Devri

Recherche 'sou...' : 281 mots trouvés

Page 1 : de sou (1) à souch-2 (50) :
  • sou
    sou

    interj. & m.

    (1) Interj. Onomatopé pour intimer l'ordre aux chevaux de tourner à gauche.

    (1874) FHB 472/16a. en em lakea da grial oc'h he azen : sa Loyson ! Dic'ha, sou, Loyson ! Dac'hall, tus, Loyson ! ●(1876) TDE.BF 581a. Sou ! terme de charretier. A gauche !

    (1910) MAKE 78. Sou ! Bailh dall ! Sou 'ta ! ●(1938) WDAP 2/125. Sow ! a vez lavaret d'eul loen-kezeg evit ober d'ezan kerzout a-gleiz. Skouer : Sow ! sow 'ta Fanny ! Gwelet ar ger Hâl. (Pleiben.) ●(1978) MOFO 120. Sou ! il oblique à droite.

    (2) M. Gouzout na sou na dic'ha : ne rien savoir du tout.

    (1909) ATC 15. Mez, sac'h-an-dien ! ne ouzout na sou na dic'ha ! ●(1952) LLMM 34/49. (Douarnenez) Sour. Hennezh n'anavez na sour na dar : ne gompren netra ebet.

  • souañ
    souañ

    v. intr. Tourner à gauche.

    (1876) TDE.BF 581a. Soua, v. n., tr. «Tourner à gauche, terme de charretier.»

  • soub .1
    soub .1

    m.

    (1) Action de tremper.

    (1732) GReg 937b. Trempe, action de tremper quelque chose dans l'eau, tr. «soub

    (2) Ober soubig : faire trempette.

    (1943) HERV 158. Merc’hed oc’h ober soubig a youc’he, evel ma vefe unan bennak o klask o gwalla, siouaz d’ezañ ! ●(1959) LLMM 72/24. Mar greomp soubig el lenn.

  • soub .2
    soub .2

    m.

    I.

    (1) Pain coupé pour la soupe.

    (1732) GReg 881a. Soupe, le pain delié qu'on met dans le potage, tr. «Soupp. zoupp.» ●Couper la soupe, tr. «Trouc'ha zoupp. pr. trouc'het. Van[netois] trouheiñ zoupp. troheiñ soupp

    (18--) SBI II 12. C'houeza 'n tan ha troc'ha zoup, tr. «Qui souffle le feu et taille la soupe.»

    (2) Soupe, potage.

    (14--) Jer 463. Goude rostou ha boedou mat, ha beru ha soup

    (1868) KTB.ms 14 p 2. Diou skudellad soup (…) unan soup-bara-gwenn, unan-all soup-bara-du.

    (3) Sauce.

    (1907) VBFV.bf 70b. soub, m., tr. «sauce.»

    II. Mezv evel ur soub : ivre comme une soupe (bien trempé d’alcool).

    (1732) GReg 881b. Il est ivre comme une soupe, tr. «Qer mézo eo evel ar zoupp

  • soubañ / soubiñ
    soubañ / soubiñ

    v. tr. d.

    I.

    (1) Tremper, immerger.

    (1499) Ca 187a. g. faire soupes. b. soubaff.

    (1659) SCger 121a. tremper, tr. «souba.» ●172a. souba, tr. «tremper.» ●(c.1718) CHal.ms iv. quand on confit du pourpier, il le faut laisser longtemps tremper dans le vinaigre, tr. «abe gonfiser pepour ret é lesel de soubein pel amser abarh er güin aigr'.» ●(1732) GReg 75a. Baigner, tremper dans l'eau, & retirer tout aussi-tôt, tr. «Van[netois] soubeiñ.» ●847a. Saucer, tremper dans la sauce, tr. «Souba. pr. soubet.» ●(1744) L'Arm 340a. Rissolle, tr. «Fritadêll quic, soubéd é toæss.» ●349b. Saucer, tr. «Soubein énn hilyeênn.»

    (1849) LLB 1514. Er vugulion ou golh [en devend] hag ou soub don ér ster. ●(1857) CBF 114. Goude ho souba enn dour, ho bugont stard a bep tu gant saoun, tr. «Après l'avoir trempé dans l'eau, elles le frottent bien de savon.» ●(1878) EKG II 81. hon tud koz-ni a zoube ho biziad er pinsin-ze evit kemeret dour binniget. ●(1894) BUZmornik 615. souba anezhi enn eur veoliad dour ien.

    (1907) AVKA 210. Digaset d'in Lazar ; ma soubo beg e viz en dour evid distana ma zeod. ●(1908) FHAB Here 306. Lomm a soubas an torch-daouarn en eur picherad dour yen. ●(1908) FHAB Meurzh 92. soubit ho torn-mougn en dour. ●(1977) BAHE 95/26a. Bez’e oa gizioù pagan hag a oa diaes-bras diwriziennañ, evel herzel ouzh an dud da vont betek ar Gwele-Maen ha difenn outo soubañ krezioù ar vugale e dour ar Feunteun pa veze klañv ar vugale-se da c’houzout ha ren a rajent pze ne rajent ket…

    ►[empl. comme subst.]

    (1874) FHB 490/159a. Pa gave din en doa bet amzer da ober eur souba mad.

    (1911) BUAZperrot 331. Ar souba-ze (...) her yaouankeas.

    (2) Soubañ ha disoubañ : tremper er retremper.

    (1909) FHAB Eost 236. hag e voen soubet ha dizoubet ganto el lenn-ganna.

    (3) Soubañ e benn : rentrer la tête dans les épaules. cf. soublañ / soubliñ

    (1978) BZNZ 101. (Lilia-Plougernev) Ar bommoù o stekiñ dac'h da benn aze, mont ha dont. E rankes soubañ da benn ha pakat belkoù 'dachadoù diwarnañ.

    (1942) DHKN 66. én ur vonet trema en nor, a gil, hag é soubein, get ur guenhoarh aveit er vam hag un taol lagad-kah aveit er plah.

    II. Soubañ gouloù : voir gouloù.

  • soubañs
    soubañs

    f. War soubañs : déclive.

    (1914) DFBP 79b. declive, tr. «var zoubanz

  • soubenenn
    soubenenn

    f. Mouillette de pain.

    (1896) SBW 1. eur zoubenenn vara glebiet enn dour.

    (1966) BAHE 50/38. Ur soubenenn vara bennak en ur skudell. ●(1978) BAHE 97-98/61. soubenenn : bara troc'het a vez lakaet da drempañ : ur soubenenn vara.

  • soubenn
    soubenn

    f. –où

    I. (cuisine)

    A.

    (1) Soupe.

    (1499) Ca 187a. Soubenn. g. souppe en pot. ●(1633) Nom 55a. Ius, iusculum : broüet, du ius, potage commun : souben, quefallen, potaig commun.

    (1659) SCger 95a. Potage, tr. «souben.» ●113a. soupe, tr. «souben.» ●172a. souben, tr. «soupe.» ●(1732) GReg 56b. Une assietée de soupe, tr. «Un açzyedad soubeñ.» ●881b. Soupe, potage, tr. «Soubenn. p. soubennou. Van[netois] soubeènn. subeenn. pp. éü.» ●(1790) MG 276. ur scudellad-vad a subèn.

    (1838) OVD 163. ean e zaibré ou restageu suben. ●(1878) EKG ii 283. pod ar soubenn. ●(18--) ADBr LXVIII ha LXIX 1961-1962.">AID 456. en eur brepari da zebi va souben, tr. «me préparer à souper.»

    (1906) KPSA xvi. souben dom evit o c’hoan. ●(1907) PERS 16. eur skudellad souben domm. ●(1907) VBFV.bf 71a. souben, f. pl. neu, tr. «soupe, potage.» ●(1911) BUAZperrot 366. souben ar c’haol, an irvin, pe ar fa. ●(1939) RIBA 62. é ma ret tañoat (...) ur souben goudé ur souben...

    (2) Soubenn rous, soubenn ar rouz : soupe à l’oignon.

    (1973) LBFR 63. Souben rouz da verenn, soubenn rouz da goant. ●(1978) BAHE 97-98/59. soubenn ar rouz : soubenn graet gant an ognon, soubenn an ognon, soubenn ar vezvierien !

    (3) Soubenn bevin : pot-au-feu.

    (2005) SEBEJ 69. (Ar Yeuc’h) D’autres parents (…) partageaient notre souben beven, pot-au-feu.

    (4) Soubenn ar c’hig, soubenn-gig : pot-au-feu.

    (1633) Nom 56a. Turundæ, fartilia, offæ : apast : vr pez quicq, quement tra á vez massiff eguis pastezyou, souben-quicq.

    (1942) DADO 11. Ya vat, hag eur verenn diouz ar c’henta am eus bet : soubenn ar c’hig, ha goude eur pikol plaïsenn, rouzet’barz an amann.

    (5) Soubenn ar gwin : soupe au vin.

    (c.1500) Cb (d’après GMB 635). Soubenn en guin «souppe en vin». ●(c. 1501) Lv 235/123. soben a (lire : an) guin gl. rippe.

    (6) Soubenn dre bebr : soupe au poivre.

    (1557) B I 43. Vn souben dren pebr a dibriff, tr. «Je mangerai une soupe au poivre.»

    (7) Soubenn mel : soupe au miel.

    (1633) Nom 55b. Offa, melle saporata : soupe de miel : souben mèl.

    (8) Soubenn mañsoner : soupe épaisse.

    (1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269. Soubenn mansoner = soupe épaisse.

    (9) Trempañ ar soubenn : tremper la soupe.

    (1732) GReg 937b. Tremper la soupe, tr. «Trémpa ar soubenn, ou, ar podaich.»

    (10) Soubenn pouloud : soupe de légumes et de boules de pâte.

    (1985) OUIS 243. soubenn pouloud, soupe de légumes avec des boules de pâte (la pâte étant celle du farz oaled) que l’on verse sur le pain.

    (11) Soubenn chaodell : soupe de pain noir.

    (1985) OUIS 243. soubenn chaodel, tr. « soupe de pain noir ».

    (12) Soubenn al laezh : soupe au lait.

    (1530) J 200b (Resurection). A pep tra ha yer ha goazy / Rac tremenydy chetu y hoaz / On bezo ouz tremen henoaz / Entromp gret crenn soubenn en laez, tr. « Toute espèce de choses, des poulets, des canards, car, les voyageurs, les voici, et il nous en arrivera d’autres ce soir ici ; faites vite de la soupe au lait. »

    B. [soupes humoristiques] Soupes avec rien d’autre ingrédient que de l’eau.

    (1) Soubenn ar c’hernioù brennig : la soupe aux cornes de berniques.

    (1889) CDB 108. souben ar c’hernio brinik, tr. «la soupe aux cornes de berniques.»

    (2) Soubenn an ibil haleg : soupe aux chevilles de saules.

    (1872) DJL 49. nemet re-aliez ve soubenn an ibill-halek.

    C. sens fig.

    (1) Empoignade, échauffourrée.

    (1882) BAR 209. Neuze ec’h en em daolaz gant he dud var an enebourien. Tomm a oe ar zouben.

    (1910) MAKE 8. Aman ez eus eur gwall-zouben da gaout !

    (2) (météorologie) Soubenn chas : averse de grêle.

    (1919) DBFVsup 64a. souben chas, tr. «averse de grêle.»

    (3) Soubenn gaoc’h : brume très épaisse, purée de pois.

    (1970) BHAF 131. Eun deveziad war he hed or-boa tremenet evelse e-barz ar zoubenn gaoh-se.

    (4) Ober soubenn dreut : se serrer la ceinture.

    (1859) MMN 80. an arc’hant a deui goude m’ar deus leac’h ; a ma na zeu ket, e vezo great souben dreut.

    II. Loc. interj. ; juron. Mil soubenn laezh ! : mille soupe au lait !

    (1907) DIHU 29/454. na fachet ket ken és, mil souben-leah !

    III.

    (1) Kaout soubenn : avoir des difficultés...

    (1908) PIGO II 124 (T) E. ar Moal. Toreben ! emean; skipailh ! lakipoted ! Aman... 'po zouben... ha hini zal !... ●(1910) MAKE 8 E. Crocq. Aman ez eus eur gwall zouben da gaout !

    (2) C'hwezhañ en e soubenn : commencer à vieillir (à s’essoufler).

    (1958) ADBr LXV-4 528 (K An Ospita l-Kammfroud). O kommans c'hweza en e zoubenn ema, heb dale e hello mond da bourmen e gozni, tr. Ch. ar Gall «il commence à vieillir (à s'essoufler)...

    (3) Tarzhañ a ra ar soubenn : se fâcher.

    (1958) ADBr LXV-4 528 (K An Ospital-Kammfroud). Tarzet eo ar zoubenn (etre an daou vreur), tr. Ch. ar Gall «les deux frères se sont fachés.»

    (4) Trenkañ (-aat) a ra ar soubenn : les choses se détériorent.

    (1908) KMAF 45 E. Crocq. Evit doare (...) eo trenket ar zouben er Marok. ●(1966) BRUD 30/15 (T) E. ar Barzhig. Mond a ree ar zoubenn war dreñkaad gand ar Wehrmacht. ●(1970) BHAF 30 (T) E. ar Barzhig. Med eur wech er-maez ha trugarekaet ganin va mignon, e teuas an trichin warlerh ar pour hag e trenkas ar souben. ●(1970) BHAF 240 (T) Ernest ar Barzhig. Ya, war drenkaad ez ee ar zoubenn. ●(1970) BHAF 246 (T) Ernest ar Barzhig. Trenki a ra neuze ar soubenn. ●(1981) ANTR 96 (L) *Tad Medar. Sklear eo koulskoude e trenko buan ar zoubenn, ma teu ar memes hini bemdez da graouia ar vioc'h.

    (5) Lakaat ar soubenn da drenkañ : faire que les choses se détériorent.

    (1981) ANTR 141 (L) *Tad Medar. Eur pennad-skrid embanned e Feiz ha Breiz, gand unan euz pôtred ar C'helh Keltieg, a lakas ar zoubenn da drenka.

    (6) Trenk ar soubenn etre : relations mauvaises.

    (1986) PTGN 20 (L) *Tad Medar. Arabad beza souezet e vije treñk ar zouben etrezo abaoe.

    (7) Ober soubenn gozh :

    (1959) MVGK 18 (Ki) P.-J. Helias. Ma houmanant diweza ganeoh. Mond a ran kuit, ne rin ket soubenn goz.

    (8) Cheñch soubenn : aller voir ailleurs (sexuellement).

    (1902) CRYP VIII 301 (T). Ober ‘ra vâd chanch zouben, tr. E. Ernault «cela fait du bien de changer de soupe, Trég[or], même sens que dans le proverbe français «Changement de viande met en appétit» qui selon Leroux (Dictionnaire comique) «se dit d’un mari qui cajole sa voisine, ou d’une femme qui fait les yeux doux à son voisin.» L’expression bretonne rappelle la comparaison de l’Ecole des Femmes, acte II, sc. 3 : / La femme est, en effet, le potage de l’homme ; / Et quand un homme voit d’autres hommes parfois / Qui veulent dans sa soupe aller tremper leurs doigts, / Il en montre aussitôt une colère extrème.

    (9) Emañ ar soubenn o virviñ : une naissance s’annonce.

    (1980) RIEG G. Peñseg (K). Emañ ar soubenn o virviñ : une naissance s'annonce.

    (10) Distanañ da soubenn ub. : calmer qqn.

    (1943) DIHU 384/270 (G) L. Herrieu. Er sénéchal e glask distan d'ou souben ha ou lakat de zougein respet d'en dud a Lezen.

    (11) Tañva soubenn trenkoc'h eget hini an ibil derv : être dans un état très pénible.

    (1942) VALLsup 68. Être dans un état très pénible, tr. F. Vallée «tañva eur soubenn trénkoc'h eget hini an ibil derv («Breiz», 22 Genver 1934).» (1951) BLBR 39-40/19 K. Riou. Met, marteze emaout o vont da dañva eur zoubenn trenkoc'h eget hini an ibil dero.

    (12) Bout badezet gant soubenn gwadegenn :

    (1912) RVUm 238 (Gu). Henneh e oé bet badéet get souben goedigen, tr. P. ar Gov «Celui-là a été baptisé avec de la soupe de boudin.»

    (13) Bezañ mezv evel ur soubenn : être très ivre.

    (17--) CHal.ms iv 104 (G). yure comme une soupe, tr. «carguet a üin el ur souben

    (1900) MELU X 277 (T-Pleuvihan). Meo 'vel ar souben, tr. E. Ernault «Ivre comme la soupe.» ●(1905) BOBL 23 décembre 66/3b. an Aotrou gardian, (mignon braz d’ar maer) leun evel eur zouben, ne fellet ket d’ezan digori an dorojou. ●(1912) RVUm 236 (Gu). Mèu el ur souben, tr. P. ar Gov «Ivre comme une soupe.»

    (14) Bezañ en ur soubenn vrav : être en mauvaise posture.

    (1976) HYZH 108/13 (Ki-Douarnenez). Ha setu fi en or zoubenn vrao.

    (15) Bezañ tomm ar soubenn (etre) :

    (1869) FHB 231/175a (L) G. M.. Epad brezel Crimée e voue meur a vech tom ar zouben etre ar Fransizien hag ar Russianet. ●(1882) (L) Ao. Kerlann BAR 209. Neuze ec'h en em daolaz gant he dud var an enebourien. Tomm a oe ar zouben.

    (16) Bezañ sall ar soubenn : difficile à avaler (au figuré).

    (1912) BOEG 150 (G) J. Le Bayon. Ha ! Er souben, kansort, e zou un tammig sal, tr. «Eh ! camarade, un peu amère, la potion ?» ●(1925) IZID 21 (G) J. Le Bayon. Mes me hanaù unan hag e graùou é ben / Hag e gavou merhat e vou sal é souben.

    (17) Biken ne dañvain eus ar seurt soubenn :

    (1910) MBJL 2. n’ê ket mad laret : «Biken ne danvaïn eus ar sort souben.» Grefet, marteze, ma den mad, ha stad vras ennoc’h.

    (18) N’eo ket ur soubenn : c’est pas du gâteau.

    Yann Ezel (va fesk kentañ) LLMM

    (19) Lakaat holen e soubenn ub. : voir holen.

    (20) Na vankout kaol er soubenn gant ub. : voir kaol.

    (21) Debriñ e gig a-raok e soubenn : voir kig.

    (22) bezañ tost e load d'e soubenn : voir loa.

  • soubennañ
    soubennañ

    v. intr.

    (1) Manger de la soupe.

    (1732) GReg 881a. Manger de la soupe, du potage, tr. «Soubenna. zoubenna. Van[netois] subeenneiñ

    (1876) TDE.BF 581a. Soubenna, v. n., tr. «Manger de la soupe.»

    (1932) ALMA 166. Goudeze, Fanch a zoubennas.

    (2) Renifler.

    (1732) GReg 804a. Renifler, faire remonter la morve dans les narines, tr. «soubenna. pr. soubennet

  • soubenneg
    soubenneg

    f. Soupière, plat.

    (c.1718) CHal.ms iv. soupier, tr. «soubenec.» ●(1732) GReg 881b. Plat soupier, tr. «Van[netois] soubennecg. p. guéü

  • soubenner
    soubenner

    m.

    (1) Soupier, amateur de soupe.

    (1732) GReg 881b. Soupier, qui aime beaucoup la soupe, tr. «Zoubennèr. p. zoubennéryen. Van[netois] soubennour. p. yon, yan.» ●(1744) L'Arm 364b. Soupier, tr. «Soubeennourr.. nerion

    (1876) TDE.BF 581a. Soubenner, s. m., tr. «Qui aime beaucoup la soupe et en mange beaucoup.»

    (2) Fri soubenner : nez de renifleur.

    (1732) GReg 804a. Nez de renifleur, tr. «Fry soubennèr. p. fryou soubennèryen

  • soubennerez
    soubennerez

    f. –ed Soupière, amatrice de soupe.

    (1732) GReg 881b. soupiere, tr. «zoubennerès. p. zoubenneresed

  • soubennouer
    soubennouer

    m. –où Soupière, plat.

    (1732) GReg 881b. Plat soupier tr. «Zoubennouër. p. zoubennouërou

  • souberc'h
    souberc'h

    m. (météorologie) Neige fondue.

    (1732) GReg 654a. Neige fondue, tr. «Souberc'h

    (1869) FHB 218/72a. ar bar amzer so eat ama en erc'h hag e souberc'h. ●(1869) FHB 223/112a. Eun avel dirollet, erc'h ha souberc'h. ●(1876) TDE.BF 581a. Souberc'h, s. m., tr. «Neige qui tombe presque fondue.»

  • soubet
    soubet

    adj. Trempé.

    (1913) AVIE 290. bara soubet.

  • soubig .1
    soubig .1

    m. (cuisine) Sauce.

    (1941) FHAB Gwengolo/Here 90. (Tregon ha tro-dro) Soubig = g «saoz» pe hilienn da souba bara e-barz.

  • soubig .2
    soubig .2

    s. Ober soubig : voir soub .1.

  • soubigell
    soubigell

    f. –où Mouillette, pattemouille.

    (1744) L'Arm 246b. Mouillette, tr. «Soubiguêll.. leu. f.»

  • soubika
    soubika

    m. (cuisine) Saupiquet.

    (1633) Nom 55a. Pulmentum piperatum, ius atrum : broët noir, saupiquet de poiure : soubica du, pe soubiquet græt á pepr.

    (1732) GReg 847a. Sauce de haut goût, tr. «Soubicqa.» ●848b. Saupiquet, tr. «Soubicqa

    (1877) FHB (3e série) 32/252a. an traou crenv dreist-oll ar frouez confiet er petrol ha bet o trempa e soubika.

  • soubiket
    soubiket

    m. (cuisine) Saupiquet.

    (1633) Nom 55a. Pulmentum piperatum, ius atrum : broët noir, saupiquet de poiure : soubica du, pe soubiquet græt á pepr. ●58b. Oxyporum, oxygaru: saupiquet : yot, pe læz caoulet, saoupicquet.

  • soubilh .1
    soubilh .1

    adv. War soubilh : en pente.

    (1924) NFLO. en pente, tr. «war zoubilh

  • soubilh .2
    soubilh .2

    s.

    (1) Légère trempe.

    (1732) GReg 937b. Trempe, action de tremper quelque chose dans l'eau, tr. «soubilh

    (2) (cuisine) Soubilh rous : roux.

    (1925) FHAB Ebrel 133. grit soubilh rous, gant eun tamm ognon pe chalotez ebarz.

  • soubilhañ
    soubilhañ

    v. tr. d.

    (1) Tremper un court moment.

    (1732) GReg 75a. Baigner, tremper dans l'eau, & retirer tout aussi-tôt, tr. «Soubilha. pr. soubilhet.» ●732a. Plonger legerement quelque chose dans l'eau, tr. «Soubilha. pr. soubilhet

    (2) par ext. Saucer, tremper dans la sauce.

    (1732) GReg 847a. Saucer, tremper dans la sauce, tr. «soubilh. pr. soubilhet

    (3) sens fig. Humecter, mouiller.

    (1838) CGK 5. Evit gonit un everès, soubilha he c'horzailhen.

  • soubiñ
    soubiñ

    voir soubañ

  • soubinell
    soubinell

    f. –où (cuisine) Sauce au beurre fondu pour la bouillie.

    (1732) GReg 847a. Sauce pour manger de la bouillie ; comme miel, beurre fondu, lait au beurre roux, &c. que l'on met en un creux au milieu de la bassinée de bouillie, tr. «Soubinell. soubinell yod.» ●(1744) L'Arm 349b. Sauce, tr. «Soubineêll.. leu

    (1876) TDE.BF 581a. Soubinell, s. f., tr. «Ce mot, dérivé de souba, tremper, se dit d'un trou que l'on fait dans la bouillie et dans lequel trou on met à fondre un morceau de beurre salé. On y trempe chaque cuillérée de de bouillie.»

    (1931) VALL 75b. beurre fondu où l'on trempe la bouillie, tr. «soubienell (yod) f.» ●(1934) BRUS 230. De la sauce, tr. «soubinel

  • soubinelliñ
    soubinelliñ

    v. tr. d. (cuisine) Saucer.

    (1744) L'Arm 349b. Saucer, tr. «Soubineêllein

  • soubit
    soubit

    adj. (Mort) subite.

    (1732) GReg 639a. Mort subite, tr. «maro prim. marv soubit.» ●888b. Subit, ite, tr. «soubit.» ●(1790) MG 272. mar a uéh dré varhueu soubitt.

    (1896) GMB 637. pet[it] tréc[orois] zoubit (mort) subite. ●(18--) SAQ II 261. Avechou, e ve eur maro soubit.

  • soubitamant
    soubitamant

    adv. Subitement.

    (1848) GBI II 88. Pe m'es lac'ho soubitamant ! tr. «Ou je te tuerai à l'instant !» ●(1850) MOY 219. Lazit soubitamant an oll henaouerien.

  • soubl .1
    soubl .1

    adj.

    I. Attr./Épith.

    A. (en plt de qqc.)

    (1) Souple.

    (1633) Nom 114a. Multitia : habillements ou draps subtils & delicats : habillamant soubl, scaf, ha dilicat.

    (1659) SCger 113a. souple, tr. «soubl.» ●(1732) GReg 881b. Souple, pliant, docile, adroit, tr. «Soupl. soubl

    (2) Pliable.

    (1659) SCger 93b. pliable, tr. «soubl

    B. (en plt de qqn)

    (1) Souple, arrangeant.

    (1872) ROU 78a. J'ai été de bonne composition dans le partage, tr. «soubl on bet, pa eo bet ar rann.»

    (2) Qui obéit, qui cède facilement.

    (1878) EKG II 147. guelet a reont peger soubl ha pegen aounik eo an dud.

    C. (météorologie)

    (1) Humide.

    (1869) FHB 208/416a. An amzer so re zoubl, re c'hleb, re glouar.

    (1958) ADBr lxv 4/528. (An Ospital-Kammfroud) Gand an amzer zoubl e chom gourd an traou.

    (2) Tiède.

    (1869) FHB 205/388b. An amzer a oa dous, soubl ha sioul.

    (1976) HYZH 108/64. (Douarnenez) an amzar a va kaer, soup an amzar.

    II. Adv. = (?).

    (1901) FHAB Mae 262. ag he labourent soubl ha kempen da lacât traou iac'h eleac'h an traou clanv.

    III.

    (1) Souploc'h eget ur glesker : voir glesker.

    (2) Soubl evel ur vaneg : voir maneg.

  • soubl .2
    soubl .2

    m. –où

    (1) Inclination, révérence.

    (1732) GReg 523a. Inclination, mouvement du corps, de la tête, qu'on baisse, tr. «parlant d'une femme. soubl. p. soublou.» ●819b. Reverence, salut respectueux, tr. «Van[netois] soupl. p. soupléü

    (1876) TDE.BF 581a. Soubl, soupl, s. m. V[annetais], tr. «Révérence pour saluer.»

    (1907) VBFV.bf 71a. soubl, m. pl. eu, tr. «inclination, révérence.» ●(1907) VBFV.fb 48a. genuflexion, tr. «soubl.» ●(1931) VALL 658b. (une) révérence, tr. «soubl m.»

    (2) Ober ur soubl : faire une révérence.

    (1876) TDE.BF 581a. Gobér ur soubl, tr. «faire la révérence.»

  • soubladenn
    soubladenn

    f. –où Révérence.

    (1931) VALL 382a. (une) inclination, tr. «soubladenn f.» ●658b. (une) révérence, tr. «soubladenn f.»

  • soubladenniñ
    soubladenniñ

    v. intr. Faire la révérence.

    (1931) VALL 658b. faire la révérence, tr. «soubladenni

  • soubladur
    soubladur

    m. Adoucissement.

    (1732) GReg 13b. Adoucissement, tr. «soubladur

  • soublañ / soubliñ
    soublañ / soubliñ

    v.

    I. V. intr.

    A. (en plt de qqn)

    (1) Se pencher, s'incliner, s'abaisser.

    (1732) GReg 3a. S'abaisser, se baisser, tr. «soubla. pr. soublet.» ●523b. Incliner, parlant d'une femme qui fait la révérence, tr. «soubla. pr. soublet

    (1878) EKG II 88. n'em boa nemed soubla etouez ar balan, ha den ne c'helle va guelet.

    (1906) KANngalon Here 225. Kaillara 'rin va dillad, ma soublan etouez ar pri. ●(1907) VBFV.bf 71a. soublein, v. n., tr. «s'incliner, se prosterner.»

    (2) Soublañ d'udb. : se plier à.

    (1878) EKG II 67. leun a veleien hag a zeurezed ne fell ket d'ezho soubla d'ar Republik ?

    (1900) MSJO 234. Mari, Mam Doue, a ranko ives soubla d'al lezen. ●(1907) VBFV.bf 71a. soublein, v. n., tr. «se soumettre.» ●(1905) KANngalon Ebrel 382. Soubl' a raimp (…) da gelennadurez difazi oc'h Iliz. ●(1910) FHAB C'hwevrer 53. abred pe zivezad e rankent holl soubla d'he galloud.

    (3) Soublañ d'ub. : se soumettre à qqn.

    (1925) FHAB Mae 190. ar Zaozoun a vankfe boued d'ezho hag a rankfe soubla d'o enebourien.

    (4) Soublañ da : déférer à.

    (1894) BUZmornik 491. da zoubla da volontez Doue.

    (1920) AMJV 36. Anna-Mari a zoublas da volontez an Aotrou Doue.

    (5) Soublañ edan ub. : se soumettre à qqn.

    (1792) HS 181. ma ne soublér é dan dé.

    (6) (armée) Soublañ d’an daskor : accepter de se rendre, accepter la reddition.

    (1942) DRAN 79. Ne deus ket fellet d’ezo soubla d’an daskor.

    B. (météorologie) Devenir humide et doux.

    (c.1500) Cb 58b. deltaff. alias soublaff / leizyaff. g. amoitir.

    (1716) PEll.ms 1210. Soubla, Baisser (…) On dit encore soubla du vent quand après une tourmente il vient à se calmer : et du froid, lorsque la saison devient moins rude. Soubla a ra an ien, le froid s'adoucit, diminue. C'est-à-dire qu'il devient souple.

    (1931) VALL 368a. Il fait un temps humide et tiède, tr. «soubla a ra an amzer (Ouess[ant]).»

    II. V. tr. d.

    (1) Incliner (la tête).

    (1659) SCger 58a. flechir, tr. «soubla.» ●(c.1718) CHal.ms ii. Incliner la teste, tr. «soublein er pen, deual er pen.»

    (1878) EKG II 8. Soublit ho penn, ha sentit ouzign.

    (1907) VBFV.bf 71a. soublein, v. a., tr. «incliner, fléchir, baisser.» ●(1913) AVIE 344. En ur soublein é ben.

    (2) Adoucir (le fer).

    (1659) SCger 80a. mitiger, tr. «soubla.» ●172a. soubla, tr. «adoucir.» ●(1732) GReg 13b. Adoucir, rendre plus doux, moins rude, tr. «soubla. pr. soublet.» ●Adoucir le fer, tr. «Soubla an hoüarn.»

    (3) Faciliter.

    (1659) SCger 55a. faciliter, tr. «soubla

  • soublded
    soublded

    f.

    (1) Agilité, souplesse.

    (1732) GReg 19b. Agilité, tr. «soublded.» ●882a. Souplesse, tr. «Soublded. p. soubldedou

    (2) Ober soubldedoù : faire des tours de souplesse.

    (1732) GReg 882a. Faire des tours de souplesse, tr. «Ober soubldedou

  • soublder
    soublder

    m. Refroidissement du temps.

    (c.1500) Cb. soubrder «refroidissement, attrempement, l. refrigerium» (d'après GMB 636).

  • soublentez
    soublentez

    f.

    (1) Moiteur.

    (1906) BOBL 01 décembre 114/3a. ar sec'hor deuz ar c'hroc'hen ha deuz ar bleo a zo atao eur zin deuz eur gwall glenved, eleac'h ar souplenti a zo sin a wellaent.

    (2) Soumission.

    (1872) ROU 104a. Soumission, tr. «Soublentez (Le Bris).»

  • soublet
    soublet

    adj. (en plt du regard) Baissé.

    (1912) KANNgwital 112/114. an daoulagad soubled. (...) an daoulagad soublet, mes nann sarret.

  • soublien
    soublien

    f. (météorologie) Temps doux et humide.

    (1867) FHB 112/61a. gueach glao, gueach heol, gueach soublien, gueach crazien. ●(1868) FHB 169/104a. Doue a ro soublien d'an nevez amzer evit lacat frouez an douar da boulza. ●(1883) MIL 174. Pa vije eur zec'hor vraz, ar Barizianed a zouge e procession relegou sant Thivisiau evit goulen soublien.)

    (1931) VALL 368a. Il fait un temps humide et tiède, tr. «soublienn a zo (Ouess[ant]).» ●(1958) ADBr lxv 4/528. (An Ospital-Kammfroud) Soublienn : n. f. – pluriel très peu usité. – Temps doux et humide : Soublienn a zo bet er goañv-mañ.

  • soublik
    soublik

    adv. Souplement, sans difficulté.

    (1647) Am 780. It gant un brall doubl mibin a soublicq, tr. « Allez un double branle, lestement et assez souplement »

    (1864) SMM 47. An ene a ia soublic gant an hent-se var bost-traon ken na erru ep he sonjal gant ar maro.

  • soubliñ
    soubliñ

    voir soublañ

  • soubouilh
    soubouilh

    m.

    (1) Légère trempe.

    (1732) GReg 937b. Trempe, action de tremper quelque chose dans l'eau, tr. «sourbouilh

    (2) Salissure, souillure.

    (1732) GReg 841a. Salissure, tr. «sourbouilh

  • soubouilhañ / soubouilhiñ
    soubouilhañ / soubouilhiñ

    v.

    (1) Tremper un court moment.

    (1732) GReg 75a. Baigner, tremper dans l'eau, & retirer tout aussi-tôt, tr. «Souboüilha. pr. souboüilhet. sourboüilha. pr. sourboüilhet

    (1876) TDE.BF 581b. Soubouilla, v. a., tr. «Tremper un peu ; p. et

    (2) Se gargariser.

    (1924) NFLO. se gargariser, tr. «soubouilha

    (3) Remuer l'eau.

    (1924) NFLO. remuer l'eau, tr. «soubouilha

    (4) Salir, souiller.

    (1659) SCger 112b. souiller, tr. «sourbouilla.» ●172a. sourbouilla, tr. «salir.»

    (c.1718) CHal.ms iv. Soüiller, tr. «goastein, couchiein, loussein, souillein sourbouillein.» ●(1732) GReg 841a. Salir, tr. «sourbouilha. pr. sourbouilhet

  • soubouilhiñ
    soubouilhiñ

    voir soubouilhañ

  • soubould
    soubould

    m. –où (religion) Sacristie.

    (1727) HB 91. Eguis ma reas e breparation / Er sal gaer-se da vont de Bassion, E ra ivez ar Belec e hini / Er Souboult-mâ da vont da Celebri. ●(1732) GReg 837b. Sacristie, tr. «B[as] Leon. Soubould. p. soubouldou

    (1876) TDE.BF 581b. Soubould, s. m. C[ornouaille], tr. «Sacristie d'église.»

  • soubout
    soubout

    m. (cuisine) Sauce.

    (1919) DBVFsup.ad 73. soubout, sebout, (Locmariaquer), tr. «sauce.» ●(1934) BRUS 230. De la sauce, tr. «soubout

  • souboutiñ
    souboutiñ

    v. tr. d. Saucer.

    (1919) DBVFsup.ad 73. seboutein, (Locmariaquer), tr. «tremper dans la sauce.»

  • souc'haer
    souc'haer

    m. (ichtyonymie) =

    (1929) SVBV 177. ar souc'haer hag ar vorgazenn o divrec'hiou mandoziek.

  • souch .1
    souch .1

    m.

    (1) Dre souch : en cachette.

    (1960) PETO 30. Dre chouch ha sioul e vev er vro. ●49. Al lec'h ma vev dre chouch.

    (2) War e souch : en cachette.

    (1847) MDM 393. Gedal a ra var he chouch. ●(1872) ROU 73a. Var e zouch, tr. «à la sourdine.» ●76b. En cachette, tr. «Var e zouch

  • souch .2
    souch .2

    m. Haussement (d'épaules).

    (18--) SBI I 142. Hac hi 'c'h ober eur zouch d'he scoa, tr. «Et elle de faire un haussement d'épaule.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...