Devri

Recherche 'sklêrijenn...' : 8 mots trouvés

Page 1 : de sklerijenn-sklaerijenn (1) à sklerijennus-sklaerijennus (8) :
  • sklêrijenn / sklaerijenn
    sklêrijenn / sklaerijenn

    f. –où cf. sklaerenn, sklaerien, sklaerion

    I.

    (1) Lumière, clarté du jour.

    (1659) SCger 26b. clarté, tr. «sclerigen.» ●69a. illuminer, tr. «rei sclerigen.» ●75a. lumiere, tr. «sclerigen.» ●(1710) IN I 19. Liquit evez na saffac'h e raoc ar sclerigen. ●(1732) GReg 586b. Lumiere, tr. «Sclærigenn. Van[netois] sclærigean. sclærizyon.» ●778b. Un raïon de lumiere, tr. «sclærigennicg. p. sclærigennouïgou. ur beradicg sclærigenn

    (1869) HTC 1. Ha Doue a lavaras : «ra vezo ar sclerijen !» ●(18--) SAQ II 3. da zivac'ha ar venoden evit rei sklerijen d'an hent.

    (1903) MBJJ 7. eur wech hadkavet ganimp ar sklerijen. ●(1915) MMED 91. Ar zoudardet a deuas kerkent a gleiz hag a ziou d'an or evit beza a vel, er sklerijen. ●(1921) PGAZ 55. Ar gavotenn a veze great oc'h sklerijenn an deiz. ●(1922) FHAB Eost 240. eur vogidel deo a oa war ar mor hag a zalle ar sklerijenn.

    (2) Lueur.

    (1877) BSA 280. Da genta e velas sclerijennou souezus a lugerne e creiz an noz.

    (1909) KTLR 245. Pelloc'h koulskoude e vel eur sklerijen.

    (3) Lumière (donnée par un luminaire).

    (1633) Nom 217a-b. Iubar, splendor, fulgor ignis : lueur é resplendisseur du feu : an sclærigen an tan. ●222b. Lux, lumen : lumiere : goulou, sclærigen.

    (1903) MBJJ 6. sklerijen ar golo o kouean warnomp euz kroec'h. ●127. An Tado o deuz eun «dinamo» pe eur mekanik da gaout ar sort sklerijen-ze. ●(1910) MBJL 135. sklerijen ar goloio tredan. ●(1933) ALBR 78. sklerijenn goleier koar.

    (4) Lumière (du soleil, de la lune).

    (1857) HTB 97. sklerigen eur golo dister ha hini an heol. ●(1869) TDE.FB 3a. Au clair de la lune, tr. «oc'h sklerijenn al loar.» ●(1870) MBR 144. Setu ama, va mabik, ann aour-ieotenn dastumet oc'h sklerijenn al loar, d'ar c'houec'hved dervez, hag a rento servich vad d'id, tr. «Voici, mon enfant, l'herbe d'or, cueillie au clair de la lune, le sixième jour ; elle te rendra de bons services.»

    (1902) LZBt Du 23. ar vougen a c'harz sklerijen an heol da dont en hon beteg. ●(1903) MBJJ 68. He sklerijen [al loar] a zo distaulet gant ar mor 'vel gant eur mezelour.

    (5) Bann, barr sklêrijenn : rayon de lumière.

    (1905) KANngalon Ebrel 375. evel eur bann sklerijen euz an nenv. ●(1907) PERS 348. disken a rea varnezhan eur bar sklerijen ouz an env.

    (5) Berad sklêrijenn : goutte de lumière.

    (1894) BUZmornik 204. gras Doue a skuillaz var he ene eur berad sklerijenn.

    (6) Tarzh(ad) sklêrijenn : éclat de lumière.

    (1905) MRPL 52. E kreiz eun tarsad sklerijen. ●(1911) RIBR 88. Jakez a welas kouls hag e vreudeur an tarsad sklerijen skedus a yoa dirazan en dremwel. ●(1911) BUAZperrot 67. diskaret gant eun tarz sklerijen. ●885. eun tarz sklerijen a lintr en dro d'ezi.

    (7) Eus an eil sklêrijenn d'eben : du matin au soir.

    (1981) ANTR 135. Stag eo domestiked ar maner ouz o labour euz an eil sklerijenn d'he-ben, etre daou benn an deiz.

    II. sens fig.

    A.

    (1) Joie.

    (1896) GMB 606. pet[it] tréc[orois] eur bugel zou sklerijen en ti, un enfant met un rayon de gaîté dans la maison.

    (1952) LLMM 34/48. (Douarnenez) Ur sklerijenn vo din, tr. «cela me sera une joie.»

    (2) Compréhension.

    (1902) PIGO I 211. ar sklerijen a deu d'in a greiz ma c'housk.

    (3) Reiñ sklêrijenn da ub. : éclairer qqn (dans ses choix, ses actions, etc.).

    (1621) Mc 75. reit dam entendamant, vn guir sclerigen.

    (1741) RO 2487. Mo pet ha ô supluy da rain din scliligen.

    B. (religion)

    (1) Paradis.

    (1727) HB 55. Roit ar reposvan eternel, / Va Doue, dan Anaon fidel, / Ha cacit-y dar sclerigen / Evit ho quelet da viquen.

    (2) =

    (1864) SMM 20. Ar maro hen deus sclerigennou dispar evit difazia ar re so muia douguet d'ho zechou fall ha d'ar plijadurezou.

    (3) Bugale, mibion ar sklêrijenn : les fidèles.

    (1907) AVKA 209. rak tud ar bed ho deus muioc'h a fîl en ho stad, evid nan eus bugale ar sklerijen. ●(1929) FHAB Ebrel 130. fallagriez mibien an denvalijenn ne deuio birviken a benn da lakaat mibien ar sklerijenn da fallgaloni.

    (4) Sklêrijenn ar Spered Glan =

    (1911) BUAZperrot 63. gant Isaias pa skrive ouz sklerijen ar Spered Glan.

    III. Eus an eil sklêrijenn d'eben : entre le lever et le coucher du soleil.

    (1955) STBJ 6 (K) Y. ar Gow. Tud a boagn e oa ma zad-koz ha ma mamm-goz ha bemdez-Doue, azalek ar mintin betek an noz, pe eus an eil sklêrijenn d'eben, evel ma lavarer, e vrevent o c'horf da gas o labour en dro, evit gounit o zammig kreun hag hini o bugale. ●(1981) ANTR 76 (L) *Tad Medar. Mamm a gred stard ema daoulagad an Aotrou Doue o para war he buhez pemdezieg, euz an eil sklerijenn d'he-ben. ●135. Stag eo domestiked ar maner ouz o labour euz an eil sklerijenn d'he-ben, etre daou benn an deiz.

  • sklêrijennadeg / sklaerijennadeg
    sklêrijennadeg / sklaerijennadeg

    f. –où Illumination dans une fête.

    (1906) BOBL 23 juin 92/2e. D'ar sadorn d'abardaez, tantad, son kleier, fuzeennou, sklerijennadek.

  • sklêrijennadur / sklaerijennadur
    sklêrijennadur / sklaerijennadur

    m. Éclairage.

    (1931) VALL 237b. Éclairage tr. «sklerijennadur m.»

  • sklêrijennañ / sklêrijenniñ / sklaerijennañ / sklaerijenniñ
    sklêrijennañ / sklêrijenniñ / sklaerijennañ / sklaerijenniñ

    v.

    I. V. intr.

    (1) Éclairer.

    (1732) GReg 316b. Éclairer, répandre de la lumière, tr. «Van[netois] sclærigeneiñ

    (1908) PIGO II 184. An heol a sklêrijenne, an evned a gane. ●(1923) BUBR 26/451. N'eus nemet eun tamm biskorn-loar o sklerijenna adreuz bro ar stered.

    (2) Être éclairé par une source de lumière.

    (1925) FHAB Mae 165. Lavarout a read e teue, awechou, ar prenestrer anezan da sklerijenna.

    II. V. tr. d.

    A.

    (1) Éclairer.

    (1889) ISV 11. Piou en deus gallet lakat an heol-ze ker gae en eul leac'h ma c'hell sklerijenna ha toma an douar ep he zevi hag he zuilla.

    (1903) MBJJ 34. Ken sklær eo ar chapel 'vel pa vije de, dre mac'h eo sklerijennet gant an elektrisite. ●(1905) KANngalon Ebrel 372. ar vouchen a sklerijenne ar gampr a varvaz. ●(1909) FHAB Kerzu 381. daou danteziat tân a sklerijenne an oabl.

    (2) Illuminer.

    (1870) MBR 80. eul lugern a strink diout-han ma'z eo sklerijennet kear gant-han dre ma'z a.

    (1909) FHAB Even 189. an dud (…) a sklerijenne o frenestjer da zerr-noz.

    (3) Donner une impression de clarté à qqc. de sombre.

    (1925) BILZ 152. Ar zei ive hag ar voulouz a sklerijennfe he liou a c'hlazardenn.

    B. sens fig.

    (1) Éclairer qqn en lui enseignant qqc.

    (1774) AC vi. sclerigenna an amiegueset.

    (1889) SFA 187. Goude beza tremenet eur pennad amzer o pedi Doue d'her sklerijenna.

    (1906) BOBL 17 février 74/1b. da sklerijenni o c'henvroiz, d'o didalla. ●(1911) SKRS II 70. Red eo c'hoaz goulen aketuz ha gant fizianz ma plijo ganthan hor sklerijenna.

    (2) Illuminer, éclairer qqn en lui enseignant la religion.

    (c.1825-1830) AJC 379. ma pliche gand doue doned don sclereginin. ●(1835) AMV 200. sclêrijennit an infidelet. ●(1896) LZBt Mae 17. da sklerijenni, da zousaat, ha zonvaat tud ar broiou-ze.

    (1907) PERS 181. sklerijenna eneou. ●(1911) BUAZperrot 226. sklerijenna ar gristenien. ●(1928) BFSA 127. sklerijenna Mahometiz ar Spagn. ●(1936) PRBD 174. evit ma c'hellfenn ho sklerijenna gwelloc'h.

    ►absol.

    (1880) SAB 295. e veler splam ar scol gristen o treuzi an oll amzeriou (…) en eur sclerizenna dre ma z-a.

    (3) Sklerijennañ (skiant, spered ub.) : éclairer qqn.

    (1878) EKG II 121. Doue hag ar Verc'hez, anat eo, a sklerijenne va skiant. ●197. evit sklerijenna ho spered.

    III. V. pron. réfl. En em sklêrijenniñ : s'éclairer, s'instruire.

    (1920) MVRO 47/1a. dleet eo d'an dud lenn ha lenn kalz evit en em sklerijenni war bep tra.

  • sklêrijenner / sklaerijenner
    sklêrijenner / sklaerijenner

    m. –ion (domaine militaire) Éclaireur.

    (1931) VALL 237b. Éclaireur, tr. «sklerijenner

  • sklêrijennerezh / sklaerijennerezh
    sklêrijennerezh / sklaerijennerezh

    m. Éclairage.

    (1931) VALL 237b. Éclairage tr. «sklerijennerez m.»

  • sklêrijenniñ
    sklêrijenniñ

    voir sklêrijennañ

  • sklêrijennus / sklaerijennus
    sklêrijennus / sklaerijennus

    adj. Brillant, éclairant.

    (1732) GReg 779a. Raionnant, ante, environné de raïons, tr. «sclærigennus

    (1931) VALL 237b. Éclarant, tr. «sklerijennus

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...