Devri

Recherche '"sachañ"...' : 1 mots trouvés

Page 1 : de sachan-sachek-sechel (1) à sachan-sachek-sechel (1) :
  • sachañ / sachek / sechel
    sachañ / sachek / sechel

    v.

    I. V. tr. d.

    A.

    (1) Tirer à soi.

    (1530) Pm 280. Outraig em sachet ahet fun, tr. «Outrageusement on me traînait par une corde.»

    (1659) SCger 170a. sacha voar vrebenac, tr. «tirer & traisner quelqu'vn par force.» ●(1732) GReg 924a. Tirer l'oreille à quelqu'un, tr. «Saicha e scoüarn da ur re.»

    (c.1836) COM II moj. 7. chéchel ann dra brestet d'ezhô. ●(1872) ROU 105b. Tirailler, tr. «sacha

    ►absol.

    (1996) CRYK 334. E voutek pe e sachek, tr. «Pour pousser ou tirer.»

    (2) Attirer.

    (1875) FHB 521/411b. Mar teu ar mean-crok da zacha an houarn.

    (3) Tirer, attirer.

    (1872) DJL 6. beza chanchet d'an traon.

    (1905) BOBL 22 juillet 44/3a. checha ar plac'hik er-meaz.

    B. sens fig.

    (1) S'attirer (du travail).

    (1899) BSEc xxxvii 157 / KRL 22. Jachek (pe kemer) labour var e gorf, tr. «Entreprendre une chose longue, pénible, difficile.»

    (2) triv. Sachañ e revr : s'en aller.

    (1974) LLMM 164/183. Gwelloc'h eo dit-te, gwaier, sachañ da reor ganit.

    II. V. tr. i.

    A. Sachañ war.

    (1) Tirer sur.

    (1732) GReg 924a. Tirer fort sur quelque chose, tr. «Saicha crê var un dra.»

    (1872) DJL 23. hag e chancher ferm varnhi. ●(1878) EKG II 158-159. en eur zacha var bleo ar c'hraouadur.

    (1911) SKRS II 199. Chachit breman var gorden ar c'hloc'h braz.

    ►absol.

    (1903) MBJJ 95. aman (...) eo brav d'ê jechan. ●(1911) SKRS II 199. kaer hen deuz chacha a bouez he zivrec'h.

    (2) Sachañ war : chanter fort.

    (1903) MBJJ 32. pa ganont a greiz-kalon eveldomp, ha pa jechont warni bep-hini gwellan ma hall. ●(1920) FHAB C'hwevrer 243. da glevet bimbalaon ar c'hleier ha mouez totoro ar zakrist o jachan war ar Magnificat. ●(1924) ARVG Here 219. an holl, pôtred ha merc'hed, a chachas war an diskân.

    (3) Sachañ warni : chanter à pleine voix.

    (1910) MBJL 96. n'ê ket ar ganerien a jach ar muian warni a gan ar bravan. ●(1933) BLGA 19. gant mouez ar sakrist koz, pedet ivez d'an eured, hag a sache warni a-bouez frega e c'henou.

    (4) Sachañ war (ar boued, ar gwin...) : boire, manger de, du.

    (1872) DJL 36. mæz chanch var da vanne eur c'hrogad.

    (1970) BHAF 216. sachet e oe war ar brif.

    B. Sachañ gant an-unan : tirer à soi.

    (1889) ISV 457. c'hui a zach ganeoc'h a grabanadou.

    (1928) TAPO 10. Sellit, krogit er penn-ze, ha chachit ; chachit ganeoc’h avat ha n’eo ket ober an neuz da ober eo !

    ►absol.

    (1928) TAPO 10. Sellit, krogit er penn-ze, ha chachit ; chachit ganeoc’h avat ha n’eo ket ober an neuz da ober eo !

    III. V. intr.

    (1) Se dépêcher.

    (1924) ZAMA 29. Eman poent d'in chacha, rak ar palez a zo eur pennadig ac'halen. ●(1950) KROB 22/10. eur c'hard-eur n'eus ken, poent eo sacha ! ●(1986) PTGN 73. Poent eo sacha !

    (2) Sachañ ac'hano : quitter un lieu le plus vite possible, se tirer.

    (1949) KROB 18-19/13. Dispourbella a reas al laer e zaoulagad en eur ober eur skrijadenn, tenna e skasou ha sacha ac'hano, mar gouie !

    (3) Sachañ a-dreñv : reculer.

    (1882) BAR 167. Ar gristenien a bleg hag a zach adreen.

    (1948) KROB 1/14. Lavarout a ris da Liz, chacha buan a-dreñv.

    (4) Téter.

    (1942) DHKN 17. pen dé guir é kleuen ataù me merhig é chech dohein.

    (5) Se diriger.

    (1908) PIGO II 115. a gement korn a oa d'ar blasen e sachjont war dresek toull an nor.

    IV. V. pron. réfl.

    A. En em sachañ.

    (1) S'attirer.

    (1710) IN I 247. Quement a apparchant ouz an amourousdet a so stag-ouz-stag oll hac a zeu d'en em heul ha d'en em sacha.

    (2) Se tirer d'affaire, se débrouiller.

    (1908) PIGO II 139. 'N em jachent, emean, gant o chas. ●(1912) CHEG 18. M'em boa ranket en em jacha va-unan !... ●(1925) FHAB Ebrel 153. Skampet e oa adarre ha lezet ar re all d'en em jachan. ●(1926) FHAB Ebrel 122. al labouriou brasa a veze graet e boutin ha goudeze pep hini a en em jache evel ma kare.

    (3) S'en tirer, s'en sortir.

    (1925) FHAB Ebrel 153. 'N em jachet en doa c'hoaz eur wech.

    (4) Se cacher.

    (1911) ADBr xxvii 96. me ielè ôn diñn en em chechein ba'r jô, tr. «pour que pût un homme se blottir (se tirer) dans le cheval.» ●(1930) KANNgwital 335/465. an toullou kuz e leac'h m'ac'h en em jachet pa zave freuz en amzer gwechall.

    B. En em sachañ (+ prép., adv.).

    (1) En em sachañ eus, a : se tirer de (un endroit, d'une situation).

    (1882) BAR 28. en em zacha euz an danjer, ha mont dibistig en douar.

    (1924) ZAMA 25-26. d'ar mare-ze e fell d'it en em zacha ac'halen ? ●(1935) LZBl Gwengolo/Here 174. hor c'harr-tan a zankas en treaz (...) Penaoz en em sacha eus an abadenn-se ?

    (2) En em sachañ diouzh ub. : se défaire de qqn. qui s'accroche.

    (1866) FHB 81/227a. Tri anezho en em lakeas, en eur c'hoari, da hija ar vaguig vian, kement ma troas var he guinou. Eno neuze e savas breta. Mescam a glaske en em zacha dioc'h Tanguy pehini a zalc'he crog mad enhan, hag e ruiljont ho daou er mor.

    (3) En em sachañ da =

    (1924) SBED 24. Mal é d'oh hum chachek de gavet hous hani.

    (4) En em sachañ d'ar gêr : rentrer à la maison.

    (1921) PGAZ 55. Ar gerent peurvuia ne c'hedont ket an noz evit en em jacha d'ar gear.

    (5) En em sachañ a-raok ub. : fuir devant.

    (1925) FHAB Ebrel 152. Di e c'hellont en em jacha arôk an dispac'herien.

    (6) Se traîner.

    (1877) FHB (3e série) 2/15b. A dreuz-coff var eur vaz e teuaz a benn, goude mil ha mil ehan, d'en em sacha betec eun toull ti.

    V.

    (1) Sachañ e skasoù gantañ : voir skasoù.

    (2) Sachañ e gilhoroù gantañ : voir kilhoroù.

    (3) Sachañ e freilhoù : voir freilhoù.

    (4) Sachañ e lêr gantañ : voir ler.

    (5) Sachañ e groc'hen : voir kroc'hen.

    (6) Sachañ e loaioù : voir loaioù.

    (7) Sachañ e graf gantañ : voir kraf.

    (8) Sachañ war e ivinoù : voir ivinoù.

    (9) Sachañ war ar gordenn : voir kordenn.

    (10) Sachañ an dour d'ar vilin : voir dour.

    (11) Sachañ an dour d'e vilin : voir dour.

    (12) Sachañ war e sparl bihan : voir sparl.

    (13) Sachañ dour d'e foenneg : voir dour.

    (14) Sachañ Yann d'ar c'hrignol : voir grignol.

    (15) Sachañ ar c'hazh d'ar gambr : voir kazh.

    (16) Sachañ e revr er-maez ar c'huilher : voir revr.

    (17) Sachañ war e c'houriz : voir gouriz.

    (18) Sachañ Loull d'e doull : voir Loull.

    (19) Sachek ar moc'h war e dreid : voir moc'h.

    (20) Sachañ war an ibil berr // Sachañ war an ibil berraat : voir ibil.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...