Devri

Recherche 'mes...' : 105 mots trouvés

Page 1 : de mes-1 (1) à mesperenn-2 (50) :
  • mes .1
    mes .1

    conj.

    (1) Mais.

    (1647) Am.ms 505. Mais quen dirouffen gant ur cloppennecq.

    (c.1680) NG 112. Mais ne servigeas de netra.

    (1849) LLB 330. Hui hou pou plouz marse, mez n'hou pou ket grein mat. ●(18--) SAQ II 434. Mez varlerc'h e teu da veza eur balafen skedus ha skanv.

    (1911) BUAZperrot 94. mes Andre ne rea van ebed ouz o c'hlevet.

    (2) Que de.

    (c.1680) NG 1132. nen des mais pouin.

    (3) Mes hag = (?) nemet (?).

    (1787) PT 48. Mæs ac é véhè biv. ●71. Mæs ac ér gùélléhoh ir stat miseraplan.

  • mes .2
    mes .2

    voir ames & pe .1

  • mesa
    mesa

    v.

    (1) V. intr. Chercher, ramasser des glands.

    (1855) TOB 3. Le petit garçon est allé ramasser du bois à feu, cueillir des figues, des châtaignes, et jusqu'à du gland, tr. «Ar c'hrennard zo et da geuneuta, fieza, kistina, meza zo ken.»

    (1939) RIBA 56. é lardan ou moh get méz. Degas e hran-mé eùé me hani de vésa.

    (2) V. tr. d. Nourrir (les porcs) avec des glands.

    (1752) PEll 598. Mésa & Meca ar-moc'h, tr. «donner du gland au cochon.»

    (1876) TDE.BF 454a. Mesa, v. a., tr. «Donner des glands aux porcs.»

  • mesajer
    mesajer

    m. –ion Messager.

    (14--) Jer.ms 51. Oar abec clasq truag, leuzryff un mesager / Abyl davede Pylat tyzmat hep nep atfer, tr. « Dans le but de chercher tribut, députer un messager / Habile à Pilate, vite, sans aucun retard » ●(1499) Ca 136b. Messaiger. g. idem. ●(1575) M 1504. Drez tremen dre'n pasaig, an paig pe'n messager, tr. «Comme passe par la route le page ou le messager.» ●(1576) Cath p. 5. ez caças vn messager euit en clasc (lire : enclasc), petra oa antrase, tr. «elle envoya un messager s'enquérir de ce que c'était.»

    (1659) SCger 79a. messager, tr. «messager.» ●(1732) GReg 619b. Messager, qui a un bureau public, tr. «Meçzager. p. meçzagéryen. Van[netois] mesajour. mechajour. pp. yon

  • mesajerezh
    mesajerezh

    f. –ioù Messagerie.

    (1732) GReg 619b. Messagerie, bureau du messager, tr. «Meçzagérez

  • mesajeriri
    mesajeriri

    f. –où Messagerie.

    (1732) GReg 619b. Messagerie, bureau du messager, tr. «meçzagiry

  • mesat
    mesat

    v. intr. Chercher, ramasser des glands. Mont da vesa àr-lerc’h ar moc’h : perdre son temps à un travail peu rentable.

    (1982) PBLS 627 (K-Langoned). mont da vessad àr-lerc’h ar moc’h, tr. J.-Y. Plourin «aller chercher des glands après les cochons, c’est-à-dire : perdre son temps à un travail peu rentable.»

  • mesfetañ
    mesfetañ

    v. tr. d. Défigurer.

    (1964) LLMM 107/421. al livajoù ec'h eus mesfetet hon chas gante.

  • mesfeter
    mesfeter

    m. Malfaiteur.

    (14--) N 1442-1444. Hac auber tan justicc propicc flour / Hep arretaff na douigaff gour / Disaour dan mesfaectouryen, tr. «Et rendre justice bel et bien, / Sans s'arrêter ni craindre personne, / Sans pitié pour les malfaiteurs.» ●(1499) Ca 178a. [sach] g. sac a noier maulfaicteurs. brit. sach da beuziff mesfaeteryen.

  • Mesi
    Mesi

    m. (religion) Messie.

    (1687) MArtin 2. Jesus-Christ ar Messy.

  • Mesiaz
    Mesiaz

    m. (religion) Messie.

    (c.1680) NG 1631. lahou er Messias. ●(1728) Resurrection 1913. hon guir messias. ●(1792) BD 724. ar messias aso fachet cruel onte, tr. «Le Messie est cruellement fâché contre eux.»

    (1868) KMM 26. divar-benn ar Messias. ●(1877) BSA 41. ar Messias a dlie dont euz a lignez Abraham.

  • mesimel
    mesimel

    s. Jeu de saute-mouton. cf. Gl. semelle

    (1925) DIHU 168/281. (Groe) Mésimel, tr. «jeu de saute-mouton (à pas comptés.» Dastumet get Bleimor. ●(1975) UVUD 9. (Plougerne) o c'hoari kanetennou pe o c'hoari samel. ●(1987) BAPR 109. (Rokoko) 'Teus ket a zoñj pa'h eem da hoari divizimell ? (Ar barner) Hañ, ya, divizimell pe «saute-mouton».

  • mesk .1
    mesk .1

    adj.

    (1) Adj. Laezh-mesk =

    (1910) MAKE 26. koaniet gant yod kerc'h silet, ha leaz-mesk fresk. ●(1974) THBI 179. an avalouar bleudeg hag a laez mesk fresk zo o hortoz nezi.

    (2) Loc. adv. Mesk-divesk : pêle-mêle.

    (1904) BOBL 31 décembre 15/1b. mesk divesk emaint. ●(1921) FHAB Kerzu 331. O c'houeza war gribenn ar menez mesk-divesk, / Enni holl c'houeziou mat an douar hag an aod.

  • mesk .2
    mesk .2

    m. & prép. –où

    I. M.

    (1) Agitation.

    (1902) PIGO I 185. Aman e savaz diskrap ha mesk. ●(1907) AVKA 122. Etre houl ar gwajo hag ar vesk a rae evid n-am denn, e seblante evel dansal c'hoaz. ●(1935) BREI 389/1b. Daoust ha n'eus ket gant an holl muioc'h a vesk evit a labour ?

    (2) Bezañ mesk en e gorf : être remuant.

    (1879) ERNsup 162. heñs so mesk enn hi gorf, se dit d'un homme remuant, Trév[érec].

    (3) Mélange, action de mêler.

    (1854) MMM 406. ar mesq ac ar gonsecration a gorf ha goas Jesus-Christ. ●(1872) ROU 91b. Mélée, tr. «Mesc

    (1947) BIKA 38. Araok warc'hoaz vintin e tle beza kempennet evit ar mesk. ●(1955) MIPO 10. Bep eur mare e ran eun tamm mésk d'an toaz.

    II. Loc. prép.

    A. E-mesk.

    (17--) EN 1042. en mesc ar Fransigen, tr. «parmi les Français.» ●(17--) VO 3. Cummunæt é hi neoah é mésq en dud !

    (1835) AMV 28. e mesq an dud yaouanc. ●(1856) VNA 157. parmi un tas de gens grossiers, tr. «é misq ur yoh tud rustaud.»

    ►[form. comb.]

    ►S3m en e vesk

    (1790) MG 182. bannigueu-gùin tuemmét guet un nebedig sucr én é vésq. ●(17--) TE 1. ean e zifforhas en doar doh en deur e oai én é vesq. ●(17--) CBet 1847. Ret eo d'imp hadan drouc-lousou / Bars en e vesq, tr. «Il nous faut semer de mauvaises herbes au milieu du blé.»

    (1935) BREI 392/stag 4. Tommit eur bannac'h dour hag e vo laket eun dornad bleud 'n e vesk.

    ►P1 en hor mesk(où) =

    (1790) MG 13. é ma bermen én hur mesq. ●(1792) HS 66. Rac, enn unn mésque, ne larér quet lahein er vugalé. ●(17--) BSbi 404. De lezel en hun misq hou compagnon fidel.

    (c.1825-1830) AJC 4076. ar bologou o rullal en non mesquou. ●(1857) GUG 61. chom én ur misq.

    (1903) MBJJ 30. Pa dremen 'n hon mesk. ●(1913) AVIE 92. saùet e zou ur profet bras én hur mesk. ●(1976) KOYO 8. pa veze roud eus ar gelennadurezh kristen en hor meskoù.

    ►P2 en ho mesk(où) =

    (1790) MG 165. mar andur el libertinage-ce én hou mésq.

    (1818) HJC 31. en hani e zelie ou padéeign e zo en hou mèsq.

    (1913) AVIE 285. en hani e zou er brasan én hou mesk.

    ►P3 en o mesk(où) =

    (1790) MG 163. ur pautr youankq én ou mésq.

    (1818) HJC 42. Jésus e bassas ion-memb en ou mèsq. ●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 49. hi hum gaige én ou mesq. ●(1883) MIL 159. Lod a lavar hag en ho mesk, an Autrou Halleguen (…) ez eus bet e Santes-Anna eun templ paian arok ar chapel.

    (1921) BUFA 70. Jézus-Krist en hum ziskoas én ou mesk. ●(1957) AMAH 105. e tapis tu d'en em silañ en o mesk e-pad an ehan-c'hoari.

    B. E-mesk gant =

    (1924) SBED 23. Eit pas un tam amzér é mesk get me hérent.

    ►[form. comb.]

    P3 e-mesk ganto

    (1924) SBED 18. Ne spleitou ket émesk geté.

    C. Dre-vesk.

    (17--) EN 1567. dre vesc an tanteno, tr. «par le milieu des tentes.» ●3403. dre vesc an dres, tr. «au milieu des ronces.»

    (c.1825/30 AJC 540. dre vesc ar ar (sic) ar montainio. ●(1849) LLBg II 33-34. pemb kand belleg, é guen / E hia, dré vesk er bobl.

    ►[form. comb.]

    P3 dre o mesk(où)

    (1913) AVIE 54. Mes ean e dreménas dré ou mesk.

    D. Eus mesk.

    ►P3 eus o meskoù

    (c.1825/30 AJC 929. bean et deus o mesquou.

    E. Da-vesk.

    (1861) BSJ 190. ne zas mui de visq en dud. ●(1882) BAR 124. da vesk ar chatal e rankjont mont da dremen an noz.

    III. Attr. =

    (1879) ERNsup 162. hennes zo mesk tout, se dit d'un homme remuant, Trév[érec].

  • mesk-e-mesk
    mesk-e-mesk

    adv. & prép.

    (1) Adv. Pêle-mêle.

    (1659) SCger 91b. pesle mesle, tr. «mesq emesq.» ●159b. mesq emesq, tr. «pesle mesle.» ●(1732) GReg 354b. Entremêler, mêler parmi, tr. «lacqât mesq ê-mesq.» ●612a. Pêle-mêle, tr. «Mesq-qemesq

    (1847) FVR 156. Eno e oant mesk-e-mesk a villerou. ●(1864) SMM 29. an oll dud mesk e mesk. ●(1866) FHB 60/58b. pep tra mesc e mesc en dro dezhan. ●(1869) FHB 210/3a. hag e kouskent mesk-e-mesk. ●(1870) MBR 92. eur vagazenn vraz leun a c'hreun touesiet mesk-e-mesk. ●(1889) ISV 68. Eno e veler mesk e mesk ar paour hag ar pinvidik.

    (1931) VALL 544b. Pêle-mêle, tr. «mesk-e-mesk

    (2) Loc. prép. Mesk-e-mesk gant : mêlé avec.

    (1889) ISV 68. Eno e velis tud a reng huel oc'h taol ar gomunion mesk e mesk gant al labourerien douar.

  • mesk-ha-mesk
    mesk-ha-mesk

    adv. & prép.

    (1) Loc. adv. Pêle-mêle.

    (1837) GET 17. chetu hi stoq-ous-stoq, / Ha brema mesq-ha-mesq, ha brema crog-ous-crog. ●(1847) MDM 85. Eno ec'h en em laka d'an daoulin, mesk-a-mesk (...) ar re vras hag ar re vian. ●(1878) EKG II 324. Mez ar brudou-ze a ioa oll mesk-a-mesk, ha den n'oa evit lavaret e peleac'h edo ar guir virionez. ●(1880) SAB 228. ar bara ac ar gvin mesc-à-mesc er c'halir. ●(1883) MIL 263. an dud a renk huel hag ar bopl, mesk ha mesk. ●(1896) GMB 409. pet[it] Tréc[orois] mésk-ha-mésk, mesk-malh.

    (1915) HBPR 35. an dud a oa eat da zigemer anezhan a zeue var zu kear, mesk ha mesk, eb gouzout kalz e peleac'h e oant. ●(1923) KTKG 8. An holl, fall ha mad, a vev mesk ha mesk, er bed-ma. ●(1931) VALL 544b. Pêle-mêle, tr. «mesk-ha-mesk.» ●(1969) BAHE 62/25. Hon farkeier 'oa mesk-ha-mesk.

    (2) Loc. prép. Mesk-ha-mesk gant : mêlé à, parmi.

    (1854) MMM 346. epad ma c'habandoner mesq-a-mesq gat poultren ar besiou ar restadou, al ludu eus an dûd a vresel-se.

    (1928) KANNkerzevod 15/8. An dreog a gresk mesk ha mesk gand ar greun mat.

  • mesk-kemmesk
    mesk-kemmesk

    adv. Pêle-mêle.

    (1732) GReg 612a. Pele-mele, tr. «Mesq-qemesq

  • mesk-mailh
    mesk-mailh

    adv. Mélangé.

    (1896) GMB 409. pet[it] Tréc[orois] mésk-ha-mésk, mesk-malh.

    (1993) GOEL 116. (Bro-Oueloù) Mesk-mailh, tr. «mélangés.»

  • mesk-mesk
    mesk-mesk

    adv. & prép.

    (1) Loc. adv. Pêle-mêle.

    (1896) LZBt Meurzh 4. Paotred ha merc'hed, mesk-mesk.

    (1908) PIGO II 17. arc'hant ha kijer mesk-mesk. ●(1931) VALL 544b. Pêle-mêle, tr. «mesk-mesk

    (2) Loc. prép. Mesk-mesk gant : mêlé à.

    (1928) SAKO 36. mesk-mesk gant o loened. ●(1928) BREI 57/2b. mesk-mesk gante.

  • mesk-ouzh-mesk
    mesk-ouzh-mesk

    adv. Pêle-mêle.

    (1907) VBFV.bf 52b. mesk-oh-mesk, mesk-oh-vesk, tr. «pèle-mèle.» ●(1931) VALL 544b. Pêle-mêle, tr. «mesk-oc'h-mesk

  • mesk-yod
    mesk-yod

    m. Bâton pour mêler la bouillie pendant la cuisson.

    (2002) MVAHU 148. (An Uhelgoad) le mesk-yod, le bâton qui servait à mélanger la pâte pendant la cuisson.

  • meskad
    meskad

    m. –où Mélange.

    (1872) ROU 91b. Mélée, tr. «mescad

  • meskadeg
    meskadeg

    f. –où

    (1) Mêlée.

    (1931) VALL 458b. Mêlée, tr. «meskadeg f.»

    (2) Bagarre.

    (1931) VALL 54a. Bagarre, tr. «meskadeg f.»

  • meskadenn
    meskadenn

    f. –où

    (1) Résultat d'un mélange.

    (1872) ROU 91b. Mélée, tr. «mescadenn

    (1935) BREI 412/2b. graet gant daou c'her estren : unan latin hag unan gregach. Pebez meskadenn ! ●(1983) PABE 195. (Berrien) meskadenn, tr. «mélange (résultat).»

    (2) spécial. Quantité de beurre faite en une fois.

    (1752) PEll 599. Mescaden ; c'est particuliérement la quantité de beûre, qui se fait à une fois, à force de battre & agiter le lait. Ur-vescaden, une telle quantité.

    (3) sens fig. Échauffourée.

    (1847) BDJ viii. en hem deûler her veskaden evid lavaret va gher.

  • meskadur
    meskadur

    m.

    (1) Résultat d'un mélange.

    (18--) KTB.ms 14 p 261. Lonka a raïo hep sellet ar meskadur-fall se.

    (2) Mélange.

    (1744) L'Arm 69b. Confusion, mélange, tr. «Méssquadur

  • meskailhez
    meskailhez

    f./m.

    (1) Mélange confus, hétéroclite.

    (1913) HIGO 12. Meskailhez galleg saout ha brezoneg podou. ●(1924) LZBt Mezheven 6. Kalz dious tud an Indez a zo arru da veskan kredennou brahman gant kredennou ar gristenien, ha gwelet a ret petore meskailhez 'ra ze.

    (2) Mélange, voisinage déplaisant.

    (1968) LOLE 120. A ! beza dilivret ouz an aergelh-mañ... Skuiz ez on gand ar meskaillez !

    (3) Embrouillamini, mélange confus.

    (1955) VBRU 150. ur veskailhez spontus, gant al luziet ma 'z eo.

    (4) Embouteillage.

    (1903) MBJJ 283. eur veskailhez tud, loened ha kirri.

  • meskailhoù
    meskailhoù

    plur. =

    (1935) BREI 436/2a. Den ebet n'eus ezomm eus meskailhou breman.

  • meskaj
    meskaj

    m. Mixture, mélange de mauvaise qualité.

    (1911) BOBL 21 octobre 356/2d. En eur salla ar meskaj ze e welleer c'hoaz anez'han hag al loaned a zreb anez'han gant muioc'h a c'houd. ●(1967) BAHE 54/28. en em deurel d'ar boeson, d'ar boeson gaoc'h, d'an hini ruz, nann da win mat ar vro, met d'ar gwashañ meskaj marc'had-mat.

  • meskajer
    meskajer

    m. –ion Agitateur.

    (1907) BOBL 13 avril 133/1b. kalz zo eveldon ha na gredent ket e c'halle ar sort meskacherien ha politikacherien (…).

  • meskalon
    meskalon

    f. Dégoût, remords d'un plaisir passé.

    (1860) BAL 62. coz-plizadurezou (…) ne lezent ganeen var o lerc'h nemet remorz a mescalon, tr. (GMB 398) «remords, dégoût (d'un plaisir passé).»

    (1904) BSAB 16-17. ar potr yaouank a gemer eur vouc'hal, a droc'h e droad (…) ar zant (…) o welet glac'har ha mez-kalon an den yaouank, a dapaz an troad troc'het hag hen stagaz a neve ouz e c'har.

  • meskañ / meskiñ
    meskañ / meskiñ

    v.

    I. V. tr. d.

    A.

    (1) (en plt d'un seul élément) Mêler.

    (1732) GReg 612a. Mêler la boüillie qui est sur le feu, tr. «Mesqa ar yod.» ●801b. Remuer la boüillie sur le feu, la mêler, tr. «Mesqa ar yod.»

    (2) (en plt de plusieurs éléments) Mélanger.

    (1929) MANO 68. Meska a raent gand o briz-kredennou traou santel. ●(1933) ALBR 72. Mesket eun dekvet lodenn râ gant mailh ha koz treou serret a dlei hag a zehou.

    ►[empl. comme subst.]

    (1880) SAB 71. ar mesca-ze.

    B. par ext.

    (1) Meskañ kartoù : brasser, mêler les cartes, jouer aux cartes.

    (1890) MOA 139a. Battre les cartes, tr. «meska ar c'hartou.» ●(18--) BSG 214. Me danso, me efo hac a roulo dinço, / A garesso merc'hed, hac a vesco carto.

    (2) Meskañ douar : travailler la terre, cultiver.

    (1982) TKRH 59. Ma 'm eus (...) un tamm douar da veskañ eo d'am zad-kozh ha d'am mamm-gozh o dlean.

    (3) Entrelacer.

    (1659) SCger 51b. entrelacer, tr. «mesk

    C. sens fig.

    (1) Troubler (la joie, etc.).

    (1902) PIGO I 39. bepred ouz ma heuilh, o veskan d'in-me pep plijadur ! ●(1912) BUAZpermoal 912. Eur barrad kanvou a deuas, siouaz, da veskan kemend-all a levenez.

    (2) Troubler (qqn).

    (1907) AVKA 167. Tapet a reas ar Farizianet klevet ar c'homzo-ze a veske ar bobl.

    (3) Meskañ ar spered : troubler l'esprit, la tête.

    (1902) PIGO I 197-198. Ar gwin a oa nerzus ha tom ; mez eur vlaz an evoa iskiz, hag eun doare d'en em zilan 'barz ar gwad, da veskan ar spered ha da fallâd ar galon.

    (4) Meskañ un afer : s'occuper d'une affaire.

    (1857) HTB 89. a raok meska eun affer benag gant he gonsail.

    II. V. intr.

    (1) S'agiter, remuer, aller et venir.

    (1857) HTB 43. dre forz meska. ●(1896) GMB 409. pet[it] tréc[orois] méskañ mêler ; s'agiter, gigoter.

    (1903) MBJJ 109. Meskan 'reont 'vel diaouled evit tapout ar belerined bep-hini en e oetur. ●(1907) AVKA 57. Noz-de e vijent o veska, mont ha dont a raent dre ar mene dibleustr. ●190. Ha Martha, hi, a veske hag a verve evid aoza peb tra evid un digemer mad. ●(1935) ANTO 43. Ma'z eo eta Kerdiz eur gêr a c'hiz nevez, ez eo ivez eur gêr ma vesker kalz enni. ●(1955) VBRU 44. ar vugaligoù o veskañ gwashoc'h eget goradoù merien.

    (2) Meskañ ouzh : se mêler de, prendre part à.

    (1908) BOBL 14 novembre 203/1b. Mar bije brezel, penoz e trofe kont ? Daoust hag ar broiou all a veskfe deuz ar jeu ?

    III. V. pron. En em veskañ.

    A. V. pron. réfl.

    (1) En em veskañ e : prendre part à.

    (1867) BUE 21. n'em euz-han gwelet ouz en em veskan e c'hoario trouzuz ar skolerien.

    (2) En em veskañ e : se mêler de.

    (1912) BUAZpermoal 118. en em veskan er pez na zell ket oute.

    B. V. pron. réfl. En em veskañ gant, e-touez.

    (1) (en plt de qqn) Aller parmi.

    (1907) AVKA 63. e n-am veskas gan ar re all ac'h ê war e lerc'h. ●67. Jesus a oa n-am vesket etouez ar stroll dud a oa eno.

    (2) Fréquenter (qqn).

    (1924) FHAB Du 410. peadra d'in da c'houzout piou e oa an dud-ze arôk en em veska ganto.

    C. V. pron. réci.

    (1) (en plt de personnes) Se mêler les uns aux autres.

    (1847) MDM 88. O sortial eus ann iliz, var ar blasen, e teu ar barisioniz (…) d'en em veski.

    (2) Se mêler.

    (1878) EKG II 272. Ho c'halounou a lamme harp oc'h harp… Ho daelou a en em veske

    IV.

    (1) Bezañ ivantet meskañ ar ribot : voir ribot.

    (2) Meskañ kozh kaoc'h da flaerial : voir kaoc'h.

    (3) Meskañ kaoc'h : voir kaoc'h.

  • Mesker
    Mesker

    n. de l. Mesquer.

    (1576-1600) Cco 80. mesquer.

    (1894) BUEr 92. person Mesker.

  • mesker .1
    mesker .1

    m. –ion

    (1) Homme remuant.

    (1896) GMB 409. pet[it] tréc[orois] mésker celui qui s'agite, remuant.

    (2) Agitateur, perturbateur, trublion.

    (1936) BREI 457/1d. Hounnez eo lezenn an Iliz ha den, nemet eur mesker bennak e vefe, n'hall kaout abeg enni. ●(1966) BAHE 47-48-49/5. Abred a-walc'h e vo anavezet ar veskerien diouzh ar re all ! ●(1997) HYZH 209/28a. Perturbateur, tr. «mesker (–ien).»

  • mesker .2
    mesker .2

    m. –ioù Mélangeur.

    (1931) VALL 458a. Mélangeur, tr. «mesker m. pl. (i)ou

  • mesket
    mesket

    adj.

    I.

    (1) Mêlé à un autre élément.

    (1869) HTC 250. guin ha vestl mesket en eun douez.

    (1935) BREI 422/2c. Gwech e veze graet gant bleud rik ha, gwech all, gant bleud mesket.

    (2) (danse) Dañs mesket : danse ronde à permutation.

    (1963) TDBB 478. Entre 1890 et 1914 l'importance de la ronde à permutation change assez peu dans la Cornouaille occidentale. Elle augmente au contraire considérablement à l'est de l'Odet. Cette danse se communique à de nouveaux pays, en direction de la Cornouaille des dañs tro (elle apparaît à Paule sous le nom de dañs mesket, danse mêlée).

    II.

    (1) Mesket e spered : qui a l'esprit troublé.

    (1925) CHIM 5. Dre forz sonjal em breur ha gortoz eus e gelou, eo deuet mesket he spered.

    (2) Mesket e zaoulagad : qui à les yeux troubles.

    (1925) CHIM 14. hag e kaven e oa mesket he daoulagad...

  • meskl
    meskl

    coll. (ichtyonymie)

    I.

    (1) Moules.

    (1633) Nom 46a. Musculi : moules : mescl.

    (1732) GReg 642a. Moucle, coquillage, tr. «Mesclen. p. mescled, mesql.» ●(1744) L'Arm 246b. Des moules, tr. «Meisscle. m.»

    (1876) TDE.BF 454b. Mesklenn, s. f., tr. «Moule, coquillage de mer ; pl. meskl, masc.»

    (1924) BILZbubr 38/841. he boutegad meskl. ●(1934) BRUS 256. Une moule, tr. «ur veisklén, f., pl. meiskl, m.» ●(2003) ENPKP 25. (Ploueskad) reier pleg-mor Goulc'han a ioa leun a eskl (meskl pe moukled er geriadur).

    (2) Meskl dour dous, dour stêr : mulette perlière.

    (1901) MEDF 72-73. Le département du Finistère étant, à l'heure actuelle, celui où la pêche des perles a le plus d'activité, il n'est pas étonnant que les riverains de ses cours d'eau y aient donné plusieurs noms aux mollusques qui les produisent. On les appelle Kroget ou Kreget dour douç, mot à mot « coquillages d'eau douce ». Kroget et Kreget sont des altérations du mot breton Krogen, pluriel Kregin, de même sens. On les nomme encore Meskleut, Mousklet, Mesklet, tous mots venant de Mesk et Mesklen, pluriel Meskled, moule. Pour ne pas confondre les moules de mer (Mytilus edulis) avec les mollusques perliers qui vivent dans leurs rivières, les paysans ajoutent souvent : dour douç, que nous avons déjà traduit, et même aussi dour ster, eau de rivière.

    II. Meskl a zo ! Meskl a zo ! : cri de la vendeuse de moules.

    (1980) MATIF 139. Elle prenait la route de Pléhédel, bordée de petites fermes et de maisonnettes de marins, et tout au long du chemin on l’entendait crier : Meskl a zo ! Meskl a zo ! / daou gwenneg an dornad ! / (Il y a des moules ! il y a des moules ! / deux sous la poignée !).

  • meskla
    meskla

    v. intr. Chercher, pêcher des moules.

    (1856) VNA 27. Pêcher des moules, tr. «Meiscla.» ●(1878) BAY 22. meiskla, tr. «ramasser des moules.»

    (1924) BILZbubr 38/840. Bilzig ha Madelen ac'h aio d'an ôd, da vigorneta, da goukousa, da veskla. ●(1929) EMPA 12. Gwir eo, Soëz ; hag evel ma lavarer, n'eo ket eur pardon beza o veskla, dindan eun amzer evel ma ra. ●(2003) ENPKP 25. (Ploueskad) Deomp da eskla, tr. Allons à la pêche aux moules.»

  • mesklaourez
    mesklaourez

    f. –ed Espèce de macreuse.

    (1744) L'Arm 246b. Cane moucliêre, espêce de macreuse, tr. «Meissclaouréss. f.»

    (1904) DBFV 9a. mesklaouréz, tr. «cane moulière.»

  • meskledenn
    meskledenn

    f. meskled (ichtyonymie) Moule.

    (1970) GSBG 57. (Groe) meskled, tr. «moules.» ●(1977) PBDZ 663. (Douarnenez) meskledenn à partir du lexème (non-libre en parler de Douarnenez) meskl.

  • meskleg
    meskleg

    f. –i Moulière.

    (1744) L'Arm 457b. Mouliere, Moucliere, tr. «Meisclæc. f.»

    (1931) VALL 483b. Moulière, tr. «meskleg f. pl. ou, -skleier, -sklegi

  • mesklek
    mesklek

    adj. Abondant en moules.

    (1931) VALL 483b. (lieu) où il y a des moules, tr. «mesklek

  • mesklenn
    mesklenn

    f. meskled (ichtyonymie) Moule.

    (1499) Ca 136b. Mesclenn. g. moucle.

    (1732) GReg 642a. Moucle, coquillage, tr. «Mesclen. p. mescled, mesql.» ●Petite moucle, tr. «Mesqlennicq. p. mesqledigou.» ●(1744) L'Arm 246b. Moucle, tr. «Meissclenn. f.»

    (1876) TDE.BF 454b. Mesklenn, s. f., tr. «Moule, coquillage de mer ; pl. meskl, masc.»

    (1934) BRUS 256. Une moule, tr. «ur veisklén, f., pl. meiskl, m.»

  • meskleta
    meskleta

    v. intr. Chercher, pêcher des moules.

    (1970) GSBG 245. (Groe) meskleta, tr. «ramasser des moules.»

  • meskont
    meskont

    f. –où

    (1) Mécompte, erreur de calcul.

    (1575) M 885-886. pan aher dan bet hont, / Ez rancquer gouzaff reux, à treux mar deux mescont, tr. «quand on ira au monde là-bas / on devra souffrir de la peine et des traverses s'il y a mécompte.»

    (1732) GReg 610a. Mécompte, erreur de calcul, tr. «Mescound. p. mesconchou.» ●(1744) L'Arm 234a. Mécompte, tr. «Véssconte.. teu. m.»

    (1866) LZBt Gouere 172. digouean a eure gant-han fazio pe meskouncho poaniuz.

    (2) Kavout meskont : trouver une somme inférieure.

    (1866) FHB 84/254a. Bevech ma zea ar potr saout da gonta he venneien, ar pez a rea alies, e cave ato mescont.

    (3) Ober meskont : se mécompter.

    (1732) GReg 610a. Se mécompter, se tromper en son calcul, tr. «ober mescound

    (4) Kaout meskont : avoir du mécompte, espérance déçue.

    (1894) BUZmornik 77. Ma lakeomp hor fizians e Doue, n'hor bezo meskont ebet.

  • meskontañ / meskontiñ
    meskontañ / meskontiñ

    v.

    (1) Se méconter.

    (1659) SCger 79a. mesconter, tr. «mesconti.» ●(1732) GReg 610a. Se mécompter, se tromper en son calcul, tr. «Mescounta. pr. mescountet.» ●(1744) L'Arm 234a. Se mécompter, tr. «Vésscontein

    (2) Meskontañ ouzh ub. : tromper qqn.

    (1732) GReg 610a. Se mécompter, tromper les autres, tr. «Mescounta. pr. mescountet

    (c.1820) COF 30. Oc'h Per, oc'h Pol e vescontont.

  • Mespaol
    Mespaol

    n. de l. Mespaul.

    (1) Mespaol.

    (1847) OLLI 754. ganet en Castel-Paul, hac o chom en pares Mespaul. ●(1865) FHB 48/383a. Ian-Mari Floc’h, eus a Vespaul. ●(1869) TDE.FB xixa. Mez-Paol. ●(1878) EKG II 235. Mad, ar re-man a deuaz d'ar gear dre Vespaol, Penzez ha Taole. ●(1890) MOA 23a. Mez-Paol ; - Mespaol.

    (2) Devise de maison noble.

    (1667) ARmorial 67. Crechquerault en Plouuorn Evesché de Leon, porte d’argent à trois Tours crenelées de gueulle 2. & 1. & pour deuise tu dispone. ●Note Herve Bihan : devise latine assez claire (« tu décides ») mais qui pourrait être pour *tud dispont « des gens sans peur », « les braves » ; il se peut qu’il y ait là un jeu de mots.

    (3) [Toponymie locale]

    (1877) EKG I 17note. An Aoutrou de Kertanguy-ze a zo maro dizemez e maner Koatudavel, e parrez Mespaol.

  • mesper
    mesper

    coll. (botanique) Nèfles.

    I.

    (1659) SCger 79a. mesle, tr. «mesperen, pl. mesper.» ●83a. nefle, tr. «mesperen p. mesper.» ●(1732) GReg 654a. Neffle, fruit du nefflier, tr. «Mesperen. p. mespèr

    (1876) TDE.BF 454b. Mesperenn, s. f., tr. «Nèfle, fruit ; pl. mesper, masc.» ●812. Gant kolo hag amzer / Eogi a ra ar mesper.

    (1923) KNOL 310. bouk evel ar mesper meüret er plouz. ●(1933) OALD 45/217. eva dour diwar eskern mesper. ●(1957) AMAH 244. rak siwazh ar c’hoadaj, ar mein-glas, an tachoù hag all a zo disheñvel krenn diouzh ar mesper, ur frouezhenn iskis na vez mat nemet pa grog da vreinañ.

    II. Bezañ da ub. evel koper ha mesper : voir koper.

  • mespereg
    mespereg

    f. –i Lieu planté de néfliers.

    (c.1500) Cb [mesperec]. g. cest le lieu ou croissent neffles. b. mesperec.

  • mesperenn .1
    mesperenn .1

    f. –ed, mesper (botanique) Néflier.

    (1732) GReg 654a. Neflier, arbre, tr. «Mesperenn. p. mesper

    (1876) TDE.BF 454b. Mesperenn, s. f., tr. «Nèfle, fruit ; pl. mesper, masc.» ●(1879) BLE 345. Néflier. (Mespilus. L.) Mespéren.

    (1933) OALD 45/206. ar vesperenn grabasek.

  • mesperenn .2
    mesperenn .2

    f. –où, mesper (botanique) Nèfle.

    (1499) Ca 136b. Mesperenn. g. neffle / ou melle. ●(c.1500) Cb. Mesperenn. g. neffle / ou melle. ●(1633) Nom 70a. Mespilum : neffle ou meffle : mesperen.

    (1659) SCger 79a. mesle, tr. «mesperen, pl. mesper.» ●83a. nefle, tr. «mesperen p. mesper.» ●159b. mesperenn, tr. «neffle.» ●(1732) GReg 654a. Neffle, fruit du nefflier, tr. «Mesperen. p. mespèr.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...