Devri

Recherche 'ban...' : 126 mots trouvés

Page 2 : de bank-kanv (51) à bannerezh (100) :
  • bank-kañv
    bank-kañv

    m. Catafalque.

    (1938) WDAP 2/120. (Pleiben, Gwezeg) Bank-kañv, hano gourel, Bolz-kañv, geler (hervez Vallée). Skouer : Emañ ar serch war ar bank-kañv.

    ►absol.

    (18--) SBI II 74. Liennet ê ar c'horf, war ar banc astennet, tr. «Le corps (le mort) est enseveli, étendu sur le banc.»

    (1996) CRYK 198. Setu aze ar c'horf paour war ar bank astennet, tr. «Voici le pauvre corps étendu sur le banc.»

  • bank-karter
    bank-karter

    m. (marine) Banc de quart.

    (1919) DBFVsup 5b. bank-kartér (Gr[oix]), tr. «banc de quart.» ●(1931) VALL 608a. banc de quart, tr. «bank-karter (Groix) m.»

  • bank-kavell
    bank-kavell

    m. Banc-coffre sur lequel on pose le berceau.

    (1909) KTLR 136. E kichen ar bank-kavel, eur vaouez iaouank c'hoaz a vouskane en eur luskellat he c'hrouadur. ●(1982) TIEZ I 155. Un coffre faisant office de banc. Il peut être lui-même muni d'un dossier, c'est le bank keinog et il est alors adossé à un autre coffre, le bank kavell ou skaoñ gavell où l'on pose le berceau du bébé.

  • bank-kazelek
    bank-kazelek

    m. Banc à dossier.

    (1988) TIEZ II 222. Le banc à dossier existe également : bank-kazeleg, bank-kein ou keinog.

  • bank-kein
    bank-kein

    m. Banc à dossier.

    (1988) TIEZ II 222. Le banc à dossier existe également : bank-kazeleg, bank-kein ou keinog.

  • bank-keinek
    bank-keinek

    m. Banc à dossier.

    (1929) SVBV 8. war ar bank keinok. ●(1982) TIEZ I 155. Un coffre faisant office de banc. Il peut être lui-même muni d'un dossier, c'est le bank keinog et il est alors adossé à un autre coffre, le bank kavell ou skaoñ gavell où l'on pose le berceau du bébé. ●(1988) TIEZ II 222. Le banc à dossier existe également : bank-kazeleg, bank-kein ou keinog.

  • bank-kloz
    bank-kloz

    m. Banc-coffre.

    (1834) SIM 83. bancou clôs oc'h eus evit azea ous taul.

    (1988) TIEZ II 221. Traduit en breton par bank-klos ou plus souvent par bank-tossel ou tosser, le banc-coffre est toujours voisin d'un lit-clos.

  • bank-labour
    bank-labour

    m. Établi.

    (1884) BUR I 17. eur bank-labour diazeet fall. ●53. Kemer a ra eur planken pounner ; he dougen a ra ezet war he vank-labour.

  • bank-oaled
    bank-oaled

    m. Banc d’âtre.

    (1980) MATIF 160. bank oalet, tr. « banc d’âtre ».

  • bank-pesked
    bank-pesked

    m. (pêche) Banc de poissons.

    (1944) GWAL 163/173. (Ar Gelveneg) Kemm a zo etre bank-pesked ha taolad-pesked : ur bank-pesked (sardin, blod, meilhed) a dremen hep ma tapfed kalz dioutañ ; un taolad-pesked a zo ur bank-pesked o tont el lec'h ma pesketaer en doare ma vez tapet kalz a besked : «sell, du-hont, ur bank sardin».

  • bank-piltos
    bank-piltos

    m. =

    (1905) AGTG 1. azezet war ar bank-piltoz.

  • bank-skoaz
    bank-skoaz

    m. (marine) =

    (1979) VSDZ 16. (Douarnenez) Setu deus ar staon : ar staon, ar wern vijin, ar bank skoaz, ar bank treust (an dromm a teue atav betek ar bank skoaz, ar skotilh, goude eo aze vie lakaet ar rouejoù hag a-dreñv 'mañ an daolenn (…) Ar chich, hennezh ar chich, ar benk a-raok… ar benk skoaz hag ar chich zo memes-tra, tr. «Donc, en partant de l'étrave, tu trouves : l'étrave, le mât de misaine, le banc skoaz, le banc treust ou grand-bau (la drôme, à tribord, venait jusqu'au banc skoaz) le skotilh, ensuite l'endroit où l'on rangeait les filets et le plateau arrière (…) Le chich et le banc de l'avant, c'est la même chose : on dit aussi le banc skoaz

    ►absol.

    (1979) VSDZ 16. (Douarnenez) Amañ oa ar skoaz, ar benk skoaz, amañ ar benk treust.

  • bank-taol
    bank-taol

    m. Banc de table.

    (1925) FHAB Genver 11. red e voe kas ar bank-tôl war drenv. ●(1925) CHIM 18. Turwall en em lez da gouezan war ar bank-tol.

  • bank-toaz
    bank-toaz

    m. Banc-coffre à usage de pétrin.

    (1988) TIEZ II 221. Le banc-coffre à usage de pétrin est désigné différemment selon les lieux : bank-toaz, laouer-doaz, neo-doaz. ●(1988) TIEZ II 244. C'est la table familiale qui sert de pétrin (daol-arc'h, daol-toaz), à moins que ce ne soit le coffre voisin du lit-clos proche du foyer (neo-doaz, laouer-doaz, bank-toaz, gern ou charlenn selon les lieux).

  • bank-tosel
    bank-tosel

    m. (ameublement) Banc-coffre.

    (1890) MOA 136b. Banc-dossier, tr. «Bank-doser, (bandoser), m.»

    (1904) KZVr 355 - 25/08/04. Bank-Toser pe Bank-Tosel, eur sort bank, eur skaon geinek. ●(1902) PIGO II 18. Rak-tal e tigor ar stalafou hag e lamm war ar bank tosel. ●121. war ar bank-tosel. ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. «Bank-toser, bank-tosel», banc à dossier (Haute-Cornouaille, skaon geinek). ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 344. war ar bank tosel, e-kichen ar prenestr. ●(1938) BRHI 8. Sur le bank-tossel, la maie du pays gallo. ●(1980) MATIF 86. au fond du bank-tossel, je trouve des vêtements usagés mais propres. ●(1985) OUIS 178. bank toser. ●note : « Banc coffre adossé au lit clos. » ●(1988) TIEZ II 221. Traduit en breton par bank-klos ou plus souvent par bank-tossel ou tosser, le banc-coffre est toujours voisin d'un lit-clos.

  • bank-treust
    bank-treust

    m. (marine) Grand bau, maître-bau.

    (1979) VSDZ 16. (Douarnenez) Setu deus ar staon : ar staon, ar wern vijin, ar bank skoaz, ar bank treust (an dromm a teue atav betek ar bank skoaz, ar skotilh, goude eo aze vie lakaet ar rouejoù hag a-dreñv 'mañ an daolenn, tr. «Donc, en partant de l'étrave, tu trouves : l'étrave, le mât de misaine, le banc skoaz, le banc treust ou grand-bau (la drôme, à tribord, venait jusqu'au banc skoaz) le skotilh, ensuite l'endroit où l'on rangeait les filets et le plateau arrière.»

  • bankad
    bankad

    m. –où

    (1) Quantité de personnes sur un banc.

    (1834) SIM 27. peb banqat bugale a oboisse.

    (2) Banc de poissons.

    (1977) PBDZ 717. (Douarnenez) benkadoù, tr. «bancs de poissons.»

    (3) Coffre plein, huche pleine.

    (1962) EGRH I 12. bankad m. -où, tr. « plein une huche. »

    (4) Bankad pour : herbier de zostères.

    (1960) GOGO 204. (Kerlouan, Brignogan) le pur (pour), Zosteria (lire : Zostera) marina. (…). Il est parfois appelé varek er forme des herbiers, bankadu pur (bankadou pour).

  • banked
    banked

    m. –où Banquet.

    (1612) Cnf 22. comediennou profan, bancquedou, mascaradennou, hoariou, danczou, gourenerez, chasceal, festou dez, ha festou nos. ●(1633) Nom 52b. Epulum : festin, banquet : fest, bancquet. ●53b. Cœna aditialis sacerdotij : banquet de quelque nouueau Prestre : bancquet, pe fest an Belec neuez. ●54a. Cœna aduentitia : banquet des amis : bancquet an mignounet. ●Cœna collatia, collecta : banquet de voisins ensemble : bancquet an ameseyen assambles. ●54b. Cœna nuptialis : banquet des nopces ; fest an priedez, bancquet an oeufret.

    (1710) IN I 334. en divertissamanchou, e[r] banquejou. ●(1727) HB 192. P'æn em bresantin d'o panquet. ●(1744) L'Arm 25b. Banquet, tr. «Banquette.. eu

    (1831) MAI 32. eur banquet continuel. ●(1847) FVR 362. Ober a reont eur banked, / Pedin 'reont ho mignoned. ●(1850) JAC 69. preparomp eur banqet. ●(1869) FHB 230/161a. o tostaat eus ar goesion, eus ar banket santel. ●(1894) BUZmornik 59. da zeiz ho banked-eured.

    (1906) KANngalon Mezheven 123. Ema prest ar banked. ●(1921) PGAZ 55. Var dro kreiz-dez e koumanse ar banket.

  • bankedañ / bankediñ / bankedal
    bankedañ / bankediñ / bankedal

    v. intr. Banqueter.

    (1633) Nom 54b. Saliarem in modum epulari : banqueter magnifiquement & richement : banquegaff magnific ha pinuidic.

    (1659) SCger 57a. festoier, tr. «banquetal.» ●131a. banquegeal, tr. «banqueter.» ●(1732) GReg 407b. Faire festin, festiner, être en festin, se regaler, tr. «bancqegeal. pr. bancqeget. bancqetal. pr. bancqetet.» ●(1744) L'Arm 25b. Banquetter, faire banquet, tr. «Banquettein

    (1869) FHB 213/27a. ha bankeja a rer en dra c'heller. ●(1869) FHB 220/81a. evit bankeja hag ober jolori.

  • banker / bankour
    banker / bankour

    m. –ion Banquier.

    (c.1500) Cb [Pauiot]. Pauiot. alias banquer. g. banquier.

    (1732) GReg 79a. Banquier, qui tient la banque, tr. «Bancqèr. p. banqéryen.» ●(1744) L'Arm 25b. Banquier, tr. «Banquour.. querion. m.»

    (1838) OVD 183. beah banquerion ha monneiérion vad.

    (1904) DBFV 17a. bankour, m. pl. –kerion, tr. «banquier.» ●(1907) AVKA 262. lakât ma arc'hant etre daouarn ar bankerien. ●(1920) FHAB Mae 348. ar pez a ziskouez penaôs ar bankerien a gred d'ezo e vezo an tu krenv gant ar Boched ha ne baefont ket o dle ! ●(1935) BREI 424/2a. bankerien ha konversanted vras. ●(1963) LLMM 99/275. kentañ tra en deus ur banker d’ober eo plediñ gant e vadoù hag e baour kaezh arc’hant.

  • bankerezh
    bankerezh

    m. Banque (activité).

    (1931) VALL 57a. opérations de banque, tr. «bankerez m.»

  • bankeroutañ
    bankeroutañ

    v. intr. Banquerouter, faire banqueroute.

    (1633) Nom 207b. Argentarium dissoluere, vel cedere foro : faillir, faire banqueroute : faziaff, ober bancq, bancqueroutà.

  • bankig
    bankig

    m. –où Bancelle.

    (1744) L'Arm 25b. Bancelle, tr. «Banguig.. gueu. m.»

  • bankour
    bankour

    voir banker

  • banktorradur
    banktorradur

    m. –ioù Banqueroute.

    (1931) VALL 57a. Banqueroute, tr. «banktorradur m.»

  • bann .1
    bann .1

    adj. (agriculture) (Blé, etc.) trop monté en paille.

    (c. 1501) Lv 234/100. ban gl. stipula.

    (1716) PEll.ms 44. Ban, ou Bann, selon Mr Roussel, se dit du blé qui produit trop en herbe et donne peu de grain. On dit veritablement Gwiniz ban et Segal ban pour exprimer du froment ou du seigle qui a ce defaut.

    (1876) TDE.BF 494a. Pan, pann, adj. Segal ban, tr. «seigle qui pousse trop en herbe.» ●(1890) MOA 370b. Blé trop monté en paille, tr. «ed bann

  • bann .2
    bann .2

    m. –où

    I. (droit)

    (1) Ban.

    (1732) GReg 77b. Ban, & arriere ban, convocation des Nobles, & des non Nobles, qui tiennent des Fiefs à la charge de servir le roi à leur dépens, dans les besoins de l'Etat, tr. «Bañ ar re-nopl. bann an noblançz. ar bann.

    (2) Ressort, juridiction d'un juge.

    (1732) GReg 296a. District, ressort d'un juge, tr. «bann. p. bannou.» ●814b. Ressort, Juridiction, & son étenduë, tr. «bann. p. bannou

    (3) Ban, publication.

    (1792) HS 66. ha quentéh bet groeit er bann ér ranteleh.

    (4) spécial. Ban de mariage.

    (1821) SST 261. Quent er hetan ban, quenteh el me ver diméet.

    (5) Dre vann : par publication.

    (c.1680) NG 349-350. gober dre van, / Cruel en tirantet / Monet dré er bro.

    II.

    (1) Aire à battre le blé.

    (1732) GReg 24b. Etendre le blé sur l'aire pour le battre, tr. «ledeec ar bañ

    (c.1897) GUN.dihu 146/317. en dornerion (…) eit dornein ésoh én dro d'er bann, él lér, / Um rann é bandenneu a dri pé péar dornér. ●Kentéh en dornerion, ar er bann, hemb dichuéh, / E gomans labourat.

    (1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «airée (de blé).» ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. bann ed-du, tr. «le blé-noir qu'on dispose en cercle, l'épi tourné vers une ou deux gerbes debout, pour battre au fléau. Il peut y avoir 4 ou 5 bann ed-du dans un leuriad (airée, tout ce qu'on peut mettre pour couvrir l'aire), Even.»

    (2) Sevel bann da ub. = (?).

    (1939) RIBA 163. a pe vezè brih-noz, e saùè bann d'hé breur ha d'he ni.

  • bann .3
    bann .3

    f./m. –où

    I. concret (outils)

    (1) Aile, volant de moulin, ailette (de ventilateur, etc.).

    (1905) FHAB Gouere/Eost 126. E pep hini deuz ar peder ban-ze ez euz great toullou evit derc'hel ar bizier estell en ho za. ●(1909) BROU 204. (Eusa) Bann, tr. «Aile Se dit des ailes d'un moulin.» ●(1909) BROU 204. (Eusa) Bann, tr. «Aile Se dit d'un dévidoir.» ●(1910) MAKE 49-50. E-kreiz eul lanneg e welas eur vilin-avel gant he bannou hag he ibilhou goloet a lien. ●(1919) DBFVsup 5b. bann, m. pl. –eu, tr. «aile de moulin.» ●(1919) KZVr 355 - 21/12/19. Elvach ou bannou ar wenterez, tr. «ailettes du ventilateur.» ●(1944) GWAL 165/304. (Ar Gelveneg) Meur a hini a lavaras din ne oa an touseg nemet an troad a zoug ar bannoù, touseg ha bannoù oc'h ober a-gevret an estell.

    (2) Pièce de bois dans une ancienne batteuse à chevaux.

    (1949) KROB 17/13. c'houec'h pe eiz loan, stag ouz ar bannou, a lako tro en dornerez dre an ahel, ar rod vras hag ar ganell vihan...

    (3) Rail de chemin de fer.

    (1942) DHKN 30. en disparti lézet étré banneu el linen.

    (4) Rampe d'escalier.

    (1904) KZVr 355 - 25/08/04. Bann eur vins, garidou eur vins, eur skalierou, e Treger. ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. Bann, m., pl. bannou, tr. «rampe (d'un escalier), B[a]s-Trég[uier].»

    (5) Montant d'échelle, etc.

    (1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «bras (d'une échelle).» ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. Bann, m., pl. bannou, tr. «montant (d'une échelle), B[a]s-Trég[uier].» ●(1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «montant (technologie).»

    (6) Traverse de barrière.

    (1914) KZVr 69 - 28/06/14. Bann, m., pl. bannou, tr. «traverse (de la barrière d'un champ), Even.»

    (7) (imprimerie) Colonne.

    (1744) L'Arm 263b. Premiêre colonne d'une page, tr. «Quétan bann ur bagênn.»

    (1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «colonne (d'une page).» ●(1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «colonne (d'une page).» ●(1934) BRUS 289. Une colonne (de livre, de journal), tr. «ur bann –eu

    (8) Volet.

    (1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «volet.»

    (9) =

    (1903) MBJJ 41. Netra nemet rec'hel garo, warne banno touskan louet.

    (10) Pousse d'arbre.

    (1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «Pousse d'arbre.»

    (11) Airée (de blé).

    (1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «airée (de blé).»

    II. abstrait

    (1) Rayon (de clarté).

    (1905) KANngalon Ebrel 375. evel eur bann sklerijen euz an nenv. ●(1912) MMKE xiii-xiv. ha pa deurve an heol (…) strinka warnan eur bân a sklerijen. ●(1922) EMAR 97. bannou heol Gwengolo. ●(1924) ARVG Eost 178. eun tour o lintran dindan bannou an heol.

    ►sens fig.

    (1911) BUAZperrot 67. eur bann eus dudi ar baradoz o lintra e peb hini euz e zaoulagad.

    (2) Bann tan : flamme.

    (1902) MBKJ 209. Marc'harid-Mari a welas ar Galoun Zakr var eun tron a strinke diout-han, a bep tu, bannou tan flamm hag a lugerne muioc'h eget ann heol.

    (3) Quantité (de choses abstraites).

    (1902) MBKJ 201. eur bann gloar muioc'h o lufra en dro d'ar Zænt er baradoz. ●(1909) FHAB Eost 241. ar gerent kristen a zo c'hoaz eur bann spered en o empenn. ●(1909) FHAB Mae 158. arabat lezel netra hag a vefe ennan eur bann euz spered ar re goz da vont da goll. ●(1911) BUAZperrot 80. bannou ar furnez a oa an eienenn anezi enna. ●803. bann spered ebed ne bar var o zâl. ●(1912) FHAB Genver 3. eur bann levenez a lakeas kalon an holl da dridal. ●(1912) FHAB Ebrel 101. eur bann eus trugarez an Aotrou Doue.

  • bann .4
    bann .4

    f. & adv. –où

    I. F.

    A.

    (1) Culbute.

    (1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «culbute.»

    (2) Surcharge arrière dans une charrette.

    (1919) DBFVsup 5b. bann, s., tr. «surcharge à l'arrière d'une voiture (Cf. pouiz).» ●(1934) BRUS 281. Surcharge de la voiture, tr. «bann (arrière).»

    B. [en locution]

    (1) Er vann, war vann : en l'air, dressé.

    (1872) ROU 71b. E dreid er vann, tr. «Les pieds en l'air.»

    (1909) FHAB Eost 237. Bî a zave e zorn serret er vann. ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. er vann, tr. «(lever, jeter, s'élever) en l'air, en haut.» ●va diskouarn ganen er vann, tr. «mes oreilles tendues.» ●ar waern er vann, tr. «le mât dressé, Combeau.» ●(1915) KZVr 115 - 16/05/15. Ponchou savet e bilibann, henchou war bilierou er vann, tr. «des ponts suspendus, des chemins sur des piliers en l'air.» ●(1977) EBZG 22. Banniel ar C'horsedd a oa zoken war vann.

    (2) Er vann, e-barzh ar vann : en l'air, en suspens.

    (1876) TDE.BF 657a. Teurel mein er vann, tr. «jeter des pierres en l'air.»

    (1911) BUAZperrot 414. an ostansouer a jome er vann heb beza stok, na stag ouz netra. ●(1913) FHAB C'hwevrer 48. ar mikrobed a zav d'he heul er vann. ●(1922) EMAR 89. Bran, pig, kement a nij, douget e-barz ar vann. ●(1927) GERI.Ern 37. er vann, tr. «en haut, en l'air.»

    (3) Sevel er vann : s'élever en l'air.

    (1942) FHAB Du/Kerzu 224a. ha setu ar berchenn o tispega diouz an douar, o tibrada hag o sevel er vann. ●(1978) BAHE 99-100/68. rak kerkent e veze gwelet e gelastrenn o sevel er vann.

    (4) Chom er vann : en suspens, interrompu momentanément.

    (1923) FHAB C'hwevrer 52. Ar c'hal oant kroget da ober er bloaz 1585 a oa chomet er vann epad brezellou ar relijion.

    (5) Diskargañ war vann : décharger une charrette en abaissant l'arrière.

    (1904) KZVr 355 - 25/08/04. Diskarga war vann, diskarga eur c'harr en eur wintan anezan. ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. diskargan war vann, tr. «décharger une charrette en abaissant l'arrière jusqu'à terre, les brancards en l'air, Enq[uête] agricole.»

    II. Adv. A-vann : qui n'est pas en équilibre.

    (1744) L'Arm 140a. Qui n'est pas en équilibre, tr. «A vann

    III. Lakaat treid ub. er vann da seniñ glas : voir treid.

  • bann .5
    bann .5

    m. –où Bannie.

    (1903) EGBV 105. Arlerh en aviél é vé hanùet er proveu, er banneu. ●(1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «ban, bannie, publication, dénonciation.»

  • bann-heol
    bann-heol

    m. bannoù-heol (astronomie) Rayon de soleil.

    (1732) GReg 778b. Raion, lueur qui par du corps du Soleil, tr. «bann-héaul. p. bannou-héaul. Van[netois] ur bann hyaul. p. banneü hyaul, banneü en hyaul

    (1910) FHAB Meurzh 76. war bannou al loar kouls ha war bannou bero an heol.

  • bann-kloued
    bann-kloued

    m. bannoù-kloued =

    (1732) GReg 172b. Bras d'une Claye, tr. «Bann-clouëd. p. bannou-clouëd

  • bann-kroaz
    bann-kroaz

    m. bannoù-kroaz

    (1) Croisillon.

    (1908) FHAB Genver 21. Var bannou ruz ar groaz / Daou labous bihan a blanvas. ●(1938) DIHU 330/194. pear bann er groéz eahus en des skleijet. ●golo. bann-kroéz : croisillon.

    (2) =

    (1931) DIHU ???/309.

  • bann-loar
    bann-loar

    m. bannoù-loar (astronomie) Rayon de lune.

    (1903) KZVr Du-Kerzu. E diabarz ar chapel n'eus enemt eur bann-loar. (d'après KBSA 24). ●(1910) MAKE 15. Eur bann loar, o skedi er marchosi. ●(1910) FHAB Meurzh 76. war bannou al loar kouls ha war bannou bero an heol. ●(1934) ALMA 139. dindan bannou al loar. ●(1975) YABA 25.10. grès d'ur bann-loér. (...) édan banneu er loér.

  • bann-neud
    bann-neud

    m. bannoù-neud Écheveau.

    (1659) SCger 47a. echeueau, tr. «bann neut.» ●(1732) GReg 315b. Écheveau, fil replié en plusieurs tours, tr. «bann neud. p. bannou neud. Van[netois] bann ned. p. bannëu ned» ●(1744) L'Arm 121b. Arrêter l'écheveau, tr. «Pouêllatt er bann-nêtt

    (1935) BREI 389/2c. Pep hini a reio gwella ma c'hello da zibuni e vann neud !!

    ►absol.

    (1904) DBFV 17a. bann, m. pl. eu, tr. «écheveau (de fil).» ●(1927) GERI.Ern 37. bann m., tr. «écheveau.»

  • bann-skeul
    bann-skeul

    m. Montant d'échelle.

    (1732) GReg 315b. Bras d'une échelle, tr. «Bann sqeul

  • bannac'h
    bannac'h

    voir banne

  • bannac'hiñ
    bannac'hiñ

    v. Boire des petits verres.

    (1962) EGRH I 12. bannac’hiñ v., tr. « boire des petits verres. »

  • bannad
    bannad

    m. –où Airée.

    (1941) DIHU 362/303. bannad, tr. «(s. m.) airée.»

  • bannadur .1
    bannadur .1

    m. –ioù

    (1) Lancement.

    (1931) VALL 417a. Lancement, tr. «bannadur m.»

    (2) Action de tendre.

    (1962) EGRH I 12. bannadur m., tr. « action de tendre »

  • bannadur .2
    bannadur .2

    m.

    (1) Action de bannir.

    (1962) EGRH I 12. bannadur m., tr. « action de bannir. »

    (2) Action de publier.

    (1962) EGRH I 12. bannadur m., tr. « action de publier. »

  • bannañ / banniñ .1
    bannañ / banniñ .1

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Jeter en l'air.

    (18--) SAQ I 57. d'ho banna en avel [ar greun].

    (1904) DBFV 17a. bannein, v. a., tr. «lancer.» ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. Banna, tr. «jeter avec force en l'air ou loin de soi, Milin.»

    (2) Jeter (qqc.).

    (1846) DGG 73. staguet ur men milin ous e c'houzoug, ha bannet e goëled ar mor !

    (1911) BUAZperrot 663. o banna en tan. ●(1921) GRSA 236. trohet hé goug dehi ha goudé bannet hé fen hag hé horv ér mor. ●(1932) GUTO 8. bout bannet éndro barh er stanken.

    (3) Bannañ udb. ouzh ub. : jeter qqc. à qqn.

    (1869) HTC 277. epad m'edod o vanna mein outhan. ●(1894) BUZmornik 346. lod a vanne mein outhan.

    (1911) BUAZperrot 887. Epad ma vannet mein outan.

    (4) Bannañ diouzh an-unan : rejeter.

    (1902) MBKJ 45. kentoc'h e teufe eur vamm da vanna diout-hi he c'hrouadur. ●178. evit banna diout-han ar spount.

    (5) Bannir.

    (1920) FHAB Meurzh 260. Bannit a grenn eus ho tiegeziou an odivi.

    (6) Bannañ kuit ub. : expulser qqn.

    (1932) ALMA 39. Kannad ar Pab e Lituhani (…) a zo bannet kuit dre ma sikour an oberou katolik.

    (7) Bannañ ub. er-maez eus : virer qqn, le mettre à la porte de.

    (1880) SAB 37. Huneric an tirant (...) a vannas er meaz es ar vro ar re a zalc'he mad d'o feiz.

    (1906) KANngalon Meurzh 67. Cloarec, Bail, Dubuisson, setu aze tri hag a zo pase poent banna anez-ho er meaz euz ar Gampr. ●(1911) BUAZperrot 16. ar Vretoned (…) a vannas eus ar vro o mistri gall. ●386. en eur vanna er meaz eus an armeou, ar zoudarded kristen a oa enno. ●492. banna a eure ar venec'h eus o zi. ●504. bannet eus o c'houent. ●529. e oue bannet er meaz eus kear. ●534. hag o bannas er meaz eus o eskoptiou.

    II. V. intr.

    (1) (en plt d'une charrette, d'une remorque) Verser.

    (1904) DBFV 17a. bannein, v. n., tr. «pencher, incliner (d'un côté), culbuter (par exemple, une charrette).» ●(1909) BROU 204. (Eusa) Bánna, tr. «Renverser, se renverser, à la façon d'une charrette, d'une planche, etc.» ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. Banna, tr. «renverser ou se renverser à la façon d'une charrette, d'une planche, etc. D. Malgorn.»

    (2) Chanceler.

    (1904) DBFV 17a. bannein, v. n., tr. «chanceler, n'être pas en équilibre.»

    (3) Basculer, tomber.

    (1932) GUTO 13. doujein bras e hrè a strebautein hag a vannein él len.

  • bannañ / banniñ .2
    bannañ / banniñ .2

    v. tr. d. Publier, ébruiter. cf. embann

    (1744) L'Arm 313a. Publier, annoncer publiquement, tr. «Bannein

    (1904) DBFV 17a. bannein, v. a., tr. «publier, crier, annoncer, proclamer, prôner.» ●(1913) AVIE 54. de vannein bléad grèseu en Eutru Doé ha dé é justis. ●58. é vannein Aviél er ranteleh. ●61. hennont um lakas de bredeg ha de vannein en doéré.

    ►[devant une subord.]

    (1922) EOVD 130. Er ré-hont e vann é toujehent gobér geu doh en devosion.

  • banne / bannec'h / bannac'h
    banne / bannec'h / bannac'h

    m. & pron. ind. –où

    I. M.

    (1) Goutte (de sang, de pluie, etc.).

    (1396) Miscellanea ms latin n° 3184 f° 84r°. deo gracias, banne glau ●(1464) Cms (d’après GMB 53). Bannhe, goutte. ●(1499) Ca 17a. Bannech glau. g. goutte de pluye. ●(1650) Nlou 220. Ne chommas barr, en garr, na brech, / Goat vn bannech na dysechas, tr. «il ne resta point en jambe ni bras, / goutte de sang qui ne dessécha.»

    (1659) SCger 63a. goutte d'eau, tr. «bannec'h.» ●131a. banne, pe bannec'h, tr. «goutte.» ●(c.1680) NG 1714. Vr banneh gouet bihan. ●(1732) GReg 465a. Goute, parcelle d'eau, tr. «Van[netois] baneh. p.

    (c.1825-1830) AJC 6152. eur bannach glaf a re.

    (1904) DBFV 17a. baneh, tr. «goutte.»

    (2) Coup à boire.

    (1612) Cnf 31b. euaff vn bannech guin.

    (1732) GReg 222a. Coup, fois à boire, tr. «Bannè. p. bannëou. (Treg[or] Quimp[er] bannec'h. bannac'h. pp. ou. Van[netois] Bañnah. p. bañnahëu

    (c.1825/30) AJC 4161. eur banach cafe. ●(1838) CGK 6. pœa de banac'hou. ●9. eur banac'h guin mad. ●(1869) KTB.ms 14 p 35. Na euz bannec'h a-bed en ti. ●(1878) EKG II 82. debret oa koan. ●142. eur goan euz ar re vella gand banneou a forz. ●(1882) BAR 243. Douget e oant d'ar baniou ha d'ar c'hoariou.

    (1902) PIGO I 13. Banneo jistr mad a fou da evan ! ●(1903) ADBr xviii 346. eun tassad café tomm gant eur bannec'h gloria. ●(1922) EMAR 50. Neuze 'ever eur banne. ●92. mont d'an ostaliri / Da gemer bannac'hou. ●(1929) MKRN 19. o kestal eur banac'h ! tr. «à la quête d'une bolée !» ●(1942) DADO 20. Eur bannac’h likur neuze ?... eur bannac’h ili-dant ?

    (3) Bezañ (anat) ur banne warnañ : être à moitié soûl.

    (1932) FHAB Eost 336. ha morse n'e meus gwelet unan hag a vie eur banne warni. ●(1945) DWCZ 24. Laouig a zeu d'ar gêr, anat eur banne warnan. ●(1955) VBRU 134. siwazh, anat e veze warnañ e vane.

    (4) Paotr ar banneoù, paotr e vanne : ivrogne, buveur.

    (1903) CDFi août-septembre. Buanek e oa, rust, paotr e vanne. (d'après KBSA 64). ●(1909) FHAB Eost 232. Kamaladed en devoa ha meur a hini, oll dibabet etouez paotret ar banneou.

    (5) Karout e vanne : aimer la boisson.

    (1876) TDE.BF 657a. Karet a ra he vanne, tr. «il aime à boire un coup.» ●(1894) BUZmornik 96. ar pez a zo pec'hed eo karet re he vanne.

    (6) Prise (de tabac).

    (1732) GReg 900a. Une prise de tabac, tr. «Ur banne butun ; Ur bannac'h butum.»

    (7) Kousket ur bannac'h : dormir un court laps de temps.

    (c.1825-1830) AJC 4162. Cousqued a ris eur bannach.

    (1962) TDBP II 31. ke war da wele da gousked eur bannah, tr. «va dormir un peu sur ton lit.»

    (8) Petite quantité de (fumée, clarté, feu, jour, vent, soleil, etc.).

    (17--) EN 965. mes tan ne meus banach, tr. «mais je n'ai pas une goutte de feu.». ●2638-2639. eur banahec golou, / evr banach sclerigen. ●3565. ne voelen banach de.

    (1903) MBJJ 18. eur bannac'hik avel-zil. ●(1909) BLYA 56. Eur bannac'hig tan sard a rei d'ac'h kalz a vad… ●(1909) LZBt Du 33. eur banac'h awel vad. ●(1917) LZBt Gouere 42. nan eus ket eur banac'h awel. ●(1922) EMAR 90. ne c'houez banne avel. ●(1923) LZBt Gouere 28. azeet dirak eur banac'hik tan. ●(1962) TDBP II 31. Deut a zo eur bannah avel, tr. «il s'est levé une goutte (un peu) de vent.» ●Pa vez eur bannah heol, tr. «quand il y a un peu de soleil.» ●Eur bannah moged bennag a zah en ti, tr. «...quelque (un peu de) fumée dans la maison.»

    (9) (pathologie) Taie sur l'œil.

    (1732) GReg 901b. Taïe, cataracte sur la prunelle de l'œuil, tr. «banne. p. banneou

    (1927) GERI.Ern 37. banne, m., tr. «taie sur l'œil.»

    II. Pron. ind. [avec les v. « entendre, voir, dormir » au négat.] Goutte.

    (1727) HB 431. ne gleffint banne. ●(1732) GReg 465b. Goute, point du tout, tr. «Banne.» ●Je ne vois goute, tr. «Ne vellañ banne

    (1834) APD 126. ne glêvint banne. ●(1866) FHB 95/342b. ne allas cousket banne. ●(1866) SEV 290. ne glevint banne. ●(1867) GBI I 26. Ter noz n' 'm euz kousket banne, tr. «Voilà trois nuits que je n'ai dormi goutte.»

    III.

    (1) Bezañ den d’e vanne : s’adonner à la boisson.

    (1961) LLMM 86/156. Evit gwir, e ouie an holl er gêriadenn e oa David gaezh den d’e vanne.

    (2) Bezañ ur banne dindan e fri : voir fri.

  • banneata
    banneata

    v. intr. Boire des coups.

    (1958) BLBR 110/3. lod all a jomfe da vanneata, dineh ha dibreder. (d'après Kannadig Landi Meurz-Here 1957)

  • bannec'h
    bannec'h

    voir bannac'h

  • bannell
    bannell

    f. –où Aile de moulin.

    (1919) DBFVsup 5b. bannel, tr. «aile de moulin.»

  • banner
    banner

    m. –ion

    (1) Annonceur.

    (1857) LVH 306. Bannour mélodius er sænt én néan.

    (2) (sport) Lanceur.

    (1942) FHAB Du/Kerzu 224b. Deomp da deurel ar pouez. (…) Lod a zo hag a drevez bannerien kêr, eun dro a reont warno o-unan da gemerout o lañs.

  • bannerez
    bannerez

    f. (armement) Baliste, catapulte.

    (1931) VALL 55b. Baliste, tr. «bannerez f.» ●101a. Catapulte, tr. «bannerez-vein. f. pl. bannerezed-m[ein].»

  • bannerezh
    bannerezh

    m. Lancement.

    (1931) VALL 417a. Lancement, tr. «bannerez m.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...