Recherche '"roc'h"...' : 51 mots trouvés
Page 1 : de roch-1 (1) à roc_honal (50) :- roc'h .1roc'h .1
f. rec'hier, rec'her, reier Rocher.
I.
●(1478) (d’après RECe ii 209). Dans le diocèse de Saint-Brieuc une charte de Beauport, datée de 1478, nous fait connaître à Plouézec les lieux dits que voici : Prat-an-goazy, « pré des oies » ; Parc-oar-an-roch, « pré sur le roc » ; Loguel-an-cozze, « loge du vieux » (Archives des Côtes-du-Nord). ●(1499) Ca 176b. Roch. gal. roche. ●(1580) G 799. bede an roch man, tr. «jusqu’à ce rocher.» ●(1633) Nom 79a. Alga, vlua, fucus marinus : algue : felu-mor, vn seurt lousaou á cresq en mor huc (lire : hac) en reyer á vez aual ouz lœttus. ●231a. Rupes, petra, cautes : roche, rocher : roch, mæn bras. ●231a-b. Scopulus, saxum : rocher, escueil : roch, quarrec en mor. ●231b. Promontorium : promontoire : promontoër, vn rochic á gueler en mor.
●(1732) GReg 825a. Roc, rocher, tr. «Roc'h. p. rehyer, reher. Van[netois] roh. p. rohéü, rehér.» ●825b. Rocher de terre, tr. «Roc'h. p. rehyer, rec'her.» ●(1792) CAg 80. Feutin ë-ra er rehire.
●(1838) OVD 221. er rehér péré e zou ardro el laguen a Riéti. ●(1849) LLB 454. ol er rehier hag el lehieu ihuel. ●1393-1396. en houlen (…) / É tarhein doh er roh. ●1402. er rustan rehier. ●(1857) AVImaheu 123. er rihiér e feutas. ●(1878) EKG II 192. eur riboul etre diou roc'h vraz.
●(1900) MSJO 85. Eur garrek eo, kleuzet pell zo gant dorn Doue he-unan ; an toul-ze a ia tro-distro, mont a ra doun er roc'h. ●(1902) PIGO I 33. An diou roc'h.
II.
(1) Sec'h evel roc'h : très sec.
●(1932) ALMA 101 (L). Kalon Kola a joumas seac'h evel roc'h.
(2) (Sonn, start) evel ur roc'h : solide comme un roc.
●(1843) LZBg 1añ blezad-2l lodenn 44 (G). Françæs-Andreu Lac, perpet sonn èl ur roh. ●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 132 (G). É veint cavet sonn èl ur roh. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 155 (G). Mæs er hrechén-men e zalhas doh er fé, sonn èl ur roh.
●(1907) BSPD I 148 (G) J. Larboulet. Mes André, soudard déja gredus, e chomas sonn èl ur roh. ●(1910) FHAB Meurzh 111 *Ioen an Tour Gwenn. E feiz ive a yoa start evel ar roc'h.
(3) Mont d'ar gêr dre roc'h ar skid : rentrer à la maison honteux après un échec.
●(1978) PBPP 2.2/471 (T-Plougouskant). Mont d'ar gêr dre roc'h ar skid, Tr. J. le Du «rentrer tout honteux à la maison /après avoir échoué dans un projet : lit. rentrer à la maison par la roche de la diarrhée.»
(4) Kousket evel ur roc'h : dormir comme une souche. Cf. kousket evel ur broc’h.
●(1890) MOA 224 (L). J'ai dormi comme une souche, tr. J. Moal «kousket em euz evel eur roc'h.»
●(1907) FHAB Du 284 J.-B. Martin. Daoust d'an tammig talabao-ze e kouskjont evel diou roc'h. ●(1912) RVUm 319 (Gu). Kousket èl ur roh, tr. P. ar Gov «Dormir comme un rocher.»
- roc'h .2roc'h .2
m.
(1) Râle.
●(1732) GReg 780a. Ralement, difficulté de respirer par des obstructions, tr. «Roc'h.» ●829a. Ronflement, respiration qui se fait avec bruit, causée par quelque obstruction, tr. «roc'h.»
(2) Râle d'un agonisant.
●(1732) GReg 780a. Ralement, le bruit de la gorge d'un agonisant, tr. «ar roc'h.»
- Roc'h-ar-BleizRoc'h-ar-Bleiz
n. de l. Roc’h ar Bleiz (hauteur, Commana).
●(1987) BRUDn 110/26-27. e Koumana, lod euz ar rehell war-horre Menez-Are o-deus peb a ano : Roh ar Sidan, Roh ar Bleiz, Roh ar Vran, ar Bugel.
- Roc'h-ar-Feunteun
- Roc'h-ar-SaludRoc'h-ar-Salud
n. de l. Roc’h ar Salud (hauteur, La Feuillée).
●(1911) GLPI 41. Heb dont da zaoulina endan Roc'h ar Salud. ●(1916) KRVT 180/2. Roc’h ar Salud – Etre ar Fouilhez hag ar Relek.
- Roc'h-ar-SidanRoc'h-ar-Sidan
n. de l. Roc’h ar Sidan (hauteur, Commana).
●(1987) BRUDn 110/26-27. e Koumana, lod euz ar rehell war-horre Menez-Are o-deus peb a ano : Roh ar Sidan, Roh ar Bleiz, Roh ar Vran, ar Bugel.
- Roc'h-ar-VranRoc'h-ar-Vran
n. de l. Roc’h ar Vrann (hauteur, Commana).
(1) Roc’h-ar-Vran.
●(1924) EGRT 18. E troad Roc'h ar Vran e Menez Arre. ●(1987) BRUDn 110/26-27. e Koumana, lod euz ar rehell war-horre Menez-Are o-deus peb a ano : Roh ar Sidan, Roh ar Bleiz, Roh ar Vran, ar Bugel.
(2) [Toponymie locale]
●(1924) EGRT 18. goude lein da Waremm ar Brini.
- Roc'h-BernardRoc'h-Bernard
voir Roc'h-Bernez
- Roc'h-BernezRoc'h-Bernez
n. de l. Ar Roc’h-Bernez : La Roche-Bernard.
●(1847) FVR 195. Antronoz ar Roc'h-Bernard hag Ambon a zo emgannet gant ar re Wenn.
►Ar Roc’h.
●(1910) K*** 3. dré er lignien bihian drè surhur ag er roh. (...) pont roh nen de quet uah achihu.
- Roc'h-Derrien / Roc'h-DerienRoc'h-Derrien / Roc'h-Derien
n. d. l. Ar Roc’h-Derrien : La Roche-Derrien.
I.
●(1732) GReg 825a. ar Roc'h-deryen. ar roc'h-dryen. ●(17--) CSdogmael 42c. En Peurit hag en Roc'h Derien / E Plouber ive en Bulien.
●(1827-1829) VSA 27. a banverid joudy a dost da roch derien. ●(1847) FVR 73. darn da Benvenan (…) ha darn all d’ar Roc’h-Derrien. ●(1863) ST 6. Lanveur, ar Roc’h-Derrien, Castelaudren, Pontre. ●(1870) FHB 291/234b. Jubile-mision Ar Roc’h-Derrien.
●(1905) ALMA 67. Ar Roc’h-Derrien. ●(1910) IBRK 72. Houman a heuilhas eben hag a bilas anezi en emgann bras ar Roc'h-Derien, etre Gwengamp ha Landreger. ●(1930) EBKE 40. Un emgann tér e saù tost doh er Roh-Derien. ●(1980) (2005) IFTR 298. En Lezardrev, en Roc'h-Derrien / O soñj kavet ur feumeulenn.
►Ar Roc’h.
●(1732) GReg 825a. Ar Roc'h.
●(1834) SIM 96. etre Pontreo hac ar Roc’h. ●(18--) PENgwerin10 26. Kerik ar Roc’h zo kemeret. ●(1867) BUE 87. Er Roc’h, enn de marc’had. ●1870 FHB 291/234b. Kleier ar Roc’h. ●(1889) CDB 105. 'Barz e ker ar Roc'h peder stal dior. ●(1894) BUEr 6. Barz er Roc'h a oa eun hospital evelse. ●(1898) BRE 92. Ha tud Pontre ha tud Ar Roc'h. ●(1899) LZBt Meurzh 7. Tréguidel, Uzel, ar Roc’h, Binic, Pontreo, Sant-Ke-Porstreo, Etables, Plancoët, Quintin, Tréméloir, Sant-Barnabé, ha parouz Gouanac'h.
●(1904) DDKB 18. Zonet, kleier ar Roc’h ha kleier Landreger. ●(1905) BOBL 18 mars 26/3c. Paotred Plozal, eur bourk e kreiz-tre ar Roc’h ha Pontre. ●(1910) EGBT 130. Ar Roc'h. ●(1925) ARVG 3/67. Potred yaouank Pleuzal, Trogeri, Hengoat, Pouldouran, Ar Vinihi, Runan, Peurit, gante bijer, fuzuilhou, kontellou presour, a gerz warzu Ar Roc'h hag en em gav e kêr wardro eun eur goude kreizte. ●(1927) GERI.Ern 517. ar Roc'h. ●(1970) BHAF 9. c'hoar gosa ma zad o chom er Roh. ●(1974) TDBP III 369. Ar Roc'h, / Capitale : Stoup.
●(2000) TPBR 212. 'Barzh ar Roc'h, an hini n'eo ket laer, n'eo ket un den a feson. (...) Pa oan o tont hag o vonet, / Ha me o kac'hat 'n em boned, / Hag a dremenas ur porc'hell eus ar Roc'h, / A debras ar boned hag ar c'haoc'h. ●(2002) TEBOT 106b. Kawan Prad ha Mantallod / Kemperven, Trogeri / Ar Roc'h, Hengoad / Pleuzal ha Pomerid Jodi.
►Kêr-ar-Roc’h.
●(1894) BUEr 7. ker ar Roc'h.
●(1930) DOBR 44. E Kêr ar Roc’h, eur wech e oa / Eur plac’h yaouank a zeitek vloa / He devoa micher pilhaoua.
II.
(1) Nom de La Roche en argot local (tunodoù).
●(1886) ARN 40. Ville. – Br. : Ker. Arg. : Vilach. – Ann ostant n'e ket bet aliez er vilach, cet homme n'est pas allé souvent à la ville, c'est un campagnard. Ostant est, dans cet exemple, synonyme de lokard, et vilach, la ville, c'est La Roche. ●56. er vilach, dans la ville (à La Roche même). ●(1886) REC 7/50. Vilach, la ville, La Roche-Derrien, du fr. village.
●(1970) BHAF 7. Ar Rohard a oa ma zad a ouie ive brezoneg mad, gand troiou-lavar ha pouez-mouez eun disteraig disheñvel a-wechou. Gouzoud a ree ouspenn trefoedaj "Ar Villaj", an "tunodou", a ziflipe digantañ aliez en e gomz.
(2) Appellation de La Roche en argot local (tunodoù).
●(1894) REC 15/352. Kapital stoup (la capitale de l'étoupe), Ker gapital (la ville capitale), La Roche-Derrien.
●(1970) BHAF 303. Ma n'eo ket eun druez, er Gêr Gapital !
(3) Dicton.
●(1970) BHAF 10. Person Ar Roh / 'Zo eur broh...
(4) Dicton.
●(1974) TDBP III 369. Ar Roc'h, / Capitale : Stoup / S/s-Préf. Pillou, druillou / hag askorn.
●(2004) TROMK 217a. Ar Roc'h, Kapital : stoup, Souprefektur : pilhoù, truilhoù, hag askorn. Jules Gros.
(5) Dicton.
●(1974) TDBP III 368. Roc'hiz paour, Roc'hiz fall, / O tebriñ laou gand kig sall, / Roc'hiz paour, / Tud a boan, tud a gouraj, / Sac'hadou braz hag alïez, / Med siwaz, traou laeret !
●(2000) TPBR 296. Roc'hiz paour, Roc'hiz fall / O tebriñ laou gant kig sall. ●(2004) TROMK 217a. Roc'hiz paour, Roc'hiz fall, / O tebriñ laou gant kig-sall, / Roc'hiz paour, / Tud a boan, tud a gouraj, / Sac'hadoù bras hag alies, / Met siwazh, traoù laeret ! / Raz-e-reor diwar blas kêr, / Gant ur votez koad hag ur votez lêr ! ●(2016) TELGR (04.08.2016) [48a] (Daniel Giraudon). Roc'hiz paour, Roc'hiz fall O tebriñ laou gant kig sall, tr. « Pauvres Rochois, méchants Rochois qui mangent des poux avec du lard ».
(6) Chanson à danser.
●(1974) TDBP III 390. Pipi stoup, Pipi stoup, / Merc'hed ar Roc'h zo pillou toud / Tra la la, tra la la, / Merc'hed Langoad zo memez tra. ●(1990) SKVR 18/50. Pipi stoub, Pipi stoub, merc'hed ar Roc'h zo gisti tout / Merc'hed Langoad zo memestra, tra, lala lalala.
(7) Rimaille.
●(1974) TDBP III 374. Hirio ema ar sul, / An deiz da werzañ butun. / Ar butun d'ar Roc'h / War gein ar pemoc'h ! / Ar pemoc'h d'ar prad / War gein ar c'had !
(8) Dicton.
●(1990) SKVR 18/73a. E-barzh ar Roc'h, an hini n'eo ket laer n'eo ket un den a feson !
●(2000) TPBR 212. 'Barzh ar Roc'h, an hini n'eo ket laer, n'eo ket un den a feson.
(9) Dicton.
●(2005) HYZH 244/39. Roc'hiz laer.
(10) Dicton.
●(2000) TPBR 212. Pa oan o tont hag o vonet, / Ha me o kac'hat 'n em boned, / Hag a dremenas ur porc'hell eus ar Roc'h, / A debras ar boned hag ar c'haoc'h.
(11)
●(1977) TDBP II 393. O ! arru eo Paotr ar Roh !, tr. « Oh ! voilà le gars de La Roche (le chiffonnier) ! » ●note J. Gros : « Paotr, servant de Croquemitaine pour les enfants. »
III. Noms de famille.
●(1970) NFBT 151 N° 1155. Kerroc'h. ●245 N° 1924. Roc'h (Le).
IV.
(1) Mont d'ar Roc'h : dormir, ronfler.
●(1886) REC 7/45-46. en breton de Trévérec Ed e d'ar Roc'h "il est allé à La Roche-Derrien" = il dort, il ronfle (roc'hal, ronfler).
●(1906) FURB 4/118. La même syllabe exprime l'idée du ronflement, ce qui donne lieu en haut Tréguier à l'expression plaisante ede d'ar Roc'h "il est allé à La Roche" c'est-à-dire "il ronfle". ●(1912) MELU XI 204 (T-Trevereg). Ed e d'ar Roc'h, tr. E. Ernault «Il est allé à la Roche, = il dort, il ronfle, par jeu de mots, d'après roc'hal ronfler.» ●(1929) SVBV 25 *Ab-Sulio. Hag, o veza lavaret eur bedenn (...) ez is d'ar roc'h. ●(1974) TDBP III 261. An hini bihan a zo kousket. – Ya, aet eo d'ar Roc'h ! le petit est endormi (dort) – Oui, il est allé à La Roche-Derrien (Ar Roc'h, La Roche-Derrien est suggéré par l'homophonie avec ar roc'h, (di) roc'hal, ronflement, ronfler, idée contigüe de dormir).
(2) Mont d'ar Roc'h da zebriñ bara gwenn : être endormi.
●(1908) PIGO II 125 (T) E. ar Moal. Pa oent aet an eil warlerc'h egile d'ar Roc'h da zibri bara gwenn, ar c'hloareg a zavas. ●(1912) MELU XI 204 (T-Landreger). On dit en Tréguier : Et eo d'ar Roc'h da dibri e vara gwenn. Il est allé à la Roche manger son pain blanc, = il s'est endormi.» ●(1914) KZVr 70 - 05/07/14. Aet d'ar Roc'h da glask (ou da zibri) e vara gwenn, tr. Émile Ernault « il est allé à la Roche-Derrien chercher (ou manger) son pain blanc, il est endormi, Coadout ».
(3) Dont eus kerc'hat bara gwenn eus ar Roc'h : se réveiller.
●(1912) MELU XI 204. Dont eus kerc'hat bara gwenn eus ar Roc'h, tr. E. Ernault «Venir de chercher du pain blanc de la Roche, se réveiller.»
(4) Evel kanañ muzik er Roc'h : voir muzik.
- roc'h-diroc'hroc'h-diroc'h
adv. Qui ronfle tout le temps.
●(1977) PBDZ 784. (Douarnenez) roc'h-diroc'h, tr. «qui ne cesse de ronfler, qui ne s'arrête de ronfler que pour s'y remettre tout de suite.»
- Roc'h-HallazRoc'h-Hallaz
n. de l. Grand-Rocher (Plestin-les-Grèves).
I. Roc’h-Hellaz.
●(1732) GReg xiii. Roc’h-hellas.
●(c.1830) ABR.22 7. ils mirent pied à terre sous une roche escarpée appelée encore aujourd'hui Roc'h hyr glas. ●(1844) FOB 232. Roch-Ellas. ●(c.1861) LED.bailloud 150. kiniget d’an Aoutrou Rannou, Barz Roc’hellaz. ●(1867) BBZ III 22. E kever ar Barz na jomm ken / Etre Roc'h-allaz ha Porzh-gwenn. ●485. Hag hen da skei gant penn he vaz, / Dre deir gwech, war beg ar roc’h-c’hlaz. ●(1867) TELrem 170. Rannou, barz Roc’h-Allaz. ●(1885) (1997) HYZH 212/61. Roc’h-hir-Glaz, Roc’h-Kellaz, Roc’h-Garlan, Roc’h-Allaz, Roc’h-al-Laz.
●(19--) OLLI 870C. Sôn Gouel Roc’h Karlez. ●(1903) MBJJ 59. hanval aoalc’h ouz Roc’h-Allaz, a zo du-hont en Breiz-Izel, ’kichen al Leo-Dræz. ●(1904) DDKB 4. ’Tre ar Porz-Gwenn ha Roc’h-Allaz. ●(1904-1906) FOFR.mer 137-138. la montagne du Roch Karlès, entre Saint-Efflam et Saint-Michel-en-Grève. ●(1912) BUAZpermoal 914. en kichen Roc’h-Allaz. ●(1922) FHAB Kerzu 356. war grec’hen lemm Roc’h-al-Laz. ●(1923) (1997) HYZH 212/60. Roc’h-Arlaz. ●(1925) BILZ 124. Ha dirake, a-zehou, Roc’h-al-Laz sklerijennet eus o zu. ●(1934) TREM 24. Euz reier bro Malo beteg penn Roc’h al laz. ●(1973) CAIR 62. Prononciation locale : Roc'h Kelless. ●(1973) TONA XIX 663/11728. Roc'h Iliz, Roc'h Al Laz, Roche du Meurtre, Ancien lieu d'attaque des brigands. ●(1974) TDBP III 89. Hennez a zastumfe arc'hant war ar Roc'h-Kellez. ●347. Ma zonton Fulup e-noa gwelet war veg ar Roc'h-Kellez un nor o tigeri hag un dimezell gaer eno o tiluziañ he blew melen. Ze am-oa klevet anezañ o kontañ. Gwechall e veze gwelet traou evel-se. Bremañ ne vez ken.
●(2000) TPBR 243. Pa vez an avel diwar Roc'h Kellas, / Biskoazh kozh buoc'h na vreskellas.
II.
(1) Expression.
●(1974) TDBP III 89. D'une personne avare, cupide : Hennez a zastumfe arc'hant war ar Roc'h-Kellez.
(2) Croyance populaire.
●(1974) TDBP III 347. Ma zonton Fulup e-noa gwelet war veg ar Roc'h-Kellez un nor o tigeri hag un dimezell gaer eno o tiluziañ he blew melen. Ze am-oa klevet anezañ o kontañ. Gwechall e veze gwelet traou evel-se. Bremañ ne vez ket ken.
(3) Proverbe.
●(2000) TPBR 243. Pa vez an avel diwar Roc'h Kellas, / Biskoazh kozh buoc'h na vreskellas.
- Roc'h-MorvanRoc'h-Morvan
n. de l. Ar Roc’h-Morvan : La Roche-Maurice.
●(1931) FHAB Du/411. p'edo kastell ar Roc'h-Morvan, en e gaer, Duk Rohan hag e bried a oa o chom ennan.
►Roc’h-Vaoris.
●(1928) FHAB Genver/17. eur maner ken kaer hag hini Roc'h Voriz pe ar Penhoad.
►Ar Roc’h.
●(18--) OLLI 442. Chanson nevez Great var sujet un den yaouank deus ar Roc’h e canton Plouziri, pehini a garre re e Vestres. ●(1865) FHB 24/189a. ha stag outi neuze ar Merzer, Loc-Eguiner, ar Roc’h ha Penc’hrann betec pont Landerne. ●(1890) MOA 25b. Ar Roc’h.
●(1905) ALMA 63. Ar Roc’h. (...) Er Roc’h e vez ive foariou evit ar chatal lard. ●(1909) KTLR []. Guechall, etre Guiniventer hag ar Roc'h, e zoa eur c'hoat braz.
- Roc'h-OudrenRoc'h-Oudren
oronyme (Scrignac).
●(1933) FHAB Eost 308. E parrez Scrignac, e kreiz etre kribenn roc’h-Oudren ha kastell koz Koatkeo.
- Roc'h-Plaen
- roc'h-rodell
- Roc'h-RuzRoc'h-Ruz
oronyme Ar Roc’h-Ruz (Plounéour-Ménez ; 385,01 m, point culminant de la Bretagne).
- Roc'h-Sant-Yann
- Roc'h-StummennvenRoc'h-Stummennven
oronyme (monts de Braspartz).
●(1917) KRVT 243/2. Pell diouz tourni ar bed, diwar Roc'h Stumenven / Edon oc’h evezia, e dinaou ar zaven.
- Roc'h-ToullRoc'h-Toull
n. de l. Ar Roc’h-Toull (Guiclan, Guimiliau).
●(1926) RTLL 7. Te hag a blij d'it kement gwelout traou koz ar vro, n'out ket bet c'hoaz o sellout ouz ar Roc'h Toull. Che ! ●(1931) FHAB Ebrel/136. Lavarout a reer zoken ez eus bet tud o chom evelse er Roc'h Toull, e Bro-Leon. ●(1987) BRUDn 110/27. Diêz ive tremen heb menegi ar Roh Toull oll-vrudet (da vihanna e-touez ar vrezonegerien lenneg) a zo anezi, na petra ’ta, e Gwiklan, ha n’eo ket e Gwimilio evel ma soñjer er peurliesa.
- Roc'h-TredudonRoc'h-Tredudon
oronyme (La Feuillée ; 383,23 m).
●(1914) ARVG mae 77. Roc'h-Tredudon, (371 m) ha Roc'h-Trevezel (354 m), heman mistr hag a-zers, o-daou en parouz ar Fouille.
- Roc'h-TrevezelRoc'h-Trevezel
oronyme Roc’h-Trévézel (Plounéour-Ménez ; 384,89 m).
(1) Roc’h-Trevezel.
●(1868) FHB 171/117b. E kichen roc’h Trevezel. ●(1877) EKG I 96. Egile oa Fanch Vian, louzaouer brudet dre bevar c'horn ar Vro, euz a Gastel da Vrest, adalek Tour-ar-C'hernik, eharz ar mor, bete Roc'h-Trevezel, var gern Menez-Are. ●(1877) EKG i 180. bete Roc’h-Trevezel, var gern Menez-Are.
●(1909) KTLR 90. Diguezet e kichen Roc'h-Trevezel, ar c'herne a c'hoanteaz lakaat eur c'hornad butun. ●(1914) ARVG mae 77. Roc'h-Tredudon, (371 m) ha Roc'h-Trevezel (354 m), heman mistr hag a-zers, o-daou en parouz ar Fouille. ●(1928) FHAB Genver/12. Eur wech bep kant vloaz, Roc'h Trevezel, e Breiz Vihan, a zigor he beg. ●13. Hep dale e oant e tal Roc'h Trevezel. ●(1936) TKAL I 70. eus Roc’h Trevezel da Venez Sant Mikael. ●(1943) CHDI 49. A-us de Vodmeur ha d'hé guern tioél / Pignet omb beta rehiér Trevezél.
(2) Prophétie.
●(1928) FHAB Genver/12. Eur wech bep kant vloaz, Roc'h Trevezel, e Breiz Vihan, a zigor he beg.
- Roc'h-UguRoc'h-Ugu
n. de l. Ar Roc'h-Ugu : La Roche-Jagu (Ploézal).
●(18--) PENgwerin8 92/33. ar justis demeus a roc'h jagu. ●(1871) GBI II 562. En Kastell Roïgu, en parous Ploezal. ●(1896) SBW 2. war lez ar ster hanvet ann Trew, hag a dremen dre Wengamp, Pontrew ha Lezardrew. Madok a savas he hini enn Fri-ann-daou-dour, 'lec'h en em vesk al Leff gant ann Trew, hag Alan a zavaz, enn tu-all d'ann dour, hini Roc'h-Ugu.
- Roc'h-Vizieg
- Roc'h-VrasRoc'h-Vras
oronyme Ar Roc’h-Vras (La Roche-Maurice).
●(1987) BRUDn 110/27. Er Roh (« Morvan »), harp er Roh Vraz (m’ema warni dismantrou ar hastell) ez eus eur Rohell Beñzez...
- roc'hadenn
- roc'hal / roc'hatroc'hal / roc'hat
v. intr. Ronfler.
I.
●(1499) Ca 176b. Rochat. g. rouffler. ●(c.1500) Cb 89a. [fron] Unde nario / is / iui / ire. n. gs. ga. narillier cest froncer les narilles comme faict vng cheual. b. rochat euel march.
●(1659) SCger 101a. raller, tr. «roc'hat.» ●106a. ronfler, tr. «roc'hat.» ●169b. roc'hat, tr. «ronfler.» ●(1732) GReg 780a. Raler, ronfler, tr. «roc'hat. pr. roc'het.»
●(1889) ISV 321. Robert (…) en em lakeas da roc'hat ker cre ma vije clevet euz an eil penn d'egile eus ar c'hazern.
II.
(1) Roc'hal evel ur morhoc'h : voir morhoc'h.
(2) (Roc'hal, diroc'hal) evel ur broc'h : voir broc'h.
- Roc'hanRoc'han
n. de l. Rohan.
●(18--) MILg 11. Eur bennerez euz a Roc’han / ha ne oa nemed hi he unan. ●(1836) GRGu 97. er guér a Rohan. ●(1839) BESquillere 462. én ur hoêd hanhuet Branguilly, toste de Rohan, é escobti Gùénèd. ●(1849) LLBg ii 1. tri hard leaw doh Rohan. ●(1867) BBZ III 173. Merc'hik koantig euz a Rohan; / Ne oa merc'h nemet hi unan.
II.
(1) Légende historique.
●(1732) GReg 826a. Rohan, nom d'une maison illustre, & des plus anciennes du Roïaume, descenduë de Conan Mariadec premier Roi de la Bretagne Armorique. Roc'han.
(2) Expression proverbiale. cf. Le fureteur breton N° 4 (1906) pp 117-119, N° 9 (1907) pp 121-127, & N° 8 (1906-1907) pp 49-64, DDPB 527/34478.
●(1878) SVE 938. Debri a ra d'ann neo evel ma ra Rohan. ●note Sauvé : « On donne au pourceau, dans un grand nombre de localités, le nom de Rohan ou de mab Rohan, fils de Rohan »
III. Nom de famille.
●(1970) NFBT 246-247 N° 1933. Rohan.
- Roc'hard
- Roc'hardennRoc'hardenn
f. –ed Habitante de la Roche-Derrien.
●(1967) BAHE 54/28. Ne oa ken keloù gant ar Roc'hardenn da lakaat he c'hrog war un den leveet bennak.
- Roc'hardezRoc'hardez
f. –ed Habitante de la Roche-Derrien.
●(1930) DOBR 46. Hon Roc'hardez yaouank a oa, / Eur zac'had pilhou war he skoa.
- roc'hatroc'hat
voir roc'hal
- roc'hek
- Roc'hellRoc'hell
n. de l. Ar Roc’hell : La Rochelle.
●(1905) BOBL 30 décembre 67/2c. Micherourien porz ar Roc’hell o deuz great tro ar ruiou en eur gana kanaouennou draill, hag en eur ober reuz.
- roc'hell .1roc'hell .1
f. –où, rec'hell
I.
(1) Rocher.
●(1633) Nom 251b. Saxum, petra : caillou, pierre grande : rochel mæn, mæn bras. ●252b. Silex : caillou : męn bras, rochel męn.
●(1728) Resurrection 1042-1043. an tempesto bras adeu da frigassin / Ar lest ous ar rochel. ●(1732) GReg 825a. Roche, tr. «Roc'hell. p. roc'hellou.»
●(1889) ISV 346. begou ar rec'hil-ze. ●405. eur roc'hel vraz.
●(1902) PIGO I 32. diou roc'hel vraz. ●(1903) MBJJ 41. Netra nemet rec'hel garo, warne banno touskan louet. ●(1933) MMPA 144. En despet d'an avel foll ha d'ar rec'hell treitour.
(2) Maen-roc'hell : rocher.
●(1659) SCger 169b. men roc'hel, tr. «grande pierre.» ●(1732) GReg 825a. Roche, tr. «mæn-roc'hell. p. mein-roc'hell.»
II. Kousket evel ur roc'hell : dormir comme un roc.
●(18--) KTB.ms 15 p 248 (T). Hag hi c'havas kousket evel ur roc'hel. ●(1869) KTB.ms 14 p 38 (T). N’am selaoues ket, hag e kouskes evel ur roc’hell !
- roc'hell .2
- Roc'hell-ar-C'had
- Roc'hell-BenzezRoc'hell-Benzez
n. de l. (La Roche-Maurice).
●(1987) BRUDn 110/27. Er Roh (« Morvan »), harp er Roh Vraz (m’ema warni dismantrou ar hastell) ez eus eur Rohell Beñzez...
- roc'hellajroc'hellaj
m. Rocaille.
●(1732) GReg 780a. Rocaille, assemblage de coquillage & de pierres dont on fait des grottes, tr. «roc'hellaich.»
- roc'hellat
- roc'hellekroc'hellek
adj. Rocheux.
●(1870) FHB 280/147b. A zeou dezho e voa meneziou roc'helleg.
●(1927FHAB Gouere 146. eur vro goadek ha roc'hellek.
- roc'hennadroc'hennad
f. –où Grande quantité.
●(1958) ADBr lxv 4/523. (An Ospital-Kammfroud) Rohennad : n. f. ; pl. ou. – Se dit d'une grande quantité d'unités de même espèce. Ainsi, en parlant de pommiers : Beh awalh eo d'ar gwez dougen ar rohennadou avalou a zo ganto.
- roc'her
- roc'hiennetroc'hiennet
adj. Froissé.
●(1927) FHAB Meurzh 61. da lakaat elec'h e hini, bet roc'hiennet ha chaoket gant pemp devez beaj, eur wiskamant nevez-flamm.
- Roc'hizRoc'hiz
pl. Habitants de la Roche-Derrien.
●(1870) FHB 291/234b. Jubile-mision Ar Roc’h-Derrien. (...) Kleier ar Roc’h. (...) ma weler ar roc’hiz o tostaat.
●(1930) DOBR 45. Penôs o devoa ar Roc’hiz / Laeret d’an dukez he gouriz ! ●(1974) TDBP III 368. Roc'hiz paour, Roc'hiz fall.
●(2000) TPBR 296. Roc'hiz paour, Roc'hiz fall / O tebriñ laou gant kig sall.
- roc'hkenn
- roc'hkennatroc'hkennat
voir roc'henniñ
- roc'hkennek
- roc'hkenniñ / roc'hkennatroc'hkenniñ / roc'hkennat
v. intr. Râler, avoir le râle de l'agonie.
●(1732) GReg 780a. Raler, avoir le râle de la mort, tr. «Van[netois] rohqenneiñ.» ●(1744) L'Arm 322a. Raller, tr. «Rohqênnein.» ●(1792) CAg 53. Ha guet poén rohquennein. ●54. ma rohquennou me halon.
●(1857) GUG 97. guet poén rohquennein.
●(1937) TBBN 216. rohkennat, tr. «râler.»
- roc'honal