Devri

Recherche 'si...' : 452 mots trouvés

Page 1 : de si-1 (1) à sielladur (50) :
  • si .1
    si .1

    interj. Onomatopée pour éloigner les porcs.

    (1931) VALL 129b. cris sour les écarter [les cochons], tr. «si, si !» ●(1935) NOME 43. Si 'ta ! Si 'ta ! pemoc'h fall. 45. Si 'ta ! D'ar c'hraou ! ●(1938) WDAP 2/125. (Pleiben, Gwezeg) Si ! A vez lavaret d'ar moc'h evit ober d'ezo tec'hout kuit. Skouer : Si ! Si 'ta, gwiz koz. ●(1958) ADBr lxv 4/527. (An Ospital-Kammfroud) Si : interj. – Cri destiné à repousser les cochons : Si 'ta ! tamm teil.

  • si .2
    si .2

    m. –où

    I.

    (1) Défaut.

    (1732) GReg 255a. Defaut, imperfection, vice naturel, ou, acquis, tr. «Sy. p. syou. (Van[netois] sy. p. syëu

    (1838) OVD 141. ha mar arrihue guet er si-zé hum risclein én hur halon (…) gùel-é en arrestein bean eit hoari guet-ou nag er mignonein. ●(1861) BSJ 103. Diblusquein e hra perhuéh mad en distérran si e spurmant én én nessan. ●(1876) TDE.BF 564b. Si, s. m. V[annetais], tr. «Défaut, vice, parlant des personnes ; pl. sieu

    (1957) AMAH 247. setu pelec’h e teujont da verzout sioù o c’hirri ha penaos o reizhañ.

    (2) Si fall : défaut.

    (1911) BUAZperrot 60. griet e ene gant kement si fall a c'hell beza e korf an den.

    (3) Si mat : qualité.

    (1888) SBI II 176. Ganit e-man 'n hol siou mad, tr. «C'est toi qui a toutes les qualités.»

    (1920) LZBt Meurzh 19. Ha koulzkoude an evoa ive eur si vad benag. ●(1933) IVGV 35. eur si mat d'ezo etouez kalz a re all.

    (4) Doute.

    (1557) B I 67. Memeux, nen deux sy, binhuyou, / Scuezr ha reulenn ha linennou, tr. «J'ai assurément des instruments, une équerre, une règle et des lignes.»

    (5) Hep si : sans doute.

    (14--) N 247. Bezout hep si obediant suramant dan mandamantou, tr. «Pour être, sans restriction, obéissante aux commandements.» ●(1530) Pm 166. Bet hep sy an assumption, tr. «Sans doute, jusqu'à l'Ascension.»

    (6) Hep ket si : sans doute.

    (1575) M 712-713. An Ælez so roet, don myret hep quet sy : / Contaff enq á rencquont, tr. «Les anges sont donnés pour nous garder, sans doute ; / Ils doivent rendre un compte minutieux.

    (7) War nep si : pour rien au monde.

    (1530) J p. 45b. Oar nep sy na lysid hy quet, tr. «pour rien au monde ne la quittez.»

    (8) Lakaat si : douter.

    (1575) M 291-292. An maru na laca sy, eo so conclusion, / Da enorou an bet, parfet ha quarredon, tr. «C'est la mort, n'en doute pas, qui est la conclusion / Des honneurs du monde, pafaitement, et leur récompense.»

    (9) Ober si : douter.

    (1575) M 405. Fet an bet man na ret sy, so vn abusion, tr. «Le fait de ce monde, n'en doutez pas, est une tromperie.»

    II. Bezañ na si na gwri en ub. : voir gwri.

  • siadur
    siadur

    m. Viciation.

    (1931) VALL 781b. Vicier, tr. «sïadur m.»

  • siadurezh
    siadurezh

    f. Viciation.

    (1914) DFBP 339b. viciation, tr. «Siadurez

  • siañ .1
    siañ .1

    v. tr. d. Vicier.

    (1914) DFBP 339b. vicier, tr. «Sia.» ●(1931) VALL 781b. Vicier, tr. «sïa

  • siañ .2
    siañ .2

    v. intr. Seoir, convenir.

    (1884) LZBt Meurzh 49. N'oullan ket ober, ne si ket se d'eur misioner. ●(1896) GMB 627. pet[it] Trég[uier] ze në si ket cela ne sied pas.

  • siañs
    siañs

    f. –où Science, savoir.

    (1499) Ca 181a. Sciance. g. idem. ●(1575) M 123. Euyt oarse scianç, tr. «Malgré la science, donc.» ●765. Negun dre sotouny dre fazy, na scianç, tr. «Personne pour sa sottise, sa faute ou sa science.» ●(1576) Cath p. 11. epep siancç mundain, tr. «en chaque science mondaine.»

    (1839) BESquil 195. a gaus d'e sperèd ha d'é siance vras. ●(1861) BSJ 13. er gùir siance.

    (1907) BSPD I 37. sians er salvedigeh e hré ol é studi. ●218. Elsé é tas béan de out ken abil ar er sianseu sakr èl me oé déjà ar sianseu er bed. ●303. studial er sianseu sakret.

  • siañset
    siañset

    adj. Savant.

    (1575) M 2040. Nac eux plen den en bet, quen sciançet, tr. «Qu'il n'y a point d'homme au monde si savant.»

  • siapl
    siapl

    adj. Convenable, séant.

    (1889) CDB 88. 'Wid an dra-ze na ve ket siab, tr. «ce ne serait pas convenable.»

  • siardi
    siardi

    interj. Gare !

    (1958) ADBr lxv 4/526. (An Ospital-Kammfroud) Siardi : interj. – Gare ! Sert à formuler un interdiction absolue à un enfant : Siardi evidout ! ma rez an dra-he (an dra-ze) e vi diskrohennet gand da dad.

  • siatik
    siatik

    adj. Sciatique.

    (1633) Nom 262b. Coxendis, coxarius morbus, ischias, ischiadicus dolor : goutte sciatique : an gouttou sciaticq.

  • Siberia
    Siberia

    n. de l. Sibérie.

    (1942) DRAN 142. Eur paotr bennak, eus Siberia pe eus Moskow, a c’hoarie kanenn veur peorien ar bed holl : War Sao Tud Daonet An Douar.

  • Siberiad
    Siberiad

    m. Sibérien.

    (1940) LZBl Gouere/Eost 356. eus penn ar siberiad.

  • Siberianiz
    Siberianiz

    m. plur. Sibériens.

    (1957) AMAH 16. siberianiz a darn vuiañ anezho. ●45. Gwall flouperien boued e oa hor Siberianiz.

  • siberiat
    siberiat

    adj. Sibérien.

    (1957) AMAH 25. boubou an daboulin siberiat.

  • sibi
    sibi

    voir sivi

  • Sibil
    Sibil

    f. -ed Sybille.

    (1576) Cath 15 f° 7 r° 18-21. rac platõ hac an sybillet: hoz deffoy lauaret ez vise eureux an doue dioux ã crech a vihe crucifiet en croas.

  • sibilhañ
    sibilhañ

    v. (?) cf. a-zivilh (?).

    I. V. tr. d.

    (1) Suspendre.

    (1905) BOBL 14 octobre 56/3c. Pemp micherour a oa o sevel deuz eur punz don (…) eur pez kartiel mein-glaz a c'houezek kant lur. Unan anê, Pier Gourlaouën, a oa lavaret d'aon, pa vije sibliet ar c'hartiel doc'h ar chaden, bouta anaon tresek eur c'har laket var ar pont. Dre valeur, ar men-braz a oa sibillet fall ; ar chaden a dorraz, ar pont a oantaz, hag an ouvrier a goueaz o daou en fonz ar punz dek troatad ha pevar ugent donder.

    (2) Sibilhañ ouzh : suspendre à.

    (1908) BOBL 05 décembre 206/2b. Ar gwaz a zibillaz e wreg deuz korden ar pole, hag a ziskennaz anei er punz.

    II. V. intr. Sibiliañ ouzh : se suspendre à.

    (1905) BOBL 13 mai 34/1b. en eur sibilla deuz ar berchen-ze, an tri martolod a oa er sloop toullet, a c'hellaz dond er c'hanot, ha sovetei o bueziou.

  • sibillenn
    sibillenn

    f. sibilled Sibylle.

    (1576) Cath p. 13. platon hac an sybillet, tr. «Platon et les Sibylles.»

  • Sibirill
    Sibirill

    n. de l. Sibiril.

    (1) Sibirill.

    (1834) KKK 82. E kichen gwik Sibiril, é penn ar baliou. ●(1847) FVR 196. Ploudaniel ha Sibiril. ●(1868) FHB 159/20a. parrez Plougoulm etre ster kerc’hoant ha Sibiril. ●(1870) MBR 180. Etre Kastel ha Kleder, e parrez Siberil. ●(1877) EKG I 129. Euz a Blougouloum, an Tunk a ieaz da vourk Sibiril. ●(1890) MOA 27a. Sibiril.

    (1905) ALMA 64. Sibiril.

    (2) Dicton.

    (1912) MELU 365. Plougouloumis bonedeien, / Sibirillis kaketerien, / Klederis tud a fouge, / Ploueskadis tud a leve, / Plouenanis laeroun tout / Ha Kastellis oc'h ar grouk.

    (2003) TRMOR 31. Plougouloumiz bonedeien / Sibirilliz kaketerien / Klederiz tud a fouge / Ploueskadiz tud a fouge / Plouenaniz laeron tout / Ha Kastelliz ouzh ar groug.

    (3) Noms de famille.

    (1970) NFBT 258-259 N° 2032. Sibéril. ●N° 2033. Sibiril. ●N° 2034. Sibirille.

    (4) [Toponymie locale]

    (1834) KKK 82. E kichen gwik Sibiril, é penn ar baliou enn dero koz a zisken war zu ar mor er pleg mor ann Aberd éma kastel Kerouzéré. ●(1870) MBR 180. Etre Kastel ha Kleder, e parrez Siberil, ema maner Kerouzere. ●(1877) EKG I 144. Ian Kerangueven, euz a vereuri Kerouzere, a ioa e penn Clederiz, Sibirilliz ha Plougouloumiz. ●(1878) EKG II 168. Me gaf dign al leac'h braoa evidomp, eo koajou Kermenguy.

    (1924) FHAB Ebrel 4/136. Er bloaz 1590, ar re unanet a rivinas Kerouzere, e Sibiril, Coatmeur e Landivisiau, Kervilin, e Treflaouenan, Carman, e Kernilis, a deuas ivez a-benn da gemeret Penhoat. ●(1985) AMRZ 287. War aochou bro-Leon ne oa ket anezo koulz lavared, nemed e Mogerieg e parrez Sibiril.

  • Sibirilliad
    Sibirilliad

    m. Habitant de Sibiril.

    (1987) DBHB 99. hemañ eur Sibiriliad.

  • Sibirilliz
    Sibirilliz

    pl. Habitants de Sibiril.

    (1877) EKG I 274. Ian Kerangueven, euz a vereuri Kerouzere, a ioa e penn Clederiz, Sibirilliz ha Plougouloumiz.

    (1912) MELU 365. Plougouloumis bonedeien, / Sibirillis kaketerien, / Klederis tud a fouge, / Ploueskadis tud a leve, / Plouenanis laeroun tout / Ha Kastellis oc'h ar grouk.

  • sibl .1
    sibl .1

    adj. Abrité. voir sioul.

    (1919) DBFVsup 62b. sibl (Pl[umeliau]), adj., «abrité des vents, du froid. Cf. sioul.» ●(1934) BRUS 89. Abrité des vents, tr. «sibl.» ●(1937) DIHU 316/341. Ur gouéléh sibl. golo xi. gouéléh sibl : désert abrité. ●(1942) DIHU 376/145. ér stanken sibl.

  • sibl .2
    sibl .2

    s. Guide, lanière.

    (1872) ROU 78b. Guide, lanière, tr. «Sibl

  • sibl .3
    sibl .3

    s. Cible.

    (1906) BOBL 02 juin 89/2f. tenna d'ar sibl.

  • siblenn
    siblenn

    f. sibloù

    (1) Corde pour mettre le fil à sécher.

    (1732) GReg 211a. Corde longue de filotiers, pour mettre le fil à secher, tr. «Siblenn. p. siblennou

    (1876) TDE.BF 564b. Siblenn, s. f., tr. «Corde pour faire sécher le linge lavé.»

    (2) (harnachement) Rêne.

    (1872) ROU 78b. Guide, lanière, tr. «siblenn.» ●100a. Rêne, tr. «Siblenn.» ●(1876) TDE.BF 564b. Siblenn, s. f., tr. «rêne ou bride de cheval attelé ; pl. ou.» ●(1878) EKG II 176. Per a zalc'h mad d'he ziblenn hag a grie avoualac'h ouc'h he gezek. ●(18--) SAQ II 227. eur vistign, eur ziblen.

    (1909) KTLR 214. Hag hi, ken dibreder ha tra a zalc'he ar siblou gant he daou zorn. ●(1912) MMPM 129. Ar beden a zo c'hoaz evel eur ziblen hag a zervich da Zoue da ren ar pec'her etouez ar c'herrek niveruz a gav var he hend. ●(1931) VALL 644b. Rêne, tr. «siblenn pl. ou, siblou.» ●(1941) FHAB Genver 3. krog e siblou eun azen bihan louet. ●(1984) HYZH 154-155/46. Gant sibloù neuze veze konduet.

  • siblennañ
    siblennañ

    v. tr. d. Mettre les rênes à.

    (1876) TDE.BF 564b. Siblenna, v. a., tr. «Mettre les rênes à un cheval attelé.»

  • sibor / siboar / siboer
    sibor / siboar / siboer

    m. –ioù (religion) Ciboire.

    (1659) SCger 26a. Ciboire, tr. «Ciboer

    (1876) TDE.BF 564b. Siboer, s. m., tr. «Ciboire.»

    (1905) KANngalon Genver 302. ar glozenn pe siboar alaouret. ●(1910) MBJL 128. kemer ar sibor a oa ennan ar speso zakr. ●(1911) SKRS II 224. eur siboar arc'hant. ●(1914) DFBP 53b. ciboire, tr. «Siboer

  • siboudenn
    siboudenn

    voir chiboudenn

  • siboudenn / sibouron
    siboudenn / sibouron

    adj. Sioul siboudenn : tout doucement.

    (1869) TDE.FB 253b. Déloger sans tambour ni trompette, tr. «mont kuit sioul-sibouroun. [Gabriel] M[ilin].» ●298a. Il est venu tout doucement, tr. «didrouz eo deuet ; deuet eo sioul-sibouroun. C. = Lentement ; voy. ce mot.» ●427b. Furtivement, adv. tr. «Hep gouzout da zen, dre laer, evel eul laer, sioul-sibouroun, C.» ●(1899) MSLp xi 6 [97]. Il semble que dans l'expression sioul-siouroun «à l'insu de tous, en silence, sans bruit, en tapinois» Trd, «tout doucement, sans faire de bruit, furtivement, à pas comptés, à la dérobée, en filou», note de Milin, le second terme contienne une variante de *si[w]-our-, dont chouricq est le diminutif. Le b peut provenir du synonyme sioul-riboulen «en tapinois, en silence» Trd.

    (1931) VALL 101b. en catimini, tr. «sioul-sibouroun.» ●324a. furtivement, tr. «sioul-sibouron.» ●705a. sourdement, tr. «sioul-sibouron, sioul-riboulen.» ●725b. sans tambour ni trompette, tr. «sioul-sibouron.» ●727b. en tapinois, tr. «sioul-sibouroun, sioul-riboulenn.» ●(1969) BAHE 60/28. Sioul-siboudenn e veze tennet eus ar baner ar pourvezañsoù.

  • sich .1
    sich .1

    adj.

    (1) Attr./Épith. Chiche.

    (1867) BUE 89. Doue na oe ket sich gant burzudo.

    (2) Adv. Bevañ sich : vivre chichement.

    (1980) LLMM 201/257. e oa a-walc'h kant skoed da vevañ e-pad ar bloaz. De vevañ sich, se zo sklaer, ha n'eo ket evel ur mondian.

  • sich .2
    sich .2

    m.

    I. Pieds (de verre).

    (1840) SBI II 162. Rac sich ar gwer am eus torret, tr. «car les tiges des verres que j'ai cassés.»

    II.

    A. Siège, trône.

    (14--) Jer.ms 63. Ha re eff bede syg hep tryg dam servychaff, tr. « Et mène-le jusqu’au trône, sans tricherie, pour me servir » ●(1499) Ca 185a. Sig. g. siege. ●(1557) B I 329. annhezaff / An sigou goulloet, tr. «occuper les sièges laissés vides.» ●(1650) Nlou 91. ho seyg hu so vuhel, tr. «votre siège à vous est élevé.» ●350. Pedomp expres, an guerches man, / Maz ahimp ny guitib vnam, / Dan seig na disych de quichen, tr. «Prions expressément cette vierge / que nous allions absolument tous / au siège qui ne se fane pas à côté de lui.»

    (1659) SCger 110b. siege, tr. «sich.» ●(1732) GReg 866a. Siege, ce sur quoi on s'assied, tr. «sich. p. sichou

    B. (marine)

    (1) Banc.

    (1978) ARVA I 46. Trois bancs principaux rythment l'espace entre l'espace entre ces limites extrêmes, (…) à l'arrière, le banc creux, ar chich pomp, au milieu, le grand bau, an treust la «poutre», à l'avant enfin, ar chich, le «banc», tout simplement. ●(1979) VSDZ 16. (Douarnenez) Ar chich, hennezh ar chich, ar benk a-raok… ar benk skoaz hag ar chich zo memes-tra, tr. «Le chich et le banc de l'avant, c'est la même chose : on dit aussi le banc skoaz

    (2) Sich-kanell : banc de pompe.

    (1978) ARVA I 40. Les marins utilisent fréquemment le terme de chich kanel (Audierne, etc.), pour désigner les bancs de pompe.

    (3) Sich pomp : banc de pompe.

    (1978) ARVA I 46. Trois bancs principaux rythment l'espace entre l'espace entre ces limites extrêmes, (…) à l'arrière, le banc creux, ar chich pomp, au milieu, le grand bau, an treust la «poutre», à l'avant enfin, ar chich, le «banc», tout simplement. ●(1979) VSDZ 16-17. (Douarnenez) Hag ar chichpom zo amañ neuze, tr. (p. 185) «Le chichpom (le banc de la pompe).»

    (4) Sich a-raok : banc devant le grand bau.

    (1979) VSDZ 14. (Douarnenez) deus an treust da vont a-raok, d'ar chich-araok (ar chich ma 't eus c'hoant eo ar bank all a oa a-raok d'an treust : hennezh oa ar chich), tr. (p. 183) «Entre le grand bau et le chich (le chich est le banc qui se trouve devant le grand bau).»

    III. (domaine militaire)

    (1) Siège (d'une place forte).

    (1633) Nom 188a. Obsidio, obsessio : assiegement, le siege : an sig, an assiegamant.

    (2) Lakaat sich war : mettre le siège devant.

    (14--) Jer.ms 137. da laquat syg / Isquyt oar an tut tryg, tr. «mettre le siège / Promptement aux gens trompeurs.»

    (1732) GReg 866a. Mettre le siège devant une place, tr. «Lacqât ar sich var ur guær.»

  • sichañ
    sichañ

    v. tr. d.

    (1) (domaine militaire) Assiéger.

    (1499) Ca 185a. Sigaff. g. assieger comme vng chasteau.

    (1732) GReg 56b. Assieger, mettre le siege devant une place, tr. «Sicha. pr. sichet. sigea ur guear, &c. pr. siget. Van[netois] siégein

    (2) Occuper un siège.

    (1732) GReg 866a. Sieger, occuper un siège, tr. «Sicha. pr. sichet. sigea. pr. siget

  • sichant
    sichant

    adj.

    I.

    (1) (en plt de qqn) Gai, heureux.

    (1926) FHAB Eost 302. Ha gantan me zo chichen. ●(1943) FHAB Mezheven 309. ken sichant ha biskoaz. ●(1974) THBI 169. Neuze eo sichenn. ●(1974) GAME 30. Hwi jomo atao ken sichenn ganin.

    (2) Affable.

    (1938) WDAP 1/23. (Gwezeg) Sichant, ano gwan, Amgraus. Troet da gomz brao ha da veza hegarat e-keñver an dud. Skouer : Eur plac'h sichant. Ar sichanta hini eus an dud a zo o chom en ti-se eo ar mevel bras.

    (3) Gai, heureux.

    (1926) FHAB Here 393. maeziou chichen glaz-melen Ploare ar Yeuc’h ha Pouldergat. ●(1927) KANNkerzevod 10/5. litaniou eus a bep seurd, lod chichen, lod glac’haret. ●(1974) THBI 188. eur voushoarz sichen.

    II. Sichant evel heol miz Mae : voir heol.

  • sichantaat
    sichantaat

    v. intr. Devenir plus gai.

    (1936) IVGA 286. Chichantaet e voe ken nemet gant ar mennad ez afe da gofes. ●(1947) YNVL 30. da ganañ, da chichantaat. ●(1952) LLMM 32-33/72. Chichantaet e voe Dougal pa welas Steenie.

  • sichenn
    sichenn

    f. –où

    (1) Siège (pour s'asseoir).

    (1633) Nom 132a. Exedra, capitulum : le chapitre, les sieges, parloirs : an chabistr, an sigennou, parlouërou. ●157a. Sedes, sedile, sella, cathedra : siege, selle, chaire : sichen, cador. ●198a. Subsellia templorum : les sieges de l'Eglise : sichennou an Ilys.

    (1659) SCger 110b. siege, tr. «sichen.» ●171b. sichen, tr. «siege.» ●(1732) GReg 866a. Siege, ce sur quoi on s'assied, tr. «Sichenn. p. sichennou

    (1964) BRUD 18/35. Dizrei a ra gand eur zichenn. ●47. Eur zichenn : sichenn, skabell.

    (2) spécial. Banc dans l'âtre.

    (1982) TIEZ I 76. Dans certains cas, le foyer est limité à droite et à gauche, ou par une grosse pierre en guise de siège, ou par un banc en maçonnerie, ar jichenn.

    (3) Pied (d'un arbre).

    (1908) PIGO ii 18. Ouz jijen ar ween, Itien a dol plê d'eur bal.

    (4) Pied (d'un verre, d'un vase, etc.).

    (1732) GReg 56b. Mettre le verre droit sur son assiette, sur sa patte, tr. «Lacqât ar veren dréçz var he sichenn.» ●150a. Patte du chandelier, tr. «Sichenn ar c'hantolozr. p. sichennou cantolozr.» ●702a. Pate, parlant de vases, tr. «Sichenn. p. sichennou. chichenn. p. chichennou.» ●Mettre le verre droit sur sa pate, tr. «Lacqaat ar verenn dreçz var he sichenn.» ●Rompre la pate d'un calice, tr. «Terri sichenn, ou, chichenn, ur c'halizr.»

    (1876) TDE.BF 564b. Sichenn, s. f., tr. «Patte d'un verre à boire, sichenn eur werenn.»

    (1914) DFBP 238b. patte de vase, tr. «Sijen.» ●(1931) VALL 558a. pied d'un vase, d'un verre, etc., tr. «sichenn

    (5) Siège (de guerre, etc.).

    (1896) GMB 627. pet[it] Trég[uier] ari e ar jijen war hon zreo nos provisions s'épuisent.

    (6) Socle.

    (17--) EN 1648. voair singen ar groais, tr. «sur le socle de la croix.»

    (c.1825-1830) AJC 3525. dirac singen ar groas. ●(1868) KTB.ms 14 p 33. war jijenn kroaz ar c'hroaz-hent. ●(1896) GMB 626-627. pet[it] Trég[uier] jijen ar groas pied de la croix.

    (1902) PIGO I 149. pleget e benn war jijen ar groaz. ●(1903) MBJJ 5. dindani eur jijen vein, skeuden arem Verkingetorix. ●(1913) FHAB Genver 13. jichen ar c'halvar. ●(1929) FHAB Genver 14. eur c'halvar kaer war eur jichenn a bemp derez.

    (7) Pivot d'un dévidoir.

    (1732) GReg 283b. Le pivot du devidoir, tr. «Sichenn

    (8) Base, socle d'un objet.

    (1896) GMB 626. pet[it] Trég[uier] jijen base, planchette qui soutient un objet.

    (9) Souche (d'arbre).

    (1872) ROU 103b. Souche, d'arbre, tr. «Sichenn

    (10) (jeu) As.

    (1633) Nom 194b. Canus, canicula, monas : as : an sichen.

  • sichennek
    sichennek

    adj. (en plt d'un récipient) Pattu.

    (1914) DFBP 238b. pattu, tr. «sijennek

  • sicher
    sicher

    m. –ion Assiégeant.

    (1732) GReg 56b. Assiegeant, qui assiege, tr. «Sichèr. p. Sichérien.» ●Les assiegeants ont été repoussez, tr. «Ar sichéryen a so bet pelléet diouc'h Kær.» ●632a. Meurtiere, tuette dans les tours pour tirer sur les assiegeans, tr. «tarzellou evit tenna var ar sichéryen

    (1931) VALL 41a. Assiégeant, tr. «sicher

  • sid .2
    sid .2

    s. Tranchant (d'une pierre).

    (1744) L'Arm 389b. Trenchant d'une pierre, tr. «Cidd.» ●433a. Déliter, tr. «Lacad ur mein ar é cid

  • sid / sit .1
    sid / sit .1

    s. Toull-sid : femme qui pue. cf. sit .1

    (1924) NFLO. puer. femme qui pue [par la saleté], tr. «toull-sid.» ●sale. femme sale (qui pue), tr. «toull-sid

  • sidan .1
    sidan .1

    m. –ed (ornithologie) Linotte.

    (1499) Ca 185a. Sidan g. […] l. curuca. ce. Jdem linofa / fe. ●(c.1500) Cb. Sidan. g. linotte vng petit oiseau. ●(1521) Cc. Sidan. g. linotte.

    (1659) SCger 171b. sidan, tr. «linotte.» ●(1732) GReg 219b. Le petit oiseau qui suit le coucou, tr. «Ar sidanicq.» ●577a. Linot, oiseau qui est le mâle de la linote, & qui chante agreablement, tr. «Sidan. p. sidaned

    (1876) TDE.BF 565a. Sidan, s. m., tr. «Linot, oiseau ; pl. ed

    (1934) BRUS 253. Un linot, tr. «ur sidan –ñned

  • sidan .2
    sidan .2

    m. (textile) Soie.

    (1921) GRSA 178. linsélieu sidan du. ●(1932) GUTO 36. goloieu sidan.

  • sidanez
    sidanez

    f. –ed (ornihologie) Linotte.

    (1732) GReg 577a. Linote, femelle du linot, tr. «Sidanès. p. sidanesed

    (1876) TDE.BF 565a. Sidanez, s. f., tr. «Femelle du linot ; pl. ed

  • sidanig
    sidanig

    m. = (?).

    (1876) TDE.BF 565a. Sidanik, s. m., tr. «C'est d'après Le Gonidec, le nom du petit oiseau qui accompagne le coucou.»

  • sidoen
    sidoen

    s. (botanique) Cognassier.

    (c.1500) Cb 37b. Item hec cidonia / e g. cydoine. b. cydoen.

  • sidr
    sidr

    m. (alimentation) Cidre.

    (1633) Nom 64b. Sicera, vinum è pomis factitium : sidre : sidr, sistr.

  • Sieg
    Sieg

    n. de l. Siec (île, Santec).

    (1878) EKG II 191. mont a reaz da glask golo da enezen Siek. ●194. d'ar mareou-ze, n'oa tamm pin, na guezen all ebed enn enezen Siek.

  • siek
    siek

    adj. Défectueux.

    (1931) VALL 191b. Défectueux, tr. «sïek

  • siell
    siell

    f. –où

    I.

    (1) Sceau, scellé, cachet.

    (1499) Ca 185a. Siell. g. sel. ●(1612) Cnf 48a. lizerou, ha siellou. ●(1633) Nom 7b. Sigillum, signum : seau, seel : siell.

    (1659) SCger 18a. cachet, tr. «siel.» ●108b. seau, tr. «siell.» ●(1710) IN I 71. evel ur c'hachet hac ur siel. ●(1732) GReg 128b. Cachet, seel, ou sceau, tr. «Syell. p. syellou.» ●850a. Sceau, ou scel ; cachet, tr. «Syell. p. syellou.» ●Le grand sceau, le sceau de la grande Chancelerie, tr. «Syell vras ar Rouë. ar syell vras.» ●Le petit sceau, ou de la petite Chancelerie, tr. «Ar syell vihan. syell vihan ar Rouë.»

    (1861) BSJ 253. Open, cachettet ou doé er bé guet sciel er juge bras. ●(1876) TDE.BF 565a. Siell, s. f., tr. «Sceau, scellé, cachet ; pl. ou

    (2) Lizher-siell : lettre de cachet.

    (1732) GReg 128b. Lettre de cachet, lettre cachetée du Roi, & signée d'un Secretaire d'Etat, tr. «Lizer-syell a-berz ar Roüe. ; lizerou-syell, &c.»

    (3) par méton. Métier du scelleur.

    (1867) BUE 30. Kalz a deue d'ehan diouz gonido ar ziel e lez Treger.

    (4) Lakaat ar siell : apposer le sceau.

    (1732) GReg 45b. Apposer un scellé, tr. «Lacqât ar syell.» ●850a. Mettre les sceaux, tr. «Lacqât ar syell

    (5) Sevel, lemel ar siell : lever le sceau.

    (1732) GReg 248b. Deceller, ôter le seau, tr. «sevel ar syell.» ●850a. Lever les sceaux, tr. «Lamet ar syell. sevel ar syell

    (6) (sur une tombe) =

    (1792) HS 285. int e laquass er scièl ar er mein e olai bécg er bé.

    (1907) AVKA 315. serri kloz a rejont ar be ; lakât a rejont siello warnehan. ●(1911) BUAZperrot 290. Nak ar ziell, nak an armou ne virjont ket ouz Jezuz da zevel eus ar maro.

    II. [valeur de plur.] (droit) Siell : scellés.

    (1942) SAV 23/65. Lakaet e oa bet ar siell (scellés) war an traou ha c’hoant he devoa ar vaouez da c’houzout pe da vare e vije savet ha graet an ivantor.

    III. sens fig.

    (1) Teurel e siell war ub. =

    (1909) FHAB C'hwevrer 45. an Ankou didruez en doa taolet e ziel var ar c'hloareg breizad.

    (2) plais. Lakaat ar siell war ar c'hoariell : cesser d'avoir des relations sexuelles.

    (1958) ADBr lxv 4/526. (An Ospital-Kammfroud) Si l'on s'étonne devant un père de famille d'un arrêt dans sa progéniture, on doit d'attendre à cette réponse : Ne oa ket poent lakaad ar ziell war ar hoariell ?

  • sielladur
    sielladur

    m. –ioù Apposition de scellés.

    (1732) GReg 45b. L'apposition du scellé, tr. «syelladur

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...