Devri

Recherche 'cha...' : 401 mots trouvés

Page 1 : de cha (1) à chagrin (50) :
  • cha
    cha

    interj. Onomatopée pour arrêter les bêtes à cornes.

    (1927) GERI.Ern 77. cha ! tr. «int. pour faire arrêter les bêtes à cornes.» ●(1942) VALLsup 12a-b. Cri pour arrêter les bêtes, tr. «Ao ! Cha ! pour les bêtes à cornes ; pour les bœufs, houll !»

  • chab
    chab

    m. Chapitre.

    (1612) Cnf 62a. en memes chab.

  • chabistr
    chabistr

    m. –où

    I. Chapitre, division d'ouvrage.

    (1499) Ca 35b. Chabistr. g. chappistre. ●(c.1500) Cb 38a. galli. de chapistre en chapistre : distinguement. b. a chabistr e chabistr.

    (1790) MG 351. hac ér memb Chapistr.

    (1838) OVD 170. ér chapistre treimenet. ●(1856) GRD 339. Chapistr nau ha cand.

    (1904) DBFV 35a. chabistr, m. pl. eu, tr. «chapitre.»

    II. (religion)

    (1) Chapitre, assemblée religieuse.

    (14--) N 178-179. Dre hon reol ret eo dre scol goulenn / Ha dren chabistr quent maz ministrenn, tr. «D'après notre règle, il me faut nécessairement demander / Au chapitre, avant que je décide.»

    (1659) SCger 22a. Chapitre, tr. «chabistr.» ●(1732) GReg 191a. Conclave, assemblée des Cardinaux, & le lieu où ils s'assemblent pour l'élection d'un Pape, tr. «Jabistr ar Gardinaled evit choas ur pap.» ●299a. Le Doïen des Chanoines, tr. «dean ar jabistr

    (1839) BESquil 545. ur chabistre a chanoénèd.

    (2) Lieu, salle où se tient le chapitre.

    (1633) Nom 132a. Exedra, capitulum : le chapitre, les sieges, parloirs : an chabistr, an sigennou, parlouërou.

    (1870) FHB 285/188a. enem zastumet e voaint oll er chabistr.

  • chabistrañ
    chabistrañ

    v. tr. d. Chapitrer.

    (c.1500) Cb 38a. [chabistr] gal. chapistrer. b. chabistraff.

  • chabistrel
    chabistrel

    adj. Capitulaire.

    (1931) VALL 95b. Capitulaire, tr. «chabistrel

  • chabistret
    chabistret

    adj. Rabougri.

    (1904) LZBg Gwengolo 218. Inou é oé astennet un dén chabistret tré hag un nebedig strabelioñneu ar é gein. ●(1904) DBFV 35a. chabistret, chabotet, tr. «rabougri.»

  • chabistriñ
    chabistriñ

    v. intr.

    I. (religion) Chapitrer, réprimander.

    (1732) GReg 152a. Chapitrer, corriger en chapitre, reprimander, tr. «Jabistra. pr. jabistret

    II. sens fig. Végéter, croupir.

    (1884) MELu iii 161. Aveit er houvant e chabistein, tr. Herve Bihan « plutôt que de croupir/végéter au couvent. » ●(1904) DBFV 35a. chabistrein, chabotein, v. n., tr. «végéter péniblement.»

  • chabl
    chabl

    m. –où (marine)

    I. Câbleau, câblot qui retient le bateau à l'ancre.

    (1499) Ca 36a. Chabl vide in cordenn. ●46b. cest la corde dont la neff est arrestee. b. chabl. ●(c.1500) Cb 48b. g. cest la corde dont len tient la neff. b. chabl. ●(1633) Nom 153a. Rudentes : chables : chablou. ●153b. Funis anchorarius, prymnesium, anchorale, retinaculum : le cable de l'ancre : chabl an eaur.

    (1659) SCger 18a. cable, tr. «chabl.» ●(1716) PEll.ms 206. Chabl, par ch François, Cable, grosse corde, et communément celle qui sert à tenir un navire sur son ancre. ●(1732) GReg 127a. Cable, cordage d'ancre, tr. «Chabl. p. chablou

    (1904) DBFV 35a. chabl, f. pl. eu, tr. «câble.» ●(1952) LLMM 34/43. (Douarnenez) Chap : kordenn. ●(1957) BRUD 2/85. (Gwaien) Veilha war 'r chap. (...) fil eur gourhed bennag war 'r chap. (...) boueta an higennou siliou a zo euz ar chap. ●86. Chap : e galleg : filin frappé sur une ancre. ●(1977) PBDZ 550. (Douarnenez) ur mell chap tev, tr. «une très grosse aussière.»

    II. Bezañ tro en e chabl : être très gravement malade.

    (1952) LLMM 34/43 (Ki-Douarnenez). Chap : kordenn. Tro zo en he chap : klañv da vervel ez eo.

  • chabot-
    chabot-

    voir chabistr-

  • chabous .1
    chabous .1

    interj. Onomatopée pour chasser les moutons.

    (1879) ERNsup 146. Pour les chasser [les moutons] cha bouch, cha bouch du-me ou tu-me ('ta).

  • chabous .2
    chabous .2

    m. Querelle de ménage.

    (1876) TDE.BF 85a. Chabous, tr. «Querelle de ménage.»

    (1931) VALL 610a. Querelle ; de ménage, tr. «chabouz m.»

  • chabousat
    chabousat

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Chasser, repousser (un animal).

    (1908) PIGO II 15. Itien na grede ket hen chabouchat [ar c'haz].

    (2) par ext. Chasser, repousser (qqn).

    (1921) DIHU 116/197. Ne vourè ket ag er vugalé hag ou chabouchat e hrè sél taol ma tent de dorchenneiñ étalton.

    (3) sens fig. Séparer (les membres d'une assemblée).

    (1913) PRPR 42. Brezel Dek-ha-Tri-Ugent, straket evel eun tarz kurun, a chabouchaz ar Varzed.

    II. V. pron. réci. En em chabousat : se chamailler.

    (1931) VALL 108a. Chamailler (se), tr. «en em chabousat

  • chabout
    chabout

    m. & interj. –où

    (1) M. Cri.

    (1932) BRTG 22. dihoal e hrè a gavet er person é tennein doh é bedenneu aveit dihoal doh é chabouteu.

    (2) Interj. Onomatopée pour chasser les chèvres, les moutons.

    (1919) DBFVsup 11a. chabout, tr. «cri pour chasser les chèvres, les moutons.» ●(1927) GERI.Ern 77. chabout V[annetais], tr. «int. pour chasser les chèvres, les moutons.» ●(1942) VALLsup 43b. Cri pour chasser les moutons, tr. «chabout !»

    (3) (injure) Penn chabout : mauvaise tête.

    (1919) DBFVsup 11a. pen chebout (sorte d'injure), tr. «mauvaise tête.»

  • chaboutat
    chaboutat

    v. tr. d. (en plt des animaux) Chasser, repousser.

    (1919) DBFVsup 11a. chaboutat, v. a., tr. «chasser.» ●(1971) LIMO 27 novembre. chaboutad er iér er gludel.

    ►par ext. (en plt de qqn)

    (1921) GRSA 126. Chaboutet é soudarded Tolomée beta stanken er Goéd. 152. pé é vehent bet chaboutet a gér. 199. Lestr en diaol e oè, hou poè hui chaboutet araok get sin er Groéz. ●(1932) BRTG 22. chaboutat er chistraerion goalauzet d'ou sammeu.

  • chac'hig
    chac'hig

    interj. Onomatopée pour repousser les porcs.

    (1958) ADBr lxv 4/527. (An Ospital-Kammfroud) Si : interj. – Cri destiné à repousser les cochons : Si 'ta ! tamm teil. Le contraire est darhig ! darhig ! ou chahig ! chahig !

  • chadenn
    chadenn

    f. –où, cheden

    I.

    (1) Chaîne.

    (1499) Ca 35b. Chaden. g. chaine. ●(1576) Cath p. 3. vn chadenic, tr. «une petite chaîne.» ●(1633) Nom 171a. Murenula : chaisne faite d'or : chaden græt á aour. ●Torquis : chaisne d'or chaden aour.

    (1659) SCger 21a. chaisne, tr. «chaden.» ●(1732) GReg 147b. Chaisne, tr. «Chadenn. p. chadennou. jadenn. p. jadennou.» ●(1792) BD 2146. douguet aheus arboes a chadeno arbet man, tr. «(toi qui) as porté le poids des chaînes de ce monde.»

    (1838-1866) PRO.tj 177. demeus ar briadelès da scanvât ar chadennou. ●(1867) MGK 9. ar c'holier am stag enn deiz oc'h va chaden. ●(1877) BSA 224. ar mor counnaret a dorr ar chadennou a stage al lestr. ●(1878) EKG II 68. eur jadenn hag eur potaill houarn.

    (1904) DBFV 35b. chalen, chaden, f. pl. –nneu, tr. «chaîne, collier.» ●(1907) VBFV.fb 17b. chaîne, tr. «chalen, f. (pl. neu).» ●(1909) KTLR 32. eur jaden vontr a zistribille euz he gof. ●(1911) BUAZperrot 179. cheden a bado da viken. ●(1922) DIHU 130/49. Ur chalen eur doh me hosté. ●(1925) SFKH 3. é huélet me chalenneu / É hon kentoh ur galeùour.

    (2) Chadenn e vuhez : le fil de sa vie, de ses jours.

    (1905) FHAB Genver/C'hwevrer 24. Epad m'ac'h astenne evelse bemdez chadenn he vuhez gant torfejou ha pec'hejou deuz ar re oassa.

    (3) Kaout chadenn : filer.

    (1962) TDBP II 72. Geo, evel ouzout, ar mastik evel-se n'eus ket a chadenn, tr. «si, tu sais bien, le mastic comme cela n'a pas de «filant» (ne file pas).»

    (4) (en plt de la terre) Nature.

    (1921) FHAB Ebrel 90. Kement krouidigez a zo a denn he magadurez euz chaden pe natur an douar ma sav warnan. (...) An douar treut en e jaden n'eo ket goest da vaga nemed loened krenn diwar he c'houst he-unan (...) rei eur stad frouezusoc'h da jaden an douar.

    (5) Ober chadenn gant : continuer (qqc. qui précédait).

    (1866) LZBt Gwengolo 197. Setu aze ar burzudo a welomp a zo bet groet, hag a raer war veur rouantelez er bed, aboe hanter-kant vla zo, hag a ra chadenn didor gant burzudo ann amzerio diagent.

    (1931) FHAB Mezheven 202. An eil gwalenn eo ar zul, dervez santel an Aotrou Doue, deuet da veza dervez al labour, dervez an ebatou, dervez an diaoul. Ar walenn-man a deu eus ar genta hag a ra chadenn ganti.

    (6) Ober ar chadenn : faire la chaîne.

    (1877) BSA 114-115. En em lacaat a rear var diou renc evit ober ar jaden.

    (7) plais. Bague de mariage.

    (1936) PRBD 217. Leonis a ro d'aar (sic) gwalinier, an hano a chadennou.

    (8) Couronne de bulles qui se forme à la surface d'une eau de vie de qualité contre la paroi du verre.

    (1982) TIEZ I 199. Les hommes se méfient des femmes qui coupent d'eau leur alcool, et ils ne se laissent pas prendre : ils savent qu'il est de bonne qualité quand il se forme contre la paroi du verre un cercle de bulles (chadenn).

    (9) Enchaînement, suite.

    (1846) DGG 210. pebes chaden a bec'hejou ! ●(1852) MML 188. nîn deus pere ar vue beteg vreman, a so bet eur chaden, eur ouiaden a disurjo.

    (10) Chaîne (de télévision).

    (1965) BREZ juin 93/6b. tapoud dre-oll gwagennou an diou «chadenn» TV.

    (11) (broderie) Chadenn ar bed : la chaîne de la vie (motif bigouden).

    (1926) APBR 14. la broderie du haut est dite cor de chasse, plus bas c'est la plume de paon et séparant les deux, la chaine sans fin, chanen ar bed, image celtique de l'éternité.

    II. (en plt de qqn)

    (1) =

    (1950) KROB 22/6. pebez chadenn oun er memes tra ! Lonket ganen betek va ano !... Daoust ha ne deufe ket a-benn anezañ, ar jadenn-ze, pa ne oan ket war al lec'h !

    (2) As, champion.

    (1958) BLBR 110/2. Tonton Lomm eur jadenn den ! (d'après Kannadig Landi Meurz-Here 1957)

  • chadenn-vetrour
    chadenn-vetrour

    f. Chaîne d'arpenteur.

    (1973) SKVT II 61. Pe dre ziouer a chadennoù-metrour ?...

  • chadennad
    chadennad

    f. –où

    (1) Cadène (de prisonniers).

    (1772) KI 263. pa zui chadennat Roazon / ezai da vrest gatti, tr. «Quand viendra la cadène de Rennes, / il ira à Brest avec elle.»

    (1866) FHB 89/290b. eur chadennad hir a brizonerien.

    (1932) FHAB Kerzu 499. da heul ar jadennad galeourien.

    (2) Lignée.

    (1907) AVKA 11. Chadennad Tado koz Jesus.

    (3) File, rangée, enchaînement.

    (1732) GReg 412b. Une file de maison, tr. «ur jadennad hir a dyès var bord ar ru.»

    (1883) IMP 29. Va buez, a boaniou, a zo eur chadennad.

    (1927) GERI.Ern 77. chadennad f., tr. «enchaînement.»

    (4) (géographie) Chaîne (de montagnes).

    (1732) GReg 147b. Chaisne de montagnes, tr. «ur jadennad menezyou.»

    (1857) HTB 136. eur chadennad meneiou sounn.

    (1927) GERI.Ern 77. chadennad f., tr. «chaîne (de montagnes).»

    (5) Ce qui peut être paît par un animal attaché.

    (1975) KRAV 22. ur chadennad peuriñ.

  • chadennad-douar
    chadennad-douar

    f. -où-d. Bande de terre.

    (1962) EGRH I 111. chadennad-douar f. -où-d., tr. « bande de terre. »

  • chadennadur
    chadennadur

    m. Enchaînement.

    (1732) GReg 338a. Enchainement, sorte de liaison qui se trouve entre les choses, tr. «Chadennadur.» ●338b. Les sciences ont entre elles un espéce d'enchaînement, tr. «Eñtre ar sqianchou ez eus ur manyel chadennadur

  • chadennadurezh
    chadennadurezh

    f. Enchaînement.

    (1732) GReg 338a. Enchainement, sorte de liaison qui se trouve entre les choses, tr. «jadennadurez

  • chadennañ / chadenniñ
    chadennañ / chadenniñ

    v.

    (1) V. tr. d. Enchaîner.

    (1499) Ca 35b. Chadenaff. g. enchainer. ●(c.1500) Cb 38a. Chadennaff. g. enchainer.

    (1659) SCger 21a. enchaisner, tr. «chadenna.» ●49b. enchaisner, tr. «chadenna.» ●(1732) GReg 338b. Enchainer, tr. «Chadenna. p. chadennet. jadenna. pr. jadennet. Van[netois] chadenneiñ. chalenneiñ.» ●(1792) BD 1546. en yfern men as chadenno, tr. «En enfer je t'enchaînerai.»

    (1857) HTB 8. da chadenni. ●(1869) FHB 255/363a. Cregi a rejont enha, he jadenna hag he zigas gantho. ●(1882) BAR 258. Red mad a oe e chadena.

    (1904) DBFV 35b. chalennein, chadennein, v. a., tr. «enchaîner, mettre à la chaîne.» ●(1907) VBFV.fb 35b. enchaîner, tr. «chalennein.» ●(1925) FHAB Genver 34. Sifroa a reas chadenna ar fallakr.

    (2) V. intr. (en plt de la terre) Avoir de la cohésion.

    (1962) TDBP II 51. An douar pa ne chaden ket e vez lavaret dioutan : «douar ble», tr. «la terre qui n'a pas de cohésion est appelée «terre friable.»

  • chadenner
    chadenner

    m. –ion Chaînetier.

    (1744) L'Arm 427a. Chainetier, tr. «Chalænnourr. m.»

    (1904) DBFV 35b. chalennour, chadennour, m. pl. –erion, tr. «chaînetier (l'A.).»

  • chadennet
    chadennet

    adj.

    (1) Enchaîné.

    (1499) Ca 35b. g. chaine. b. chadenet. ●g. ampieges ou enchaines. b. hualet pe chadennet. ●(1575) M 2701. tenn chadenet, tr. «durement enchaîné.» ●(1612) Cnf 62b. ezoar bet contraignet de derchell chadennet en é cambr.

    (1838) CGK 3. chadénet evel eur c'hy. ●(1869) FHB 225/121a. sclavet chadennet.

    ►sens fig.

    (1932) ALMA 89. Sikourit eur paour keaz kamm chadennet gant an urlou !

    (2) Bouled chadennet : boulet ramé.

    (18--) GBI II 338. ober bouledo chadennet, tr. «fabriquer des boulets ramés.»

  • chadennig
    chadennig

    f. –où Chaînette.

    (1904) DBFV 35b. chalennig, chadennig, f. pl. eu, tr. «petite chaîne ; chaînette.»

  • chafatañ
    chafatañ

    v. tr. d. Rapiécer, raccommoder grossièrement, ravauder, rapetasser.

    (1965) BAHE 46/49. Chafatañ = brizh-dresañ (loereier, dilhad).

  • chafetalenn
    chafetalenn

    f. –où Cafetière.

    (1936) IVGA 250. lakaet he chafetalenn (...) war an tan. ●(1952) LLMM 34/43. (Douarnenez) Chaftal gg. greg, pod d'ober kafe. ●(1977) PBDZ 614. (Douarnenez) chaftal, chaftalioù, tr. «cafetière.» ●(1984) EBSY 32. (Sant-Ivi) chaftalenn, tr. «cafetière.»

  • chaflikañ
    chaflikañ

    voir saflikañ

  • chaflutenn
    chaflutenn

    f. -où

    (1) Bec verseur (cafetière, théière).

    (1982) HYZH 144/9 (Karaez). chaflutenn, tr. « versoir d’une cafetière ou théière. » ●Re leun eo ar pod-kafe : berañ a ra dre e chaflutenn.

    (2) fam. Sexe féminin.

    (1977) HYZH 113-114/50 (Rostrenenn). Chaflutenn [ʃaˑflytǝn] gwregel -où, tr. « hentjoù ; reizh ar merc’hed. » ●Laret ’oa din en em ziwiskañ, met n’em boa ket c’hoant da ziskouez ma chaflutenn d’ur midisin avat ! ●(1979) HYZH 124/53 (Mael-Pestivien). chaflutenn [ʃaflytǝn] – Ya. Holl en ãnoïoù-se 'zõ de genveriañ gânt « lut », « lutenn » hag a zõ pidenn er vugale.

  • chafod
    chafod

    m. –où

    (1) Échafaud, estrade, scène.

    (1464) Cms (d’après GMB 103). chauffaut, g. chauffaux, l. machina. ●(1499) Ca 36b. Chaffault. g. idem. l. hec machinis / inis. ●(c.1500) Cb. [sig] Jtem hoc tribunal / is g. siege haut / eschauffault. b. chaffot. ●(1521) Cc [chaffaut]. Chaffaut. g. idem. la. hec machinis / is. ●(1633) Nom 128a. Pegma : eschaffaut : an chaffòt. ●132a. Scena, frons theatri : l’eschaffaut : an chaffòt. ●Fori, spectacula : eschaffaut où sont ceux qui regardent ioüer : an chaffòt pè en læch an rè á vez ô guelet hoary.

    (1659) SCger 47a. echafaut, tr. «chafaut.» ●118a. Theatre, tr. «chaffaut

    (1910) MBJL 144. Ne deu ar zioulder nemet pa 'n deus kemeret an Otro Vannutelli e blas war ar chafod. ●(1919) BSUF 24. krapein ar er chalfaud saùet de sant Uisant d'overennein ha de bredeg dirak en ol.

    (1957) AMAH 244. degouezhout a rae dezhi reiñ dorn dezho ha zoken pignal war ar chafod.

    (2) Estrade d'exposition.

    (1633) Nom 136b. Catata : vn eschaffaut : vn chaffòt.

    (3) Échafaud (pour une exécution capitale).

    (1732) GReg 314a. Échafaut, tr. «Chafod. p. chaffodou. (Van[netois] id. p. ëu.) Treg[or] id. p. chaffodo.» ●Échafauder, tr. «sevel ur chaffod. dreçza ur chaffod

    (1792-1815) CHCH 38. Ar er chaffaud dès dibennet, tr. « Sur l’échafaud ils ont décapité. » ●(1834) SIM 76. ar c'hrimou o deus en poulset d'ar chaffaud ! ●(1846) BAZ 255. darn-all a soufre eur verzerenti cruel var ar chafodou. ●(1847) FVR 336. Hor roue 'zo kouezet he benn / War ar chafod. ●(1864) SMM 119. abars pignat var ar chafot. ●(1879) GDI 331. en dès achihuet é vuhé ar ur chalfaut.

    (1904) DBFV 35b. chalfaud, chafod, m. pl. eu, tr. «échafaud.» ●(1912) BUEV 8. sleijet d'er chalfaud kentéh ma oent dizoleit. ●(1915) HBPR 144. en eur vervel var ar chafot.

    (4) Échafaudage.

    (1866) FHB 69/136b. Daou vansoner a zavas crog entrezho var ar chafot eleac'h ma edont o labourat.

    (1903) MBJJ 157. e savjont eur chafod koadek meurbed endro da bep-hini euz an tourio.

    (5) Chafod ar saout : plancher des vaches.

    (1931) VALL 565a. plancher des vaches, tr. «chafod ar saout

  • chafodaj
    chafodaj

    m. Échafaudage.

    (1732) GReg 314a. Échafaudage, tr. «Chaffodaich

    (1904) DBFV 35b. chalfaudaj, chafodaj, m. pl. eu, tr. «échafaudage.»

  • chafodiñ
    chafodiñ

    v. tr. d. Échafauder.

    (1732) GReg 314a. Échafauder, tr. «Chaffodi. pr. chaffodet

    (1904) DBFV 35b. chalfaudein, chafodein, v. a., tr. «échafauder.»

  • chafokiñ
    chafokiñ

    v. tr. d. (?) Importuner (?).

    (1741) RO 1439. Na deut quet dauantag ma sat dam chafoquin.

  • chafoulat
    chafoulat

    v. intr. Bavarder.

    (1955) STBJ 62. troet da jafoulat. ●221. chafoulat : kaketal, flepa, begata. ●(1962) GERV 50. Ha chifet eun nebeud, hep hen anzav evelato, e chafoule an uhelidi kenetrezo. 170. chafoulat : komz kalz ha lijer diwar-benn kalz traou.

  • chafoulerez
    chafoulerez

    f. Entraîneuse.

    (2002) LLMM 333/24. Kavet en doa ur vestrez, ur chafoulerez anezhi en un night-club brudet.

  • chafoutreiñ
    chafoutreiñ

    v. tr. d. Se contrefoutre de.

    (1974) MARU 10. ha chafoutreiñ ar vrizhkultur hor moug.

  • chafrañsiñ
    chafrañsiñ

    v. tr. d. Raccomoder.

    (1942) VALLsup 145a. Raccomoder des vêtements, tr. «ober eun tamm chafrañsi da zilhad («Breiz», 15 Genver 1933).»

  • chag .1
    chag .1

    adj. (Eau) stagnante, dormante.

    (1732) GReg 238a. Eau croupie, tr. «dour chag.» ●302a. Eau dormante, celle qui ne coule pas, tr. «Dour chag

    (1847) MDM 294. dre an dour-chak-se. ●297. ar poullou chak-se.

    (1927) GERI.Ern 77. chag adj., tr. «Croupi, stagnant.»

  • chag .2
    chag .2

    m. Stagnation.

    (1927) GERI.Ern 77. chag m., tr. «stagnation.»

  • chagadur
    chagadur

    m. Stagnation.

    (1931) VALL 708b. stagnation, tr. «chagadur m.»

  • chagañ
    chagañ

    v. intr.

    (1) Faire obstruction par arrêt, entassement.

    (1909) FHAB Mezheven 183. mes kaer o doa forc'hata, ar c'holo a châge. ●(1918) KZVr 294 - 20/10/18. Chaga, tr. «faire obstruction, arrêt, entassement.» ●Ar gwad a chom da chaga.

    (1927) GERI.Ern 77. chaga, tr. «s'arrêter, être obstrué.»

    (2) (en plt de l'eau) Stagner.

    (1732) GReg 237b. Croupir, parlant d'une eau qui ne coule pas, tr. « Chaga. pr. chaguet. » ●L'eau croupit sur mon pré, tr. « chaga a ra an dour var va phrad. » ●533a. Mon pré est inondé par les eaux qui y restent, tr. «chaguet eo an dour var va phrad.»

    (1927) GERI.Ern 77. chaga, tr. «s'arrêter, être stagnant ; croupir.»

    (3) sens fig. Croupir (dans une situation)

    (1877) FHB (3e série) 8/60a. mar chommont ato da jaga e sclavach hag e sujedigez ar bed hag an diaoul.

  • chagell / chajell
    chagell / chajell

    f. –où (anatomie)

    (1) Mâchoire.

    (c.1718) CHal.ms II. mandibule, tr. «chagel, chageleu.» ●(1744) L'Arm 224b. Machoire, tr. «Chagêll.. leu. f.» ●(17--) TE 132. guet ur chagèl asén.

    (1878) BAY 14. chagel, tr. «mâchoire.» ●(1896) HIS 42. ur chajel azen. ●(1896) HISger 1. Chajel, tr. «mâchoire.»

    (1904) DBFV 35a. chajel, chagel, f. pl. –lleu, tr. «mâchoire.» ●(1921) GRSA 293. un taul kléan e feut é ben beteg é chajelleu. ●(1924) NOLU 37. étré é chajelleu. ●(1931) GUBI 18. Dent luem én é chajelleu.

    (2) Bajoue.

    (c.1718) CHal.ms I. Bajoüe, tr. «Iot ur pen moh, ur chagel oh, chagelleu un oh.»

  • chagellad / chajellad
    chagellad / chajellad

    f. –où Soufflet, gifle.

    (1876) TDE.BF 85a. Chagellad, s. f., tr. «Soufflet sur la joue.»

    (1904) DBFV 35a. chajellad, chagellad, f. pl. eu, tr. «soufflet.»

  • chagellat / chakellat / chakelliñ
    chagellat / chakellat / chakelliñ

    v. tr. d. Mâcher, mastiquer.

    (1744) L'Arm 224a. Macher, tr. «Chaquellein

    (1878) BAY 21. chakellein, tr. «mâcher.»

    (1904) DBFV 35a. chakellat, chakellein, v. a., tr. «mâcher.» ●(1955) VBRU 43. holl emaint o chagellat had tro-heol. ●(1973) SKVT II 34. o chakellat he foenn. ●(1974) YABA 16.11. arlerh bout chakellet lezeùenn santez Apolinn.

  • chagelleg / chajelleg
    chagelleg / chajelleg

    m. chagelleion / chajelleion Homme qui a une grosse mâchoire.

    (1744) L'Arm 224b. Machoire (…) Grosse, tr. «Chagellêc. m.»

    (1904) DBFV 35a. chagelleg, s. m., tr. «celui qui a une grosse mâchoire.»

  • chagellek / chajellek
    chagellek / chajellek

    adj. (anatomie) Dant chagellek : molaire, dent mâchelière.

    (c.1718) CHal.ms ii. dent mascheliere, tr. «un dant chagelec, quil dant ur c'hil dant.»

    (1904) DBFV 35a. chajellek, chagellek, adj., tr. «(dent) mâchelière (Ch. ms.).»

  • chagellerezh
    chagellerezh

    m. –ioù Mastication.

    (1744) L'Arm 224a. Action de macher, tr. «Chaquellereah.. eu

    (1904) DBFV 35a. chakellereh, f. pl. eu, tr. «action de mâcher (l'A.).»

  • chagerezh
    chagerezh

    m. Stagnation.

    (1931) VALL 708b. stagnation, tr. «chagerez m.»

  • chagidigezh
    chagidigezh

    f. Stagnation.

    (1931) VALL 708b. stagnation, tr. «chagidigez f.»

  • chagrin
    chagrin

    m. Chagrin.

    (1710) IN I 61. darn all e chagrin. ●(1790) MG 9. passein e ra paud a affærieu hac a chagrin dré bèn ur gueah intanvès.

    (1838) OVD 9. hi e soulage chagrin er peur. ●(1861) BELeu 94. er poénieu, er chagrinieu. ●(1880) SAB 142. ar re e caonv ac e sagrin. ●(1883) IMP 7. Netra n'hell abascaat ar jagrin diremed.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...