Recherche 'sik...' : 30 mots trouvés
Page 1 : de sik-1 (1) à sikut (30) :- sik .1sik .1
interj.
(1) Interj. Onomatopée pour éloigner les porcs.
●(1876) TDE.BF 565b. Sik, V[annetais]. Ce mot a dû signifier porc, cochon, car on dit pour les chasser d'un lieu, sik-sik !
●(1908) PIGO II 68. Sik ! porc'hel !... ●(1942) FHAB Mae/Mezheven 171. Chik = cri pour les éloigner [les cochons]. ●(1931) VALL 129b. cris sour les écarter [les cochons], tr. «sik, sik !» ●(1913) ARVG Eost 191. Ha d'in ar c'hlodad sik bihan !
- sik .2sik .2
m. –ed local. Paysan.
●(1976) HYZH 108/9. (Douarnenez) kement gad ar ziked egis ma lavere – an drae 'va potred divar'r maez : ar ziked. ●88. zik : paotr diwar ar maez (war-dro 1920).
- sika-housika-hou
s.
●(1994) BRRI 7. Gwelet ’m eus ur voull-dan o treiñ en noz, evel ur sika-hou, damdost d’an aod. ●note G. Kervella : « ur bellenn-vezhin sec’h c’hwezhet an tan enni ha lakaet da dreiñ da geñver tantad Gouel Yann. »
- sikadezsikadez
s. (botanique) Hysope officinale.
●(1732) GReg 495b. Hisope, plante odoriferente, tr. «cicadès.»
●(1874) POG 37. Glebied ac'hanon, Aotrou, gand ar sikadez hag e vezinn neteet. ●(1876) TDE.BF 565b. Sikadez, s. m., tr. «Hysope, plante.» ●(1879) BLE 212. Hysope officinal. (H. officinalis. L.) Sikadez.
- sikamorennsikamorenn
f. –ed (botanique) Sycomore.
●(1732) GReg 865b. Sicomore, arbre, tr. «Sycamorenn. p. sycamorenned.»
- sikañsikañ
v.
I. V. tr. d.
(1) Planter, enfoncer, fourrer.
●(1863) GBI i 310. ’N kreiz hi c’halon deuz-hi siket, tr. «Au milieu de son cœur elle l’a planté !»
●(1924) BILZbubr 42/977. Kroc’hen ar c’had a zo bet siket gant ar vugale en eun toull doun e-barz o liorz. ●(1925) BILZ 113. Ha gant e gontell e troc’has eun tamm karot, oh ! ya, hep gaou, ken hir hag ho piz-meud. Sika a eure anean en e c'hinou. ●117. Ec’h ê d’hen sika d’ean en e c’houg. ●(1931) VALL 257a. Enfoncer un clou, etc., tr. «T[regor] sika.»
(2) Fixer.
●(1931) VALL 306b. Fixer un pieu, des clous, etc., tr. «T[regor] sika.»
II. V. pron. réfl. En em sikañ : se ficher, s’enfoncer, se coincer.
●(1924) BILZbubr 43/1033. An drein en em zikas, en em voutas, ha doun, en kig ar gazeg. ●(1925) BILZ 173. Eno ar paour kêz gober a chomas start : evel eur yenn eo en em siket entre diou beg garreg.
III. Sikañ e viz en toull : voir biz.
- sikan-sikan-
voir chikan-
- sikanadennsikanadenn
voir chikenodenn
- Sikarn
- siken
- siket
- siklsikl
m. –où Vélo, cycle.
●(1910) MBJL 191. Ouspenn dek tro a reont hep ma c'hall ar motosikl tec'hel pell rôk ar sikl. (...) Benn an unnekvet tro, memes tra, e kemer ar sikl petrol e lans war egile.
- siklersikler
m. –ion Cycliste.
●(1910) MBJL 191. daou hent grêt ispisial unan evit ar c'halouperien, hag egile evit ar siklerien.
- siklezonsiklezon
s. –où
(1) Bobard, mauvaise raison.
●(1832) GMB 17 ; 10 manuscrits connus, d’après Gwennole Le Menn ; voir MOY.ms)">JAC.ms 220. gant o siclesono. (d'après GMB 596).
●(1925) FHAB Gwengolo 324. siklêzonou ar bolitikerien. ●(1964) LLMM 107/417. Sed aze ur siklêzon ! ●(1970) BHAF 386. Siklezon. Digarez.
(2) Plaisanterie, blague.
●(1896) GMB 635. pet[it] tréc[orois] siklezen plaisanterie, bagatelle.
●(1955) VBRU 54. farsal ha drailhañ siklaezonoù. ●191. siklaezonou : bourdoù, traoù fentus da gontañ.
(3) Tennañ/Drailhañ siklezonoù da ub. : faire accroire qqc. à qqn.
●(1942) VALLsup 2b. Accroire (faire), tr. «tenna si(s)klesonou da T[régor] fam.» ●(1957) AMAH 245. Drailhañ a rae d’ar baotred siklezennoù a bep seurt.
- sikludsiklud
voir siklut
- siklut / sikludsiklut / siklud
m. –où
(1) Soue.
●(1977) BAHE 92/27. klud ar yer ha siklud ar po[r]c'hell.
(2) Recoin, petite pièce.
●(1957) AMAH 107. siklud al luc'hskeudenner. ●(1978) BAHE 97-98/60. Siklud (...) un tamm toull, kouignoù (kornioù damguzh en un ti bennak. Ur bern siklutchoù a zo eno.
(3) fam., péjor. Bicoque.
●(1954) VAZA 151. Bihan-bihan e oa ar siklud-se peogwir e veze leun-kouch gant va gwele (...). ●(1957) AMAH 245. Met o vezañ ma’z oa manet didud ar siklud-se e-pad ur pennad brav, e veze tremen diaes bevañ ennañ. ●(1967) BAHE 54/27. distreiñ d’he siklud. ●(1978) BAHE 97-98/60. Siklud (...) ti bihan dister.
(4) Babiole.
●(1879) ERNsup 166. siklud, m., pl. o, objet de peu de valeur, Trév[érec].
●(1931) VALL 53. Babiole, tr. «siklud T[regor] m.»
(5) fam. Ober e siklut : se nicher.
●(1931) VALL 495b. Se nicher au fig[uré], tr. «ober e siklud, sikluti.»
- siklutennsiklutenn
f. –où
(1) Case (habitat).
●(1918) LZBt Mae 20. Mfunga zo pell eus bean eur ger veur. Diou chiklutenn, en eun tu tu, ter en tu all. ●(1918) LZBt Gouere 3. diou rengannad chiklutenno.
(2) Abri.
●(1931) VALL 3b. Abri, tr. «siklutenn T[regor] f.»
(3) enfant. Derrière, postérieur.
●(1983) PABE 32. (Berrien) siklutenn, tr. «terme très affectueux employé pour parler des petits enfants. ‘derrière' (postérieur).»
- siklutiñsiklutiñ
v. intr. fam. Se nicher.
●(1931) VALL 495b. Se nicher au fig[uré], tr. «ober e siklud, sikluti.»
- sikomor
- sikore
- sikoreasikorea
f.
(1) (botanique) Chicorée.
●(1659) SCger 25a. chicorée, tr. «cicorea.» ●(1732) GReg 164b. Chicoree, plante, tr. «Cicorea.»
●(1879) BLE 70. Chicorée sauvage. (C. intybus. L.) Sikoréa.
(2) Sikorea melen : chicorée jaune, pissenlit Taraxacum officinale Weber.
●(1633) Nom 85b. Hedypnois, intubus, vm, siluestris : cicorée iaulne : squarioles, pe cicores melen (lire : cicorea melen).
- sikour .1sikour .1
m. –ioù, –où
I.
(1) Secours.
●(14--) Jer.ms 182. Anchic anchic ne deux sycour, tr. « Hélas, hélas, il n’y a pas de remède » ●(1575) M 2045. Nedeux flam nep amour, sycour na recouranç, tr. «Il n'y a clairement nul amour, secours ni aide.» ●2095. Neuse da reuseudic, nedeux guic á sicour, tr. «Alors au malheureux il n'y a point de secours.» ●(1612) Cnf 18a. AN holl sicourou, ha moiennou, pegant ré ez commetter an pechet. ●(1633) Nom 189b. Auxilia, cohortes auxiliariæ : secours des alliez : sicour an re aliet.
●(1659) SCger 171b. sicour, tr. «assistance.» ●(c.1680) NG 629. Er secour a Jesus. ●(1732) GReg 853b. Secours, tr. «Sicour. Van[netois] secour. sicour.»
●(1836) AMV 106. pere, abande e sicourou, a vize perisset dre ar viser, tr. (GMB 458) «(tant d'hommes qui) sans ses secours, (seraient morts)». ●(1849) LLBg II 5. Hemb sekour. ●(1864) SMM 99. ha c'hui o caout kement a sicourou evit mont di.
(2) Bezañ war sikour ub. : aider qqn.
●(1911) BUAZperrot 566. an Hini a veze atô var e zikour. ●569. Lavaret a rea e veze ar Werc'hez var e sikour.
(3) Dont war sikour ub. : venir à l'aide de qqn.
●(1911) BUAZperrot 821. Er fin e pedas sant Jakez da zont var e zikour. ●(1926) FHAB Mezheven 219. Doue ho paeo, kristenez vat a deu war zikour ho nesa.
II. (domaine financier)
(1) Subvention, aide.
●(1910) MBJL 179. rei sikourio arc'hant d'ar skolio libr. ●(1911) KANNgwital 109/92. Eur zikour zo bet goulennet digant ar c'houarnamant.
(2) Lez ar sikourioù : cour des aides.
●(1633) Nom 203b. Oblatio, Latina voce subsidia vocamus : les aides : lès an sicouryou.
III. [emploi pléonastique] Sikour ha skor : secours, aide.
●(1915) KANNlandunvez 44/334. nemed o devez stourmet, poaniet da jom en ho zav, ha m’o do klasket sikour ha skor. – Sikour ha skor, digant piou ?
- sikour / sikouriñ .2sikour / sikouriñ .2
v.
I. V. tr.
A. V. tr. d.
(1) Aider.
●(1499) Ca 184b. Sicour. g. ayder. ●(1612) Cnf 43a. ho sicour, reiff dezo cusul.
●(1659) SCger 106. ar re a dro hag a sicour da da drei an tamoés. ●171b. sicour vrebenac, tr. «assister quelqu'un.» ●(c.1680) NG 598. Secour er Bretonnet. ●(1732) GReg 853b. Secourir, tr. «Sicour. pr. sicouret. Van[netois] secoureiñ.»
►absol.
●(1557) B I 622. Ha me presour a secouro, tr. «Et moi je vous aiderai bien vite.»
●(1860) BAL 218. grass Doue a zicouras.
(2) [devant un v.]
●(1915) HBPR 137. eur belek evit sikour kana an ofisou.
B. V. tr. i.
(1) Sikour ouzh udb. : aider à.
●(1867) BUE 208. evit sikour ouz ann dispinio.
●(1907) AVKA 115. mar kemeret ur vaz, da na vo nemed evid sikour ouz o kerzed. ●246. da zikour ouz ar c'hargou a digoue. ●(1924) ARVG Eost 175. evit zikour ouz an dispign bras. ●(1982) LLMM 210/24. Me garfe n'em gaout un deiz ive war leür ar rod evit gellout sikour eus ar reuz.
(2) Sikour ouzh ub. : aider qqn.
●(1907) AVKA 72. peguir ho devoa c'hoant harz Jesuz da zikour ouz an den kez nammet.
(3) Sikour da ub. = reiñ sikour dezhañ.
●(1763) Remed 479. hac e teu memes an Aneval da grevi, nemet clasq a rafet prompt sicour dezàn.
(4) Sikour gant ub. : aider qqn à.
●(1896) HIS 143. aveit sekour getoñ salvein en dud.
●(1906) HIVL 152. é gansorted é sikour get hou. ●(1912) DIHU 89/162. ne houlennent ket guel aveit sikour geton. ●(1985) ADEM 99. (An Arradon) Ha ni yae da sekour gete lekel ar bléad.
III. V. pron. En em sikour.
A. V. pron. réfl.
(1) S'aider.
●(1530) Pm 238. Quent ez duy an yc, da em sycour, tr. «Avant que vienne le râle, aide-toi.»
●(17--) EN 2205-2206. lared e a viscoais gand an autrou Doue, / mar en em sicoured m(e) o sicourou yue, tr. «il est dit de tout temps par le seigneur Dieu : / si vous vous aidez, je vous aiderai aussi.»
●(1891) MAA 38. n'ellont ket en em zikour ho unan e giz ebet. ●(18--) SAQ II 139. Gant ar seurt levriou-ze e c'heller en em zikour da ober he examin.
(2) En em sikour ouzh, a-enep : se défendre, se protéger de.
●(1621) Mc 97. en em sicour à enep an tentatationou (lire : tentationou).
●(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. (Skaer) En em zikour ouz, en em zifenn ouz ; n'eo ket evit en em zikour ouz an anoued.
(3) (?) Produire un effort (?).
●(18--) MIL.ms (d’après BUBR 20/267). a-greiz m’edo gwella oc’h en em zikour.
B. V. pron. réci. S'entraider.
●(1792) HS 131. mar hum secourant de oüèl obér.
●(1883) MIL 269. Leonis ha Tregeris a en em sikouras da zevel anezhi.
●(1904) SKRS I 208. ho daou en em zikourjont da zevel ho bugale e doujanz Doue. ●(1920) AMJV 30. Lezel a reas ar peder c'hoar d'en em zikour evit ober ar skol. ●(1984) HYZH 154-155/46. an dud a oa d'en em sikour d'ar poent-se.
- sikourer
- sikourerez
- sikouret
- sikouriñsikouriñ
voir sikour .2
- sikourus
- sikoutalsikoutal
v. intr. Faire l'indiscret, le curieux.
●(1939) KOLM 94. ul léan, taoletoh de sikoutal ha disentusoh eget er réral. ●137. sikoutal (taolet de), tr. «indiscret.»
- sikut-sikut-
voir sekut