Devri

Recherche 'Treuz...' : 126 mots trouvés

Page 2 : de treuzin-treuzan (51) à treuzplunveg (100) :
  • treuziñ / treuzañ
    treuziñ / treuzañ

    v. tr. d.

    I.

    A.

    (1) Transpercer.

    (1647) Am 822. Gant ma coz cleze m'o treusse seder, tr. «Avec ma vieille épée je les traverserais sûrement.»

    (1659) SCger 90b. percer, tr. «treuzi.» ●(c.1718) CHal.ms iv. les pieds de Iesus transpercés de Clous, tr. «treit Iesus trezet guet en tacheu.»

    (1868) FHB 178/170b. hen discarjont, hen treusjont a daolou contel.

    (1909) KTLR 101. Daou vreur ar c'hroeg iaouank a lammaz er gambr hag a dreuzas Baro-bleun gant ho c'hlezeier.

    (2) Traverser (un espace, une étendue, un cours d'eau, une foule).

    (1849) LLB 1201. de drezein ur ster don. ●(1861) BSJ 83. ne hellent quet trezein ur mah èl ma oé inou. ●(1878) EKG II 88. me a dreuzaz an hent braz. ●114. treuzi an hent braz. ●(1889) SFA 122. treuzi ar Spagn. ●(1896) LZBt Mae 8. o treuzi ar vro.

    (1901) KANNgwital 1/4. treuzi ar mor, var eur vag. ●(1906) KPSA 8. pa dreuze ar renkennadou stard a dud a stanke aliez an iliz. ●(1907) PERS 236. o treuzi ar blasen. ●(1909) KTLR 112. Treuzi a reont ar c'hoat. ●(1911) BUAZperrot 284. o treuzi ar bobl. ●(1942) DADO 7. Treuzi a ra Gwilho leur an ti.

    (3) Traverser (une période, une tempête).

    (1907) KANngalon Genver 312. Daoust ha ma'z eo gouez meurbed ar barr amzer e deuz brema an Iliz da dreuzi.

    (4) Treuziñ a-benn : (réussir à) traverser.

    (1942) DHKN III. Rak bara krazet hor bezè en noz-sé. A pe vezè melénet mat get er ouréz, doh en deu du liés, é lakèt arnehon un trohad amonen pé mél, hag e drezè aben, dré gant toul er bara, aveit donet de dapennein ar en dorn.

    B. absol.

    (1) Traverser.

    (1909) KTLR 183. Treuzi a ranke pe dond var he giz. ●226. N'e guie ket kalz penaoz treuzi.

    (2) Entraver, gêner.

    (1872) ROU 83a. Si rien ne vient entraver, tr. «Mà ne deu netra da dreuzi

    II.

    (1) Se tordre (le pied).

    (1879) BMN 308. O veza treuzet he zroad e teuas da dorri he gar.

    (1966) BRUD 23-24/11. o veza treuzet he zroad, tr. «quand elle se tordit le pied.»

    (2) Abîmer (ses chaussures).

    (1936) IVGA 55. Marianna an Ti-Moged he doa tapet eul lamm, siouaz d'ezi, en eur dreuza he botez war ur bluskenn bennak. ●(1972) SKVT I 48. Penaos ar gurun e ra an torc'h bihan-se e gont evit treuzañ e votoù e-giz-se ?

    (3) Tordre (la bouche).

    (1732) GReg 929a. Tordre la bouche, tr. «Treuza e c'hinou. treuza ar guinou.»

    (4) Dépasser (une voiture, etc.).

    (1971) BAHE 68/25. Treuziñ : tremen, distremen. Treuziñ unan bennak, ur wetur bennak a zo o tremen unan bennak evit mont a-raozañ pe araozi.

    (5) = (?).

    (17--) CSbsm 10. En huguenaudèd-cé, apostolèd Satan, / E gomplotas trézein é obéreu gùellan.

    III.

    (1) Treuzañ e c'henoù : voir genoù.

    (2) Treuziñ ar pont : voir pont.

  • treuziñ-didreuziñ
    treuziñ-didreuziñ

    v. tr. d. Traverser et retraverser.

    (1909) BOBL 31 juillet 240/1a. listri dre dan a dreuz didreuz ar moriou.

  • treuzintent
    treuzintent

    v. tr. d. Mal comprendre.

    (1954) BAHE 2/8. Arabat avat, treuzintent hor c'homzoù. ●(1977) PBDZ 754. (Douarnenez) treuzintent, tr. «mal comprendre.»

  • treuzkamm
    treuzkamm

    adj.

    (1) Qui a une jambe torte.

    (1659) SCger 67b. iambe torte, tr. «treus cam

    (1931) VALL 404b. homme qui a les jambes torses, tr. «treuskamm

    (2) Qui marche de travers.

    (1931) VALL 348b. qui marche de guingois, tr. «treuskamm.» ●449b. qui marche ainsi [de travers], tr. «treuskamm

  • treuzkammañ / treuzkammat
    treuzkammañ / treuzkammat

    v. intr.

    (1) Marcher de travers.

    (1931) VALL 449b. Marcher de travers, tr. «treuskamma

    (2) Trébucher.

    (1943) FATI 62. an azen, a dreuzkamme war ar vein ruilh.

    (3) sens fig. Faire un faux-pas.

    (1866) SEV vii. neuze ne dreuz-kamfe bemdez war ann hent mad.

    (1981) ANTR 187. teuler evez da dreuzkammad.

  • treuzkammed
    treuzkammed

    m. –où Divagation.

    (1931) VALL 225a. Divagation au fig., tr. «treuskammed m. pl. ou et –ejou

  • treuzkammediñ
    treuzkammediñ

    v. intr. Divaguer.

    (1931) VALL 225a. Divaguer, tr. «treuskammedi

  • treuzkas .1
    treuzkas .1

    m. Transmission, transfert.

    (1914) DFBP 327b. transmission, tr. «Treuzkas.» ●(1931) VALL 752a. Transfert, tr. «treuskas m.»

  • treuzkas .2
    treuzkas .2

    v. tr. d. Transmettre, transférer.

    (1914) DFBP 327b. transmettre, tr. «Treuzkas.» ●(1931) VALL 752a. Transférer, tr. «treuskas

  • treuzkasadur
    treuzkasadur

    m. Transmission.

    (1931) VALL 753a. Transmission, tr. «treuskasadur m.»

  • treuzkemmadur
    treuzkemmadur

    m. Transmutation.

    (1931) VALL 753A. Transmutation, tr. «treuskemmadur m.»

  • treuzkilañ
    treuzkilañ

    v.

    I. V. intr.

    (1) Reculer.

    (c.1718) CHal.ms i. il va a reculon, tr. «dresquilein a ra.»

    (2) Tomber à la renverse.

    (1914) DIHU 108/90. A p'em boé prenet léh me zi é trechilé er person «iaia» get er joè dohein. ●(1923) KADO 33. Ha chetu dirakton hun douéed a drechil, tr. «devant lui, tous nos dieux qui font la culbute.» ●(1940) DIHU 350/113. Kaer en des hennen dioal doh en toulleu, ataù, guéh-ter-uéh é tréchil énnè. ●(1944) DIHU 393/79. Pier e bleg. Trechilein e hra. Draou ! Setu ean ar er bratel, mes é ziskoé n'ou des ket touchet.

    II. V. tr. d. Renverser.

    (1932) BRTG 65. En distéran dra hé zrechilè hag hé zaulé én tu aral d'hé arhulé.

  • treuzkiz
    treuzkiz

    f. –ioù

    (1) (agriculture) Rigole transversale pour l'écoulement des eaux.

    (1732) GReg 311a-b. Passage à l'eau au milieu d'un champ ensemencé, tr. «(Van[netois] dresqis. p. dresqisëu.» ●699b. Passage pour l'eau à travers un champ ensemencé, tr. «Van[netois] dresqis. p. dresqisëu.» ●(1744) L'Arm 119b. Passage à l'eau à-travers des sillons ensemencés, tr. «Dressquiss.. izeu. f.» ●270b-271a. Passage de l'eau au-travers des sillons ensemencés, tr. «Tressquiss ou Dressquiss.. izeu

    (1907) VBFV.bf 78a. treskiz, f. pl. eu, tr. «rigole.»

    (2) (géométrie) Diamètre.

    (1931) VALL 216a-b. Diamètre, tr. «treuskiz m.»

  • treuzkizañ / treuzkiziñ
    treuzkizañ / treuzkiziñ

    v.

    (1) Ouvrir une rigole pour l'écoulement des eaux.

    (1732) GReg 311b. Ouvrir un passage à l'eau à travers un champ, tr. «dresqiseiñ. pr. dresqiset.» ●(1744) L'Arm 119b. Ouvrir le passage à l'eau, afin qu'elle ne séjourne pas ou qu'elle ne submerge pas les sillons ensemencés, tr. «Dressquizein

    (1878) BAY 16. treskizein, tr. «ouvrir un passage à l'eau, drainer.»

    (2) Tracer une ligne transversale.

    (1931) VALL 216a-b. tracer un diamètre dans, tr. «treuskiza.» ●753b. Tracer une ligne transversale, tr. «treuzkiza

  • treuzkizenn
    treuzkizenn

    f. –où

    (1) Ligne transversale.

    (1931) VALL 753b. Ligne transversale, tr. «treuskizenn

    (2) (géométrie) Diamètre.

    (1931) VALL 216a-b. Diamètre, tr. «treuskizenn f.»

  • treuzkleuz
    treuzkleuz

    m. –ioù Talus de séparation de champs.

    (1967) BAHE 52/17. pell 'zo dija eur kroget da ziskar treuzkleuzioù evit lakaat daou, tri bark bihan d'ober unan mentet a-walc'h. (...) A-hend-all, diskar un treuzkleuz n'eo ket ur gwall-afer, hag e meur a lec'h e kaver e-giz-se treuzkleuzioù o rannañ en tachennoù ur pezh-douar bet gwechall ur memes park. ●(1969) BAHE 60/47. o chom a-sav e-tal un tamm treuzkleuz.

  • treuzkoad .1
    treuzkoad .1

    m. (botanique) Chiendent.

    (1876) TDE.BF 637a. Treuz-koat, s. m., tr. «Chiendent, plante.»

  • treuzkoad .2
    treuzkoad .2

    m. –où Clairière.

    (1936) DIHU 306/192. Un heiéz e uélamb é trezein, skanù, un treskoed. ●(1938) DIHU 328/147. Koèdeu taill e gavér tro-dro, hag én treskoèdeu, pradeu glas ha peurléieu. ●golo xi. treskoed : en tural d’er hoed (orée).

  • treuzkompren
    treuzkompren

    v. tr. d. Mal comprendre.

    (1977) PBDZ 754. (Douarnenez) treuzkompren, tr. «mal comprendre.»

  • treuzkomz .1
    treuzkomz .1

    f. –où

    (1) Parole peu convenable.

    (1872) ROU 94a. Parole, peu convenable, tr. «Treuzcomz

    (2) Divagation.

    (1931) VALL 225a. Divagation, ; au fig. tr. «treuskomz f.»

  • treuzkomz .2
    treuzkomz .2

    v. intr. Divaguer.

    (1860) BAL 154. lod a lavare e treuz comze ac e altere dre nerz e dersien a-bars mervel. (…) Penaoz credi en devize treuz comzed ur spered evel Abostol braz an Indez !

    (1909) BOBL 12 juin 233/1d. ar glanvourez a dreuz-komze. ●(1922) BUBR 13/18. troc'h kuit, a dreuzkomze St-Kevin. ●(1931) VALL 225a. Divaguer, tr. «treuskomz

  • treuzkorfad
    treuzkorfad

    m. –où Cuite.

    (1859) SAVes 21. Pebez mez guelet Yvona / Gant e zreus-gorfad o ruilla !

  • treuzkredenn
    treuzkredenn

    f. –

    (1) Superstition.

    (1931) VALL 716a. Superstition, tr. «treuz-kredenn f.» ●(1953) BLBR 58-59/1. un treuzkredenn bennak er bed all.

    (2) Croyance erronée.

    (1960) BAHE 23/5. drouksïoù ha treuzkredennoù ar bed modern.

  • treuzkredenner
    treuzkredenner

    m. –ion Personne superstitieuse.

    (1931) VALL 716a. Superstitieux, tr. «treuz-kredenner.» ●(1969) BAHE 60/75. tamall da Vreizhiz bezañ treuzkredennerien ha lonkerien.

  • treuzkredennus
    treuzkredennus

    adj. Superstitieux.

    (1931) VALL 716a. Superstitieux, tr. «treuz-kredennus

  • treuzkroaz
    treuzkroaz

    f. –ioù (architecture) Croisillon.

    (1732) GReg 236b. Croison, ou croisillon, le bras, le travers de la croix, tr. «An treuz-kroaz. p. treuz-kroazyou

  • treuzlavarout
    treuzlavarout

    v. tr. d. Mal dire.

    (1977) PBDZ 754. (Douarnenez) treuzlavar, tr. «mal dire.»

  • treuzlec'hiadur
    treuzlec'hiadur

    m. –ioù Transposition.

    (1931) VALL 753a. Transposition, tr. «treuzlec'hiadur m.»

  • treuzlec'hiañ
    treuzlec'hiañ

    v. tr. d. Transposer.

    (1925) GWAL 1/2b. Perak e klaskfe al lennegez kentelia, p'he deus trawalc'h d'ober o treuzlec'hi ar vuhez war un dachenn all. ●(1931) VALL 753a. Transposer, tr. «treuzlec'hia.» ●(1970) BRUD 35-36/145. Araog lakaad ar pez-c’hoari war al leurenn, dao eo treuzlehia da genta meur a dra.

  • treuzlec'hier
    treuzlec'hier

    m. –ioù Transpositeur.

    (1931) VALL 753a. Transpositeur, tr. «treuzlec'hier

  • treuzlestrañ
    treuzlestrañ

    v. tr. d.

    (1) Transborder.

    (1931) VALL 752a. Transborder, tr. «treuzlestra

    (2) Transvaser.

    (1931) VALL 753b. Transvaser, tr. «treuzlestra

  • treuzlinenn
    treuzlinenn

    f. –où (géométrie) Diamètre.

    (1931) VALL 216a. Diamètre, tr. «treuslinenn f.»

  • treuzlinennadur
    treuzlinennadur

    m. Décalquage, décalque.

    (1931) VALL 185b. Décalquage, décalque, tr. «treulinennadur

  • treuzlinennañ
    treuzlinennañ

    v. tr. d. Décalquer.

    (1931) VALL 185b. Décalquer, tr. «treulinenna

  • treuzlonkañ
    treuzlonkañ

    v. tr. d. Engouer.

    (1920) KZVr 362 - 08/02/20. treazlonka, tr. «s'emploie pour tarlonka, engouer.»

  • treuzluc'hañ
    treuzluc'hañ

    v. Transparaître (?).

    (1957) AMAH 139. met kement a dan, a denerigezh, a boan, a gendruez a dreuzluc'he war e zremm, en e selloù.

  • treuzneuziadur
    treuzneuziadur

    m. Transfiguration.

    (1931) VALL 752a. Transfiguration, tr. «treuzneuziadur m.» ●(1970) BRUD 35-36/146. hag o kas ahanom d’an drama, d’an delennegez hlan, da dreuzneuziadur an Nomenoe war an diwez.

  • treuzneuziañ
    treuzneuziañ

    v. tr. d. Transfigurer.

    (1931) VALL 752a. Transfigurer, tr. «treuzneuzia

  • treuzober
    treuzober

    m. –où Acte fallacieux.

    (1935) VOTE 28. m'o defe miret ouz meur a dreuz-ober.

  • treuzoù
    treuzoù

    plur.

    I.

    (1) (architecture) Seuil.

    (1499) Ca 202a. Treusou. g. seul. ●(c.1500) Cb. Treusou. g. seul. ●g. partenant a seul. b. apparchant ouch treusou. ●(1521) Cc. Treusou. g. seul dhuis. ●g. partenant a seul dhuis. bri. apparchant ouz treusou. ●(1633) Nom 145b. Hypothyrum, limen : le sueil de l'huys : treusou an nor.

    (1659) SCger 110b. seuil de la porte, tr. «treuzou.» ●175a. treusou, tr. «le seuil de la porte.» ●(1792) HS 99. enn trezeu ag é zor.

    (1834-1840) BBZcarn I 119a. met e Janedik voar i streujou, tr.HB « Janedik était sur le seuil de sa porte » ●(1849) LLB 1544. hag é koeh marw mik ar en trezeu. ●(1878) EKG ii 76. e kichenn an treujou.

    (1902) PIGO I 199. Ar mestr a oa o c'hortoz ane war dreujo an nor. ●(1908) PIGO II 8. Koulskoude, e droad a daleas eun tam war an treujou. ●(1911) BUAZperrot 7. var dreujou iliz an Itron Varia. ●(1920) KZVr 364 - 22/02/20. Treuziou, treujou, tr. «seuil.» ●na deut ken war ma zreujou, tr. «ne venez plus chez moi.» ●ne deuin ket an deiou-man da denvalât ho treujou, tr. «je ne suis pas à la veille d'aller chez vous.»

    ►[empl. après art. ind.] Un treuzoù : un seuil.

    (1932) BSTR 162. E dor an iliz ez eus eun treujou.

    (2) par anal. Limite.

    (1912) FHAB Du 322. en tu all da dreuzou ar bed-man.

    (3) sens fig. War dreuzoù : aux portes de.

    (1911) BUAZperrot 7. Doue her roio d'eomp var dreujou ar baradoz (…) var dreujou ar bed all ! ●(1912) BUAZpermoal 907. Setu ni var dreujou ar bla neve. ●(1935) FHAB Gwengolo 264. war dreujou an nevez amzer. ●(1957) BLBR 99/1. Emaom war dreuzou an hañv.

    II.

    (1) Na vezañ treuzoù (ebet) war e zor, e toull e zor : ne pas avoir de secret, parler (trop) franchement.

    (1912) RVUm 315 (Gu). Nen des ket a drezeu é toul hé dor, tr. P. ar Gov «Il n'y a pas de seuil à sa porte.» ●(1962) TDBP II 541 (T). Honnez n'he-deus treuzou ebed war he dor, tr. J. Gros «celle-là n'a pas de seuil à sa porte (elle n'a pas de secret, elle dit franchement ( ou : trop franchement) tout ce qu'elle pense.» ●(1978) PBPP 2.2/532 (T-Plougouskant). Eñ ne vez ket a dreuzoù war e dor, tr. J. le Du «il dit tout ce qu'il pense /lit. il n'y a pas de seuil sur sa porte/»

    (2) Bezañ disheol he zreuzoù ganti : elle est ménopausée.

    (1958) ADBr LXV-4 534 (K-An Ospital-Kammfroud). Une manière polie, non offensante ( ou sybilline, au cas ou l'on parlerait devant des enfants) pour signifier qu'une femme a franchi la ménopause est de dire : disheol eo he zreujou ganti.

    (3) Mont dreist an treuzoù : passer les bornes.

    (1872) ROU 76a (L). Il passe les bornes, tr. V. Roudaut «dreist an treuzou

  • treuzpas
    treuzpas

    m. = (?) trepas (?).

    (1904) LZBg Mae 129. Un trespas stréh é é kreiz er mañnéieu.

  • treuzpenneg
    treuzpenneg

    m. –où Traversin.

    (1818) HJC 153. Jésus, i pen er vague, e gousquai tranquil ar un trespennec.

  • treuzperc'hennadur
    treuzperc'hennadur

    m. –ioù Transfert de propriété.

    (1931) VALL 752a. Transfert de propriété, tr. «treusperc'hennadur m.»

  • treuzperc'hennañ
    treuzperc'hennañ

    v. tr. d. Transférer la propriété.

    (1931) VALL 752a. Transférer la propriété, tr. «treusperc'henna

  • treuzpeuriñ
    treuzpeuriñ

    v. tr. d. Transhumer.

    (1931) VALL 752b. Transhumer, tr. «treuspeuri

  • treuzplant
    treuzplant

    m.

    (1) Transplantation.

    (1732) GReg 935a. Transplantement, tr. «Treuzplant. an treuzplant

    (2) Transplant.

    (1983) PABE 193. (Berrien) treuzplant, tr. «transplant.»

  • treuzplantadur
    treuzplantadur

    m. –ioù Transplantation.

    (1732) GReg 935a. Transplantement, tr. «an treuzplantadur.» ●(1744) L'Arm 388b. Transplantement, tr. «Tresplantadur. m.»

  • treuzplantañ / treuzplantiñ
    treuzplantañ / treuzplantiñ

    v. tr. d. Transplanter.

    (1732) GReg 935a. Transplanter, tr. «Treuzplanti. pr. treuzplantet.» ●(1744) L'Arm 388b. Transplanter, tr. «Tresplantein

    (1848) GBI II 440. ur boked louzou-finn / A d-eûs treuzplantet en ho jardinn, tr. «un bouquet de fines fleurs, / Qu'elle a transplanté dans votre jardin.» ●(1849) LLB 673. mar ou zresplanter. ●(1860) BAL 12. Ur vezen torret gat an avel ne dalv netra da dresplanta eleac'h all. (…) An nep a fell deza lacaat ur vezen da veva o tresplanta anizi, a dle, gouestadic, dispega ar griziou dious an douar. ●(1872) ROU 106b. Transplanter, tr. «Tresplanta

    (1907) VBFV.bf 78a. tresplantein, v. a., tr. «transplanter.»

  • treuzplantet
    treuzplantet

    adj. Transplanté.

    (1933) ALBR 21. an nitrat a ve laket pa o deve ar plant hed ar biz, peotramant pa biker an ougnoun treusplantet.

  • treuzpluñveg
    treuzpluñveg

    m. –où Traversin.

    (1499) Ca 204a. Truspluffec et pluffec idem ibi vide Jdem hoc transumsorium / rii. ●(1521) Cc. Treuspluffec vide in Pluffec. ●(1633) Nom 167a. Pluteus : le cheuet du lict : vn pen guelè, treuspluet (lire : treuspluec).

    (1659) SCger 32b. coucin, tr. «treus plûnec.» ●86b. oreiller, tr. «treus pleûnec.» ●120a. trauersin, tr. «treus pleunec.» ●175a. treusplûnec, tr. «trauersier.» ●(c.1718) CHal.ms i. cheuet, tr. «pen gulé, tresplec, trespluec a sarz[eau].» ●(c.1718) CHal.ms iii. oreiller, tr. «oriller goupener. tresplec, bon põ trauersier.» ●(1732) GReg 162b. Chevet, traversin de lit, tr. «treuz-pluvecq. p. treuz-pluvegou

    (1839) BESquil 311. nen doé eit tresplêg nameit ur mein pe ur scod. ●(1856) GRD 213. un très-plég eit repos é bèn.

    (1907) BSPD I 120. En doar e oé é hulé ; ur mén, é drespleg. ●(1913) AVIE 114. é oé ean ataù kousket, é ben ar un tresplueg. ●(1913) THJE 27. hag e laka hé zrespleg releg en Hoér Teréz.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...