Devri

Recherche 'paour...' : 22 mots trouvés

Page 1 : de paour-1 (1) à paourkaezh-2 (22) :
  • paour .1
    paour .1

    adj.

    I.

    A.

    (1) Pauvre.

    (1499) Ca 152a. Paur. ga. poure. ●(c.1500) Cb. Paour. g. poure. ●(1621) Mc 85-86. ez grehot mat da paourhaff ha miserablhaff croueadur à quement so dindan an euff.

    (1732) GReg 704b. Pauvre, qui est sans biens, ou sans biens suffisâment, tr. «Paour. Van[netois] péür

    (1821) SST 186. er ré beurran. ●(1827/29) VSA 1536. eur bugel pourf ja an disneuan. ●(1899) BSEc xxxvii 159 / KRL 24. Paour ken n'an evoa ket ivino d'en em graviat. Pour exprimer un dénuement complet.

    (2) Bout paour gant ub. : être pauvre.

    (1902) LZBg Gwengolo 236. rak er hovandeu e ré d'emb e zou peur geté hiniù en dé.

    (3) Qui est signe de pauvreté.

    (1909) RNDL 185. Our ùerzen béor greit get dareo. ●(1921) BUFA 171. É zillad peur.

    (4) Mont da baour : s'appauvrir.

    (1903) MBJJ 67. Aboue neuze ivez e tigoueaz d'he c'honverz kouean hag he zud ac'h eaz da baour. ●(1911) BUAZperrot 128. daou hent a zo da vont da baour.

    (5) Bezañ paour a'r paourañ : être extrêmement pauvre.

    (1883) KNZ 70. Hirie eo paour ar paouran : N'en euz netra ken nemet eur min ru elec'h na oe lakeet he gorf zantel.

    B.

    (1) Cher.

    (1867) GBI I 180. Pasager paour (…), / Tremenet anomp 'n ur vaged, tr. «Cher passager (….), / Passez-nous dans votre barque.»

    (2) Maigre.

    (1849) LLB 1321-1322. hou loened / E zei ol de vout peur ha seh el tameu koed.

    II. sens fig.

    (1) Qui inspire la pitié.

    (2) Lañgaj paour : fadaises.

    (1879) ERNsup 164. lañgach paour, fadaises, Trév[érec].

    III. Épith.

    (1) Tad-paour : grand-père.

    (1982) PBLS 243. (Langoned) tadpaour, tr. «grand-père.»

    (2) Mamm-baour : grand-mère.

    IV.

    (1) Paour da chikañ gant ar mailh : voir mailh.

    (2) Paour evel ar c'hi : voir ki.

    (3) Paour evel ur razh : voir razh.

    (4) Paour evel ur razh iliz : voir razh.

    (5) Paour evel ur razh-dour : voir razh.

    (6) Paour evel ur razh touzet : voir razh.

    (7) Paour evel Dieu : voir Dieu.

    (8) Paour evel Lazar : voir Lazar.

    (9) Paour evel Job : voir Job.

    (10) Paour evel Job war e vern teil : voir Job.

  • paour .2
    paour .2

    m. paourion, paourerion, paourizion, peorion, pevion

    I.

    (1) Pauvre.

    (1530) J p. 12b. Reif dan peauryen ezomeyen en bet, tr. «donner aux pauvres et aux indigents du monde.» ●(1575) M 205-206. Ho bezaff Duc na Roe, nep ploe ne auoehes / Muyget seruicheryen, pe peuryen diouz Renes, tr. «Tu ne reconnaîtrais pas qu'ils furent duc ou roi en aucun pays, / Plûtot que serviteurs, et tu ne distinguerais pas de ceux-ci des pauvres.» ●(1612) Cnf 64a. Oppression ha foulancc graet d'an pauuryen. ●(1621) Mc 77. Oz dont da guelet peauryen. ●(1633) Nom 205b-206a. Comistrum : payement de crocheteur, ou gagne-denier : paëamant vn portezer, an pez á vez roet dan (lire : da) vn paour quez bennac.

    (1659) SCger 89b. pauure, tr. «paour, p. peurien.» ●162b. paour p. peeurien, tr. «pauure.» ●(c.1680) NG 10. Na rant nep tam der peurerion. ●489-490. cruel / Doh er peur. ●746. reuignignë er peurerion. ●783-784. A pe dezé er peurion / De ty. ●(1732) GReg 704b. Pauvre, qui est sans biens, ou sans biens suffisâment, tr. «péauryen. Van[netois] pèüryon, péüryan.» ●(1792) BD 2344. dar beuien gues, tr. «aux pauvres.» ●4896. ar beuien en noas o veruel gant anoet, tr. «les pauvres tout nus mouraient de froid.» ●(17--) BUE MALARGE. Jean-Marc Lecocq, thèse pour le doctorat de IIIe cycle Université de Haute-Bretagne, Rennes 2, 1983. (Textes de la fin du 17e ou du début du 18e siècle au plus tard, d'après J.-M. Lecocq. Publication des mms de Paris (P) de Rennes (R) et de Lesquifiou (L).">BMa 142. rouinan ar beojen, tr. «ruiner les pauvres.»

    (1821) SST 109. d'er beurerion mehus. ●(c.1825-1830) AJC 201. eur pourf a voa o taspun eun tam quened, tr. «un pauvre qui ramassait un peu de bois.» ●(1849) LLBg vi 36. mam er beurion. ●(1867) BUE 207. advokad ar bevien. ●(1883) KNZ 68. Ha d'ar bevien gez ha d'ann dud a boan.

    (1900) MSJO 95. He vam a zo eur baoures, he dad-mager eur paour. ●(1912) MMPM 75. ar paour koz. ●(1921) BUFA 201. peurizion é krénein get en aneouid. ●(1980) MATIF 76. A[r] Boulc’h, Anna, evid eur bevien !, tr. « L’entame, Anna, pour les pauvres ! »

    ►[empl. sing. avec valeur de plur.] Ar paour : tous les pauvres.

    (1612) Cnf 17a. an ré a lazr diuoar goust an paour.

    (1893) IAI 126. laosket bugale ar paour da heulia enn ho eaz an oll skoliou bras ha bian.

    (1934) PONT 159. Roït d'ar paour hag o pezo hed, a flec'hen, (en abondance). ●(1980) MATIF 76. Ar paour’n e dommder na sant ket e vizer.

    ►[au vocatif]

    (1968) BAHE 58/27. damañ din, paour, peadra da voueta ar «poud-fer».

    (2) Ar beorion du : les gens très pauvres.

    (1969) BAHE 62/40. d'ar c'houlz-se ne veze ket sikouret ar beorien du.

    II. Blasons populaires.

    (1) Paourerion : surnom des habitants de Plouharnel.

    (1911) DIHU 72/272. Penneu ouignon Plarnel e zoug eùé boteu koed muioh aveit er réral péchans. En hanù-sé e zou reit dehé eùé ataù. Peurerion e vé hoah groeit anehé.

    (2) Paourizion : surnom des habitants de Plunéret.

    (1911) DIHU 78/356. Plunerediz, Peurizion gé. / Ur blank e zou chomet ér gér. / Ne vank ket én asanblé. ●(1947) BRMO 31. ceux [= habitants] de Pluneret, Peurizion (petits pauvres).

    (3) Paourizion : surnom des habitants de Kerfourn.

    (1911) DIHU 71/255. Tret mat é en treu é Kerforn péchanj pen-dé-guir é hrér Tudigeupeurizion a dud er barréz-sé ?

    (4) Paourizion : surnom des habitants de Quéven.

    (1911) DIHU 71/255. Tud Kéùen e hrehé mat um stropein (s'allier) doh ré Kerforn get en hevelep (même) morhanù [peurizion] é hellehent gobér !

    (5) Pevien : surnom des habitants de Lanmodez.

    (2005) HYZH 244/38. Pevien (peorien) Lanvaodez.

  • paour-Dieu
    paour-Dieu

    adj. Très pauvre.

    (1975) BAHE 84/38. va zud a zo deuet da vezañ paour-dieu.

  • paour-du
    paour-du

    adj. Très pauvre.

    (1879) ERNsup 152. paour-du, très pauvre T[ré]v[érec].

    (1905) BOBL 03 juin 37/2c. Paour du eo he zud. ●(1933) MMPA 105. Paour-du ne oant ket.

  • paour-glad
    paour-glad

    adj. Très pauvre.

    (1732) GReg 704b. Pauvre comme Job, tr. «paour gladt

  • paour-glan
    paour-glan

    adj. Très pauvre.

    (1647) Am 715. Iaodre quez breman paour glan ouff manet, tr. «Pauvre insensé, je suis resté absolument pauvre.»

  • paour-glez
    paour-glez

    adj. Très pauvre.

    (1732) GReg 240a. Etre à cu, n'avoir rien du tout, tr. «Beza paour-glez.» ●704b. Pauvre comme Job, tr. «Paour glez

    (1857) CBF 58. Paour glez eo, tr. «Il est dépourvu de tout.» ●(1862) JKS 190. beza paour-glez. ●414. paour-glez ha noaz-glann. ●(1877) EKG I 3. hag an ilizou a oue lakeat paour glez. ●(1889) SFA 38. N'en doa netra, paour-glez oa.

    (1902) LZBg Gwengolo 238. En dud e zisko bout mad, mes peur glas int. ●(1909) KTLR 51. Paour-glez oant. ●(1920) LZBt Meurzh 7. Ha paour-glaz war ar marc'had ! ●(1921) LZBt Here 2. He zad paour-glaz.

  • paour-noazh
    paour-noazh

    adj. Très pauvre.

    (1900) MSJO 96. Jesus a varv evel m'oa deuet er bed, paour-noas. ●(1902) PIGO I 190. an ti a oa paour noaz.

  • paour-ran
    paour-ran

    adj. Très pauvre.

    (1867) FHB 141/292a. eat da baour ran.

  • paouraat
    paouraat

    v.

    I. V. intr.

    (1) S'appauvrir.

    (1732) GReg 43b. Appauvrir, devenir pauvre, tr. «Paoüraat. pr. paoüréet.» ●283a. Devenir pauvre, tr. «paouraat. paourât. ppr. paoureët

    (1876) TDE.BF 496b. Paouraat, v. n., tr. «devenir pauvre, s'appauvrir.» ●(1884) LZBt Meurzh 59. ha bemde e paoureont. ●(1889) ISV 411. pa binvidica unan, eo ret d'eun all paourât.

    (1908) FHAB C'hwevrer 45. Ar briz aotrouien a laka ar vro da baouraat e madou an douar. ●47. lakât ar vro da baourât e madou ar spered. ●(1925) FHAB Eost 310. O bro (...) a oa aet war baouraat.

    (2) (agriculture) S'appauvrir, en plt de la terre.

    (1849) LLB 97-98. ha hou toar, hemp peurat, / E zougou d'oh, peb blai, ha plouz hir ha gran mat.

    (3) Maigrir.

    (1849) LLB 685. Er blanten a iouank doh en doar e zueha, / Mar hi chanjet a leh, liesan é peura. ●1360-1361. Er guél ag er mameu e zariw ou goehiad / E vihana ou nerh, e hra dehai peurat. ●(1897) EST 13. ol é loned guèlan / É peurat dé ha dé, é krazein get en nan.

    II. V. tr. d. Appauvrir.

    (1499) Ca 152a. Paurhat. g. apourir.

    (1659) SCger 162b. paouraat, tr. «apauurir.» ●(1732) GReg 43b. Appauvrir, rendre pauvre, tr. «Paoüraat. pr. paoüréet

    (1856) GRD 157. hemb caranté eid é bar, péhani, e zesirhehé peurrat ha memb revinein. ●(1911) BUAZperrot 128. e leac'h pinvidikât an den, e baourât ne ra ken.

    III. V. pron. réfl. En em baouraat : s'appauvrir.

    (c.1718) CHal.ms i. s'appauurir, tr. «him beurat.» ●(1767) ISpour 253. Ne zouget quet hum beurrat é reign enn Alézon.

    (1922) EOVD 165. hui hou pou ataù hum beureit un tammig. ●(1935) VKST Du 379. ma c'hellont hen ober hep en em baouraat tamm ebet.

  • paourented
    paourented

    f. Pauvreté.

    (1834) SIM 164. meur a vuguel abandonet d'ar baourentet.

  • paourentez
    paourentez

    f.

    I.

    (1) Pauvreté.

    (14--) Jer.ms 391. Tra en bet ne deus ne met pourentez luz a reus, tr. «Il n'y a rien que pauvreté, embarras et malheur.» ●(1499) Ca 21a. Beuaff en pourentez. g. viure en pourete ou mourir de fain. ●152a. Paurentez. g. pourete. ●(c.1500) Cb. ga. mendicite / pouurete. b. pourentez / dyeznes. ●(1650) Nlou 425. En creis an hent, à paurentez, / Ez voe yuez dicouezet, tr. «au milieu du chemin de la pauvreté / il fut aussi manifesté.»

    (1659) SCger 44b. disette, tr. «paourentez.» ●(c.1680) NG 219-220. Ha huy mamm Doué ha rouanes, / A voy loget en peuranté. ●(1710) IN I 8. gouzout a ra cundui larguentez hac anduri paourentez. ●(1732) GReg 704b. Pauvreté, tr. «Pauréntez. Van[netois] péürante

    (1824) BAM 137. erfin en em velint en ur baourentez vras. ●(1878) BAY 14. Peurañté, tr. «pauvreté.»

    (1903) MBJJ 133. e-kreiz ar baourante an ezommekan. ●(1907) VBFV.fb 74a. pauvreté, tr. «peuranté, f.»

    (2005) SEBEJ 19. (Ar Yeuc'h) la Pauvreté, Ar Baolentez.

    (2) par ext. Manque de.

    (1921) PGAZ 96. setu m'oa paourentez divreac'h e Brec'hichen.

    (3) sens fig. Froid ressenti.

    (1879) ERNsup 164. paourañte 'm eus, j'ai froid, Gur[unhuel], St-M[ayeux].

    (1900) ANDP 9. Krenan a ree, nan avad gant ar baourentez, rag eur c'houezen stank a bize war e dâl. ●(1916) LILH 19 a viz C'hwevrer. Dihoallet ataù a cherreh peuranté.

    (4) (botanique) Grateron, fruit de la bardane Actium sp.

    (1931) VALL 342b. Grateron, tr. «paourante(z) T[régor] f.» ●(1942) VALLsup 18a. Bardane (…) le fruit crochu, tr. «paourante(z) T[régor] f.»

    II.

    (1) Fritañ paourentez : voir fritañ.

    (2) Fritañ paourentez er billig a garantez : voir fritañ.

    (3) Fritañ mizer gant paourentez : voir fritañ.

    (4) Fritañ paourentez war oaled ar briedelezh : voir fritañ.

    (5) Fritañ laouenn ar garantez war billig kraz ar baourentez : voir laou.

    (6) Fritañ laouenn ar baourentez war billig ar garantez : voir laou.

    (7) Mont da fritañ museged gant paourentez : voir museged.

    (8) Tennañ ar galon diouzh ar baourentez : voir kalon.

  • paourentezaj
    paourentezaj

    s. Plaisanteries.

    (1879) ERNsup 164. paourañteach, (dire des) plaisanteries, Trév[érec].

  • paourentezajoù
    paourentezajoù

    plur. =

    (1925) FHAB Gwengolo 324. n'eo ket gant ar paouranteachou pemdeziek.

  • paourenteziñ
    paourenteziñ

    v. intr. Être transi. cf. paourentiñ

    (1963) LLMM 99/266. o paouranteiñ gant an naon hag ar riv dindan baour gaezh logelloù plouz.

  • paourentiñ
    paourentiñ

    v. intr. Être transi. cf. paourenteziñ

    (1954) VAZA 105. o paouranti war ar pont. ●(1964) KTMR 19. o ouela hag o paouranti e-tal he dor.

  • paouret
    paouret

    adj. =

    (1910) FHAB C'hwevrer 46. Peurvuia zoken e teuont e berr amzer da veza ker paouret en o arc'hant ha ma'z int paouret en o feiz.

  • paourez
    paourez

    f. –ed

    (1) Pauvresse.

    (1790) MG 2. Cathelin, peurès dall. ●(17--) FG II 21. paourez durzunel.

    (1869) KTB.ms 14 p 129. ar baoures koz. ●(1876) TDE.BF 496b. Paourez, s. f., tr. «femme qui mendie.»

    (1900) MSJO 95. He vam a zo eur baoures, he dad-mager eur paour. ●(1902) PIGO I 140. Fantik koz a oa eur baourez. ●(1907) PERS 104. eur baourez koz dall.

    (2) Paourez kaezh =

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 29. d'ur beurrès queih voès. ●(1871) FHB 310/386a. eur baourez kez coz. ●(1877) BSA 176. n'oa distro ebet evithi, hag ar baourez keaz leanez a oue neuze nouet.

    (1905) KANngalon Ebrel 374. Ar baourez keaz koz.

  • paourigell
    paourigell

    f. –où Chose, personne de peu de valeur.

    (1912) MMKE 177. Inou e ueheheh reih, n'oh 'meit peurigelleu.

  • paourisaat
    paourisaat

    v.

    (1) V. tr. d. Appauvrir.

    (1727) HB 11. An dud a binvidiguez / En deveus paouriseat.

    (2) V. pron. réfl. En em baourisaat : s'appauvrir.

    (1710) IN I 163. beza en em baourisseat evit souten ur guerell.

  • paourkaezh .1
    paourkaezh .1

    adj. [antéposé]

    (1) [devant un masc.] Pauvre.

    (1633) Nom 268b. Grauedinosus, vel grauidinosus, grauedini obnoxius : suiet d'auoir pesanteur de teste, morfondu : vn den á ve subiect da cahout pounner pen, vn paour quez mourfondet.

    (1849) LLB 890. Ur peur kaih labourer a ziar er mezeu. ●(1870) FHB 271/80a. Eur paourkez fouet-e-drantel.

    (1923) KNOL 244. eur paourkeaz reuzeudik, tort, luch, kamm, pikouzet, eun druez e welet. ●(1929) MKRN 98. ar paourkez Fridu a zo stamboc'het gant ar fler a ta eus ar forn vras, tr. «le pauvre Fridu était comme empoisonné par l'odeur nauséabonde qui sortait du grand four.» ●(1974) GAME 11. paolkez aotrou Gevel.

    (2) [devant un fém.] Pauvre. cf. paourez kaezh (dindan paourez).

    (1877) BSA 290. d'ar paour keaz diouallerez denved euz Domremi.

    (1924) FHAB Eost 307. Ar vosenn, ar c'hlenved, ar bleizi a drubuilhas epad meur a vloaz c'hoaz ar paourkez bro Gerne. ●(1925) SFKH 13. Peurkeh Bretonnézed sot !...

  • paourkaezh .2
    paourkaezh .2

     

    (1) F. Pauvre, malheureuse.

    (1942) DHKN 77. Er beurkaehig ne viùas nameit pear dé.

    (2) M. Pauvre, malheureux.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...