prép. & conj.
I. Prép.
(1) Près de.
●(1576) Cath 6. etal porz an templ, tr. «près de la porte du temple.»
●(1856) VNA 99. étal en ti.
(2) En face de, vis-à-vis de.
●(1659) SCger 173b. e tall an nor, tr. «vis-à-vis de la porte.»
(3) En comparaison de.
●(1790) MG 47. ital péré ol ævreu mad er Sænt laqueit assambl n'en dint quet quemènd èl un dapèn-deur ital er mor. ●326. me remerquas é hoai changét ital er péh ma hoai quênt. ●(1790) Ismar 481. ital ma hoai er-ré guharal.
●(1903) EGBV 11. Er plom e zou blot étal er houivr.
►[devant un v.]
●(1838) OVD 300. Na doucet-é bout patiant hac humble, étal bout vangeancius.
(4) Bezañ e-tal da : être prêt à.
●(1862) JKS 153. Ann hini n'ema ket e-tal da c'houzanv. ●196. Bezit bepred e-tal da stourm.
(5) Bezañ e-tal da : être sur le point de, en danger de.
●(1862) JKS.lam 356. hag ema e-tal bepred da fazia. ●(1878) EKG II 67. daoust ha c'houi a viche bet diskiant avoualac'h evit en em lakaat e tal da goll hoc'h arc'hant.
(6) Sur le point de.
●(1849) LLB 1549. ul lon é tal tagein. ●(1857) GUG 136. Étal bout guerhet d'er Juiffèd.
(7) Lakaat etaltañ : s'en prendre à soi.
●(1936) DIHU 295/6. Ha ma ne vo ket koutant, éan lakei étalton.
II. Loc. conj. E-tal ma : en comparaison de.
●(1861) BSJ 289. hur religion santel e oé distér étal m'en dé bet dehuéhatoh.
►[form. conju.]
S1 etalon / etaldin
●(1907) BSPD I 86. Un él ag en nean e zou étal on. ●(1907) DIHU 24/3094. Unan zou étalonn, ne fian tam énni. ●(1925) DIHU 172/345. N'em es hañni ebet etaldein. ●(1935) DIHU 283/206. En ur dremén étalonn.
S2 etaldis / etalous
●(1904) LZBg Gwengolo 224. ur peurkeh benak é koéh étal ous. ●(1907) BSPD II 423. me zou étal ous. ●(1912) DIHU 82/57. 'Mes paset étaldis.
S3m etaltañ
●(1792) HS 59. quentéh el ma h'üelass é vrér Benjamin é tal d'ou, é galon e garguass.
●(1876) TIM 152. hag en doé labouret étal d'hou èl ur pautr michérour calvé.
●(1900) LZBg 57 blezad-1añ lodenn 44. A p'en dé kavet er bod-melioñ, klutein étal d'hoñ. ●(1906) HIVL 64-65. un ten min en doé lahet étal d'hou er brér-sé. ●(1907) BSPD I 72. biùein étal d-hon. ●(1921) DIHU 116/197. de dorchennein étalton.
S3f etalti
●(1790) MG 141. Ur vam e laquei hé hroaidur ar é zeulin ital d'hi.
●(1861) BSJ 258. én é sàu étal d'hi.
●(1912) DIHU 82/57. chomel étaldi. ●(1934) MAAZ 49. Kent pèl goudé é saill un targah étalti d'obér «titich» doh en tan ha «ronron» doh Jannig.
P1 etaldomp
●(1938) DIHU 323/79. hag e zo étaldomb.
P2 etaloc'h
●(1921) GRSA 337. tuchantigeu é veint étaloh.
P3 etaldo / etalde
●(1849) LLB 1641. Ne lausket é tal d-ai nag ejon, nag anuer. ●(1861) BSJ 259. en hani e huélent étal d'hai. ●(1897) EST 21. Étal d'ai-er gleuig, én ur gañnein joéius.
►[form. comb.]
S3m e-tal dezhañ
●(1888) KZV 10. Tal dezan he vamm daoulinet.