, un des sept sacremens, tr. «An nouënn. (Van[netais] en nouyeenn.) ●Porter l'Extrem'onction, tr. «Caçz an nouënn.» ●Donner l'Extrem'onction, tr. «Rei an nouënn. Van[netais] reiñ en nouyeen.» ●Recevoir l'Extrem'onction, tr. «Cahout an nouën

    (1821) SST 243. er sacrement a Nouien. ●(1847) FVR 116. Ann Aotrou Chenec (…), a sav he zourn, skournet gant ar maro, evit pellaat eolierez an Nouen. ●(1847) FVR 116. Ann Aotrou Chenec (…), a sav he zourn, skournet gant ar maro, evit pellaat eolierez an Nouen.

    (2) Kroaz-nouenn : croix de l'extrême-onction.

    (1867) BBZ III 188. ar groaz-n-oen evit hi he unan, tr. «l'extrême-onction pour elle-même.» ●317. Kaset gen-hoc'h ar groaz-nouen, / War ann otrou koz a zo tenn, tr. «Portez avec vous l'extrême-onction, le vieux seigneur souffre beaucoup.» ●(1888) SBI II 28. Me 'm boa laket em spered dont da garet unan, / Am eus bet ma c'hroaz-nouenn 'vit recompanz d'am foan ! tr. «Moi, je m'étais mis en l'esprit d'en aimer un, / Et j'ai eu ma croix d'extrême-onction, pour me récompenser de ma peine.» ●(1898) RECe xix 319. Dans une version de la chanson de Renaud que m'a chantée la femme Sité, de Plougonver, se trouvent ces vers : Eur gorañdonès 'n eus rañkontret; / 'Gorañdonès gwisket en gwenn, / Ha 'baz 'n hi dorn eur groaz-nouenn, tr. «il a rencontré une fée ; une fée vêtue de blanc, ayant à la main une extrême-onction.» ●En répétant la chanson, ma chanteuse a employé une variante encore plus bizarre : Ha 'n hi dorn eur groazik-nouenn, tr. «ayant à la main une petite extrême-onction.» ●Le sens primitif de kroaz-nouenn semble avoir été «onction en forme de croix».

    (3) Sac'h-nouenn : sac ou le prêtre met le nécessaire à extrêmiser les mourants.

    (1928) LLLM I 25. Ar sac'h-nouenn appelé aussi ar sac'h-dû. C'est une sorte de sacoche en velours noir dans laquelle le prêtre met un rochet, une étole et les saintes huiles, pour aller extrémiser les moribonds. ●(1938) BRHI 129. Maintenant, il ramasse surplis et étole, dans ce sac noir (sac'h an nouen), dont la seule vue rappelle les gens aux pensers graves.

    (4) Poch-nouenn : sac ou le prêtre met le nécessaire à extrêmiser les mourants.

    (1969) LIMO 01 mars. ma oè bet galvet, abret de vitin, de voned de gas é basion d'un dén klan é Kervichér. (...) Chetu aben-kaër er beleg é kemér é boch nouien édan é gazal.

    (5) Reizhoù an nouenn : nécessaire à extrémiser les mourants.

    (1872) ROU 76a. Reizou, signifie aussi, appareil, système (ratio), réunion de choses ou d'instruments nécessaires pour un travail, un usage, une opération quelconque : Reizou arat ; reizou oferenna ; reizou noui ; ou reizou an nouen. D'où l'expression : Bet en d-euz e reizou, il a reçu ses derniers sacrements. – Epad ar Revolution, ar reizou oferenna a oa em zi-me.

  • nouenniñ
    nouenniñ

    v. tr. d. (religion) Extrémiser.

    (1659) SCger 55a. mettre en Extreme-Onction, tr. «nouenni.» ●(1732) GReg 389b. Mettre en Extrem'onction, tr. «Nouënni. pr. nouënnet.» ●Recevoir l'Extreme'onction, tr. «beza nouënnet.» ●Il a reçu l'Extrem'onction, tr. «nouënnet eo bet.»

    (1876) TDE.BF 483a. Nouenni, v. a., tr. «Donner l'extrême-onction.»

  • nouet
    nouet

    adj. Extrémisé.

    (1902) LZBg Meurzh 69. nouiet é.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...