Devri

Recherche 'dar...' : 144 mots trouvés

Page 2 : de daredin-2 (51) à darneunvin (100) :
  • darediñ .2
    darediñ .2

    v. impers. (météorologie) Faire des éclairs de chaleur.

    (1659) SCger 47b. il eclaire, tr. «daredi a ra.»

    (1857) CBF 3. Daredi a ra, tr. «il fait des éclairs de chaleur.» ●(1876) TDE.BF 101a. Daredi, v. impersonnel, non usité. faire des éclairs.»

    (1927) GERI.Ern 91. daredi, tr. «faire de ces éclairs [de chaleur].»

  • daredus
    daredus

    adj. Qui amène des éclairs de chaleur.

    (1927) GERI.Ern 91. daredus, tr. «(temps) qui les amène [éclairs de chaleurs].» ●(1931) VALL 237b. (temps) qui amène des éclairs de chaleur, tr. «daredus

  • darempred .1
    darempred .1

    adj. (Endroit) fréquenté.

    (1869) FHB 244/274. ober an dro da gær dre an hentchou nebeuta darempret.

  • darempred .2
    darempred .2

    m. –où

    (1) Êtres d'un lieu.

    (1732) GReg 378a. les êtres d'une maison, tr. «an darempred dre an ty.»

    (1904) DBFV 41a. darempred, m. pl. eu, tr. «êtres d'une maison.» ●(1927) GERI.Ern 91. darempred m., tr. «êtres d'une maison (V[annetais]).» ●(1929) EMPA 16. n'anavez ket an aod, na dreist-holl an darempred, dre eno, e-touez ar reier...

    (2) Fréquentation (d'un lieu).

    (1839) BESquil 23. ul léh quen distro doh darimprèd er bed. ●29. ul léh aral pêl doh darimprèd en dud. ●(1869) FHB 248/308b. Baliou koant a zo greet evid an darempred hag evid pourmen. ●(18--) BAG 11. Eleac'h ne d'oa nep delempret, / E teuas da ober e retret.

    (1904) DBFV 41a. darempred, m. pl. eu, tr. «fréquentation.»

    (3) Fréquentation (relations, rapport, commerce avec qqn).

    (1659) SCger 65a. hantise, tr. «darempret

    (1856) VNA 138. le commerce avec les autres peuples, tr. «en daremprèd guet er pobleu aral.» ●(1867) MGK 46. en em viret / Dioc'h fallagriez ann dud, na dioc'h ho darempred. ●(1870) MBR 312. va aked a zo bet atao, abaoue ma'z eo ganet, da ziwall anezhi dioc'h pep darempred fall.

    (1921) PGAZ 63. var evez var gomzou ho bugale, var ho oberiou ha var ho darempred.

    ►[au plur.] Relations différentes.

    (1857) CBF 119. enn ho darempredou pemdeziek, tr. «dans leurs rapports de tous les moments.»

    (1916) KZVr 157 - 05/03/16. adskoulma darempredou. ●(1921) PGAZ 52. an darempredou danjeruz.

    (4) Kaout darempred gant ub. : avoir des relations avec qqn.

    (1894) BUZmornik 37. ne felle d'ezhan kaout darempred ebed gant ann heretiket.

    (1907) PERS 180. ne zalejont ket da gaout kals darempred gant an Aot. Person. ●305. ez eo red ive lavaret pegement a zarempred en doa, dre lizeri, gant tud (…).

    (5) Ober e zarempred : fréquenter (un lieu).

    (1727) HB 203. Oc'h e lacât en unn andret / Ma rit muya ho tarempret.

    (6) Occupations, allées et venues.

    (1934) GWAL 70/23. goude he darempredou mintin war-dro an ti.

    (7) Ober darempred gant ub. : avoir des relations avec qqn.

    (1907) AVKA 43. Ar Judevien na reont darempred ebed gan ar Samaritanet ! ●(1916) KANNlandunvez 58/413. ne rit darempred ebet gantho nemed mar bez izoum ha mar bez red.

    (8) Aes an darempred : où il est facile d'aller, d'accès facile.

    (1939) MGGD 62. En eur porz-mor frank hag aes an darempred anezañ.

    (9) Chemin habituellement fréquenté, de servitude.

    (1910-1915) CTPV i 160. ir méz a men dalepred, tr. «hors de mon chemin habituel.»

    (1927) GERI.Ern 91. darempred m., tr. «chemin de servitude.»

  • darempred .3
    darempred .3

    voir daremprediñ

  • darempredadeg
    darempredadeg

    f.

    (1) Mouvement.

    (1962) EGRH I 51. darempredadeg f., tr. « mouvement. »

    (2) Fréquentation.

    (1962) EGRH I 51. darempredadeg f., tr. « fréquentation. »

  • darempredaj
    darempredaj

    m. Fréquentations.

    (1975) YABA 12.04. Kemm e zo enta, ha kemm bras barh en darempredaj revé er hornadeu.

  • darempreder
    darempreder

    m. –ion Homme qui fréquente un endroit, habitué.

    (1927) GERI.Ern 91. darempreder m., tr. «celui qui fréquente, habitué.» ●(1936) IVGA 33. darempreder nevez e iliz. ●(1939) KOLM 105. darempredour er hastelleu.

  • daremprederezh
    daremprederezh

    m. Fréquentation(s).

    (1854) MMM 88. guelit effejou malheürus eus an amourousdet, an daremprederes. ●(1859) MMN 112. an daremprederez gant tud yaouanc (…) an daremprederez etre goazet ha merc'het. ●(1868) FHB 161/35b. bez' e vezo an assambleou, an daremprederez-ze a ra aoun d'ar vuez christen ha d'ar relijion. ●(1869) SAG 111. azaleg an devez ma paouese an dud war an douar da bedi an Autrou-Doue, ne ve mui a zaremprederez entre Doue hag e graouadurien. ●(1869) FHB 251/329b. e ve red c'hoas darempred an ilizou, ha ma teufe tud eur vro da vancout d'an daremprederez-ze, pe an daremprederez-ze da vancout dezho.

    (1907) FHAB Mae 72. o vez ma'z eus breman eun daremprederez vras etre holl dud ar vro. ●(1911) BUAZperrot 13. Ne grede ket, na pell diouz eno, e c'helle an daremprederez-ze he deveze evelse gant an dud miret outi da zarempredi Doue dre ar beden.

  • darempredet
    darempredet

    adj. (Lieu) fréquenté.

    (1860) BAL 222. el leac'hiou muia derempreded gant ar iaouankis. ●(1865) LZBt Gouere 5. hastan (...) a dreuz ar parko (...) nep tro dre hincho darempredet.

    (1961) LLMM 86/151. En ur ger, darempredet, eme an dud, e tlee bezañ ar c’hastell gant un tasmant pe ur c’hef-ifern bennak.

  • daremprediñ / darempred
    daremprediñ / darempred

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Fréquenter, visiter (qqn).

    (1499) Ca 54b. Daremprediff. g. frequenter. ●(1530) Pm 116. thomas goude an pret / A deuz tizmat da darempret / An abestel din benniguet, tr. «Thomas, après le moment, / Vint bientôt visiter / Les dignes apôtres bénis.» ●199. Gabriel duet mat ra vihet / Aman em templ dam darempret, tr. «Gabriel, soyez le bienvenu, / Ici dans mon temple pour me rendre visite.»

    (1659) SCger 60b. frequenter, tr. «darempret, p. der (lire : det).» ●(1744) L'Arm 405a. Voisiner, tr. «Darempredein enn amision.»

    (1854) MMM 62. pell a zo e maoc'h o terempret eur plac'h yaouanc. ●(1878) EKG II 66. Darempredi a rit enebourien ar Republik.

    (1904) DBFV 41a. darempred, darempredein, tr. «Visiter.» ●(1907) PERS 314. Kement hini a zaremprede Aot. Person Ars. ●(1912) MMPM 149. derempredi ar vignouned. ●(1913) FHAB Genver 14. darempredi ar yaouankiz. ●(1921) PGAZ 52. o tarempred kamaradezed skanv-benn. ●(1957) AMAH 100. Dipitus e kavemp evelato selloù a-dreuz ha brizh-c’hoarzh ar re a ranke hon daremprediñ.

    (2) Fréquenter (un établissement).

    (17--) TE 135. é huélèt Samson é t'aremprèd liès hé zi.

    (1878) EKG II 148. guelloc'h e kave darempredi an tavarniou eged Iliz an Aoutrou Doue.

    (1908) PIGO II 8. ne daremprede ket nemeur leuren an hostizien. ●(1929) FHAB Genver 31. eun amezeg (…) a veze dalc'hmat o tarempredi ar maner.

    (3) Emprunter (une voie).

    (1834) SIM 102. essoc'h eo darempredi bremâ an hentchou-se.

    (1904) DBFV 41a. darempred, darempredein, tr. «fréquenter (en hent sé, ce chemin).»

    (4) Se rendre à.

    (17--) EN 606-607. men [e]meus eur gamb cair, hac hou pou marquered, / hac alfed da daramb, eb tremen [dre] an ty, tr. «j'ai une belle chambre que vous aurez si vous voulez, / et vous pourrez y fréquenter, sans passer par la maison.»

    (1866) BOM 42. Ma laked d'ober eul leo dro / Vid darempred ma douaro !

    (5) Courir (les danses, les ébats, etc.)

    (1921) FHAB Kerzu 318. Morse ar yaouankiz n'en doa darempredet / An dansou milliget hag ebatou ar bed.

    (6) Passer.

    (1904) DBFV 41a. darempred, darempredein, tr. «passer (a va men devat oh, d'ici chez vous).»

    II. V. pron. réci. En em zaremprediñ.

    (1) Se fréquenter, se voir, avoir des rapports.

    (1844) GBI I 44. Em darempredi rent en ho bugaleaj, tr. «Ils se fréquentaient dès leur enfance.» ●(1878) EKG II 60. rag en em zarempredi kals a reant, Paol Inisan hag hen. ●(1896) LZBt Meurzh 21. En bro an Afrik, dre aman lec'h eo ken diez 'nem darempredi.

    (1955) STBJ 189. en em zarempredi muioc'h eget boaz.

    (2) spécial. Se fréquenter (avant le mariage).

    (1942) DHKN 72. Ne oent ket tri miz doh ’n em zarempredein, ma oè groeit hé sonjeu de Vonick : Salvator e vehè hé fried, pé ne vehè hañni. ●(1995) BRYV III 127. (Milizag) En em zarempredi a reem, eveljust, pell a-raog an eured.

  • darempredus
    darempredus

    adj. Qui fréquente.

    (c.1500) Cb 56b. g. frequentant. b. darempredus.

  • darenn
    darenn

    f. –où Évier.

    (1936) IVGA 313. darenn wenn an dour skaota.

  • darev .1
    darev .1

    adj., m., prép. & adv.

    I. Adj.

    (1) Prêt, cuit.

    (1580) G 1086. ha pan eou dareu, tr. «puisqu'elle est prête.»

    (1659) SCger 96b. prest, tr. «dare.» ●140b. dare, tr. «prest.» ●(1732) GReg 240a. Cuit, ite, tr. «daref. daro

    (1839) BESquil 212. n'allumènt jamæs a dan, ha n'hum chervigènt a nitra darihue. ●(1856) VNA 90. La viande n'est pas cuite, tr. «N'en dé quet darrihue er hig.» ●(1857) CBF 7. da c'hortoz ma vezo dare ar boed, tr. «en attendant l'heure du repas.»

    (1904) DBFV 41a. dariù, daréù, adj., tr. «cuit, prêt.» ●(1907) BSPD I 11. hemb debrein tra dariù ar en tan. ●(1910) MAKE 106. daro ar zouben, ha poaz ar sklipou.

    (2) Bezañ darev da : être sur le point de.

    (1633) Nom 145a. Tibicines : bois sur lequel sont appuyées les maisons ruineuses : stançounou, pezyou coet euit harpaff á ve darè da couezaff.

    (1659) SCger 56a. il ne s'est guere fallu qu'il ne soit mort, tr. «dare e bet da veruel.» ●114b. sur le point, tr. «dare da

    (1838-1866) PRO.tj 140. Vel eur c'houlaouen rousin dare da echui. ●(1860) BAL 210. o veza e-unan o tont d'ar g'ear, e oue dare dezi coll e buez. ●(1866) BOM 52. An diveza zo dare de (lire : da) vervel.

    (3) Bon à être cueilli, moissonné, mûr.

    (c.1500) Cb. g. ble prest a soyer. b. eet dare da mydiff.

    (1849) GBI I 50. 'Benn vo daro da droc'ha, tr. «Quand il sera mûr à couper.» ●(1854) GBI I 82. Segal daro d'ann Nedelek, / Pez biskoas den na euz gwelet ! tr. «Du seigle mûr à Noël ! Jamais personne n'a vu pareille chose. ●(1867) MGK 52. enn dro d'ann neiz ann ed a voa dare. ●(1889) SFA 235. an darea blokad a ioa er vinienn. ●(1896) SBW 16. kistin darou. ●(18--) SAQ I 142. mar teu ar frouez a zouge da gueza deuz ar brank araog ma vezont hanter-zare.

    (1907) PERS 127. eur bar grizill spountuz a zrailhaz an eost hanter zare. ●(1920) AMJV 51. frouez dare, mad da zastum. ●(1942) DADO 10. Sellit ouz ho fri !erru eo ken ruz hag eur vouarenn hanter-dare ! ●(1975) BAHE 86/23. disheñvel ez eo e Bro-Dreger ster Meür ha Darev. Meür a zo gwak, bouk, pa gomzer eus frouezh. ar mesper a vez meür pa vezont mat da zebriñ ; an avaloù a vez meür pa reer sistr ganto, ha dastumet e vezont pa vezont darev.

    (4) Bezañ darev gant an naon, ar sec'hed : avoir très faim, très soif.

    (1867) MGK 81. gwasa a zo / Ounn dare gant ann naoun. ●(1868) FHB 167/86b. e voant dare gant an naoun. ●(1874) FHB 509/310b. skuis maro ha dare gant an naoun. ●(1894) BUZmornik 293. dare gant ar zec'hed.

    (1906) KPSA 83. tud dare gant ar zec'hed.

    (5) Difficile.

    (1792) BD 324. gant ar fatic ameus eseo daro din presec, tr. «Avec la fatigue que j'ai, j'ai peine à parler.»

    (6) Darev dezhañ : sur le point de.

    (1877) BSA 156. Dare oa d'ezhi receo he zacramanchou diveza.

    II. M. Bezañ en darev a, da : sur le point de.

    (c.1718) CHal.ms iv. I'ai esté a la ueille de perdre, tr. «me so bet indar a goll'.» ●Ie suis a la ueille de partir, de me marier, tr. «me so indar a Ziblacein a Zimein.»

    (1904) BMSB 5. ar rummadou tud-men a vê en dare pe riskl da goll o buhe. ●15. ema en dare d'hi skoei.

    III. Loc. prép. War-zarev da : sur le point de.

    (1865) LZBt Gouere 30. poaniet e oant da vean bet war daro d'am lac'han. ●(1866) LZBt Ebrel 115. war daro oa da vean lekeet etre daouarn Mandarin ar rann-vro.

    IV. Adv. Brazez-darev : enceinte très avancée.

    (1659) SCger 56b. femme preste d'enfanter, tr. «grec brasès dare

  • darev .2
    darev .2

    voir dareviñ

  • darevadur
    darevadur

    m.

    (1) Cuisson.

    (1732) GReg 240a. Cuisson, action de cuire, tr. «darevadur.» ●(1744) L'Arm 87. Cuisson, tr. «Darihuadur

    (2) Maturation.

    (1931) VALL 455a. Maturation, tr. «darevadur m.»

  • darevded
    darevded

    f. Maturité.

    (1931) VALL 455a. Maturité, tr. «darevded f.»

  • darevder
    darevder

    m. Maturité.

    (1931) VALL 455a. Maturité, tr. «darevder m.»

  • darevet
    darevet

    adj.

    (1) Cuit.

    (1907) BSPD I 247. gouriad-lezeu dariùet én deur. ●(1912) BUBU 89. legumaj dariùet én deur.

    (2) Cuit (par la boisson).

    (1790) MG 34. En dud-ce e losq ou halon guet en ivage, hac a pe grog en derhian én ur horv darihuét el-ce, n'en dès moyand erbet d'en distannein.

    (3) Bouillant, brûlant.

    (1829) CNG 32. chouffre d'harrihuet.

    (4) (en plt de qqn) Qui a très chaud.

    (1856) VNA 106. Je meurs de chaud, tr. «Darihuet-on d'en tuèmdér.»

  • darevidigezh
    darevidigezh

    f.

    (1) Cuisson.

    (1732) GReg 240a. Cuisson, action de cuire, tr. «darevidiguez

    (2) Maturation.

    (1931) VALL 455a. Maturation, tr. «darevedigez F.»

  • dareviñ / darev
    dareviñ / darev

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Faire mûrir.

    (1866) FHB 65/98a. An heol (…) o tarevi an eostou.

    (1923) ADML 61. araog ma teuaz heol bero miz-eost d'e zarevi. ●(1924) LZBt Mezheven 34. Pa 'c'h a an heol (...) da darevi an trevajou.

    (2) sens fig. [au passif] =

    (1790) MG 200. darihuét vér guet en tuemzér.

    (3) Préparer (un repas).

    (1659) SCger 140b. dareui, tr. «aprester.» ●(1732) GReg 8a. Accomoder à diner, tr. «darevi lein.»

    (1904) DBFV 41a. dariù, daréù, dariùein, daréùein, v. a., tr. «apprêter.»

    (4) Cuire (un mets).

    (1732) GReg 239b. Cuire, tr. «darevi. p. darevet. (Van[netois] dariuëiñ. dareuëiñ. pr. et (1744) L'Arm 87a. Cuire, tr. «Darihuein.» ●(1790) MG 186. subèn darihuét é piligueu-arêm.

    (1804) RPF 21. hac h'en turul én ur belligueat deur, eit h'en darihue à-nebedigueu.

    (1904) DBFV 41a. dariù, daréù, dariùein, daréùein, v. a., tr. «cuire, faire bouillir.» ●(1904) LZBg Genver 21. dariù ur iar. ●(1906) HIVL 7. n'ou doé ket a goed memb aveit dariù ou bouid. ●(1912) RVUm 25. En hani e zariù er ioud / En des en astellad aveit é lod, tr. «Celui qui fait cuire la bouillie / Aura pour sa peine ce qui adhère au bâton.»

    (5) Échauffer.

    (1849) LLB 1360-1361. Er guél ag er mameu e zariw ou goehiad / E vihana ou nerh, e hra dehai peurat.

    II. V. intr.

    (1) (en plt de fruits, de la moisson) Mûrir.

    (1847) MDM 81. lakaad ar plant da sevel, ar guez da strakal, ann eaust da zarevi. ●(1864) KLV 18. bleunia ha darevi. ●(1866) LZBt Gwengolo 194-195. Breman eo eunn est ar c'haeran a daraou er broio-ze. ●(1876) TDE.BF 795. Ar frouez gwella raok darevi / A zo bet trenk, c'houero, put-ki. ●(1889) SFA 229. hoc'h eost pa vezo o vont da zarevi.

    (1904) KANNgwital 21/163. d'an haden da zivoan, d'ar penn-ed da zieodi, d'ar greun da zarevi. ●(1906) KANngalon Eost 175. lakeat an eost-ze da zevel ha da zarevi. ●(1907) FHAB Gouere 140. Marteze ar vinien a c'helle en amzer-ze darevi he frouez en hor bro. ●(1909) FHAB Kerzu 369. labour an den en deuz hadet ha labour Doue, en deuz lakeat da ziouan, da greski ha da zarevi. ●(1910) FHAB Kerzu 356. Ar rezin n'o deuz ket gellet darevi. ●(1911) BUAZperrot 8. ne c'hellas ket an trevajou darevi. ●(1929) KANNgwital 316/263. Ne ket enn eun taol e teu an eost da zarevi er parkeier.

    (2) (en plt d'un repas) Être prêt.

    (1851) GBI II 218. Da c'hortos lein da darewi.

    (3) Cuire.

    (17--) TE 27. Nezè ean e ras lahein ul lay lard ha tinèr hac el laquas bean de zarrihue.

    (1851) GBI II 218. Da c'hortos lein da darewi.

    (1942) DHKN 82. Bout oè er hastel seih oèledad tan, hag arnehè seih kaotér vras, ur beùin lart hag ur penmoh é tariùein é péb unan.

    (4) Être à point.

    (1932) KWLB 27. mikrobou ar vreinadurez a lakaio an teil da zarevi.

    (5) =

    (1825) COSp 194. tennein e rant a bouis ou nerh ar é vambreu eit ma tarrihueint guet en toulleu groeit aguênt ér hoêt eit en tachein.

  • dargan
    dargan

    m. –où Oracle, prédiction.

    (1906) BOBL 06 octobre 107/2e. An dargan a zo deut da wir. ●(1914) DFBP 228b. oracle, tr. «Dargan

  • darganañ
    darganañ

    v. tr. d. Pronostiquer, prédire.

    (1905) BOBL 14 octobre 56/3a. Sethu aze petra a zargan d'eomp Charlez ha Jamez a-benn eun neubeud bloaveziou. ●(1908) BOBL 25 juillet 187/2b. an amzerverker a zargane amzer gaër. ●(1914) DFBP 263b. pronostiquer, tr. «Dargana

  • dargreiz
    dargreiz

    m.

    (1) (anatomie) Taille, milieu du corps, lombes.

    (1659) SCger 140b. darcreiz, tr. «le milieu du corps.» ●(1732) GReg 796b. Rein, les reins, partie du corps au dessous de la derniere côte, tr. «an dargreiz.» ●797a. J'ai les reins rompus, tr. «torret eo va dargreiz.» ●J'ai mal aux reins, tr. «dalc'het oun em dargreiz.» ●Il a les reins forts, tr. «crê eo a zargreiz

    (1856) VNA 184. elle est souvent crottée jusqu'à l'échine, tr. «straquet-vé liès bet hé darn-greis.» ●(1869) FHB 239/237b. beteg he dargis, e oa guisket e ru. ●(1876) TDE.BF 101b. Dargreiz, s. m. C[ornouaille], tr. «Partie du corps humain appelée la ceinture, les reins.»

    (1910) MAKE 18. droug sant Urlou en e zargreiz. ●89. torri trojen ar valaen war da zargreiz. ●(1916) KZVr 168 - 21/05/16. Poan dargaz, poan an diougroazell, poan gein, e Sant-Pabu. ●(1927) GERI.Ern 91. dargreiz m., tr. «Le milieu du corps, ceinture, taille.» ●(1931) VALL 467a. (il est dans l’eau) jusqu’à mi-corps, tr. « beteg e zargreiz ».

    (2) (botanique) Corolle.

    (1869) TDE.FB 209b. Corolle, s. f. Partie de la fleur, tr. «dargreiz ar bokejou.»

  • dargreizad
    dargreizad

    m. –où

    (1) Coup donné sur la taille.

    (1942) VALLsup 41a. Coup de flanc, tr. «dargreizad m.»

    (2) sens fig. Cuite.

    (1958) BRUD 5/63. Arsa, Pastien, c'hwi n'hoh ket eun den da vond stardig war ar boeson. Med hirio, 'm-eus aon, a zo ganeoh eun dargreizad beteg ma welit re varo endro deoh.

  • dargreizet
    dargreizet

    adj. À la taille (mince, large, etc.).

    (1923) SKET I 73. skoaziet-ledan ha dargreizet-moan.

  • dargud
    dargud

    m. Sommeil léger.

    (1732) GReg 57b. Assoupissement, tr. «dargud.» ●74b. Un leger sommeil, tr. «un dargud

    (1927) GERI.Ern 91. dargud m., tr. «Assoupissement.»

  • dargudiñ
    dargudiñ

    v. intr. S'assoupir. cf. argudiñ

    (1659) SCger 9b. s'assoupir, tr. «dargudi.» ●(1732) GReg 57b. S'assoupir, s'endormir à demi, tr. «Dargudi. pr. dargudet.» ●302b. Dormir legerement, tr. «dargudi. pr. dargudet

    (1927) GERI.Ern 91. dargudi, tr. «s'assoupir.»

  • dargudus
    dargudus

    adj. Qui provoque le sommeil.

    (1732) GReg 57b. Assoupissant, qui assoupit, tr. «dargudus.» ●874b. Mets qui provoquent le sommeil, tr. «boüed dargudus

    (1927) GERI.Ern 91. dargudus, tr. «assoupissant.»

  • dargut
    dargut

    adj. Endormi.

    (1647) Am 532. Ho flehut so mut dargut astudicq, tr. «Votre flûte est muette, endormie, chétive.»

  • darik
    darik

    En darik : sur le point de.

    (1927) GERI.Ern 91. darik V[annetais] : én darik, tr. «sur le point de.»

  • darin
    darin

    m. –ed Animal imaginaire, dahu.

    (1974) YABA 20.04. Ur jiboésour e oè deit hoant dehon de dap un darin. ●YABAlevr 243. Darin m. –ed, tr. «bête imaginaire.» ●(1974) LIMO 20 avril. Darin, tr. «sorte d'animal mytique, que personne n'a jamais vu, mais que l'on fait chasser par des étrangers en les laissant à l'affût la nuit. C'est une farce courante dans le Morbihan que d'inviter à la chasse au darin.» ●(1981) LIMO 20 novembre. jiboésad en «darin». (…) Kleùet em es konzal de getan ag en «darin» é kosté Gourin. ●Darin, tr. «gros gibier imaginaire que l'on fait guetter par des chasseurs crédules.»

  • darlammat
    darlammat

    v. intr. Tressauter.

    (1957) AMAH 241. ur bakadenn gilhevardon gant pikoloù tezhioù hag a darlamme da bep kammed ma rae evel daou gonikl o winkal en ur sac'h. ●(1973) SKVT II 119. Veig e tarlamme e sac'h ouzh traoñ e gein, ken na vloñse e feskinnier.

  • darn .1
    darn .1

    adj.

    (1) Partiel, incomplet.

    (1790) PEdenneu 3. eit peb mis, nameit é Huavrér, mis darn.

    (1825) COSp 165. hou patiantæt ne vehai meit unan darn.

    (2) Chom darn, chom e darn : rester inachevé, inaccompli.

    (1849) LLB 644. Me labour hemb arvar e chomehé hoah darn.

    (1904) DBFV 38b. chomet é darn, tr. «laissé inachevé.» ●(1904) LZBg Genver 18. er labour komanset e chomas é darn ur momandig. ●(1924) DIHU 161/162. Boulhet e oè just arauk er brezél hag é ma chomet darn. ●(1927) DIHU 188/215. chomet é Tour Babel é darn ! ●(1927) GERI.Ern 92. chom (é) darn, tr. «rester inachevé.» ●(1941) DIHU 362/315. Un deùeh a velbeh aveidon. E ma ol me fapérieu, chomet é darn, de glozein.

    (3) Leuskel darn : laisser (un travail, etc.) en plan, inachevé, inaccompli.

    (1831) RDU 49. un dén en doai commancet un édifice cair hac el lauscas darn. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 149. Er multrérion-cé e lausq liès a huéh ou labour darn.

    (4) Mont darn : en avoir assez.

    (1979) VSDZ 117. (Douarnenez) Met aet oamp darn ! tr. (p. 280) «Mais nous en avions vraiment assez !»

  • darn .2
    darn .2

    f., prép., adv. & pron. –où, –ioù

    I. F.

    (1) Morceau, partie.

    (1499) Ca 55a. Darn. g. partie. l. hec pars / tis. ●(1576) Cath p. 25. caffout vn darnic he relegou, tr. «avoir un fragment de ses reliques.»

    (1659) SCger 89a. partie, tr. «darn.» ●95a. portion, tr. «darn.» ●121b. tronçon, tr. «darn.» ●(c.1718) G 95 / 154 - H 155 / 191 - I/J 191 / 271 - K 271 - L 272/325 - M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms iii. partager tirer une part d'un tout, darnein, et cette part, sappelle un darn'. ●(1732) GReg 350b. Entamure, tr. «an darn quentâ. p. an darnyou quentâ.» ●432b. Fragment, tr. «Darn. p. darnyou. dargn. p. dargnou.» ●(1790) MG 74. eid alum prestoh en tan, turel e rér abarh un darn goleuèn. ●(17--) VO 143. darneu bouteilleu ha pladeu.

    (1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 83. darneu couh mangoërieu.

    (1927) GERI.Ern 91. darn f. (et V[annetais] m.), tr. «Pièce, morceau.»

    (2) Un darn den : un bout d'homme, une demi-portion.

    (1906) HIVL 159. Er goal daul-zé arriùet get Gargam en des ean lakeit én ur stad truhek bras hag en des groeit anehou un darn dén, un dra hantér-varù.

    (3) (cuisine) Darne (de poisson).

    (1732) GReg 242a. Dalle, tranche, ou morceau de poisson, tr. «Darn-pesq. p. darnyou-pesq, darnyou-pesqed.»

    (4) Partie d'un tout.

    (1710) IN I 301. un darn vras eus o c'houstianç. ●302. un darn vras eus ar pec'hejou. ●319. un darn eus an arc'hant pehini a yoa er c'hoari. ●(1732) GReg 698a. Partie, portion d'un tout divisé, tr. «darn. p. darnyou. dargn. p. ou.» Van[netois] darn. p. ëu.» ●Une partie des biens, tr. «un darn eus ar madou.» ●721b. Piece, partie d'un tout, tr. «darn. p. darnyou

    II. Prép.

    A. Une partie de.

    (1557) B I 411. Darnn he esper antier he pridiry, tr. «ce qu'elle veut et ce qu'elle pense.» ●(1575) M 2785. Darnn an yoaou, tr. «Une partie des joies.» ●(1576) Cath p. 5. darn he tut, tr. «une partie de ses gens.» ●(1580) G 1178. darn o gloat, tr. «une partie de leur biens.»

    (1803) MQG 10. Disqüelet e meus dech, en nebeut a gomzou, / Qaliteou Margot ha darn he zalanchou.

    B. Loc. prép.

    (1) Darn a, eus : une partie de.

    (1530) J p. 20a. Da comps deoch huec darn am secret, tr. «pour vous communiquer tendre ment une partie de mes secrets.» ●53a. Darn a hanoch ha nedouch quet / Oll net parfet credet detry, tr. «vous n'êtes pas tous parfaitement purs, croyez-le bien.»

    (1868) KMM 216. Darn eus an Ebestel a oa er penn araog.

    (2) Un darn a : une partie de.

    (1650) Nlou 549. Vn darn an glachar, han harell, tr. «une partie de la douleur et du tourment.»

    (c.1680) NG 873. un darnë ac er pou(enieu).

    (3) Un darn : certains.

    (1868) KMM 55. Pe seurt sonj oc'h euz-c'hui o vont da un darn tiez ? ●(1879) BMN 222. Atao e vez cavet eun darn dud ha n'int mad nemet da c'hout hano er re-all. ●(1882) BAR 215. Caout a reomp e levriou scrivet gant tud santel eun darn traou burzudus meurbet. ●218. henvel ouz eun darn dud.

    (4) Un darn : quelques.

    (1866) SEV 36. Eunn darn bloaveziou a-raok ma varvaz.

    (5) Sorte, catégorie.

    (1867) MGK 56. Eunn darn merc'hedou zo a zalc'h huel ho banniel.

    (6) An darn vuiañ a, eus / an darn vrasañ a, eus : la majeure partie de.

    (1732) GReg 733a. La pluspart, tr. «An darn-vuyâ. an darn-vuyañ.» ●La pluspart des hommes, tr. «An darn vuyâ eus ar bed. an darn vuyañ 'n dud.» ●La pluspart du temps, tr. «An darn-vuyâ 'n amser.» ●(1774) AC 25. an darn vuia eus an Deologianet. ●(1792) HS 255. el meï enn darn muihan ag er-ré e rér bermènn.

    (1834) KKK 38. ann darn vuia euz ann dud hoalet. ●(1868) FHB 183/213a. Ar steric vihan-ze a ia d'an nesk an darn-vuia euz ar bloaz. ●(1869) SAG 63. An darn-vuia anezho ho deuz danvez.

    (1903) MBJJ 40. An darn-vuian euz ar re 'zo implied war al lestr. ●45. ar stroez a c'holo an darn-vuian euz an enezen. ●(1910) MBJL 72. an darn-vuian eus ar bouchonno. ●305. Pevien Jerusalem a zo klaskerien an darn-vuian anê.

    III. Loc. adv.

    (1) Un darn : un peu.

    (1575) M 1952. Consideret vn darnn, peur cadarnn é barnou, tr. «Considérez un peu, bien résolument, ses jugements.»

    (2) Pep un darn : entièrement.

    (1557) B I 416. Pep un darnn he dishouarnaff / Mar leueret diff a ry scaff, tr. «je vais me mettre immédiatement en devoir de la débarrasser de tous ses fers, si vous me le dites.»

    (3) A-zarnoù : par séquences.

    (1938) DIHU 329/176. Un euriad hantér benak é koéh kanveu a zarneu ar er vorh. (...) de greisté ur stregennad aral.

    IV. Pron. ind.

    (1) Certains.

    (1530) J p. 5a. Darn a murmuras, tr. «malgré les murmures de quelqu'un.» ●(1576) Cath p. 26-27. darn ara douet pe hy a voue merzeriet gand maxentian pe gand maximien, tr. «Quelques uns doutent si elle a été martyrisée par Maxentien ou par Maximien.»

    (1659) SCger 99b. quelques vns, tr. «darn.» ●(1710) IN I 307. lacat evez ouz un extremite pe en hini e couez darn. ●(1727) HB 203. Darn a guemer ur scapulal. ●(1792) BD 700. darn o deus mado arvoalc'h, tr. «Certains qui ont assez de biens.»

    (1857) HTB 29. en hevelep ma vije goular ha rukunuz evit darn. ●(1880) SAB 175. darn a bergaledas en o falloni.

    (2) Un darn : certains.

    (1732) GReg 771a. Quelques uns, quelques unes, tr. «un darn

    (1880) SAB 301. un darn ne glascont nemet en em disenoui.

    (3) Darn zo : certains.

    (1909) BOBL 10 avril 225/1a. Eun dra bennag a vrein a zo en Franz, eme darn zo.

    (4) Evel darn : comme certains.

    (1954) VAZA 75. n'omp na te na me briferien evel darn.

    (5) Darn all : d'autres.

    (1838) CGK 12. Darn all n'int quet er vreuryès ac a garfe beza. ●(1846) BAZ 255. darn-all a soufre eur verzerenti cruel var ar chafodou. ●(1857) CBF 34. ha darn all a dud, tr. «et beaucoup d'autres gens.»

    (1907) PERS 334. darn all a sko ganthan. ●(1911) BUAZperrot 58. Nan, eme zarn all, dinam eo. ●316. darn all ha ne gavent ket Urban diouz o giz.

    (6) An darn vuiañ, an darn vrasañ : la plupart.

    (1744) L'Arm 269b. La pluspart, tr. «Ann darnn muihan.» ●(1790) MG 76. en darn muiyan e ya de verhuel d'en hospitàl.

    (1907) FHAB Mae 96. An darn-vuia zo drouk-livet. ●(1927) GERI.Ern 91. an darn-vuia(ñ), an darn vrasa(ñ), tr. «la plupart.» ●(1955) STBJ 144. Met an darn vrasa a ranke tremen, hañv-c'hoañv, gant eun tamm bara zegal amanennet.

    (7) Darn … darn… : certains … d'autres.

    (1710) IN I 155. darn en em laca da sicour ar re glàn, darn da sicour ar re baour, darn da brocuri an avançamant eus an Doctrin christen.

    (1903) MBJJ 45. darn en o c'hoaze, darn en o zav. ●53. darn moan, darn ledan ha don. ●204. darn o skrivan, darn o linenni. ●(1924) ZAMA 188. Darn a ouel, ha darn a gan : Ar bed a zo dudi ha poan ! ●(1924) BILZbubr 39/846. darn o c'hoari patati, darn all o c'hourenn.

  • darnañ
    darnañ

    voir darniñ

  • darnaou
    darnaou

    adj.

    (1) Rompu.

    (1557) B I 473. Ha gruet he he costou darnou glan, tr. «et que ses côtes soient mises en morceaux.» ●566. Me groay darnou heb gou, tr. «je la mettrai en pièces, sans faute.» ●575. An deu darnou houz costou huy, tr. «Vos côtes ne sont-elles pas en lambeaux.»

    (2) Très fatigué.

    (1659) SCger 72a. Las, tr. «Squiz, darnou, darnouet.» ●(1716) PEll.ms 342. Darn, Partie, morceau, fragment, portion. pl. Darnou dont on fait le verbe darnaöui, Diviser, partager, couper par morceaux. participe passif Darnaöuet, partagé, coupé en pièces, et au sens figuré, lassé, fatigué, ennuié, c'est à dire rompu ou brisé de fatigue (…) et comme nous disons Cassé de vieillesse, nos Bretons disent aussi Darnaöuet, pour fatigué, lassé, ennuié. (…) Je dois ajoûter que nos Bretons disent par elegance Darnaöu oûn, je suis tout rompu de lassitude, mot à mot parties moi pour dire je suis par morceaux. nous disons en françois je suis tout en pièces.

    (1962) TDBP II 90. Pa vezer bet en trein e-pad an noz e vezer darnaou gand ar c'hoant kousked, tr. «quand on a été dans le train pendant toute la nuit on est mort de sommeil.»

  • darnaouenn
    darnaouenn

    f. =

    (1960) PETO 57. Diouz an noz, en eun darnaouenn / Eus hor bro, e c'halv ar gaouenn.

  • darnaouer
    darnaouer

    m. -ien Celui qui distribue.

    (1962) EGRH I 51. darnaouer m. -ien, tr. « celui qui partage, qui distribue. »

  • darnaouerezh
    darnaouerezh

    m. Action de répartir.

    (1962) EGRH I 51. darnaouerezh m., tr. « action de partager, de répartir. »

  • darnaouet
    darnaouet

    adj.

    (1) Mis en pièces.

    (1575) M 2329. ho membrou darnaouet, tr. «leurs membres déchirés.» ●(1557) B I 461. Grueomp un fret tost oar he costou / Maz vezo heb gou darnouet, tr. «faisons pleuvoir les coups sur ses côtes, qu'elle soit mise en pièces.»

    (1716) PEll.ms 342. Darn, Partie, morceau, fragment, portion. pl. Darnou dont on fait le verbe darnaöui, Diviser, partager, couper par morceaux. participe passif Darnaöuet, partagé, coupé en pièces.

    (2) Très fatigué.

    (1557) B I 640. Dren doeou me so darnoet / Scuiz gant poan ha hogos manet, tr. «Par les dieux ! je suis brisé, harassé de fatigue, et près de rester là.»

    (1659) SCger 72a. Las, tr. «Squiz, darnou, darnouet.» ●140b. darnaouet, tr. «lassé.» ●(1716) PEll.ms 342. Darn, Partie, morceau, fragment, portion. pl. Darnou dont on fait le verbe darnaöui, Diviser, partager, couper par morceaux. participe passif Darnaöuet, partagé, coupé en pièces, et au sens figuré, lassé, fatigué, ennuié, c'est à dire rompu ou brisé de fatigue (…) et comme nous disons Cassé de vieillesse, nos Bretons disent aussi Darnaöuet, pour fatigué, lassé, ennuié.

    (1849) GBI I 272. Ma oa ur c'hloarek iaouank a oa arnaouet (sic) meurbet, tr. «un jeune clerc, harassé de fatigue.»

    (3) Ennuyé.

    (1659) SCger 140b. darnaouet, tr. «ennuié.»

  • darnaouiñ
    darnaouiñ

    v. tr. d.

    (1) Partager, distribuer.

    (1716) PEll.ms 342. Darn, Partie, morceau, fragment, portion. pl. Darnou dont on fait le verbe darnaöui, Diviser, partager, couper par morceaux. ●(1732) GReg 584a. Lotir, partager, tr. «darnaouï. pr. darnaouët.» ●697a. Partager, distribuer quelque chose entre des personnes, tr. «darnaouï. pr. darnaouët

    (c.1836) COM I moj. 6. Pévar oumb, émé-z-han, / Da zarnaoui ar preiz. ●(1876) TDE.BF 101b. Darnaoui, v. a., tr. «Partager.»

    (1927) GERI.Ern 92. darnaoui, tr. «distribuer.»

    (2) Diviser.

    (1659) SCger 140b. darnaoui, tr. «diuiser.»

    (1927) GERI.Ern 92. darnaoui, tr. «diviser.»

    (3) Lasser.

    (1659) SCger 72b. Lasser, tr. «darnaoui

    (1927) GERI.Ern 92. darnaoui, tr. «lasser.»

    (4) Ennuyer.

    (1659) SCger 51a. s'ennuier, tr. «darnaoui

    (1732) GReg 348a. Ennuier, s'ennuïer, tr. «darnaouï. pr. darnaouët

    (1927) GERI.Ern 92. darnaoui, tr. «ennuyer.»

  • darnaouus
    darnaouus

    adj.

    (1) Divisible.

    (1927) GERI.Ern 92. darnaouüs, tr. «divisible.»

    (2) Ennuyeux.

    (1732) GReg 348a. Ennuieux, tr. «darnaous

    (1927) GERI.Ern 92. darnaouüs, tr. «ennuyeux.»

  • darnbare
    darnbare

    f. –ioù (agriculture) Équipe de batteurs incomplète.

    (1919) DBFVsup 13b. darn-baré, s., tr. «compagnie de 7 batteurs au lieu de 8.» ●(1927) GERI.Ern 91. darn-baré V[annetais], tr. «compagnie de 7 batteurs (au lieu de 8).»

  • darndeodek
    darndeodek

    adj. Qui balbutie.

    (1878) BAY 11. darn déadek, tr. «qui balbutie.»

    (1904) DBFV 41b. darn déadek, tr. «qui balbutie (Le Bay[on] 11).» ●(1919) DBFVsup 13a. dardeadek (Arv[or], tr. «bredouilleur.» ●(1927) GERI.Ern 92. dar(n)deadek V[annetais], tr. «qui bredouille.»

  • darnek
    darnek

    adj. Partiel.

    (1931) VALL 535b. Partiel, tr. «darnek

  • darnenn
    darnenn

    f. –où

    (1) (cuisine) Tranche, darne.

    (c.1718) CHal.ms iv. Vne tranche de Iambon, tr. «ur Rouellen un darnen un tranch' Iambon.»

    (1904) DBFV 41b. darnen, f., tr. «tranche.» ●(1927) GERI.Ern 92. darnenn f., tr. «tranche.»

    (2) Passage (de texte, etc.).

    (1868) FHB 187/245b. Merkom en eur finisa eun darnenn benâg euz ar mision.

  • darnet
    darnet

    adj.

    (1) Entamé.

    (1838) OVD 152-153. fréh péré e zou hoah tout én ou féh ; mæs ur huéh meint gouihuet pé darnet.

    (1935) DIHU 284/221. un estig hor bam get é bozieu darnet.

    (2) =

    (1935) NOME 27. en eur graza kistin darnet.

  • darneud
    darneud

    m. –où Écheveau de fil.

    (1897) EST 59. Ean e bouiz peb darned. (…) dibun en darnedeu.

    (1904) DBFV 41b. darned, m. pl. eu, tr. «échevau de fil (En Est 59).»

  • darneuñviñ
    darneuñviñ

    v. intr. Surnager.

    (1962) TDBP II 229. pa vez druz ar zoubenn e teu da zarneui war ar galon, tr. «quand le bouillon est gras il vient à surnager sur l'estomac.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...