Recherche 'stu...' : 72 mots trouvés
Page 1 : de stu-1 (1) à stumman-stummin (50) :- stu .1stu .1
adj. (agriculture) Douar stu : terre chaude.
●(1659) SCger 117b. terre chaude, tr. «douar stu.» ●145b. douar stu, tr. «terre labourable.» ●(1732) GReg 917b. Terre chaude, qui est en valeur, tr. «doüar stu.»
●(1867) MGK 31. Pa voe maro ann tad, ar vugale dioc'h-tu, / Euz a zouarou fall a reaz douarou stu. ●(1876) TDE.BF 597a. Stu, adj. C[ornouaille], tr. «Fertile.» ●Douar stu, C[ornouaille], tr. «terre chaude ou en rapport.»
●(1960) EVBF I 330. douar stu, Pleyben, terre prête à être travaillée, douar stuiet mad, Plonévez-P., même sens, et «bien engraissée»
- stu .2stu .2
s. –ioù (agriculture)
(1) Bonnes conditions pour telle ou telle récolte.
●(1960) EVBF I 330. (à Pleyben, stu peut traduire «bonnes conditions», pour telle ou telle récolte : er park-mañ ez eus stu winiz.
(2) Assolement.
●(1867) FHB 142/300b. evit sevel ar stuiou goesta hervez an douarou.
●(1960) EVBF I 330. (à Pleyben, stu peut traduire (…) il peut également signifier «assolement» : renket mad eo e stuiou gantan, il a bien combiné ses assolements).
- stuc'hstuc'h
m. –ioù
(1) (armement) Empenne.
●(1633) Nom 185b. Alæ sagittæ : aisles de flesches : stuyou an sezyou.
●(1732) GReg 334b. Empenne, aileron d'une flèche, tr. «Stu. p. stuyou ; stuyou ar sæz, ou, ar vir.»
●(1876) TDE.BF 597a. Stu ar bir, s. m., tr. «aileron de la flèche.»
(2) (ornithologie) Plume d'oiseau.
●(1876) TDE.BF 597a. Stu, stuc'h, s. m., tr. «Plume d'oiseau ; pl. stuc'hiou.»
- stuc'hellatstuc'hellat
v.
(1) V. tr. d. Traîner.
●(1787) BI 186. ur vuhé à-languiss enn ur gohoni quenttrat ë stuheller beèd er marhuë. ●(1792) CAg 59. Ind h'er stuhel guet malice. ●70. Juived cruele, / E-ya, er stleige, er stuhele, / D'ur boén ë-zèntt d'invantein. ●71. Ind en hargeaud, er stuhele. ●75. Ne rentt meit h'er stuhelat.
●(1818) HJC 357. Hint e stuhélas enta Jésus bèd enn andrèd-hont. ●(1829) CNG 100. Guet malice en er stuhellant. ●(1856) GRD 76. ean hum huélé stuellet, stleiget dré er ruïeu. ●(1861) BSJ 97. ind hou stuhellou. ●(1867) BSSo 15. ind en stuhell idan en treid ag un tu d'un al.
●(1904) DBFV 217b. stuhellat, v. a., tr. «traîner ; tirer brutalement, tirailler.» ●(1912) BUEV 32. A dauleu en tam kig e zé de vout dukel dré forh bout lakeit ar en daul, taulet ha stuhellet du-hont ha du-men. ●(1921) GRSA 251. é mant stuhelleit d'en aùél.
(2) V. pron. réfl. En em stuc'hellat : se traîner, ramper.
●(17--) TE 7. Doué e véliguas er serpand (...) er hondanas de hum stuhèllad ar é gov ha de zaibrein doar.
●(1804) RPF 46. ne eèllai meit hum stuhellat. ●(1838) OVD 7. El-cé ehué er béherion e zou tud a zoar, hag e hum stuhelle perpet ar en doar.
●(1904) DBFV 217b. hum stuhellat ar é gof, tr. «ramper sur le ventre.»
- stuc'henn / stuc'hiennstuc'henn / stuc'hienn
f. –où, stuc'had
(1) (agriculture) Gerbe.
●(1850) JAC 24. Ma voe va stuc'hen hed goureet pront en ær. ●(1876) TDE.BF 597a. Stuc'henn, s. f., tr. «gerbe de blé ; pl. ou.»
●(1906) KPSA 19. liamma ar stuc'hennou-ze.
►sens fig.
●(1912) AHBT 142. En ur lezel stuhad é splandér ar é lerh, tr. «laissant après lui une traînée de lumière.»
(2) Tresse de cheveux.
●(1744) L'Arm 390a. Tresse (…) De cheveux, tr. «Stuhænn.»
●(1876) TDE.BF 597a. Stuc'henn, s. f., tr. «Touffe, parlant des cheveux ; pl. ou.»
●(1907) VBFV.bf 73b. stuhen, f. pl. stuhad, tr. «tresse de cheveux.»
(3) Rayon (de soleil).
●(1499) Ca 191a. Stuhennou ann heul vide in sclaerhat.
●(1732) GReg 778b. Raion, lueur qui par du corps du Soleil, tr. «stuhenn an héaul. p. stuhennou an héaul.»
●(1907) VBFV.bf 73b. stuhen, f. pl. stuhad, tr. «rayon (de lumière).»
►sens fig.
●(1854) PSA I 288. ean e hra hoah spurmantein ahoel stuhennigueu ag é zivinité.
(4) Pennon (de flêche).
●(1499) Ca 9b. pennon bretonice stuchyen saez.
(5) Nageoire dorsale.
●(1934) BRUS 256. Une nageoire, tr. «ur stuhen –neu (dorsale).»
(6) Plume.
●(1931) VALL 568b. Plume, tr. «stuc'henn f.»
- stuc'henn-varastuc'henn-vara
f. (cuisine) Mouillette.
●(1732) GReg 642b. Mouillette, apprête pour des œufs mollets, ou à la coque, tr. «Stuhenn vara.»
- stuc'hennadurstuc'hennadur
m. Empennage de flèche.
●(1931) VALL 251a. Empennage ; de flèche, tr. «stuc'hennadur m.»
- stuc'hennañ
- stuc'hennet
- stuc'hennusstuc'hennus
adj. Rayonnant.
●(1732) GReg 779a. Raionnant, ante, environné de raïons, tr. «stuhennus.»
- stuc'hiañstuc'hiañ
v.
I. V. tr. d. Empenner.
●(1499) Ca 160b. g. enpenner. b. stuchyaff.
●(1931) VALL 251a. Empenner, tr. «stuc'hia.»
II. V. intr.
(1) (ornithologie) S'emplumer.
●(1732) GReg 336a. S'emplumer, se garnir de plumes, se couvrir de plumes : parlant des petits oisaux dans le nid, tr. «Stuc'hya. pr. stuc'hyet.» ●732a. Faire venir la plume à un oiseau, tr. «Stuc'hya. pr.stuc'hyet.»
●(1876) TDE.BF 597a. Stuc'hia, v. n., tr. «Se couvrir de plumes, parlant des petits oiseaux.»
(2) sens fig. S'enrichir.
●(1732) GReg 336a. S'emplumer, s'enrichir, tr. «Stuc'hya.»
●(1876) TDE.BF 597a. Stuc'hia, v. n., tr. «En style familier, se remplumer (figuré).»
- stuc'hiek
- stuc'hiet
- studstud
voir stuz
- studistudi
f./m. –où
I.
(1) Étude, action d'étudier.
●(1499) Ca 191a. Studi. g. estude. ●(c.1500) Cb 77b. [ententaff] g. entente / sedulite / estude. b. melconny pe study. ●(1575) M 3119. Dre study na melconiaff, tr. «Par étude, ni en réfléchissant.» ●(1633) Nom 131b. Museum : eschole ou estude : scol pe study.
●(1659) SCger 54a. etude, tr. «studi.» ●173b. studi, tr. «estude.» ●(1732) GReg 378b. Étude, tr. «Study. p. studyou.» ●Un homme d'étude, tr. «Un dèn a study.»
●(1821) SST v. guet un tamic studi. ●(1876) BJM 30. Da Vourgez a ieas da ober he studi var an theologi.
●(1907) BSPD I 37. sians er salvedigeh e hré ol é studi. ●(1931) VALL 279a. Étude, tr. «studi f.»
(2) Lakaat ub. war ar studi : mettre qqn à l'étude, faire étudier qqn.
●(1894) BUZmornik 128. D'ann oad a zeiz vloaz e oue lakeat var ar studi.
●(1924) FHAB C'hwevrer 65. Re baour eo e dud ha me ivez evit lakat anezan war ar studi !
(3) Bezañ war ar studi, e studi : faire ses études.
●(1866) LZBt Gouere 154. emaint war ar studi. ●(1894) BUZmornik 797. Didas n'oa ket bet var ar studi.
●(1904) SKRS I 222-223. keit ha ma oue var he studi e Plouzeniel. ●(1907) PERS 39. ar re a oa var ar studi. ●54. ped bloaz ez oa bet var ar studi. ●(1915) MMED 86. D'ar mare ma oa Chanel war ar studi. ●(1942) LANB 40. Soutanennet e oa bet e-keit m'edo war ar studi.
(4) Ober e studi : faire ses études.
●(1849) LLB 1962. eid gober é studi.
●(1907) BSPD I 162. D'en oed a 12 vlé é oé bet kaset d'ober é studi.
B.
(1) Application au travail, soin, considération.
●(1744) L'Arm 15a. Application, tr. «Studi. m.» ●(1790) MG 28. ol studi ou speret e vou contamplein e barfætioneu. ●(17--) VO 108. ne zeliét hou pout quin studi én amzér de zonnét.
●(1846) BAZ 111. ne devoa ken sonch na ken studi nemet da veritout madou an Env.
(2) Lakaat e studi da : s'appliquer à.
●(1659) SCger 90a. mettre peine, tr. «laquat e studi.»
●(1867) FHB 129/195b. lacat ho studi da zerc'hel beo e calonou ar gristenien tan ar garantez.
II.
A. Ober ur studi : étudier qque ch.
●(1864) SMM 18. Ama e tleomp ober an diou studi.
B.
(1) Bureau.
●(1633) Nom 129b. Tablinum : cabinet, ou estude, contoir : cabinet, study, pe contouër.
●(1659) SCger 18a. cabinet, tr. «studi.» ●(17--) ST 158. c'houi zo enn ho studi, tr. «vous êtes en ce moment dans votre cabinet d'études.»
(2) (droit) Étude de notaire. Voir studi-noter.
- studi-noterstudi-noter
f. (droit) Étude de notaire.
●(1978) BAHE 99-100/103. Mat e vefe bet merkañ ivez traoù evel «studi-noter» ha zoken «studi-vedisin».
►
●(1942) SAV 23/63. Foar a oa en deiz-se ha kalz ostizien (clients) en em gavas er studi (étude). ●23/66. Daou zen a oa bet gwelet c’hoaz o tont d’ar studi : eur prizacher (expert) hag eun trideg (arbitre ; e Leon : tredeog). ●(1957) BRUD 2/31. Med a-greiz m’emede an tabut o troi da ’fall, eh en em gavas an noter er studi hag e sioulaas eun nebeud d’an daou rioter. ●(1976) LLMM 178/333. En ur studi vat eus ur gêr a Vro-Dreger em boa kavet labour.
- studi-vedisinstudi-vedisin
f. Cabinet médical.
●(1978) BAHE 99-100/103. Mat e vefe bet merkañ ivez traoù evel «studi-noter» ha zoken «studi-vedisin».
- studiadegstudiadeg
f. –où Étude faite en commun.
●(1907) FHAB Mae 85. Epad ar miz tremen ez euz bet c'hoariadegou, studiadegou (...) e pewar c'horn ar vro. ●(1911) BUAZperrot 383. Ober a rea studiadegou gant eun nebeut tud yaouank. (...) bep studiadeg, meur a hini o deveze tro da gomz. ●(1923) FHAB Gwengolo 324. studiadegou ar Bleun-Brug. ●(1928) KANNgwital 308/181. e vo great studiadeg divar benn Sakramant an Aoter. ●(1931) VALL 279a. Étude ; en commun, réunion, conférence, séance d'étude, tr. «studiadeg f.»
- studiadennstudiadenn
f. –où Étude.
●(1908) FHAB C'hwevrer 55. studiadenn an deiz. ●(1911) BUAZperrot 383. unan a zispake eur studiaden var eur poënt pe boënt eus ar relijion. ●(1931) VALL 279a. (une) étude, tr. «studiadenn f.»
- studialstudial
voir studiañ
- studiañ / studial / studiiñstudiañ / studial / studiiñ
v.
I. V. tr.
A. V. tr. d.
(1) Étudier.
●(14--) Ab inscription. An materi a studiaff, pe prederaf a cafaf garu / Goude hon holl fet en bet man, divez peb vnan eu an maru. « Le sujet que j'étudie, quand je le médite, je le trouve dur : / Après toute notre carrière en ce monde, la fin de chacun est la mort. » ●(1499) Ca 191a. Studiaff. g. estudier.
●(1659) SCger 54a. etudier, tr. «studia.» ●173b. studia, tr. «estudier.» ●(1732) GReg 379a. Étudier, tr. «Studya. pr. studyet. Van[netois] studyeiñ. studyal. ppr. studyet.»
●(1861) BELeu 22. studial er breton. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 138. Hennen en dès studiet a blein lavareu en Afriq.
●(1907) PERS 241. studia ar broiou-ze. ●(1917) LZBt Gouere 27. studian ar Zoznaj. ●(1921) GRSA 406. studial er stéredonieh. ●(1931) VALL 279a. Étudier, tr. «studia.»
►absol.
●(1575) M 1247-1248. An Trede peheny, deffry pan studiaff, / Ara douigaff noman, an Barnn man ha poanyaff, tr. «La troisème chose qui, quand j'étudie sérieusement, / Fait craindre maintenant ce jugement, et souffrir.» ●1925-1936. An trede peheny heruez maz studiaff, / A greff meurbet Setanç, pan duy stranç he lançaff, tr. «La troisième chose qui, comme je pense, / Aggrave beaucoup la sentence, quand elle viendra à être rudement lancée.»
●(1888) SBI I 324. N'allan na lenn ha studia, / Gant kiri 'r merc'hed o nea, tr. «Je ne peux ni lire ni étudier, / Avec (le bruit que font) les rouets des filles, en filant.» ●(1894) BUZmornik 241. Enn eur studia zoken, Visant ne ehane ket da bedi.
●(1909) FHB Gouere 199. seul-vui ma studioc'h, seul starda a reio o kreansou. ●(1911) BUAZperrot 199. Studia a eure neuze e skoliou menec'h Marmoutier.
(2) Instruire, éduquer (qqn).
●(c.1825/1830) AJC 50. enon evoan studied, tr. c'est là que je fus éduqué.»
(3) [devant un v.] Compter (faire qqc.).
●(1557) B I 198. Heb dale muy me study he dicaczc, tr. «Sans plus tarder, je compte l'amener.»
(4) =
●(1659) SCger 90a. mettre peine, tr. «studia.»
B. V. tr. i. Studiañ war : étudier.
●(1732) GReg 565a. Il aprend le latin, tr. «studya a ra var al latin.»
●(1840-1841) LAUrenspab.ms p. 109. Studiet mat en deus voar ar philozophy.
II. V. intr. S'appliquer.
●(1744) L'Arm 15a. S'appliquer, tr. «Studiale.»
III. V. pron. réfl. En em studiañ.
(1) S'étudier, s'examiner.
●(1834) SIM 191-192. ha qendrec'het gant rêson n'em boa ezom evit se nac eus a un hano puissant, nac eus a nep fortun nemet al labour, e commancis d'en em studia, en em observi, evit dont a ben d'en em hanavezout. ●(1848) SBI I 250. 'Chomm eur momedic amzer, ewit em studian, tr. «de rester peu de temps à s'examiner.»
(2) En em studiañ da : s'appliquer à.
●(1838) OVD 90. hum studiamb drès peb-tra, de bratiquein hé vertuyeu.
- studiant
- studienn
- studierstudier
m. –ion Étudiant.
●(1914) DFBP 130b. etudiant, tr. «Studier.» ●(1920) FHAB Genver 200. Studierien skol-veur Angers. ●(1963) BAHE 35/2. studierien Kevrenn ar Reizh-Iliz. ●(1963) LLMM 99/266. e pare ar studier e selloù war ar ribloù e-lec’h ma wele o ruzañ war o flaen glazarded meur heñvel ouzh treustoù lardet gant pri.
- studietstudiet
adj.
(1) Instruit.
●(17--) ST 20. eun den hag a zo studiet, tr. «un homme qui a beaucoup étudié.»
●(1844) GBI II 112. C'hui, ma mab etre-hena, c'hui a zo studiet, tr. «Vous, mon second fils, vous qui avez étudié.» ●(1856) GRD 311. en dud abillan ha studiettan. ●(1868) KMM 138. Ar breur Mari Euzèb, studiet caër. ●(1880) SAB 243. sperejou studied caer. ●251. ar re studieta var ar scritur.
●(1924) SBED 54. dén studiet. ●(1996) CRYK 161. Un denig yaouank studiet, tr. «Un jeune homme instruit.»
(2) (Paroles, etc.) apprêtées.
●(1838) OVD 213. dré ur gueu studiet. ●214. er honzeu studiet ha seblantus. ●(1860) BAL 93. anzavit humbl ar pez a zo var ho coustians, eb clasc tro hir na comzou studiet.
- studiiñstudiiñ
voir studiañ
- studinkstudink
s. (marine) Mizan a studink : petite voile de perroquet.
●(1633) Nom 154a. Siparum : la voille qui aide la nauire, quand il ne fait pas de vent : misan á studincq.
- studiusstudius
adj.
I. (en plt de qqn)
(1) Studieux.
●(1732) GReg 378b. Un homme d'étude, tr. «un dèn studyus. p. tud studyus.» ●888a. Studieux, euse, tr. «Studyus.» ●Il est fort studieux, tr. «Studyus-bras eo.»
●(18--) SAQ II 179. ar skolaer studiuz.
●(1907) VBFV.bf 73a. studius, adj. tr. «studieux.»
(2) Bout studius da : s'étudier à, s'appliquer à.
●(17--) TE 168. bout studius de vouguein hur holèr.
●(1838) OVD 4. eit er ré studius d'hobér enn affær-hont. ●263. er ré devottan ha studiussan de vihuein èl gùir grechénion.
II.
(1) (en plt d'une période) Studieuse, consacrée à l'étude.
●(1911) BUAZperrot 223. An ioul da ren eur vuez studiusoc'h.
(2) =
●(1838) OVD 123. Dré (…) en inclasque studius ag er vertu é commançamb bout vertuus. ●237. dré bedenneu studius.
- stuf .1
- stuf .2stuf .2
s.
(1) C'hoari stuf =
●(1944) EURW I 23. C'hoari stuf. Unan a roe «stuf» d'eun all, (touch d'ezañ gant e viz) ; an hini stufet a rede war lerc'h eun all da rei stuf d'ezañ.
(2) Reiñ stuf da ub. =
●(1944) EURW I 23. C'hoari stuf. Unan a roe «stuf» d'eun all, (touch d'ezañ gant e viz) ; an hini stufet a rede war lerc'h eun all da rei stuf d'ezañ.
- stufañ .2stufañ .2
v. tr. d. =
●(1944) EURW I 23. C'hoari stuf. Unan a roe «stuf» d'eun all, (touch d'ezañ gant e viz) ; an hini stufet a rede war lerc'h eun all da rei stuf d'ezañ, hag an dra-se a c'halle padout pell, betek ma sone ar c'hloc'h, pe an anjelus, pe me oar ; an diweza stufet a veze mezus o vont d'ar gêr.
- stufañ / stufiñ .1stufañ / stufiñ .1
v. intr. Se gâter, s'altérer.
●(1744) L'Arm 322b. Rancir, tr. «Stuffein.. fétt.»
●(1876) TDE.BF 597a. Stufeiñ, v. n. V[annetais], tr. «Rancir, devenir rance ; p. stufet.»
●(1903) EGBV 70. stufein, tr. «s'altérer, se piquer par l'humidité.» ●(1907) VBFV.bf 73a. stufein (b[as] van[netais] tufein) v. n., tr. «rancir ; moisir, se piquer par l'humidité.» ●(1910) EGBT 90. stufan, tr. «se piquer (par l'humidité).» ●91. Pa ve moustret [ar foen] er soliero pe berniet er-mêz, e ve mat lakat gantan daou pe dri dornad holen : evelse ne dom ket ha ne stuf ket.
- stuferezhstuferezh
m. État de ce qui est gâté, altéré.
●(1744) L'Arm 322b. Rancissure, tr. «Stuffereah.. heu.»
- stuiañstuiañ
voir stuziañ
- stuienn
- stultennstultenn
f. –où
(1) Caprice.
●(1732) GReg 398a. Fantaisie, caprice, boutade, tr. «stulten. p. stultennou.» ●Cela lui est venu en fantaisie, tr. «ar stultenn-ze, a so croguet ènhañ.» ●423a. Trait de folie, tr. «Stultenn. p. stultennou.» ●(1752) PEll 848. Stult, sing. stulten, plur. stultennou, tr. «Trait de folie.»
●(1847) FVR 208. dizounet mad er weach-man dioc'h ar stultenn am boa bet da zimezi. ●(1872) ROU 76a. Bizarrerie, tr. «Stultenn.» ●101a. Voilà le résultat de sa folie, tr. «setu petra en d-euz tôled gant e stultenn.» ●(1876) TDE.BF 597a. Stultenn, s. f. V[annetais], tr. «Fantaisie bizarre, sotte fantaisie, extravagance, trait de folie ; pl. ou.» ●(1880) SAB 281. da stanca pe da strisaat, da enca, da vianaat plass ar stultennou.
●(1908) FHAB C'hwevrer 59. ma teuas eur stultenn e penn ar ministr. ●(1909) FHAB Eost 238. Me 'zo sur e tizonimp tud ar c'harter milliget-se eus stulten ar pelgent. ●(1911) BUAZperrot 606. tenna ar stulten-ze eus e benn. ●634. Gien (…) a reas diouz ar stulten a ioa sanket en e benn. ●667-668. stultennou direiz a gave c'hoaz an tu da dreuzi a-wechou e spered. ●(1929) FHAB Genver 24. Eur stultenn fall a-walc'h a zo tremenet dre he spered.
(2) Mont da heul e stultenn : suivre son caprice.
●(1911) BUAZperrot 228. ma oue red e lezel da vont da heul e stulten.
- stultennañ
- stultenniajstultenniaj
s. =
●(1839) BSI 96. lavaret dezan ar c'hauziou miliguet-se, evid e lacqât da guemer ur pennad stulténiaich bennac, ha galloud farcal goudeze divar e goust.
- stultennus
- stultusstultus
adj. Qui fait ou dit des folies.
●(1752) PEll 848. Stultus, tr. «celui qui dit, ou fait des folies.»
- stumm .1stumm .1
adj.
(1) Ramassé.
●(1732) GReg 717a. Petit, petite, qui n'est pas grand, tr. «stum.» ●Un petit lieu, tr. «ul lec'h stum. ur plaçz stum.» ●717b. Un petit homme, tr. «un dèn stum. p. tud stum.»
●(1872) ROU 98b. Ramassé, trapu, tr. «Stum, b[as] L[éon] et Le P[elletier].»
(2) [empl. comme adv.] =
●(18--) MIL.ms (d’après BUBR 37/814). En eur vont e-barz e stouas stumm evel e vreur.
- stumm .2stumm .2
m. –où
I. concret
A. (en plt des gens, des animaux)
(1) Apparence physique, aspect.
●(1876) TDE.BF 597a. Stumm, s. m., tr. «Tournure, prestance.» ●(1878) EKG II 291. unan euz an dud a garg a zo el leac'h enkrezuz-se ; dioc'h he stumm oa anat gouzont (lire : gouzout) petra oa.
●(1902) PIGO I 102. Biskoaz seurt stumm den n'an evoa gwelet. ●106. Neuze e welaz e vreur-kaer en e stumm gwir (...) an Ankou e-unan. ●(1922) EMAR 75. Stumm ar c'hezeg, ar zaouteier. ●(1934) FHAB Gouere 276. stumm eur vaouez eta hag a zo c'hoaz en he gwir wella, e kreiz he nerz hag he gened. ●(1954) VAZA 138. kavout a ris warni e pep feur neuz ha stumm ur rouanez.
►Reiñ stumm : donner une bonne apparence (vêtements).
●(1935) BREI 438/1d. eun tog, war ar mêz, ne ro stumm ebet d'ar plac'h.
(2) Air.
●(1902) PIGO I 207. an dimezel yaouank a grogaz sklêr d'ober fent gant Herve, abalamour d'e stumm abof.
(3) Modèle.
●(1911) BUAZperrot 548. Ar re nevez [ilizou] a oue savet, a oue great var ar memes stum.
B.
(1) E stumm : sous la forme de.
●(18--) SAQ II 380. e stum teodou tan.
●(1907) AVKA 32. o tiskenn deus an env en stum ur goulm.
(2) par erreur (sous l'influence du Fr.) Dindan stumm : sous la forme de.
●(1902) PIGO I 53. dindan stum ha druilhou ar wrac'h koz. ●(1934) FHAB Gouere 276. diskouezomp hi dindan stumm eur vamm-goz.
C. (pêche) Ensembles des filets nécessaires aux différentes pêches.
●(1952) LLMM 32-33/134. (Douarnenez) ur fard rouejoù, an niver rouedoù a zo ret da bep martolod da vont gant ar sardin, pe gant ar brilli, h.a. (...) An holl fardoù asamblez a ra ur stumm.
II. abstrait
(1) Manière.
●(1926) FHAB Kerzu 447. Red eo kemer ar gwella stumm d'ampledi al labour pa'z omp ken dilerc'het ha ma'z omp. ●(1954) VAZA 192. ur stumm divalav da gerzhout. ●(1954) LLMM 42/21. Ret e vo kaout ur stumm bennak da vourdañ ar paotr. ●(1955) VBRU 31. Ha me kerkent all war ar c’hae d’ober va genou bras, met netra ne welis nemet boned krevek ar priñs o vransigellat a-us d’ur morad ofiserien a renk uhel, rak ur stumm fentus da gerzhout en devoa ar freilhennek treut-kagn-se.
(2) Lakaat e stumm gant udb. : s'intéresser à qqc.
●(1911) DIHU 68/207. Lakat e hra en dud disket, muioh mui ou stum get hur iéh.
(3) Teurel e stumm da : s'appliquer à.
●(1839) BSI 32-33. e taulle e oll stum da impligea an deveziou santel-se.
(4) Kemer ar stumm da : prendre l'habitude de.
●(1933) MMPA 84. kemeromp ar stum da blijout d'an Hini a gav e blijadur o peuri e kreiz al lili.
(5) Kemer ur stumm fall : prendre une mauvaise tournure.
●(1838) CGK 10. Ar bed oll, eme Yan coz, a guemer un (lire : ur) stum fall.
(6) Mode, manière, façon.
●(1879) ERNsup 167. kaozeal e stum Goello, parler le dialecte de Goello, Pleud[aniel].
III. Loc. adv.
(1) E stumm pe stumm : d'une manière ou d'une autre.
●(1867) BUE 78. E stumm pe stumm, eo bet ann holl Zent (...) madoberourien ann dud all.
●(1951) LLMM 28/29. ma nan hellomp ket disammañ eus hemañ e stumm pe stumm. ●(1954) LLMM 47/41. Daoust hag-heñ ne vefe ket tu da zilivrañ honnezh e tumm (lire : stumm) pe stumm ?
(2) En ur stumm : d’une certaine manière.
●(1949) LLMM 17/46. truezus e vez a-wechoù hor mignon / en e stumm, da vihanañ.
(3) E pep (seurt) stumm : de toutes les façons possibles et imaginables.
●(1899) HZB 67. E vugale a reas añken da Zavid en pep stum.
●(1910) MBJL 20. Aboe ar blâ 1536, m'o deus renket Kymriz plegan da rouane Bro-Zôz, ec'h int bet gailhet e pep sort stumm 'n askont d'o yez. ●(1954) VAZA 75. ur bloavezh da «ziskuizhañ», da lenn, da c'hwileta ha da durlutat e pep seurt stumm.
(4) En ur stumm, e stumm ebet =
●(1910) YPAG 5. Red mat eo d'in ampledi 'n eur stumm bennak, kement 'vel a labour am eus d'ober !… ●(1919) BUBR 10/265. an Alamanted ne oant ket bet souprenet e stumm ebet. ●(1957) AMAH 60. kas ofiserien da vale en ur stumm ken dichek.
(5) Er stumm-mañ, er stumm-se : comme ceci, comme cela.
●(1857) HTB 20-21. Er stum-ze a talc'hfeet ho konsians e stad vad. ●(1867) BUE 119. laeraz ac'hanoc'h er stumm-ze. ●(18--) GBI II 454. ma 'z out er stum-se em strouillet ? tr. «Pour avoir tes vêtements en désordre de cette façon ?»
●(1903) MBJJ 98. 'Boue e ver krog da douraat er stum-ze an douaro. ●(1925) FHAB Mae 187. Er stumm-ze hag er stumm-ze hepken e vez graet eur pelerinaj.
(6) A bep stumm : de toutes sortes.
●(1907) AVKA 52. un toulad tud klanveet a bep stum. ●(1908) PIGO II 30. e kaver pez a garer a verc'hed a bep stum, a bep giz.
(7) E pep stumm : de toutes les manières.
●(1907) AVKA 29. Goude bea klasket anehan en peb stum.
- stumm-bevañ
- stumm-lavarstumm-lavar
m. Accent local.
●(1931) VALL 5a. Accent ; couleur locale du parler, tr. «stumm-lavar m.»
- stumm-oberstumm-ober
m. (grammaire) Forme progressive.
●(1947) YBBK 189. Ne deo ar stumm ober (Kv. § 273) nemet an anv-verb degaset gant an araogenn o (oc’h pe ouzh).
- stumm-skrivañ
- stumm-speredstumm-spered
m. Caractère (de qqn).
●(1953) BLBR 63/4. eur stumm-beva nevez hag a gordo gant hor stumm-spered nevez.
- stummadur
- stummadurezh
- stummañ / stummiñstummañ / stummiñ
v.
I. V. tr. d.
(1) Former, façonner.
●(1970) BHAF 22. Prim ha brao hag hervez faltazi ar bugel, e veze stummet ar pilpod ha ne gouste ket ker.
(2) Corriger, donner une correction à.
●(1904) DBFV 217b. stumein, v. a. tr. «corriger (un enfant), bord du Scorff.»
(3) Former, donner une formation (à qqn).
●(1903) MBJJ 231. elæc'h ma ve stummed kloareged. ●(1910) MBJL 116. Penaos stuman «floc'higed an Otro Doue», da laret ê, ar golisted ? ●(1927) LZBt Meurzh 74. eur Skol evit stumman mistri-skol yaouank ! ●(1935) BREI 424/3c. stumma eun dibab micherourien. ●(1944) DGBD 156. daou pe dri all am eus c'hoant stummañ ivez ouzh ar vicher.
(4) Stummañ ub. ouzh udb. =
●(1903) MBJJ 298. ouspenn ma roer d'o spered diskadurez (...) e ve stummet o c'horf ouz al labour. ●(1907) AVKA 115. Jesus a stum e ebestel diouz ho c'harg.
II. V. intr.
A. (en plt de qqc.)
(1) Prendre forme, se former.
●(1907) AVKA 258. pa deu an delio da digeri, hag ar freuz da stuma. ●(1950) LLMM 23/25. emañ an Tougn milliget-se gant ma dilhad nevez ? Krog int da stummañ ?
(2) (météorologie) Tourner à.
●(1909) LZBt Du 7. stuma fall a ra an amzer. ●(1933) ALBR 35. An amzer a zo en glao ; met setu aman eun dervez hag a stumm ervat. ●(1957) AMAH 231. Pa davas ar glaveier e dibenn miz Here e stummas buan an amzer da vont war yenaat. ●(1959) TGPB 101. Tamm ebet ne stumme an amzer da c’houzizañ.
(3) Stummañ da : tendre à.
●(1957) AMAH 44. Adal neuze e stummas an traoù da vont war washaat.
(4) Stummañ da vezañ : en avoir l'air.
●(1925) FHAB Mae 163. Daoust hag an emgann diweza eo heman ? Stumma a rafe da veza, da vihana, diouz gwelet gant pebez kounnar a stag ganti pôtred an dismantr.
B. (en plt de qqn) =
●(1924) FHAB C'hwevrer 78. eman o paouez rei urz da zeski en holl skoliou kristen Istor Breiz. E gloareged, kelennet ker mat, ne stummont ket fall ive ! Setu int, ur blokad anezo, o paouez sevel ur gelaouenn da studia kement a zell ouz ar brezoneg hag ar Vro.
III. V. pron. réfl. En em stummañ : se former.
●(1912) MMPM 47. he buez a dremenaz o studia lezen Doue hag oc'h en em stumi d'an oll vertuziou.