Devri

Recherche 'sen...' : 56 mots trouvés

Page 1 : de sen-1 (1) à sentur (50) :
  • sen .1
    sen .1

    part. cf. se

    I. Part. démonstr. Ce, cet, cette.

    (1849) LLB 559. en noz-sen. ●817-819. Er gué zen. ●1045. En dé sen. ●(1896) GMB 619. C'est aussi par l'analogie du mot hen que j'expliquerai le van. sen pour se ; par exemple èlcen ainsi Guerz. Guill 166 est une sorte de compromis entre les syn. evel-se et evel-hen.

    (1913) AVIE 48. en dra zen. ●50. en amzér sen. ●(1922) BUPU 14. er miz-sen.

    II. [dans des adv.]

    (1) Avazen : avaze.

    (1849) LLB 1433. Hag a vazen é tant ou hunan d'er ger.

    (2) Evel-sen : evel-se.

    (1818) HJC 334. A-helcen ë ne èlet-hu vaille ur momant gueneign ? ●(1849) LLB 420. Elsen er huéreinen e labour pad en dé. ●1799. Avelsen é huéler. ●2009. Avel sen é konzas.

    (3) Goude-sen : goude-se.

    (1913) AVIE 45. Goudézen é tas Jézus get é zisipled.

    (4) Marsen : marse.

    (1849) LLB 771. marsen é ouilein.

    (1908) AVES 22. get eun ne zeheh marsen a skoein.

    (5) Neuzen : neuze.

    (1849) LLB 231. Peb unan e zigas nezen é santohad. ●(1855) BDE 733. nezen é sàueint ou fen.

    (1913) AVIE 178. Nezenik é tostas.

    (6) Rak-sen : rak-se.

    (1913) AVIE 101. Raksen, é guirioné, m'el lar d'oh.

  • sen .2
    sen .2

    s. (pêche) Seine.

    (1977) PBDZ 799. (Douarnenez) sen, tr. «seine (de pêche).»

  • senat
    senat

    m.

    (1) Sénat.

    (1732) GReg 857a. Le Senat de l'ancienne Rome, tr. «Ar Senat

    (2) (religion) =

    (1857) GUG 165. er penneu quetan ag er senat santel.

  • senator
    senator

    m. –ed Sénateur.

    (1499) Ca 183b. Senator. g. senateur. ●(1633) Nom 113b-114a. Tunica lati claui, laticlauia, latus clauus, tunicæ purpura latior : habillement d'vn Senateur : habillamant vr Senator.

    (1732) GReg 857a. Senateur Romain, tr. «Senator. p. Senatored

  • senatour
    senatour

    m. –ion (politique) Sénateur.

    (1914) FHAB Meurzh 68. e oue hanvet da zenatour. ●(1924) FHAB Mae 174. an Deputeed hag ar Senatourien.

  • sene
    sene

    m. (botanique) Séné.

    (1633) Nom 106a. Murica, tamarix : offic. tamariscus : tamaru, de la bruyere : senè.

    (1732) GReg 857a. Sené, plante medecinale, tr. «Séne. séna.» ●(1744) L'Arm 355b. Séné, tr. «Séné, a laquérr enn drammeu. m.»

    (1834) SIM 130. un dram sene en ur scudellad dour berv.

  • sened
    sened

    m. –où

    I. (religion)

    (1) Synode.

    (c.1500) Cb (d’après GMB 622). senet «senne de prebstres, l. synodus». ●(1521) Cc (d’après GMB 622). senet «senne de prebstres, l. synodus».

    (1732) GReg 190b. Concile, synode, tr. «Sened. p. senedou.» ●869a. Sinode, Concile, tr. «Sened. p. senedou, senejou

    (1870) FHB 260/402b. Ar Pap eo a c’half an Eskeb evit ar senedou braz.

    (2) Concile.

    (1732) GReg 190b. Concile, synode, tr. «Sened. p. senedou.» ●869a. Sinode, Concile, tr. «Sened. p. senedou, senejou

    (1847) FVR 63. n’en deuz nemet lenn ann unnekved Pennad euz ann Dalc’h eil war-n-ugent euz ar Sened a Drant. ●(1889) SFA 140. e talc’het e Rom ar pevare Konsil, pe sened, enn iliz Latran.

    (1911) SKRS ii 237. ar Sened a Drant. ●(1931) VALL 140b. Concile, tr. «sened(-Iliz) m. pl. ou

    II. (politique) Sénat.

    (1920) FHAB C’hwevrer 249. e c’heller lavaret eus ar Sened penôs eo chomet (...) memez tra. ●(1931) VALL 685a. Sénat, tr. «sened m.»

  • sened-Iliz
    sened-Iliz

    m. Concile.

    (1931) VALL 140b. Concile, tr. «sened(-Iliz) m. pl. ou

  • sened-kardinaled
    sened-kardinaled

    m. Conclave.

    (1931) VALL 141a. Conclave, tr. «sened kardinaled m.»

  • sened-meur
    sened-meur

    m. Concile œcuménique.

    (1931) VALL 140b. Concile œcuménique, tr. «sened-meur

  • senedour
    senedour

    m. –ion Sénateur.

    (1910) MBJL 79. ar senedourien hag ar gannaded. ●(1920) KZVr 365 - 29/02/20. aheurtet ez eo senedourien ar Stadou-Unanet. ●(1920) FHAB C'hwevrer 249. votadeg ar senedourien. ●(1920) FHAB Mae 349. An Deputeed ha senedourien ne zeblantont ket bezan nec'het gant se.

  • senell
    senell

    m. (alimentation) Saindoux.

    (1732) GReg 838b. Sain-doux, ou sain, graisse de porc fonduë, propre pour la friture, tr. «saynell

    (1931) VALL 671a. Saindoux, tr. «senell m.»

  • senenn
    senenn

    f. –où (théâtre) Scène.

    (17--) SP II p. 108. dawet act kenta scenen.

    (18--) BSG 52. Scènenn Kenta.

  • senes
    senes

    f. –où Séran.

    (1744) L'Arm 281a. Après le pesseau, il faut broisser le lin à la grosse, enfin à la fine, broisse, tr. «Goudé er baluh éma rétt senæssad el lin ér senæsse vrass enfin ér vihan.» ●329a. Regayoir, tr. «Senæsse.. eu : Selæsse. f.» Regayure, tr. «Stoub a chom ér senæsse

    (1904) DBFV 205. senes, seles, f. pl. eu, tr. «regayoir, séran.» ●(1907) VBFV.bf 68b. senes, f. pl. eu, tr. «séran. V. serens.» ●(1942) DHKN 118-119. Laret vehè é ma tokennet en tostad get senéseu nivérus ha flemmus.

  • senesadur
    senesadur

    m. Action de sérancer.

    (1744) L'Arm 281a. Action (…) De broisser, tr. «Senæssadurr.. reu. m.»

  • senesal
    senesal

    m. –ed Sénéchal.

    (14--) N 1398. Me so den a laes senescal, tr. «Je suis homme de cour, sénéchal.» ●(1499) Ca 183b. Senessal g. senechal.

    (1659) SCger 109b. Seneschal, tr. «Senessal.» ●171b. senessal, tr. «senechal.» ●(1732) GReg 857a. Senechal, tr. «Seneçzal. p. Seneçzaled. Van[netois] Chenechal. p. chenechaled.» ●(1744) L'Arm 24b. Bailli, tr. «Senéchal.. létt. m.»

    (1904) DBFV 37a. chenechal, m. pl. ed, tr. «sénéchal.»

  • senesalaj
    senesalaj

    m.

    (1) Sénéchaussée.

    (1732) GReg 857a-b. Senechaussée, tr. «Seneçzalaich. p. seneçzalaichou. Van[netois] chenechalach. p. chéü

    (2) Sénéchalat.

    (1904) DBFV 37a. chenechalaj, m. pl. eu, tr. «sénéchalat.»

  • senesalded
    senesalded

    f. Charge de sénéchal.

    (1732) GReg 857a. Charge de senechal, tr. «Seneçzalded

  • senesalez
    senesalez

    f. –ed Sénéchale.

    (1732) GReg 857a. Senechalle, tr. «Seneçzalès. p. seneçzalesed. Van[netois] chenechales. p. ed

    (1904) DBFV 37a. chenechaléz, f. pl. ed, tr. «sénéchal.»

  • senesaliezh
    senesaliezh

    f. Sénéchaussée.

    (1904) DBFV 37a. chenechaliah, f. pl. eu, tr. «sénéchaussée.»

  • senesat / senesiñ / senesal
    senesat / senesiñ / senesal

    v. tr. d. Sérancer.

    (1744) L'Arm 281a. Après le pesseau, il faut broisser le lin à la grosse, enfin à la fine, broisse, tr. «Goudé er baluh éma rétt senæssad el lin ér senæsse vrass enfin ér vihan.» ●329a. Regayer le chanvre, tr. «Senæssad er hoarh.»

    (1907) VBFV.bf 68b. senesat, –ein, v. a., tr. «regayer, sérancer. V. serensat.» ●(1907) VBFV.fb 74a. peigner le chanvre, tr. «senesal

  • seneson
    seneson

    s. (botanique) Seneçon.

    (1633) Nom 83b. Erigeron senecio, vulgò cruciata : senessoun : senessoun.

  • senev
    senev

    s. Cens.

    (1633) Nom 203b. Census : cens : cèneo.

    (1732) GReg 10a. Acense, héritage, ou ferme à titre de cens, tr. «cenéo.» ●143b. Cens, rente Seigneuriale & Fonciere, tr. «ceneo

  • seneve
    seneve

    s. (botanique) Sénevé.

    (18--) SAQ I 323. eur c'hreunen seneve.

  • senez
    senez

    s.

    (1) Synode.

    (1499) Ca 183b. Senez. g. senne de prebstres.

    (1876) TDE.BF 562b. Senez, s. m., tr. «Synode.»

    (2) Sénat.

    (1931) VALL 685a. Sénat, tr. «senez (anc.).»

  • senikl
    senikl

    s. Scénicle.

    (1633) Nom 37b. Acanthis, spinus ligurinus : scenicle, cinit : scenicl.

  • seniñ .2
    seniñ .2

    v. Senner, pêcher à la senne.

    (1977) PBDZ 799. (Douarnenez) seniñ, tr. «pêcher à la seine.» ●(1986) GEVU v 104. (Pouldahu) Gwechall vie graet gant senoù. Bremañ vez trapet c'hoazh. Bremañ vez mouilhet rouedoù pa teu ar loar. Met 'vez ket mui senet war-gorre, tr. «Autrefois on pêchait le sprat à l'aide de sennes. On en pêche toujours. Actuellement on mouille les filets quand vient la lune. Mais on ne senne plus les bancs.»

  • seniñ / siniñ / son .1
    seniñ / siniñ / son .1

    v.

    I. V. tr.

    A. V. tr. d.

    (1) Seniñ ar c’hleier : sonner les cloches.

    (1633) Nom 282b. Nolæ curator : qui sonne ou gouuerne les cloches : an hiny pehiny á soun hac az gouuarn an cleiyer.

    (1689) DOctrinal 190-191. rac ar custum oa eno en amser-se, siny seiz cloc’h assambles pa zea servicheryen ar Roué ouz taol.

    (1732) GReg 876a. Sonner les cloches, tr. «Sénni ar c’hleyer

    (1821) SST 95. De betra e sonner er clehier ?

    (1915) HBPR 213. sini ar c’hloc’h.

    ►absol.

    (1659) SCger 112a. sonner, tr. «senhi

    (2) Jouer, sonner (d'un instrument).

    (1530) Pm 275. Senyff e cornn couyornn ornet, tr. «Sonner de sa corne joliment ornée.»

    (1732) GReg 679a. Toucher l'orgue, tr. «Son an ograou. pr. soñnet.» ●(1744) L'Arm 261a. Toucher, tr. «Sonnein enn orglez.»

    (1869) HTC 227. Cass a raï ractal he elez da zini an droumpill.

    (1910) MAKE 23. d'e glevet o son ar vombard. ●(1927) LZBt Genver 27. tabouliner ar vilajen an nevoa sonet e daboulin.

    ►absol.

    (1612) Cnf 42b. Danczal, sonaff, canaff, pe douguen huez mat.

    (1790) Ismar 13. coroll, sonnein, ha mil-sotiss-aral.

    (1867) BUE 205. da ganan ha da zoun.

    (1923) KNOL 113-114. daoust ma na ouzoun ket sôn an distera.

    (3) Jouer, sonner (un air).

    (1633) Nom 192b. Canere receptui, receptui signum dare : sonner la retraicte : soun an rettræt.

    (18--) GBI II 14. sonet ur gavotenn, tr. «sonnez une gavotte.»

    (4) (en plt d'une horloge, etc.) Sonner (les heures).

    (1909) KTLR 255. Eun horolaj oa er gambr hag a zone an heuriou.

    (5) Seniñ kañv : sonner le glas.

    (1919) DBFVsup 37a. soñnein kanv (M[eslan], tr. «sonner le glas.» ●(1923) KNOL 251. ar roue a lakeas sini kaon. ●(1926) FHAB Meurzh 116. Kleaut a rit kleier Sant-Keon / E kreiz an eost e kreiz an hanv / O daou siouaz o seni kanv. ●(1941) FHAB Du/Kerzu 93. holl ilizou Breiz (…) a zono kañv.

    (6) Seniñ spont : sonner l'alarme.

    (1929) BREI 13 Genver (d’après VALLsup 6b). Seni spont.

    (7) Dire (mot).

    (14--) Jer.ms 62. Myret na sonet guyc un gueryc byzvyquen, tr. «Prenez garde de ne dire rien, (pas) un seul petit mot jamais.» ●(1650) Nlou 67. na sonnyt Guer, tr. «ne dites mot.»

    (1744) L'Arm 246a. Motus, tr. «Gricq : Chicq : Na sinétt gricq : Na sannét gricq.»

    (1831) RDU 225. Neoah ne sinas griq.

    ►absol.

    (1580) G 1232. Yvez na sonet den, her non cleve an Menech, tr. Dom Pelletier ms. p. 1423 «Que personne aussi ne sonne mot. Certes les Moines ne peuvent nous entendre.» tr. Émile Ernault, tr. «Que nul ne fasse de bruit, aussi, pour que les moines ne nous entendent pas.»

    B. V. tr. i.

    (1) (en plt d'un instrument de musique) Seniñ gant : sonner, jouer de.

    (17--) TE 158. sonnein guet en Harp. ●(1732) GReg 489a. Joüer de la veze. (…), tr. « son gad ar binyou ».

    (1855) BDE 362. $$$soned guet en délen. (…) $$$soned guet en trompetteu.

    (1907) VBFV.bf 70b. soñnein get, tr. «jouer de.»

    (2) Seniñ da ub. : appeler qqn à la sonnette.

    (1906) HIVL 115. Soñnein e hra bean d'ur meùel donet.

    II. V. intr.

    A.

    (1) Bourdonner.

    (1913) KANNgwital 127/294. Ma zon c'huiled dioc'h an noz, / Glao antronoz, tr. «Hannetons bourdonnant le soir, / Pluie demain.»

    (2) Seniñ da zañsal : sonner pour faire danser.

    (1905) BOBL 20 mai 35/3a. eno Bibian Leon gant e vombard, hag e gamarad gant e sac'h biniou o deuz sonet da zansal.

    (3) Chanter.

    (1732) GReg 151a. Chanter à danser, tr. «Son. pr. sonet

    (1849) LLB 1046. tud iouank é son. ●1063. Ol hé honsortézed hi skleij én ur sonein.

    B. [sujet : chose]

    (1) (en plt d'une cloche, d'une horloge) Sonner.

    (1621) Mc 64. Pan cleuer an orolaig oz son.

    (1732) GReg 876a. Sonner, rendre quelque son, tr. «Sénni. pr. sénnet. sezni. pr. seznet. sini. pr. sinet. son. pr. sonnet.(Van[netois] sonn. sonneiñ. ppr. soñnet

    (1895) FOV 258. De bep taul marhollen pe oé er hloh é son.

    (1909) KTLR 229. kaer oa gortoz, na zonas kloc'h ebet.

    (2) (en plt d'un instrument de musique) Sonner.

    (1575) M 255. Son deze pep myntin, ara tabourinou, tr. «Chaque matin sonnent pour eux les tambours.»

    (c.1680) NG 1832. Nezé e sonnou en trompet. ●(17--) VO 106. Pe sonnou en trompèt.

    (1907) DIHU 24/402. er binieu en doé soñnet. ●(1915) HBPR 132. ar biniou a zone hag an dud a zanse. ●(1931) GUBI 73. Me gleu er binieu é son.

    (3) (en plt de la voix) Rendre, ressembler à.

    (1909) KTLR 206. he mouez a zone evel mouez eun oanik ho c'hervel he vamm.

    (4) (en pl. de la messe) Sonner.

    (1908) FHAB Du 344. an oferen 'zo o sini.

    (5) (en plt de l'heure) Sonner.

    (1732) GReg 876a. J'arrivai à midi sonnant, tr. «arruout a rean pa edo crezdeiz o sénni

    (1849) LLB 1463. kent mé son kreiz-té. ●(1867) FHB 121/136a. Creis-deiz a voa o sini.

    (6) (en plt de l’Angelus) Sonner.

    (1947) YNVL 91. Sul Fask tommheoliet. Klevout a reer an Añjelus o seniñ.

    C. Seniñ diwar-benn : sonner à coups.

    (1732) GReg 876a. Sonner à coups, tinter, tr. «sénni divar-benn

    III. Lakaat treid ub. er vann da seniñ glaz : voir treid.

  • senk
    senk

    s.

    (1) (zoologie) Scolopendre, mille-pattes.

    (1919) DBFVsup 49b. mil-krabon, s., tr. «mille-pieds. En B[as] v[annetais] señk.» ●(1931) VALL 469a. mille-pieds, tr. «señk V[annetais].» ●680a. Scolopendre ; mille-pieds, tr. «sénk V[annetais].»

    (2) (pathologie) Inflammation due à la morsure du scolopendre.

    (1919) DBFVsup 62a. señk (B[as] v[annetais]), tr. «inflammation causée, dit-on, par la morsure du mille-pieds ; l'insecte lui-même.» ●(1931) VALL 680a. inflammation qu'on attribue à sa morsure [du scolopendre], tr. «sénk V[annetais].»

  • senklad
    senklad

    plur. Sangles.

    (1744) L'Arm 348a. Des sangles, tr. «Seinglatt

  • senklenn
    senklenn

    f. –où

    I.

    (1) Sangle.

    (1499) Ca 35a. Cenclenn. g. ceincle. ●(1633) Nom 181b. Cingula : la ventriere : vn sourfes, cenclen.

    (1659) SCger 20b. cengle, tr. «cenclenn.» ●(1732) GReg 843a. Sangle, tr. «Cénclénn. p. cénclénnou.» ●(1744) L'Arm 348a. Sangle, tr. «Seinglênn : Cheinglênn.. neu. f.»

    (1876) TDE.BF 563a. Señklenn, s. f., tr. «Sangle de cheval.» ●(1895) FOV 244. er sanclèn eit er foér, tr. «la sangle des foires.»

    (1931) VALL 674a. Sangle, tr. «senklenn

    (2) (habillement) Ceinturon.

    (1909) KTLR 214. Hag hi, trum, tapout he fistolen deuz he senklen ha dao.

    II. Stardañ ar senklenn war ub. : serrer la vis.

    (1955) VBRU 139. n’helle ket, ha pa dagje, ober meur a dra evit stardañ ar senklenn warnon.

  • senklenn-dreñv
    senklenn-dreñv

    f. (harnachement) Culière.

    (1914) DFBP 73b. culière, tr. «Senklen-drenv

  • senklennad
    senklennad

    f. –où

    I.

    (1) Plein la sangle.

    (1931) VALL 674a. plein la sangle, tr. «senklennad

    (2) Sanglade, coup de sangle.

    (1732) GReg 843a. Sanglade, grand coup de sangle, tr. «Cenclennad. p. cenclennadou.» ●(1744) L'Arm 348a. Sanglade, tr. «Seinglennad.. adeu

    II. fam.

    (1) Cuite.

    (1867) FHB 147/340b. karnachad muia ma hell oc'h heul he zenklennadou ! ●(1868) FHB 177/164a. gant koz chigoden eo, siouaz ! gant evachou diaoul, kaer zo, eo e ra he zenklennadou.

    (1909) FHAB Eost 234. Araog an noz, varc'hoas, me vezo va zenklennad ganen. ●(1949) KROB 11/13. pep hini a reas eur zenklennad !

    (2) Ventrée.

    (18--) MILg 238. «Hopp ! emez-han, braoa freskat ! / Evid ober eur zenklennat.

    (1931) VALL 674a. plein la sangle, tr. «senklennad (et fig. ventrée).» ●777a. Ventrée, tr. «senklennad f.»

  • senklennañ / senklenniñ
    senklennañ / senklenniñ

    v.

    (1) V. tr. d. Sangler.

    (1659) SCger 20b. cengler, tr. «cenclenna.» ●(1732) GReg 843a. Sangler, tr. «Cènclénna. p. cénclénnet.» ●(1744) L'Arm 348a. Sangler, tr. «Seinglênnein : Cheinglênnein.. nétt

    (2) V. tr. d. Senklennañ war ub. : serrer la vis à qqn.

    (1931) VALL 785b. Serrer la vis, tr. «senklenna war fam.»

  • sens
    sens

    m. (droit) Cens.

    (1499) Ca 35a. Cenn. g. cest cens que len poye a la sainct remi / ou cest auoir. ●(c.1500) Cb 37b. Cencc. g. cest cens que len poye a la sainct remi / ou cest auoir. ●(1633) Nom 234a. Ager vectigalis : qui doit cens : an hiny á dlè cens.

    (1732) GReg 143b. Cens, rente Seigneuriale & Fonciere, tr. «Cêns. doüar-zéns.» ●Cense, métairie donnée à cense, moënnant une redevance annuelle, ou perpetuelle, tr. «Merury var zéns.» ●Acenser, donner à Cens, tr. «rei var zéns

  • senser
    senser

    m. –ion Censier.

    (1732) GReg 144a. Censier, Seigneur censier, tenancier à titre de cens, tr. «Cénser. p. cénséryen

  • sensualite
    sensualite

    f. Sensualité.

    (1499) Ca 184a. Sensualite. g. idem.

  • Sent
    Sent

    n. de l. Ar Sent : Le Saint.

    (1) Ar Sent.

    (1902) LZBg Mae 104. Er Sent. ●(1904) BMSB 89. Ar Zent, kanton Gourin. ●(1905) ALMA 70. Ar Zent.

    (2) Proverbe.

    (2005) TAGW 182. Klec'hier ar Sent, glaw en hent, tr. « (quand on tentend les) cloches du Saint, la pluie (est) en chemin; se dit à Gourin et Langonnet. »

  • sent
    sent

    plur. sant

  • sentapl
    sentapl

    adj. Obéissant.

    (1824) BAM 13. e condition ne vezo na paour na sentabl.

  • sentek
    sentek

    adj. Obéissant.

    (1732) GReg 665b. Obéissant, ante qui fait ce qu'on lui commande, tr. «sentecq

    (1869) FHB 214/36b. An Iliz santel, sentig oc'h Doue.

  • senterezh
    senterezh

    m. Obéissance.

    (1907) VBFV.bf 68b. sentereh, m., tr. «obéissance.» ●(1921) BUFA 108. Konzeu kaer ar er Beuranté, en Humilité, er Sentereh. ●(1934) BRUS 211. L'obéissance, tr. «er sentereh, m.» ●(1969) LIMO 01 février. Skarhein er sénterèh ag er skol.

  • sentidigezh
    sentidigezh

    f. Obéissance.

    (1732) GReg 665a. Obéissance, tr. «Séntidiguez

    (1907) PERS 122. Doue a ro atao he vennoz d'ar zentidigez. ●(1915) HBPR 20. toui sentidigez d'al lezen. ●23. ne hellan kemeret perz ebet er zentidigez a vo touet d'al lezennou-ze. 39. Ma nac'hent rei sentidigez d'al lezen-ze. ●(1924) FHAB Kerzu 452. Heb ar zentidigez, netra vras ne c'hell beza graet e nep lec'h.

  • sentif
    sentif

    adj. Obéissant.

    (1934) BRUS 148. Obéissant, tr. «sentiù

  • sentiñ
    sentiñ

    v.

    I. V. intr.

    A. Obéir.

    (14--) Jer.ms 305. Dyguemen a gra dyff syntyff, tr. «Il m’avertit d’obéir.» ●(1580) G 114. Houguen raeson eou dyf syntyf, tr. «Mais c’est raison pour moi d’obéir.»

    (1659) SCger 171b. senti, tr. «obeyr.»

    (1824) BAM 123. piou eo an hini a credo mancout da senti ? ●(1849) LLB 42. N’hun es chet ni sentet avel guir bugalé. ●(1862) JKS.lam 27. Senti a zo diazez ar peoc’h. ●(1877) EKG i 5. m’en diviche ranket ar veleien senti. ●(18--) SAQ ii 424. Ha senti a reomp-ni heb digarezi netra ?

    (1908) FHAB Here 314. Philip, er vech-man ne oue ket gourd o senti.

    B. Sentiñ ouzh.

    (1) Sentiñ ouzh ub., udb. : obéir (à qqn, qqc.).

    (14--) Jer.ms 55. Pan sentis a enep guyr rehyr ouz drouc pryent, tr. «Quand j’ai obéi contre la justice trop longtemps à un ordre mauvais.» ●56. Hac ouz drouc pryent ez sentsot, tr. «Et à un ordre mauvais tu as obéi.» ●(1575) M 1761. Rac se auys Cristen, oar penn tremen dren pont, / Sentyff ouz da Eneff, tr. «Pense donc, chrétien, avant de passer le pont / A obéir à ton âme.»

    (1659) SCger 85a. obeir, tr. «sinti oc’h.» ●(c.1680) NG 35. nou des e nep quis preset / Sentignë douh Map Doue. ●105-106. Adam, hon tat, drouc auiset / E sentin dou Eva e briet. ●(1732) GReg 665a. Obéir, se soumettre à la volonté de quelqu’un, tr. «Sénti oud ur re. sinti oud ur re. séntout ouc’h ur re-bennac. ppr. séntet

    (1821) SST 39. mar a hani e sentas doh-t-hou. ●(1877) EKG i 11. d’an denved senti ouc’h ho fastor. ●(1894) BUZmornik 370. evidon-me a ve joa ganen senti outhi. ●(1896) HIS 59. sentein doh Doué.

    (1909) FHB Gouere 198. senti a raio ous kement lustrugen a gomzo outan. ●(1915) HBPR 24. eb beza touet senti ouz al lezen-ze.

    ►[empl. comme subst.] Obéissance.

    (1928) LEAN 128. Dre garet ar senti, he doa roet pep tra.

    (2) Se laisser aller (à).

    (18--) SAQ ii 435. Araog senti ouz he dech fall an den a zo enkrezet.

    (1926) FHAB Mae 174. e meur a barrez an dud a oa kristenien laosk, a zente ouz o youlou fall.

    C. Sentiñ da udb. : obéir (à qqc.).

    (14--) Jer.ms 54. Hep anoez nac ezur / Doz pryent ez sentyff ne fyllyff byzvyquen, tr. «Sans chagrin ni (?) … (?).» ●(1650) Nlou 3. Ouz sentiff re buhan, da saouzan Sathanas, tr. «en obéissant trop vite à la tromperie de Satan.»

    II. V. tr. d. Obéir à.

    (1530) J p. 41a. Ha ho sintif, hep terrif quet / Ho gourchemenn, tr. «que je vous obéisse, sans violer vos commandements.» ●(1557) B I 56. Me menn pep hent hep nep fent hoz sentiff, tr. «Je veux de toute façon vous obéir sans feinte.» ●(1580) G 657. Ma sent presant gant hast, pe ny az dehasto, tr. «Obéis-moi à présent en hâte, ou nous te chasserons.»

    III. Sentiñ evel deñved : voir dañvad.

  • Sentiz
    Sentiz

    pl. Habitants du Saint.

    (1904) BMSB 89. Ar Zent, kanton Gourin (...) holl Zentiz.

  • sentoni
    sentoni

    f. Obéissance.

    (1910) ISBR 42. plegein d'en tri ro-men : sentoni, peuranté, guerhted.

  • sentorioù
    sentorioù

    plur. Ober e sentorioù ouzh ub. : faire les volontés de qqn.

    (1914) FHAB Eost 240. Grêt e veze e holl zentoriou outan. ●(1958) ADBr lxv 4/526. (An Ospital-Kammfroud) Sentoriou : n. m. pl : Ne s'emploie pas au singulier. – Dérivé de senti (obéir). Ober d'eur hrouadur e oll zentoriou hag e lavarou : céder à tous les caprices d'un enfant.

  • sentr
    sentr

    s. Centre.

    (1499) Ca 35a. Centr g centre cest a dire le point du milieu daulcune chose ronde. ●(c.1500) Cb 37b. Centr alias creys vn dra crenn. g. centre cest a dire le point du milieu daulcune chose ronde.

  • sentur
    sentur

    s. Ober e sentur ouzh ub. : faire les volontés de qqn.

    (1940) SAV 18/69. (Pleiben...) Sentur (n'ouzon ket pe reiz en deus ar ger-se). Ober e c'hoant, e c'hrad, e did da unan bennak. E galleg : faire les volontés de quelqu'un. Sk. : Per a vez eur paotr mat pa vez graet e sentur outañ (E Kastellin ez eus tud hag a zo o ano Sentur). ●(1955) STBJ 32. eur penn kalet a vaouez ha diês a-walc'h ober he zentur outi. ●62. Eur pennhêr (...) hag a veze grêt e holl zentur outañ gant e dud. ●225. Sentur (ober e) ouz : ober e did da... ●(1962) GERV 131. Ankeniet e oa ar briñsezig o kuitaat palez Cornelius ha Patricia, e-lec'h ma veze graet he holl sentur outi.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...