Devri

Recherche 'sko...' : 316 mots trouvés

Page 1 : de sko (1) à skod-koad (50) :
  • sko
    sko

    s. Sort.

    (1927) FHAB Genver 5. Roït d'in louzou ar sko, Mari-Baol.

  • skoach
    skoach

    m. –où

    (1) Interstice.

    (1962) GERV 14. stanket kloz ar skoachou etrezo gant eur c'hemmesk pri-prad ha plouz drailhet. ●(1964) ABRO 40. Neuze a (lire : e) rankis goleiñ va zi gant reñkennadoù pleñch lakaet war-zinaoñ hag, evit ma ne chomje skoach ebet etrezo, e rois dezho, an eil war eben, un nebeud levezon, evel ma lavar an doerien vein-c'hlas.

    (2) Commissure.

    (1955) STBJ 91. hag e teue an eonenn eus ma genou dre skoach ma muzellou klozet start. ●(1962) GERV 20. an eonenn e skoach he diweuz.

    (3) Cachette.

    (1974) SKVT III 81. Mont a rae da dapout alc'houez an armel en e skoach.

  • skoachañ
    skoachañ

    v. intr. Se cacher.

    (1732) GReg 99a. Blotir, se tapir, se ramasser en petit volume, tr. «scoacha. pr. scoachet.» ●(17--) ST 330. Di ez eot eta, hag e renkot skoachan, tr. «Vous irez donc vous cacher dans ce verger.»

    (1947) YNVL 87. skoachomp prim ha manomp klok ha sioul dindan va c'hroc'hen maout ! ●(1965) KATR 29. eun abadenn-skoacha (...) Med ar hlasker a oa o tiredeg davete...

  • skoachet
    skoachet

    adj.

    (1) Caché.

    (1904) BMSB 84. Skoachet e pleg eur roc'h.

    (2) (en plt de qqn) Dissimulé.

    (1732) GReg 128a. Caché, couvert. (Parlant d'un homme.), tr. «scoachet

    ►[empl. comme subst.]

    (1732) GReg 128a. Caché, couvert. (Parlant d'un homme.), tr. «ur scoachet a zen.»

  • skoachik
    skoachik

    adj. =

    (1974) GAME 10. Mez penaoz oh chomet ken skoachig ganin ?

  • skoadurezh
    skoadurezh

    f. (pathologie) Taol skoadurezh : congestion.

    (1923) ADML 14. Mont a reaz kement a zroug ennhan ma 'moue aoun da velet anezhan o kweza gant eun taol skoadurez.

  • skoanadur
    skoanadur

    m. Atrophie.

    (1931) VALL 43b. Atrophie, tr. «skoanadur m.»

  • skoanañ / skoaniñ
    skoanañ / skoaniñ

    v.

    (1) V. intr. Se rabougrir, s'atrophier.

    (1922) EMAR 24. Tommder meur a hanvez he lakaas da zec'ha [ar wezenn sapin], / Ha garventez ar goanv ken 'lies da skoana. ●(1927) GERI.Ern 553. skoana, skoani T[regor], tr. «devenir atrophié.» ●(1931) VALL 43b. Atrophier (s'), tr. «skoana (act.), skoani (n.).»

    (2) V. tr. d. Atrophier.

    (1927) GERI.Ern 553. skoana, skoani T[regor], tr. «Rendre atrophié.»

  • skoanard
    skoanard

    m. –ed Homme de faible constitution.

    (1953) LLMM 43/15. N'eo nag ur skoanard nag ur falleganig. ●77. skoanard : den bihan ha strizh.

  • skoaned
    skoaned

    m. =

    (1982) PBLS 96. (Langoned) skoaned, tr. «sournois, hypocrite.»

  • skoaneg
    skoaneg

    m. =

    (1950) KROB 28/16. Buan 'ta, skoanek, pak da zac'h, / Hag hep krena 'giz eur c'hoz plac'h » !

  • skoanenn-laezh
    skoanenn-laezh

    f. Pellicule sur le lait bouilli.

    (1876) TDE.BF 572b. Skoanenn, s. f. (anc.) Skoanenn laes, tr. «la crème du lait.»

    (1927) GERI.Ern 553. skoanenn (-leaz) f., tr. «pellicule sur le lait bouilli.»

  • skoanet
    skoanet

    adj. Rabougri.

    (1914) KZVr 63 - 17/05/14. ar raden skwanet hag ar brug berr. ●(1927) GERI.Ern 553. skoanet, tr. «(grain, enfant) atrophié, recroquevillé.» ●(1931) VALL 69b. Blé à grains atrophiés, tr. «skoanet.» ●168a. Crapoussin, tr. «den skoanet T[régor].» ●614b. Rabougri surtout par mauvais développement, tr. «skoanet T[régor].»

  • skoanidigezh
    skoanidigezh

    f. Atrophie.

    (1931) VALL 43b. Atrophie, tr. «skoanidigez f.»

  • skoaniñ
    skoaniñ

    voir skoanañ

  • skoargenn
    skoargenn

    f. –où

    (1) =

    (1889) CDB 171. Debet skoagen ar gazek c'hlas, tr. «il a mangé le bût de la jument bleue.»

    (2) (habillement) Bretelle de robe.

    (1927) GERI.Ern 55. skoargenn f., tr. «sorte de bretelle pour soutenir la robe Ouess[ant].»

  • skoasell .1
    skoasell .1

    f. –où, –ioù, skoasilli Ornière.

    (1870) FHB 294/261a. o tiveinna an douar o karga ar skoazilly. ●(1877) BSA 149. eur scoazel a zaou pe dri droatad. ●(1879) ERNsup 166. skoazell, pl. skoazeyao, ornière, Lanr[odec]. ●(1890) MOA 194b. Crevasse produite par la pluie ou par les roues des charrettes, tr. «skoasell, f.» ●(1896) GMB 608. on dit à Lanrodec skoazell ornière.

    (1903) MBJJ 17. hencho meinet fall, goloet a boultr, ha skoaselio enne. ●(1919) BUBR 3/63. An douar a zo garanet gant skoasellou ar c'hirri. ●(1920) KZVr 361 - 01/02/20. skoasell, tr. «fondrière (e Treger-Izel, aspérité de la route.» ●(1926) FHAB Ebrel 127. Ha setu ar c'harr er skoasell a-nevez !... ●(1935) NOME 138. skoasilli digompez an hentou doun. ●(1957) BRUD 1/106. skoachilli ar garront. ●(1983) PABE 74. (Berrien) skoasell, tr. «ornière.»

  • skoasell .2
    skoasell .2

    s. Appui, poutre à soutenir.

    (1499) Ca 181b. Scoacell. l. trapeta / te. ●(c.1500) Cb . Scoacell. la. hec trapeta /e. g. vne poutre a soutenir quelque chose debile. ●(1521) Cc. Scoacell. g. soustenance. l. trapeta te.

  • skoaset
    skoaset

    adj. (Blé) endommagé par le mauvais temps.

    (1920) KZVr 361 - 01/02/20. skoaset, tr. «(blé) ruiné par le mauvais temps.»

  • skoaz
    skoaz

    f., prép. & adv. –ioù d. divskoaz

    I. F.

    A. (anatomie)

    (1) Épaule.

    (1499) Ca 181b. Scoaz. g. espaule. ●(c. 1501) Lv 231/1. diuscoaz gl. spondilia. ●(1612) Cnf.epist 31. an fardell, pe-heny à chom var hon diou scoaz. ●(1633) Nom 27b. Armus, inbrutis, quod in homine, humerus : espaule : an scoaz. ●261b. Lumbago : douleur du rable & des reins : drouc queïn, ancquen en diuscoaz.

    (1659) SCger 171a. scoaz, tr. «epaule.» ●diou scoaz, tr. «epaules.» ●(c.1718) CHal.ms iii. Il a les epaules rondes, tr. «bossu é, crom é e ziscoai.» ●(1732) GReg 358a. Épaule, tr. «Scoaz. p. diou scoaz. Van[netois] Scoé.p. discoé

    (1839) BEScrom 274. ou discoué e oé goleit guet ur grohen gavre. ●(1849) LLB 183. Ur vohel ar é skoé. ●(1856) VNA 51. une Epaule de Mouton, tr. «ur Scoai-meud.» ●(1878) EKG II 92. adalek va skoaz beteg va zreid. ●291. he vleo hirr, e giz Kerne, o koueza a bouchadou kordigellet var he ziouskoaz. ●(1879) GDI 21. er yàu en dès laqueit ar hun discoai.

    (1902) PIGO I 30. n'an evoa pen ebet war e ziskoua. ●(1907) AVKA 250. Staga a reont war diouskoaio ar re-all bec'hio pouner.

    ►[au duel après un art. ind.] Un divskoaz : des épaules.

    (1939) MGGD 28. eun diouskoaz krommet gant an oad.

    (2) Penn-skoaz : haut de l'épaule.

    (1732) GReg 358a. Le haut de l'épaule, tr. «Penn ar scoaz

    (1978) PLVB 57. Bount ar penn skoaz er-maez ! Hag un taol perchenn war kostez ar goloeg da zistagañ an tamm a re.

    (3) Taol penn-skoaz : coup d'épaule.

    (1878) EKG II 41. Rei a riz d'ezhi neuze eun taol penn-skoaz hag e tigoraz a-flao. ●(18--) SAQ I 145. Komzit dirazho a varadoz hag a ifern hag e respontint dre eun taol penn skoaz hag hen deuz an doare da lavaret : «Konchennou holl ha netra ken !

    (4) Ibil-skoaz : clavicule.

    (1934) BRUS 214. Une clavicule, tr. «un hibil-skoé, m.»

    (5) Trebez-skoaz : clavicule.

    (1928) BFSA 178. Eün e oa e zivesker ha kompes trebez e skoaz.

    (6) Plankenn-skoaz : omoplate.

    (1744) L'Arm 259a. Omoplate, tr. «Planquenn-scoai.. neu-sqoai

    (1879) ERNsup 165. plañkenn (ma) skoa, (mon) omoplate, Trév[érec] ; pleinkenn me skoe, St-M[ayeux]. ●(1895) GMB 230. tréc[orois] plañken ar skoa.

    (1924) LZBt Meurzh 26. izeloc'h eun tam evit planken e ziouskoa. ●(1935) BREI 431/4b. torret e blankenn-skoa.

    B. (architecture)

    (1) Pignon.

    (1905) HFBI 400. Pignonou an ty zé dious an daou du a zo goloet â hed corn ar voguer betec scoas ar chiminal gant méin taillet. ●(1982) TIEZ I 294. Rampant, tr. «skoaz.» ●(1986) CCBR 30. (Brieg) Pignon, tr. «skoaz – ar skoazioù

    (2) Skoaz-pignon : chevronnière.

    (1986) CCBR 30. (Brieg) chevronnière, tr. «skoaz-bignonskoazioù-p

    (3) =

    (1932) BRTG 74. skoé un néeréz.

    C. (marine)

    (1) Bank-skoaz =

    (1979) VSDZ 16. (Douarnenez) Setu deus ar staon : ar staon, ar wern vijin, ar bank skoaz, ar bank treust (an dromm a teue atav betek ar bank skoaz, ar skotilh, goude eo aze vie lakaet ar rouejoù hag a-dreñv 'mañ an daolenn, tr. «Donc, en partant de l'étrave, tu trouves : l'étrave, le mât de misaine, le banc skoaz, le banc treust ou grand-bau (la drôme, à tribord, venait jusqu'au banc skoaz) le skotilh, ensuite l'endroit où l'on rangeait les filets et le plateau arrière.»

    (2) Roeñv-skoaz, karenn-skoaz =

    (1944) GWAL 163/164. (Ar Gelveneg) Ar roeñvioù bras, anezho ar roeñv-skoaz hag ar roeñv-dreuz. ●(1944) GWAL 163/165. (Ar Gelveneg) Taolit pled emañ ar c'harenn-skoaz araokoc'h eget ar c'harenn-dreuz. ●(1979) VSDZ 338. (Douarnenez) Div garenn t'eus : ar garenn skoaz hag ar garenn dreust, tr. «Tu as deux avirons : celui du banc de l'avant et celui du grand bau.»

    ►absol.

    (1979) VSDZ 57. (Douarnenez) setu evit derc'hel a-benn neuze, oa un war ar skoaz hag un war an treust, tr. (p. 221) «pour tenir le bateau dans le lit du vent il y avait un homme à l'aviron treust et un autre à l'aviron skoaz

    D. sens fig.

    (1) Aide.

    (1866) SEV 228. goulennit skoaz digant-hi.

    (1907) AVKA 116. Na glasket skoa ebed a berz an dud. ●(1910) MBJL 94. dre ma roont frankiz ha skoa zoken d'ar gatoliked. ●(1913) FHAB Genver 14. ma ne gav ket skoaz en e batronach. ●(1931) KANNgwital 337/7. en em lakat dindan skoaz Familh Nazareth.

    (2) Un taol skoaz : un coup d'épaule, aide.

    (1877) EKG I 62. da c'houzout hag izoum o doa euz eun taol skoaz diganeomp evit dont a-benn euz ho c'hrok.

    (1962) KOGI 04/02. reiñ un taol-skoaz dezhañ da gofesaat tud ar barrez.

    II. Loc. prép.

    (1) Diouzh skoaz : en comparaison.

    (1982) HYZH 147/26. (Treboull) Deus skoaz ni amañ omp chomet koulz giz ma oamp a-raok.

    (2) A-skoaz gant =

    (1929) GWAL 20/26. trei ar banniel war e gant evit mont a-skoaz gant an avel.

    (3) E-skoaz : en comparaison de.

    (1659) SCger 171a. e scoaz Pezr, tr. «en comparaison de Pierre.» ●(1732) GReg 186b. En comparaison de, tr. «Ez scoaz

    (1824) BAM 124. ur som bian ez coas an hini a yoa pardounet dezàn neuse-souden. ●(1825) COSp 98. nen dint nitra é scoé er madeu ag en ean de beré éma ret teoh bout hiréahet hemp cess. ●209. quasi nitra é scoé er peh e ra demp. ●(1862) JKS 250. poaniou ar vuez-man e-skoaz ar c'hloar da zont. ●(1876) TDE.BF 435b. ar re-se a voa traou didalvez e skoaz he-man. ●(1882) BAR 2. nemet eun nebat e scoaz ar pez en deuz great. ●(1894) BUZmornik 438. petra eo tan ar bed-ma e skoaz tan ann ifern ?

    (1900) MSJO 171. e skoas an eürusted hag ar c'hloar. ●(1907) PERS 316. e skoaz ar pez a dremene en he galon.

    ►[form. comb.]

    S1 e-skoaz din

    (1910) MAKE 12. Koll eur bida hag eur marc'h blevennek koz bennak. E-skoaz d'in-me !

    S3m e-skoaz dezhañ

    (1866) SEV 118. ne d-eo tan ar bed-man nemet eur skeud, nemet eun elfenn e-skoaz d'ezhan.

    S3f e-skoaz dezhi

    (1866) SEV vii. ne d-eo e-skoaz d'ezhi nemet c'hoariellou pep labour all a ra.

    (4) E-skoaz gant : en comparaison de.

    (1957) AMAH 255. ur c'hwitellek e-skoaz gant Anna.

    III. Loc. adv. A-dreuz-skoaz : en bandoulière.

    (1938) WDAP 2/103. eur bidon goullo eur sac'hig lien rous dislivet dalc'het en istribilh a-dreuz-skoaz gant bep a lerennig. ●(1957) AMAH 280. ur sac'h ganin a-dreuz skoaz.

    IV. Loc. conj. E-skoaz ma : en comparaison de ce que.

    (1854) MMM 136. Petra eo besa cannet, escoas ma eo lavaret eur gaou ? ●(1866) SEV 129. ne d-eo nemet eur c'hlenved bihan ha berr, e-skoaz ma c'houzanvfe poaniou e pep ezel euz he gorf. ●(1868) FHB 204/381a. an intanvez hag he bugaligou a so hirio en o æz, da viana e scoas ma zint bet.

    (1905) HFBI 288. da balad, da zibrada sac'hajou, oa eur méstr ; mé n'oun német eur scubaden, en scoas ma eo hen bet.

    V.

    (1) Reiñ skoaz // Reiñ un taol skoaz : aider. Cf. reiñ dorn, reiñ brec'h.

    (1867) MGK 52 (L) G. Milin. Da zont gant pep a falz da c'houlou-deiz, warc'hoaz, / Da rei d'e-omp eun tammik skoaz. ●(1877) FHB (3e série) 5/36b (L) Nedeleg. Pastor ar Bastored a ra eur galv d'he genvreudeur hag a c'houlenn eun taol scoaz digantho. ●(1877) EKG I 62 (L). da c'houzout hag izoum o doa euz eun taol skoaz... ●(1899) HZB 7 (Go). Micher an Ele mad a zo meuli Doue en éñv, ha rei skoaz d'an dud war an douar.

    (1910) MBJL 94 (T) L. le Clerc. Dre ma roont frankiz ha skoa zoken d'ar gatoliked. ●(1929) MKRN 82 (K) P. Martin. Un deiz, o welet ne gerze ket founnus walc'h an traou, Job a goll kalon. N'am eus, emean, met pako va rabotou ha kemer hent Rochall-Skeul ma ne ta an diaoul da rei eun tammig skoaz din ! ●(1929) EMPA 17 (T) *Paotr Juluen. Eun tamm c'hoant en deus, ar pôtr koz, moarvat, da vont da rei eun taol skoaz d'ezan ! ●(1935) ANTO 134 (T) *Paotr Juluen. An holl er meuriad a roe dourn ha skoaz.

    (2) Goulenn skoaz : demander de l’aide.

    (1862) JKS 256 (L) Troude/Milin. Goulenn skoaz digant Doue pa vezer war-nez koueza er pec'hed.

    (3) Bezañ bleset en he skoaz :

    (18--) RGE 50. Mes un all a c'houlennomp c'hoas / Hac a so blesset en he scoas.

  • skoaz-ha-skoaz
    skoaz-ha-skoaz

    adv. &prép.

    I. Loc. adv.

    (1) Côte à côte.

    (1877) BSA 217. o vale scoaz ha scoaz.

    (2) Contigu.

    (1990) MARV II 15. (Kerniliz) Plougerne ha Lanniliz a zo diou barrez skoaz-ha-skoaz.

    II. Loc. prép. Skoaz-ha-skoaz gant.

    (1) Côte à côte.

    (1911) BUAZperrot 13. ouz taol, skoaz ha skoaz gant Jezuz-Krist. ●194. ha sebeliet e oue skoaz ha skoaz gant he fried. ●(1913) FHAB C'hwevrer 65. Skoaz ha skoaz gant ar brezoneg ema ar galleg evit ma vezo êsoc'h da lenn. ●(1929) MKRN 80. Skoaz-ha-skoaz gant he c'hoar Marc'harid.

    (2) Lakaat skoaz-ha-skoaz gant : comparer à.

    (1911) BUAZperrot 260. n'eus lamm ebed hag a c'hellfet da lakât skoaz ha skoaz gant lamm ar beleg. ●333. n'it ket da lakât galloud an eskob skoaz ha skoaz gant galloud ar roue.

    (3) sens fig. =

    (18--) CST 61. ar vuhez a zo skoaz-ha-skoaz gant ar maro.

  • skoaz-kleuz
    skoaz-kleuz

    f. Talus.

    (1896) GMB 608. skoa-gleu talus, à Plounérin.

  • skoaz-ouzh-skoaz
    skoaz-ouzh-skoaz

    adv. & prép.

    I. Loc. adv.

    (1) Côte à côte.

    (1900) ANDP 18. 'N em heuilh a reent o-daou skoa-ouz-skoa. ●(1902) PIGO I 193. hag ec'h ejont, skoa ouz skoa, da glask hent o Bro.

    (2) Concurement.

    (1872) ROU 78a. Concurrement, tr. «Scoaz ouz scoaz

    II. Loc. prép. Skoaz-ouzh-skoaz gant ub. : côte à côte.

    (1866) FHB 100/382b. ha cousket, couls lavaret, scoaz-oc'h-scoaz ganthan. ●(1866) SEV 220. Ne ket an holl a varv skoaz-oc'h-skoaz gant Map Doue. ●(1889) ISV 174. Digouezet e dor ar chapel scoas oc'h scoas gant he breur.

    (1905) HFBI 460. ac skoas-ous scoas ganéomp ac er méas eus ar chartier. ●594. skoas ous skoas an éil gant éguilé azéset en train.

  • skoaz-pleg
    skoaz-pleg

    f. (architecture) Arc-boutant.

    (1931) VALL 34b. Arc-boutant, tr. «skoaz-bleg pl. skoaziou-pleg

  • skoaz-skoaz
    skoaz-skoaz

    adv. Côte à côte.

    (1982) MABL I 142. (Lesneven) daou loen skoaz-skoaz alies. ●45. Penn-ha-penn 'vezent o zeir [kezegenned] n'e' ket skoaz-skoaz.

  • skoaz-volz
    skoaz-volz

    f. (architecture) Arc-boutant.

    (1931) VALL 34b. Arc-boutant, tr. «skoaz-volz pl. skoaziou-bolz

  • skoazell
    skoazell

    f. -où & interj.

    I. F.

    (1) Aide.

    (1847) FVR xii. ar skoazellou euz a bere eo eur Pastor dleour d’he barresianed. ●(1876) TDE.BF 573a. Skoazell, s. f., tr. «Protection, appui, secours, aide.» ●(1877) EKG I 2. Hag an den (…) eb skoazell Doue a zo dall put.

    (1911) SKRS II 35. E Doue an dud vad a gavo ar skoazel ho deuz ezom da gaout.

    (2) (architecture) Appui, soutien.

    (1732) GReg 47a. Appui, soutien d'une poutre, d'une muraille, tr. «Scoazéll. p. scoazellou

    (3) Gant skoazell : avec l’aide de.

    (1909) NOAR 51. gant skoazel e vaz houarnet. ●(1924) FHAB Mezheven 207. o tont a-benn gant skoazell e floc'hig da drec'hi ar marc'heg Lorgnez.

    (4) Reiñ (un taol) skoazell, ur skoazell : donner de l’aide.

    (1868) FHB 201/355a-b. roet d'ezho eur skoazel anat e digouesiou diez. ●(18--) SAQ II 159. da rei skoazell er pignou tenn.

    (1902) MBKJ 6. kuzul ha skoazel a roas d'ezhi. ●(1910) FHAB C'hwevrer 44. rei harp ha skoazell da gement a zo mad. ●(1929) FHAB Eost 291. o rei eun taol skoazell aman-ahont.

    (5) Dont skoazell da ub. : obtenir de l’aide.

    (1903) MBJJ 92. N'hello ket ar skolio-man neuze, a dra zur, chom en o zav, nemet dont a rafe d'ê skoazel.

    (6) Goulenn skoazell ub. war udb. =

    (1868) FHB 201/355b. enori Mamm Doue, hag evit goulenn he skoazel var an Iliz ha var ar bed.

    (7) Bezañ dindan skoazell =

    (1911) SKRS II 66. pa vezimp dindan skoazel ar groaz santel.

    (8) Étai.

    (1659) SCger 53a. etai, tr. «scouazel

    (9) Épaulement.

    (1732) GReg 358b. Épaulement, tr. «Scoazell. p. scoazellou

    II. Loc. interj. Au secours !

    (18--) SAQ I 308. Skoazel d'in hag ouzin truez !

  • skoazell-bleg
    skoazell-bleg

    f. skoazelloù-pleg (architecture) Arc-boutant.

    (1732) GReg 48b-49a. Arc-boutant, grandes arcades appuyées sur des murs solides, qu'on fait pour soutenir les voûtes élevées des Eglises, &c., tr. «Scoazell-blec. p. scoazellou-plec

    (1876) TDE.BF 573a. Skoazell-bleg, s. f., tr. «Arc-boutant.»

  • skoazell-volz
    skoazell-volz

    f. skoazelloù-bolz (architecture) Arc-boutant.

    (1732) GReg 48b-49a. Arc-boutant, grandes arcades appuyées sur des murs solides, qu'on fait pour soutenir les voûtes élevées des Eglises, &c., tr. «scoazell-vols. p. scoazellou-vols

  • skoazellañ
    skoazellañ

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) (architecture) Arc-bouter.

    (1732) GReg 47a. Appuier, mettre un appui à quelque chose, tr. «scoazélla. pr. scoazéllet.» ●Appuyer un mur qui menace de tomber, tr. «scoazélla ur voguer bolsennet.» ●358b. Épauler, apuïer quelque chose, tr. «scoazelli un dra, ur voguer, un ty, &c.»

    (2) (en plt de qqn) Aider, épauler.

    (1876) TDE.BF 573a. Skoazella, v. a., tr. «Aider, secourir.»

    (1926) FHAB Meurzh 112. an eil o skoazella egile e teujont a-benn da zishuala ar Vro. ●(1963) LLMM 99/268. Met daoust da se e skoazelle eus e wellañ El Lobo hag e genseurted.

    (3) [devant un v.] Aider à.

    (1847) FVR 2. Evit skoazella paea dle ar Rouantelez.

    II. V. pron. réci. En em skoazellañ : s'entraider.

    (1909) FHAB Here 302. en em skoazellomp an eil egile.

  • skoazeller .1
    skoazeller .1

    adj. Auxiliaire.

    (1958) BAHE 14/4. Anvet eo bet (…) da eskob-skoazeller.

  • skoazeller .2
    skoazeller .2

    m. –ien Soutien, aide.

    (1911) BUAZperrot 63. skoazeller ha mirer an Intron Varia. ●(1913) PRPR 32. e skoazeller koz. ●(1924) LZBt Meurzh 19. e welomp o tigoueout rener ar vro gant e skoazeller. ●24. kollet hon gwellan skoazellerez e kichen ar re glanv. ●(1925) FHAB Du 416. kaloneka ha skoazeller brasa ar gouel-ze.

  • skoazenn
    skoazenn

    f. –où Contrefort.

    (1927) GERI.Ern 553. V[annetais] skoéenn f., tr. «contre fort.»

  • skoazet
    skoazet

    adj. (marine) Large de l'avant, en plt d'un bateau.

    (1987) GOEM 134. Sur les bateaux qui sont trop pincés de l'avant (c'était en général le cas des vieux bateaux : «N'int ket skoazet awalc'h : ils ne sont pas assez épaulés», on doit charger plus sur l'arrière pour trouver la bonne assiette.

  • skoazhet
    skoazhet

    adj. =

    (1979) VSDZ 155. (Douarnenez) re a dizh gant ar mor… peogwir an toull zo skoazhet, tr. (p. 316) «la mer allait trop vite… puisque le passage est étroit.»

  • skoaziañ
    skoaziañ

    v.

    I. V. tr. d.

    A.

    (1) Aider qqn à se déplacer en le soutenant des épaules.

    (1732) GReg 358b. Épauler quelqu'un, le soutenir de l'épaule, tr. «Scoazya ur re.»

    (1847) FVR 64-65. skoazia ann dud klanv ha pedi evit ar re varo. ●(1868) FHB 172/125a. he izili a deu da grena ; he zivesker a zeu da horjellat dindannan, hag e voue ret hen scouacha a bep-tu evid her c'has d'ar c'hlanourdi.

    (2) Skoaziañ an divskoaz : hausser les épaules.

    (1909) KTLR 152. Lod a zirolle da c'hoarzin, lod all a skoazie ho diskoaz. ●(1923) KNOL 39. Bah ! eme Yan, en eur skoazia e ziskoaz.

    B. sens fig.

    (1) Épauler, aider, appuyer, soutenir.

    (1732) GReg 47a. Appuier, mettre un appui à quelque chose, tr. «Scoazya. pr. scoazyet.» ●Appuyer un mur qui menace de tomber, tr. «scoazya ur vur.» ●Appuïer, soûtenir, épauler, tr. «Scoazya.» ●358b. Épauler, apuïer quelque chose, tr. «Scoazya. pr. scoazyet

    (1868) FHB 163/81a. Euz a bep bro e teuer d'her skoazia. ●(1876) TDE.BF 573a. Skoazia, v. a., tr. «Aider, secourir.»

    (1905) KANngalon Ebrel 371. Dic'hallout e vezint en hon enep, ha ne skoaziint ket relijion ar C'hrist. ●(1907) FHAB Genver/C'hwevrer 22. skoazia tu Charlez Vleiz. ●(1911) KANNgwital 105/59. en eur ober varnho sin ar groaz evit ho skoazia hag ho dioual dioc'h peb drouk. ●(1916) KANNlandunvez 55/391. Skoazia rinn ar re o devezo izoum skoazell. ●(1931) KANNgwital 345/103. skoazia o aked da bedi. ●(1933) MMPA 99. skoazia an nesan.

    (2) Skoaziañ ub. ouzh ub. : épauler, aider, soutenir qqn contre qqn d'autre.

    (1906) KANngalon Genver 5. Jezuz-Krist en deuz promettet d'he Iliz e vije ato ganthi evit he skoazia ouz he enebourien.

    II. V. tr. i. Skoaziañ gant : aider.

    (1938) DIHU 321/3. deu gant gir benak, paket èl er galleg, hag e vè lakeit de skoéein getè, gueh-ter-hueh, girieu brehonek huek èl machin, chose, truc, chic...

    III. V. pron. réci. En em skoaziañ : s'épauler.

    (1862) JKS 38. Red eo eta d'e-omp en em c'houzanv etre-z-omp, en em ziboania, en em skoazia, en em gelenn hag en em zifazia en eil egile. ●(1878) EKG II 161. Kaer o d-oa ar zoudarded en em skoazia.

    (1905) BOBL 02 septembre 50/1b. en em skoaia reont etrezo. ●(1927) KANNgwital 299/93. Red eo en em skora, en em skoazia, rag an amzer a zo fall.

  • skoazieg
    skoazieg

    m.

    (1) Personne qui a de larges épaules.

    (1732) GReg 358b. Qui a de larges épaules, tr. «Scoazyecq. p. scoazyéyen, scoazyegued. Van[netois] scoéhyecq. p. scoéhigued

    (2) (ichtyonymie) Diable de mer.

    (1876) TDE.BF 573a. Skoaziek, s. m., tr. «Diable de mer, poisson. Ce sens est douteux.»

  • skoaziek
    skoaziek

    adj. Large d'épaules.

    (1499) Ca 181b. g. qui a grandez espaules Jdem spatulosus / a / um. b. scoaziec.

    (1732) GReg 358b. Qui a de larges épaules, tr. «Scoazyecq. Van[netois] scoéhyecq

    (1876) TDE.BF 573a. Skoaziek, adj., tr. «Qui a de larges épaules.»

  • skoazwisk
    skoazwisk

    f. –où Épaulière.

    (1931) VALL 266a. Épaulière armure, tr. «skoazwisk m.»

  • skob
    skob

    m. –où, skeb (marine) Écope.

    (1633) Nom 152b. Haustrum : bois creux auec lequel on espuise l'eau : an riboull, an scop.

    (1732) GReg 318b. Écope, pelle creuse pour vuider l'eau des bateaux sur les Rivieres, tr. «scop. p. scopou, scep

    (1876) TDE.BF 573a. Skob, s. m. C[ornouaille], tr. «Pompe de navire.»

    (1925) BILZ 106. Luseo eur vag, c'est le trou dans le bateau un peu vers l'arrière où l'eau vient se réunir, et d'où, avec «eur skop» il est facile de la vider. ●(1987) GOEM 99. L'outil traditionnel est l'écope en bois, ar skop.

  • skobank
    skobank

    m. –où (marine) Écubier.

    (1744) L'Arm 440a. Écubiers, tr. «Scobanque.. eu. m.»

    (1904) DBFV 208b. skobank, m. pl. eu, tr. «écubier (l'A.).»

  • skobitell
    skobitell

    f. –où (jeu) Volant.

    (1499) Ca 181b. Scobitell cest le molinet qui les enfans mettent au bout dung baston pour tourner contre le vent. ●(1633) Nom 195a. Pila cluaria : acilles : hoary scobitell.

    (1659) SCger 171a. scobitel, tr. «volant.» ●(1716) PEll.ms 1172. Scobitel, Volant à joüer. C’hoari scobitel, joüer au volant. Pl. Scobitellou. Ce jeu n’etant pas commun parmi les paisans, son nom est rare. Le P. Maunoir l’a cependant marqué : et je l’ai entendu dire à des gens de Leon, de Cornwaille et de Tregher. ●(1732) GReg 511a. Jeu de volant, tr. « C'hoary scobytell. » ●668a. Palette, sorte de petit batoir pour jouer au volant, tr. «palicg scobytell.» ●968b. Volant, instrument fait de plûmes pour jouer, tr. «Scobytell. p. scobytellou.» ●Joüer au volant, tr. «C’hoari scobytell

    (1876) TDE.BF 573a. Skobitell, s. f., tr. «Volant, pour le jeu de ce nom, moulinet d’enfants qui tourne au vent. C’hoari skobitell, jeu du volant, et aussi jouer à ce jeu.»

    (1927) GERI.Ern. 362. skobitell f., tr. « Volant à jouer; moulinet d'enfant. »

  • skod .1
    skod .1

    m. –où, skeder

    I.

    (1) Souche, bûche à mettre dans le feu.

    (1659) SCger 112a. souche, tr. «scot.» ●(1732) GReg 125a. Grosse buche à mettre derriere le feu, tr. «Van[netois] scod. p. scodéü.» ●164b. le tronc qui reste d'un arbre coupé, tr. «Scod. p. scodou.» ●878a. Souche, tronc d'arbre tiré de terre, grosse buche à brûler, tr. «scod. p. scodou. Van[netois] scod. p. scodéü

    (1849) LLB 666. gué iouank e gresk toh er skodeu. ●(1876) TDE.BF 573a. Skod, s. m., tr. «Bûche à feu, chicot, et en général toutes les racines d'arbres et arbustes qui sont enfouies en terre.»

    (1902) PIGO I 8. Nag eo hirr ar skodo 'barz ar vro-man ! ●(1907) DIHU 30/471. Ur pikol skod-derù. ●(1907) VBFV.bf 69b. skod, m. pl. eu, tr. «souche.» ●(1970) BHAF 237. skodou gwez duet.

    (2) Bûche.

    (1839) BESquil 311. nen doé eit tresplêg nameit ur mein pe ur scod.

    (1907) VBFV.bf 69b. skod, m. pl. eu, tr. «bûche.»

    (3) Nœud dans le bois.

    (c.1718) CHal.ms iii. Noüeus, tr. «carguet a glomeu, a squeder.» ●(1732) GReg 655b. Neu d'arbres, tr. «scod. p. scodou. Van[netois] scod. p. scodëu

    (1876) TDE.BF 573a. Skod, s. m., tr. «nœud de tige d'une plante.» ●(1896) GMB 609. squeder nœuds d'arbre Chal. ms. v. noueus. ●(1897) ZCP I 232. squeder, nœuds (dans les arbres) Chal. ms.

    (1907) VBFV.bf 69b. skod, m. pl. eu, tr. «nœud d'arbre.» ●(1929) DIHU 221/357. ur vah liant koed pé haleg, hemb skod na kam.

    (4) Motte.

    (1960) EVBF I 335. Souches et mottes. (…) skodou, Huelgoat, mottes (frezed skodou, briser les mottes), Squiffiec, «souches» (diskodan, enlever les souches).

    (5) Chicot de dent.

    (1876) TDE.BF 573a. Skod, s. m., tr. «chicot de dent.»

    II. Na dreiñ ur skod en tan : ne rien faire.

    (1900) (Ku-Sant Trifin) KRL 23. Na drei ket eur skod en tan e-pad an de, tr. «Il ne fait rien; c'est un oisif.»

  • skod .2
    skod .2

    s. Écot.

    (1575) M 1749. hac ez paese é scot, tr. «et paierait son écot.» ●(1633) Nom 53a. Symbolum, collecta : l'escot : an èscot, pe an s'cot. ●203b. Collecta : l'escot : an scot, an escot.

    (1728) Resurrection 2066. Rac ar scot en antier a rinque bout peet. ●(1732) GReg 319b. Écot, tr. «Scod. p. scodou.» ●Païer chacun son écot, tr. «Paëa pep hiny e scod

    (1876) TDE.BF 573a. Skod, s. m., tr. «Ecot, part à payer.»

  • skod .3
    skod .3

    m.

    (1) Lien fait avec certains arbustres flexibles.

    (1876) TDE.BF 573a. Skod, s. m., tr. «Lien fait avec certains arbustes flexibles.»

    (2) Skod banal : lien fait de genêt.

    (1876) TDE.BF 573a. Skod balan, s. m., tr. «lien fait de genêt.»

    (3) Skod lin : paquet de lin lié en vert.

    (1876) TDE.BF 573a. Skod lin, s. m., tr. «paquet de lin qui est lié en vert.»

  • skod .4
    skod .4

    s. Ober skod = (?) Faire la fête, boire (?).

    (18--) MILg 252. pepini da gemer e lod / da gerc'had guyn da ober skod.

  • skod-dant
    skod-dant

    m. Chicot.

    (1732) GReg 164b. Chicot de dent arrachée, tr. «scodicq-dant. p. scodigou-dént.» ●(1744) L'Arm 57b. Chicot de dent, tr. «Scod-dantt. m.»

  • skod-gwin
    skod-gwin

    m. skodoù-gwin Cep de vigne.

    (1732) GReg 144b. Cep, souche, pied de vigne, tr. «Van[netois] scod güin. p. scodeü-güin

  • skod-gwini
    skod-gwini

    m. skodoù-gwini Cep de vigne.

    (1876) TDE.BF 573b. Skod-gwini, s. m, tr. «Cep de vigne ; pl. skodou-gwini

    (1903) MBJJ 4. ar barr koz, pe ar skod-gwini.

  • skod-koad
    skod-koad

    m. skodoù-koad Bûche.

    (1907) VBFV.bf 69b. skod-koed, tr. «bûche.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...