Recherche 'renk...' : 17 mots trouvés
Page 1 : de renk (1) à renkou (17) :- renkrenk
f., adv. & prép. –où
I. F.
A. (dans un front)
(1) Rang (opposé à file).
●(1633) Nom 140b. Paries diplinthus : paroy espesse de deux bricques : moguer teu á diou reng briquennou.
●(1659) SCger 101a. rang, tr. «renc.» ●169a. renc, tr. «ranc.» ●(1732) GReg 781b. Rang, tr. «Réncq. p. réncqou. Van[netois] rancq. p. ëu.» ●Chacun à son rang, tr. « «Peh-piny (lire : pep hiny) èn e rèncq.»
●(1870) FHB 289/219b. Beza voant var bidir renk, ar mestr cantiker e penn.
●(1924) CBOU 2/32. war diou renk krog an eil en egile. ●(1935) NOME 99. Ya, gast ! Jos al Louarn… An eil, war an trede renk.
(2) (musique) =
●(1888) KZV 6. Ann eil alc'houe Do a izela pep noten a ziou renk war ar skeûl.
B. (dans la hiérarchie sociale)
(1) Rang da la société, classe.
●(1732) GReg 172a. Classe, distinction des personnes, ou des choses, tr. «Réncq. p. réncqou.»
●(1868) KMM 36. a istim ar rencou uhel. ●(1870) FHB 260/407a. e rencou hag e cargou huel. ●(1889) SFA 90. tud euz ar renk huella. ●(1894) BUZmornik 22. tud a bep stad hag a bep renk.
●(1904) BOBL 24 septembre 1/1a. d'an dud a renk dister. ●(1906) KANngalon Eost 187. eun niver a voazed a bep renk. ●(1907) PERS 135. an dud a bep renk. ●(1911) BUAZperrot 33. ar renkou uhela eus ar rouantelez. ●808. abalamour d'he renk vras.
►Ar renk : le rang.
●(1911) BUAZperrot 272. Karet a rea an henor hag ar renk.
(2) A renk : de condition.
●(1879) BMN 264. Gouscoude, e oa cavet tud, tud a renc zoken. ●279. eun den a renc euz a Gerne.
●(1915) MMED 68. plega he fen dirak an dud a renk. ●(1928) BFSA 60. den a renk eus Aziz.
►A renk (uhel, izel) : de haut, de bas rang.
●(1857) HTB 81. En den a renk huel.
●(1904) SKRS I 176. Dre ma oa he gerent tud a renk uhel. ●(1908) FHAB Here 318. da zigemer tud a renk izel.
(3) E renk : au rang de.
●(1878) EKG II 66. ho tud koz a ioa lakeat e Guinevez, hag e tro-var-dro, e renk an noblanz.
●(1902) MBKJ 158. Santez Theresa, lakeat e renk Doktored ann Iliz. ●(1907) PERS 310-311. he c'hlanded a lak anezhan e renk an Elez. ●(1911) BUAZperrot 96. e renk an dud a lorc'h hag a zanvez. ●(1928) BFSA 126. na savit ket e renk ar sent eun den hag a c'hell en em zaoni. ●(1936) BREI 444/1c. gwiskamant ar vro, a vir outi koueza e renk ar gouilhourenn.
(4) Sevel e renk : grimper dans l'échelle de la société, dans l'ordre social.
●(1902) PIGO I 25. ha zevel en renk, mar gallje. ●(1920) FHAB Genver 195. sevel e renk, dont da veza perc'hen.
(5) Derc'hel e renk : tenir son rang.
●(1909) FHAB C'hwevrer 37. Renk o deus da zerc'hel. ●(1911) BUAZperrot 551. ne ouie mui derc'hel e renk.
C. (dans un ordre, un placement)
(1) Place appropriée d'une chose.
●(1878) EKG II 267. lakaat pep tra enn he renk.
(2) Lakaat ub. en e renk : remettre qqn à sa place.
●(1859) MMN 50. An dud-se a zo goal fier, ret eo o lacât en ho renk.
●(1926) FHAB Ebrel 126. ne vo ket awalc'h lakaat pôtred ar «c'hartel» en o renk.
(3) Rang, place.
●(18--) SAQ I 319. e touez holl vadou ar bed-ma, ar iec'hed a zalc'h ar renk kenta. ●(18--) SAQ I 321. sividigez an ene, er penn kenta, an traou all, en eil renk.
(4) Lakaat renk : mettre de l'ordre.
●(1929) MKRN 99. lakat eun tammig renk, tr. «établir un peu d'ordre.» ●(1982) HYZH 147/32. (Treboull) ha oa bet kann war ar blasenn ha noe renket ar jandarmeed lakaat renk war o gorre.
(5) Gortoz (e) renk : attendre son tour.
●(1852) MML 175. resolvet mad da c'hortoz renq memeus beteg noz.
●(1969) BAHE 60/41. Blejal ha trepasiñ a rae an div vihan gaezh [div annoar] er c'harr da c'hortoz o renk, sorc'henn o mamm warno. ●(1988) TOKO 93. o hortoz renk e ti ar medisin.
(6) (politique) Bezañ, mont war ar renk : se présenter à une élection.
●(1906) BOBL 28 avril 84/3a. Ha mar iafen var ar renk evid bea depute ? Forz zo ! Great an taol ! Ha me var ar renk dustu, evel sosialist-radikal. ●(1907) BOBL 22 juin 143/2e. deuz an tu kleiz, e zo mennek da c'houlen digant an doktor Kere mont var ar renk. ●(1910) MBJL 178. rei o moueziou, en eur votadeg, d'ar c'honservatour a oa war ar renk. ●(1935) BREI 423/3d. war ar renk evit bezan kuzulier-meur kanton.
(7) Mont dre renk gant an amzer : suivre l'ordre chronologique.
●(1883) MIL 145. Evit mont dre renk gant an amzer, leveromp brema eur ger eus santes Anastas.
(8) Réparation.
●(1986) CCBR 196. (Brieg) doba on tâm rink, tr. «pour faire une petite réparation.»
(9) Droit, autorisation.
●(1988) TOKO 55. n'eus biskoaz a renk da gôzeal.
D.
(1) [au plur.] (Mauvaises) manières, arrangements.
●(1866) LZBt Ebrel 123. Gwelet a ret, kenvreur enoruz, pegen skler e teu prim hon renko.
●(1963) EGRH II 172. renkoù pl., tr. « (mauvaises) manières). » ●(1964) ABRO 145. e voe meneg gantañ eus ar renkoù hag an divizoù hor boa d'ober.
(2) Ober e renkoù : agir à sa guise.
●(1907) FHAB Gouere 150. chom er gear da ober o renkou. ●(1926) FHAB C'hwevrer 56. Diskar ar c'houarnamant hudur a oa eno neuze oc'h ober o renkou. ●(1926) FHAB Ebrel 123. ha Fransez a voe lezet da ober e renkou. Met ober a reas kement e renkou ma n'oad ket ken evit gwerza eun tamm eus an ti, na finval eur garrigellad teil eus ar bern, hep goulenn e asant. ●(1928) FHAB Mezheven 190. Hag arabad d'ar re a venn laza hor brezoneg kredi e vezint lezet bepred, da ober o renkou, evel m'int bet lezet betek-hen.
(3) Ober e renkoù da ub. =
●(1911) BUAZperrot 480. Petra, eme gerkent ar judas-man, an holl hiviziken eta a glasko ober d'in-me o renkou ?
(4) Ober e renkoù war : régenter.
●(1981) ANTR 5. An eil hag egile a zoñj d'ezañ eo karged da ober e renkou war doare-beva an oll dud a zo o chom er barrez pe er gomun. ●20. Haded eo bed ennaén ar gredenn eo bed ganed an dud desked evid delher ar stur ganto hag ober o renkou war an dud all.
E. (religion) Rayon.
●(1849) LLB 2023. En Eled é seih rank.
II. Loc. adv.
(1) War-renk : en rang.
●(1896) LIZer a bastor 20bis/5. ar pilerou var renk.
●(1926) FHAB Here 393. Neuze ez aer war renk d'an iliz.
(2) Diouzh renk =
●(1880) SAB 2. anaout buez om zalver, e oberou diouz rum, diouz renc.
(3) Diouzh renk : en rang.
●(1659) SCger 169a. dioc'h renc, tr. «de ranc.» ●(1732) GReg 781b. Marcher de rang, tr. «Qerzet diouc'h réncq.»
●(1868) KMM 41. mont d'en em lacaat diouz renc.
(4) Diouzh renk : tour à tour.
●(1659) SCger 119b. par tour, tour a tour, tr. «dioc'h renc.»
(5) A-renk : en rang.
●(1633) Nom 101a. Vitis pedata, statuminata : vigne eschalassée, ou munie d'eschalas : guynien plantet á rèng, drè vrz.
●(1744) L'Arm 157b. A-la-file, tr. «A-rancq.» ●(1787) BI 233. Arlerh é querhai à rang enn Tuchentil.
●(1877) EKG I 192. Abarz nebeut oa pemp muntrer a renk. ●(1878) EKG II 183. Ker buan ar zoudarded a ioa a renk. ●(1889) ISV 244. en em lakajont oll a reng a bep-tu dezho.
●(1926) FHAB Here 369-370. ez eomp, a-renk, d'an iliz.
(6) A-renk-e-renk, a-renk-da-renk : de rang en rang.
●(1732) GReg 781b. De rang en rang, tr. «A réncq-ê-réncq. a-réncq da réncq.»
III. Loc. prép. A-renk gant : dans la même rangée que, à la suite de.
●(1889) SFA 156. pep bandenn, dre m'en em gave, a zave he zeltenn e kichenn hag a renk gant ar re a veze savet araok.
- renk-ha-renkrenk-ha-renk
adv. De rang.
●(1879) BMN 281. Epad pemp devez all, renc ha renc, ez oa sclasset he gorf oll.
- renkadrenkad
f. & adv. –où
I. F.
(1) Rangée.
●(1659) SCger 101a. rangée, tr. «rencat.» ●(1732) GReg 781b. Rangée, tr. «Réncqad. p. rencqadou. Van[netois] réncqad. rancqad. pp. éü. ●Une rangée de soldats, tr. «Ur rencqad soudarded.» ●(17--) VO 131. er rangad tiér e gavehait a zourn cleie.
●(1866) FHB 94/332b. diou rencad goulou var elum. ●(1868) KMM 75. al leanezed en em lacaas var diou rencad. ●(1872) ROU 102b. Série, tr. «Rencad.» ●(1877) EKG I 24. diou renkad reier. ●(1889) ISV 315. eur rencat listri paket ganthan.
●(1904) LZBg Genver 39. ur rankad planch. ●(1904) LZBg Mae 113. rankadeu tiér. ●(1907) VBFV.fb 4a. alignement, tr. «rankad, f.»
(2) abstrait Suite.
●(1864) SMM 61. Ama brema hor bezo ur rencat all a virionezou.
(3) par erreur File.
●(1732) GReg 412b. File, tr. «Rencqad. p. rencqadou.»
(4) Classe sociale.
●(1923) SKET I 10. e oa manet ar c'heltieg e Galia yez ar renkadou uhela hag e kerze c'hoaz keit-ha-keit gand al latin.
II. Adv.
(1) A-renkad : par rangée.
●(1861) BSJ 135. ind ou maçonne [er béieu] guet mein a rancad.
(2) A-renkadoù : par rangées.
●(1732) GReg 781a. Par rangées, tr. «A réncqadou.»
●(1914) DFBP 82a. défiler, tr. «Mond a renkadou.»
- renkadur
- renkadurezh
- renkamantrenkamant
m. Disposition.
●(1915) HBPR 12. Hag a benn ma oa tremenet an noz, na jome mui gozik netra deuz renkamanchou koz hor bro. ●16. ar renkamant a ioa en iliz Bro-C'hall.
- renkañrenkañ
v.
I. V. tr. d.
A. (en plt de qqc.)
(1) Ranger, disposer (des éléments) en rang(s).
●(1659) SCger 46a. dresser, tr. «renca.» ●101a. ranger, tr. «renca.» ●169a. renca, tr. «ranger.» ●(1732) GReg 16b. Affiler des arbres, tr. «Réncqa guez.» ●781b. Ranger, tr. «Réncqa. pr. réncqet. Van[netois] ranqueiñ. rénguein.»
(2) Ranger à la place qui convient.
●(1878) EKG II 229. c'hui a veze o renka ar c'hadoriou er gathedral abarz an ofern.
●(1924) FHAB Eost 316. Evit lakaat e fourniad, ar poder a ya er fourn hag eno e krog da renka ha da vernia e bodou.
(3) Arranger, régler, organiser (une affaire, une activité, etc.).
●(1868) FHB 156/411a. abegout var ar c'hiz m'eo bet renked an ofis caonv. ●(1889) ISV 341. Re a draou en doa da renca ha re a urziou da rei d'he vartoloded evit lacat pep tra e ratre.
●(1942) SAV 23/65. Lavaret e voe d'ezi e oa ret kaout sin (procuration) ar susitourien a-barz renka ar susit (régler la succession). ●(1981) ANTR 218. sevel ha renka eun implij-amzer.
(4) Arranger, donner une forme.
●(1868) FHB 196/315b. Hiniennou a ioa gantho var ho fenn eun tamm mezer pe eun tamm kouetis renket e furm eur c'houlm lagadec.
(5) Ranger, disposer.
●(1872) ROU 81b. Disposer, tr. «Renca.»
●(1921) PGAZ 58. o renka ar c'hig-moc'h var ar farz guiniz-du. ●(1926) FHAB Mae 197. paka pep vi en eun tamm paper, hag o renka en eur baner, goustat, en aoun d'o fuka an eil diouz egile.
(6) Réparer.
●(1974) THBI 226. An tourman duva, neus distaget gleut al liorz. Mez ellet meus renka nezi. ●(1986) CCBR 196. (Brieg) rînka n dôn, tr. «réparer la toiture.»
B. (en plt d'animés)
(1) Donner un rang (à qqn).
●(1868) FHB 194/300b. ar skolaerien a zo bet renket abalamour d'ho deskadurez, d'ho c'homport mad ha d'ho relijion.
(2) Renkañ ub. : ranger qqn, le mettre à raison, le faire obéir.
●(1872) ROU 99a. Celui-là saura bien les ranger, tr. «Ennez o renco – a zigasso reiz enno.»
(3) (cuisine) Vider (poisson).
●(1944) GWAL 165/319. (Ar Gelveneg) Renkañ pesked zo difastañ pesked ; ne lavarer na «difastañ» na «didorañ», na «difritañ». «Ne vourran ket o renkañ pesked».
(4) Engrosser.
●(1976) KOYO 3. renkiñ ur plac'h.
II. V. pron. En em renkañ.
A. V. pron. réfl.
(1) Se ranger, se mettre en rang(s).
●(1732) GReg 781b. Se ranger, tr. «Hem réncqa. Van[netois] hum ranqeiñ.»
●(1889) ISV 245. an daou-ugent mil gristen en em rencas ker buhan hag eur vanden zoudardet desket mad.
(2) Se mettre en ordre, se préparer.
●(1877) EKG I 273. Sonj hor boa d'en em renka epad an deiz ha da vont d'abardaez e kear Gastel.
B. V. pron. réci.
(1) S'arranger, s'entendre dans un but.
●(1959) BRUD 8/32. e kasin ar helou d'e dad ha d'am hini, e lakin anezo d'en em renka dre forz. Gand aon dirag an teodou, ne vint ket seizdaletoh oh en em renka.
(2) En em renkañ gant ub. : s'arranger, s'accorder avec qqn.
●(1959) BRUD 8/56. Deut on d'en em renka ganeoh.
- renkedigezh / renkidigezhrenkedigezh / renkidigezh
f. Classification, agencement ; (?) ordonnance (?).
●(1868) FHB 191/275a-b. An darnvuia euz an oll bedennou-ze memez en ho form, er renkedigez euz anezo hag holl en ho font, en ho danvez, a zeu digant Doue.
●(1914) DFBP 10b. agencement, sm., tr. «Renkidigez.» ●(1931) VALL 127a. Classification, tr. «renkidigez.» ●(1963) EGRH II 172. renkidigezh f., tr. « action de ranger. »
- renkenn
- renkennadrenkennad
f. & adv. –où
I. F.
(1) Rangée.
●(1866) FHB 99/373b. renkennadou goulou o têvi. ●(1868) FHB 179/177a. ar renkennadou adoziou-ze a zao sounn ho fenn en ear. ●(1894) BUZmornik 206. eur renkennad goulou a bep tu d'ezhi.
●(1906) KPSA 8. pa dreuze ar renkennadou stard a dud a stanke aliez an iliz. ●(1907) PERS 224. Mont a ranke e kreiz etre diou renkennad tud. ●(1919) BUBR 4/106. Hon rengennad a laoska. ●(1926) FHAB Eost 305. c'houec'h renkennad gwê kaer. ●(1927) FHAB Meurzh 51. eur renkennad chapeliou harp-en-harp.
(2) File.
●(1889) ISV 315. renkennadou kezeg iaouank gantho stag an eil oc'h lost egile.
II. Adv. A-renkennadoù : par rangées.
●(1866) FHB 63/85a. en eur lacad ar panes a renkenadou.
●(1923) FHAB Genver 32. N'ez eus nemet hada ha planta a renkennadou eün.
- renkennet
- renkenniñrenkenniñ
v. pron. réfl. En em renkenniñ : se mettre en rang.
●(1919) BUBR 2/43. mont d'en em renkenni pevar ha pevar.
- renker
- renketrenket
adj.
(1) Disposé, rangé.
●(1909) FHAB Mezheven 170. renket brao war an daol, ar spoue, al lien gwenn. ●(1930) FHAB Meurzh 113. Arched he gwaz, goulou koar enaouet en dro d'ezan, a oa renket brao, war ar c'heler, dirak an aoter vras. ●(1935) ANTO 6. ar goeletinier renket a-hed ar porz.
(2) Rangé, en rang.
●(1882) BAR 203. a dremen a zirag an arme renket var eur ristenn. ●(1889) ISV 181. Ar voazed a voa renket tri ha tri. ●(18--) SAQ I 93. Diou arme a zo tal-ha-tal, renket evit ar stourmad.
(3) sens fig. (en plt de qqn, de sa vie) Rangé.
●(18--) SAQ II 267. tud vad, tud renket, tud a zoujans Doue.
●(1939) MGGD 51. e vuez renket ha poellek.
- renkidigezhrenkidigezh
voir renkedigezh
- renklennrenklenn
f.
(1) Râle.
●(1896) GMB 578. pet[it] Trég[uier] reñklen râle.
●(1908) PIGO II 179. Eur renklen warnean 'vel war eul leon e kreiz e labour.
(2) specialt Râle de la mort.
●(1902) PIGO I 190. war he muzellou eul liou glaz, liou ar maro. Ar renklen a stagaz warni. ●154. ar renklen a grogaz warnan, hag hen mougaz. ●(1908) PIGO II 56. henvel ouz renklen ar re a ve 'n o zremenvan.
- renkoùrenkoù
pl. voir renk